Amu dzé bia yiène dzeng melepgha ?

1. Aval avé bi ne ñong minkighane mi ne fakh ya ve naa é mam bia ta me wulu bia mbeng ? (Minkana 13:10 ; 15:22).

BIA besese bia kômô ñong minkighane mi ne fakh. Bia besese bia kômô fe naa, é mam bia ta me wulu bia mbeng. Éfiè Nzame da dzô bia aval bi ne dzale minsonghane mibèñ mité (a lang Minkana 13:10 ; 15:22).

2. Za dzam Jehôva a kiagh bia naa, a ye bo akal daa ?

² Bebela a ne naa, é sugha Môr a ne bia dang ve melepgha me ne mbeng ya fakh, a ne Ésaa waa Jehôva. A kiagh bia naa, a ye bia vole, é dzô bia naa : « Ma ye wô ve melepgha ya é mis mam me beme wa ô ñuu » (Bya 32:8). Ébanegha té da lere bia naa, Jehôva a bo abuiñ, se fave a ve bia melepgha, a bis ñil môr ye ébe bia. A vole fe bia naa, bi dzale melepgha a ve bia.

3. Za dzam bia ye yen ayeghle di été ?

³ Ayeghle di été, bia ye belane Biblia naa bi yalane minsili minii mi : (1) Mefulu mevé ma yiène bele nge ma kômô buane mbemba melepgha ? (2) Za a ne me ve mbemba melepgha ? (3) Za aval me ne tugha lere naa ma kômô melepgha ? (4) Amu dzé ma yiène saalé naa é bôr bevoo be ñong minkighan akal dam ?

MEFULU MEVÉ MA YIENE A BELE ?

4. Mefulu mevé bia yiène bele nfa ye naa bi buane mbemba melepgha ?

⁴ Bia yiène bo asili ñuu ya yem meñiè mèè nfa ye naa bi buane mbemba melepgha. Bia yiène mem naa, bia yi avole é bôr bevoo nfa ye naa bi top mam ya fakh, nge bi tele étéñ biaa be ki tare tebe. Bia yiène fe yebe naa, biaa yem ki mam mesese. Nge bii se ki asili ñuu, Jehôva aa ye ki bia vole. Ye naa, éyong bia lang Éfiè dèñ, biaa ye ki yen éban é ne naa bi dzale melepgha a ve bia été (Michée 6:8 ; 1 Pierre 5:5). Vedaa, nge bi ne asili ñuu, ye yem meñiè mèè, bia ye dzigha ñong melepgha bia kuane a Biblia été, ye buane mo.

5. Za mam me mbe likh naa, kéza David a bo éngung ?

⁵ N’yeneghan é dzam bia yeghe ya éfônane kéza David. É mam a nga wun me mbe likh naa a bo éngung. Abuiñ mimbu kaa naa a bo kéza, a mbe a bele abuiñ éwôgha amu a mbe mbôm-mezik. Ya ke kuiñ be nga dzaa ñe naa a ke bôm mezik akal kéza (1 Sam. 16:18, 19). Niène be nga wua ñe mboan ane kéza, Jehôva a nga ve ñe nfufup nsisim wèñ (1 Sam. 16:11-13). Bôr be nga bira yem David amu a nga wun minzizing, ya ke kuiñ andang moan Filisteo a mbe éyôla naa, Goliat (1 Sam. 17:37, 50 ; 18:7). Ve, nge David a mbe éngung, a mbe tem naa, nge a mbe a bele ngu’u ya bo mam mesese meté é mbe amu émién, ye naa éé nga yi ki avole nge ki melepgha môr ézing. Ve, David a mbe asili ñuu.

