Amu dzé bia yi ntang

1-2. Ébe za dzam bia yi naa be kôre bia, amu dzé ki ? (Beromain 7:22-24). (A daghe fe évaghle).

TAME simane é dzam di. Nda ézing da ku, ane môr a lighi mekoa ôsi. A ngen a tèè, ve éé se ki kôrô mekoa meté asi. É dzam étam a ne bo é ne naa a yônane naa, a dzaa avole, ye yane naa be zu ñe kôre.

² Ñil môr ye ébe bia, ñe a tele fe aval étéñ té. Aval avé ? Éyong Adán a nga tebe Mvele wèñ é ngam ayat, a nga venghane mbo-minsem. Ôsu vaa, a nga kôô fe é boan bèñ nsem té. Boan be-bôr besese be yeme a nsem ôsi aval ane é môr be va kobe ñe éfônan été, éñi a yeme mekoa ôsi. Ye naa, ane ñe bia yi naa môr a kôre bia. Ntôô Pablo a nga tugha lere étéñ bebo-minsem daa é kalare Beromanos (a lang Beromain 7:22-24). A nga dzaa naa be kôre ñe ébe « é ñuu da dzukh ye awu di ». Pablo a nga lighi mbokh amu nsem a nga ñong ane élikh, wii té, wa ke fe ñe awu (Bero. 6:23). Bia bi tele fe aval étéñ té. Bia yi naa be kôre bia !

3. Meval mevé ntang ô ne bia kôre ?

³ Niène Pablo a nga mane kobe nfa ndzukh étéñ a mbe a tele, éde fe a nga ve bia ôyane. Niène a nga sili naa : « Za a ye ma kôre ébe é ñuu da dzukh ye awu di ? » Émién a nga yalane nsili wèñ é dzô naa : « Akiba ya Nzame, amu Nti waa Yésu Krist ! » (Bero. 7:25). Pablo a mbe é kobe a metungha Yésu a nga ve ane ntanga. Ntang ô ne bia kôre wé ve bia (1) bidzama akal minsem mia, (2) ôyane naa bi bo kaa bikop melu ma zu, wa likh fe naa (3) bi bera kôm élat daa ya Mvele waa. Éyong bia simane mam meté, bia ye veme édzing bi bele akal Jehôva, « é Nzame a ve ôyane » (Bero. 15:13). Bia ye fe bira ve Yésu akiba, éñi « ngalane ñe bi bele fili akal ntang » (Becol. 1:14).

AMU NTANG, JEHÔVA A NE DZAME MINSEM MIA

4-5. Amu dzé besese bia yi ntang ? (Ecclésiaste 7:20).

⁴ Bia yi ntang nfa ye naa be dzame bia minsem mia. É moan môr binam ase a ne mbo-bikop, a bo minsem ane bifiè, ane mimboan (a lang Ecclésiaste 7:20). Minsem mizing mi ne bura minsem. Éfônan, mam ane éyong é môr a ne nlughane a bo bibuan, nge ki éyong moan môt a wiñ éñi mboo. Atsing Moisés, é môr a mbe é bo minsem mité be mbe bé ve ñe akira, naa ba wiñ ñe (Lév. 20:10 ; Nla. 35:30, 31). Bebela a ne naa, abuiñ minsem mife miaa dang ki min’nen ane émi mité. Vedaa, mia mi ne fe minsem. Éfônan, n’tsili bya David a nga dzô naa : « Ma ye kale abo-dulu dam naa me taa bo nsem ya ôyem wom » (Bya 39:1). Ôwé, biyong bizing, bi ne bo nsem amben ya é mam bia dzô (Jacq. 3:2).

⁵ Tame simane bifiè buè ya mimboan ô nga bo ô mvus. Ye ô nga dzô é bôr bevoo é mam mézing ô ne dzing wa tsen nge ô mbe de bo ? Ye ô boyang bivus bizing wa dzôban ? Kaa bisô, éyalane duè ébe minsili mité mibèñ é ne ôwé. Biblia a dzô naa : « Nge bi ban naa “biaa bele ki nsem”, bia dukh bia bebién ya naa, bebela éé se ki ébe bia » (1 Jean 1:8).