6. Aval avé bia yem naa David a nga yem a ñong melepgha ? (A daghe fe évaghle é ne ).

⁶ Niène be nga tele ñe kéza, David a nga tsini naa a wulu ya é bôr ba ve ñe melepgha (1 Mila. 27:32-34). Dzam té déé se ki éyeghan, amu David a mbe a bele fulu naa a wokh mbemba melepgha. A nga ñong mo se fave ébe befam, ve, a nga yebe fe melepgha é minenga a mbe éyôla naa, Abigaíl. A mbe ngal é môr a mbe kaa ngang, kaa yem mbeng, ye bis fave émién, a too éyôla naa, Nabal. Ya asili ñuu, David a nga yebe é mbemba melepgha minenga té, éde é nga ve naa a taa bo môra ékop (1 Sam. 25:2, 3, 21-25, 32-34).

7. Za meyeghle bia ñong ébe éfônane David ? (Ecclésiaste 4:13). (A daghe fe évaghle).

⁷ Bi ne ñong meyeghle mézing ébe éfônane David. Éfônan, a ne bo naa, bia bira yem bo mam, nge ki naa, bi bele édjié. Vedaa, biaa yiène ki tem naa bia, bia dang yem, nge ki naa, biaa yi ki melepgha. Aval ane David, bia yiène tobe nkoghane naa, bia wokh mbemba melepgha, kaa bis é môr a ve bia mo (a lang Ecclésiaste 4:13). Nge bia bo do, bi ne ébubu a saalé abuiñ bikop, ébi bi ne so bia ya é bôr bevoo, abuiñ mindzukh.

ZA A NE ME VE MBEMBA MELEPGHA ?

8. Amu dzé Jonatán a mbe ve David mbemba melepgha ?

⁸ N’tamane yen é dzam éfe bi ne yeghe ébe éfônane David. A nga wokh é mbemba melepgha a nga ñong ébe é bôr be mbe be bele mbemba élar ya Jehôva ye mbemba n’woghane mam ébe mindzukh a mbe é tubane mio. Éfônan, éyong a nga kômô a yem nge a mbe kôm élar dèñ ba kéza Saúl, David a nga wokh melepgha Jonatán, é moan Saúl. Amu dzé Jonatán a mbe ñe ve mbemba melepgha ? Amu naa Jonatán a mbe a bele mbemba élar ya Jehôva, ya fe naa, a mbe é tugha yem Saúl (1 Sam. 20:9-13). Aval avé bi ne dzale meyeghle meté ?

9. Za bia yiène dzaa melepgha ? Vakh ayilgha. (Minkana 13:20).

⁹ Éyong bia yi melepgha, é ne mbeng naa bi sili mo é môr a bele mbemba élar ya Jehôva, ye éñi a yem adzô bia yi avolea (a lang Minkana 13:20). Éfônan, tame siman étong mong, éñi a dzeng mbemba minenga ye alukh. Za a yiène dzaa melepgha ? É mvuiñ é ne nkuèñ ane ñe, é ne ñe ve melepgha me ne mbeng éyong me ne tsîn a Biblia été. Ve, étong moadzang é ne dang ñong mbemba melepgha me ne tetele éyong a lèè minlang ya minlughane mi ne éwôlô a nsisim, ba tugha ñe yem mbeng, ye éba be lôrang abuiñ tam ane minlughane mi ne mbemba éfônan.

10. Za dzam bia zu fas ?

¹⁰ Bi manang yen mefulu mebèñ bia yiène bele ya fe za a ne bia ve mbemba melepgha. Éndagha, bia zu yeghe amu dzé bia yiène tsini naa bia lere naa bia kômô faa melepgha, ye fe, nge bia yiène likh naa é bôr bevoo ébe be ñong minkighan akal dèè.

AVAL AVÉ ME NE LERE NAA MA KÔMÔ FAA MELEPGHA ?

11-12. (a) Biyong bizing, za dzam bi ne bo ? (b) Za dzam kéza Rehoboam a nga bo kaa naa a ñong nkighan ô mbe éban ?

¹¹ Biyong bizing, é ne fônane naa môr a dzeng melepgha, ve atoo naa, a dzeng fave naa é bôr bevoo be ban ñe é dzam a kuane naa émièn a ta-yang. Aval môr té daa lere ki naa a kômô faa melepgha. A yiène ñong é dzam é nga lôrane kéza Rehoboam ane mbam.

¹² Rehoboam éñe a nga tsen Salomón ane kéza ya Israel. Rehoboam a nga djié ayong é tam é mbe é bele abuiñ mbemba be-biôm. Ve, ayong é nga wôrane naa Salomón a nga bira be tsible. Éde ayong é nga ke kuane Rehoboam, dé dzaa ñe nge a mbe sulu mbaghe wôba. Rehoboam a nga dzaa be naa be ve ñe tam naa a tugha tem nkighan a ye ñong. A nga sum mvèñ é dzaa bemvene, éba be nga vole ésaa, melepgha (1 Bed. 12:2-7). Vedaa, a nga tep melepgha beñabôrô beté be nga ve ñe. Éyong ézing, amu dzé a nga bo dzam té ? Ye é ne bo naa, a kuane naa, Rehoboam émièn a banyang é dzam a mbe é kômô bo, ye dzeng fave é môr nfe a sia ñe bera ban ôsimane té ? Nge é ne naa té, a nga kuane mbanane té ébe melepgha bemvuiñ, éba be mbe bitong be nga ve ñe (1 Bed. 12:8-14). Rehoboam a nga yalane bebo-bisèñ bèñ ya melepgha meté. Asughlan, n’nam ô nga kaban, ye naa a sum ye tam té, Rehoboam a nga bele mintsiè mban (1 Bed. 12:16-19).

13. Za aval bi ne lere naa bia kômô faa melepgha ?

¹³ Za ayeghle bi ne ñong ébe éfônane Rehoboam ? Éyong bia dzaa melepgha, bia yiène faa lere naa bia yi mo. Za aval bi ne yem nge bia bo do ? Bi ne sili bia bebièn naa, ‘Ye ma dzaa melepgha, éyong té ma tep fe mo, amu méé se ki é dzam ma kômô wokh ?’ N’tamane yen éfônane di.

14. Éyong bia ñong melepgha, za dzam bia yiène siman ? Vakh éfônan. (A daghe fe évaghle).

¹⁴ Tame simane naa, ba ve moadzang ézing ésèñ ba ye yaane ñe de mvèñ. Kaa naa a yebe do, a dzaa mvene melepgha. Moadzang té a dzô naa, ésèñ té da ye dzaa naa, a ke é mvong dzèñ ôyap ébe abuiñ tam. Mvene a simane moadzang melepgha me ya Biblia, naa ésèñ dèñ é tele ôsu é ne naa a yiène dzale mikômane mi ya nsisim é nda-bôr dzèñ (Beéph. 6:4 ; 1 Tim. 5:8). Tame simane naa, moadzang té étéñ té ébién, a sum naa a yen bifiè mvene té ane biaa yiène, éde a sili bobedzang befe ébe adzô té, ya ke kuiñ ba dzô ñe é dzam a kômô wokh. Ye moadzang té a lere faa naa a dzeng melepgha, nge ki naa, ye émièn a ñong-hang nkighan atoo naa a dzeng fave é môr a vaghane ya ôsimane wèñ ? Bia yiène simane naa, n’nem waa ô ne medukh (Jér. 17:9). Biyong bizing, melepgha bia yi a ne bo é dzam biaa kômô ki wokh.

YE MA YIÈNE SILI É BÔR BEVOO NAA, BE ÑONG MINKIGHAN AKAL DAM ?

15. Za dzam bia yiène tobe de nkee, amu dzé ki ?

¹⁵ Jehôva a yane naa, ñil môr ye ébe bia a ñong minkighane mièñ (Begal. 6:4, 5). Ane bi va yen de, é môr a ne fakh a ye dzeng melepgha a kalare Nzame été, ya ébe bekristen be ne biwôlô kaa naa a ñong nkighan. Vedaa, bia yiène tobe nkee naa, bi taa dzaa é bôr bevoo naa, ébe be ñong minkighan akal daa. Bôr bézing be ne de bo, bé sili é môr ba kang naa : « Za dzam ô nga ye bo nge ô mba ô tele étéñ dam ? » Éba bevoo be ne fe de sia bo, bé vu é dzam é bôr bevoo be nga bo éyong be mbe be tele étéñ baa fe be tele éndagha.