6-7. Za dzam da ve naa Jehôva a dzame minsem miè ? (A daghe fe évaghle).

⁶ Ntang wa ve Jehôva naa a dzame minsem mia (Beéph. 1:7). Vedaa, dzam té daa yili ki naa Jehôva a lôt bivus bia bo ayôp, ane miaa se ki éban. Jehôva aa kumu ki naa bi bo nsem (Esaïe 59:2). Amu é sôsôe dèñ, Jehôva a nga yiène bo é dzam é nga ye ñe ve akalgha naa a dzame minsem mia.

⁷ Atsing Moisés é nga dzaa naa Bisraelitas ba yiane ve betsit nfa ye naa be dzame bo minsem mieba (Lév. 4:27-31 ; 17:11). Metungha meté me mbe éfônan ébe é môra atungha Yésu ya biborane bia so ô mvus. Atungha déñ da ve Jehôva akalgha da yiène naa a dzame minsem mia. Pablo a nga tugha wokh éban awu Yésu ane atungha é mbe é bele, ane da tugha lereban ébe é dzam a nga tsili bekristen be ya Corinto. Niène a nga mane lang mbimbia be-mam be nga bo ô mvus, a nga dzô be naa : « Be va sôp mina ; be va fubu mina ; be va dzô naa mi ne besôsôe ya éyôla Yésu Krist ya nsisim é Nzame waa » (1 Becor. 6:9-11).

8. Ébe za dzam ô ne tem nté wa kômane naa wa ke Ésesang ôsiman awu Yésu ye mbu wi ?

⁸ Nté wa kôman Ésesang ôsiman awu Yésu ye mbu wi, ñonghe tam naa wa binan ébe ayilgha bidzama Jehôva bi bele akal duè. Éfônan, amu ntang, déé se ki éban naa ô ve wamièn bidzô amu minsem ô nga bo ô mvus, émi ô dzôbaneyang. Za dzam ô ne bo nge da bo ndzukh naa ô yebe do ? Tam ézing, ô dzôyang wamièn naa : “Ma wokh faa naa Jehôva a ne ma dzame, ve méé si ki djui mamièn.” Nge wa wôrane aval té, simaneye é dzam di : Jehôva éñe a djui, ya naa a nga kee fe é Moan wèñ Édjié naa a kikh minsang. Jehôva éé dzi ki wa kee, nge ki moan môr a binam nfe ésèñ naa a top, za a ye buane ya n’nem éngôngoo wèñ, nge ki kaa. Biblia a dzô naa : « Nge bia wulu éyèè été é ne amu [Jehôva] a ne éyèè, [. . .] mekî é Moan wèñ Yésu ma sôp bia ébe minsem misese » (1 Jean 1:6, 7). Bi ne tobe do ndzi-n’nem aval ane bi too a ndzi-n’nem ya meyeghle mefe me ne a Biblia été. Ntang wa ve Jehôva akalgha da yiène naa a lere bia n’nem éngôngoo wèñ, ya naa, Éfiè dèñ da dzô bia naa « a ne nkoghane naa a djui » (Bya 86:5).

AMU NTANG, BI BELE ÔYANE YA BO KAA BIKOP

9. Afang bo mbimbia be-mam bia bo, za dzam éfe nsem wa bera daghe ? (Bya 51:5 ya atoan).

⁹ A Biblia, éfiè « nsem » daa daghe ki fave « mboan ézing » da daghe fe étéñ, édi bia ñong ane élikh éyong bia byale (a lang Bya 51:5 ya atoan). Étéñ té daa tsini ki bia fave naa bi bo abé, da likh fe naa bi bo atakh, ya naa, bi tubane mam ane akoan, n’nôm ya awu. Dzam té da vole bia a lere bôr amu dzé abuboan, éba béé dzi ki bo nsem ézing, be ne koan ya wu. Da vole fe bia a lere bôr amu dzé mbimbia be-bôr ya mbemba be-bôr ba dzukh ya wu. É môr ase a ne môr ye é mvong Adán a nga ñong étéñ mbo-minsem.