16. Za dzam é nga boban ékôan ya Corinto dé daghe é tsit be mbe bé ve biyema metungha, ye naa, za éñe a nga yiène ñong nkighane naa a dzi do nge ki kaa ? (1 Becorinthien 8:7 ; 10:25, 26).

¹⁶ Tame simane nkighane bekristen be ye ékôan ya Corinto be nga yiène ñong, wé daghe nge bekristen be nga yiène dzi betsit be nga belane bo naa ba wumu biyema. Pablo a nga tsili bekristen beté naa : « Bia yem naa, éyema déé se dzôm ézing éning, ya naa Nzame nfe aa ses, niène ve éñi a ne étam » (1 Becor. 8:4). Ya dzam té ôsiman, bôr bézing be ye ékôan be nga ñong nkighane naa, be mbe dzi é tsit be nga belane do naa ba wumu biyema, nge a ne naa, ba ke de kus a makit. É bôr bevoo be nga ñong nkighane naa béé mbe ki dzi tsit té kaa naa da ndaghle ôbualé wôba (a lang 1 Becorinthien 8:7 ; 10:25, 26). Éñil té a mbe nkighane môr émién a nga yiène ñong. Pablo éé nga lep ki Becorintios naa be ñong minkighan akal é bôr bevoo, nge ki naa be vu é mam é bôr be nga bo-bo (Bero. 14:10-12).

17. Za dzam é ne lôt nge bia sughu fave naa bia vu é dzam é bôr bevoo ba bo ? Vakh éfônan. (A daghe fe bivaghle).

¹⁷ Za aval, aval dzam té é ne boban ému ? N’tamane fas adzô ye n’vehane boan mengap mekî. Ñil kristen émièn a yiène ñong nkighane nge a ye yebe boan mengap mekî, nge ki kaab. É ne bia bo ndzukh naa bi tugha wokh adzô té, ve, a ñong nkighan ébe adzô té, é ne é dzam ñil môr ye ébe bia a yiène bo (Bero. 14:4). Nge bi vu nkighan é môr mboo ñe a fe a nga ñong, bi ne likh naa, ôbuale wèè ô bo atekh. Bi ne wô yeghle ya songhane wô, éyong bia belane wô (Behéb. 5:14). Éde, tam fé bia yiène dzaa é kristen a ne éwôlô melepgha ? Niène bia bebién bi tareyang mane bo mindzeng nfa dzam ézing, ve, bi ngen bia yi avole naa bi tugha yem a wokh aval metsin metsing me ya Biblia ma vaghane ya dzam té.

TSINIGHE NAA WA DZENG MELEPGHA

18. Za dzam Jehôva a nga bo akal daa ?

¹⁸ Jehôva a va lere naa a tobe bia mebun, é likh naa, ñil môr ye ébe bia a ñong minkighane mièñ. A ve bia Éfiè dèñ, Biblia. A ve fe bia memvuiñ me ne fakh, me ne bia vole naa, bi binan ébe metsin metsing me ya Biblia. Jehôva a dzaleyang nfa wèñ ane Ésaa waa (Mink. 3:21-23). Za dzam bi ne bo naa, bi lere naa bia ve akiba akal avole dèñ ?

19. Za aval bi ne tsini naa, bia ve Jehôva n’nem mevakh ?

¹⁹ N’tamane fas adzô di : Bebyèñ ba dzing ba yen ane é boan beba ba bo biwôlô, ya ane ba venghane bebo-bisèñ Jehôva be ne min’yemane ya naa be bele fakh. Aval té daa-daa, Jehôva, Ésaa waa a ne a dzôp été, a dzing a yen ane bia tsini naa bia bo biwôlô a nsisim, éyong bia dzeng melepgha, ya éyong bia ñong minkighane mia ve ñe n’nem mbeng.