10. Aval avé étéñ bebo-minsem é nga name Adán ba Eva ?

¹⁰ Tam simane aval étéñ bebo-minsem é nga name alughane ôsua. Nsem ô nga likh naa be sum naa ba bele mbimbia awôran. Niène be nga tebe Nzame é ngam ayat, étéñ té ébién, Adán ba Eva, be nga sum naa ba yen mbimbia mesughlan amu ye naa be nga vus Atsing Nzame, atsing « é mbe ntsilane min’nem mieba été » (Bero. 2:15). Be mbe wôrane naa be tsenang, ve se ki akal mbeng. Be nga wôrane naa, ba yiène shuale minfa mi ye é ñuu dzeba ye sobe asu Mvele wôba, ane é bôr be nga bo mbia dzam (Atar. 3:7, 8). A mbe éyong ôsua, Adán ba Eva be nga sum naa ba wôrane bidzô, meyep, wong, mintéñ, ya ôsoan. Be nga ye luman aval awôrane té ya ke kuiñ awu (Atar. 3:16-19).

11. Aval avé étéñ bebo-minsem daa da name bia ?

¹¹ Étéñ bebo-minsem daa, da name bia aval é nga name fe alughane ôsua. Éwiñ ya mintéñ bia wôrane mi ne akal évus bi bele. Amben bia, éyong bia dzeng naa bi kôm éning daa, ya saalé mindzukh, éyong ésese bia ye tubane mindzukh bia bebién bii se ki kôm. Amu dzé ? Amu naa, aval ane Biblia a dzô do, be va tele bia « éning é ne zeze » (Bero. 8:20). Dzam té é lereyang naa é ne bebela, se ki fave akal ñil môr ye ébe bia, ve akal éning ése ngura. Éfônan, tame simane mengu’u moan môr a ve nfa ye naa a yem kale é vôm a too, a mane ya abé, azuèñ, ya dzeng naa meyong me tobe a mvoa été. Amben be wunang boan be-mam mézing, mengu’u meté mesese ba ve, me ne a zeze. Aval avé ntang ô ne bia kôre ébe étéñ bebo-minsem daa ?

12. Za ôyane ntang wa ve bia ?

¹² Ntang wa ve « ôyane naa avele [. . .] da ye tobe fili ébe éto minkôm ya é dzôm da wu ntuk » (Bero. 8:21). Éyong abuane da so ya ntang da ye dzaleban aval é ne ngum nféféñ éning Nzame, biaa ye ki fe dzukh akal akoan ye nsôn, édi ya ôtemgha nge ki ôsimane. Biaa ye ki fe bera wôrane bidzô, meyep, wong, mintèñ nge ki ôsoan. Nfa ôvoo, mengu’u bia ye ve naa bi kale si, ya naa bi tobe a mvoa été, maa ye ki fe bo a zeze, vedaa ma ye wulu mbeng, Édjié é môr a nga kôre bia asi, « Ndjié mvoa », Yésu Krist (Esaïe 9:6, 7).

13. Za dzam éfe ô ne bera tem nté wa kômane naa wa ke Ésesang ôsimane awu Yésu ye mbu wi ?

¹³ Simaneye aval éning da ye bo éyong waa ye ki fe bo mbo-minsem. Tame siman aval da ye bo naa wa véé mekiri mesese wé wôrane mvèñ, wé ning kada môs kaa naa wa bera ko wong naa, ane wa, ane memvong me-bôr muè miaa wokh ki zèñ, a koan nge ki awu. Asum ya éndagha, ô ne bele mvoa éyong « wa banebe ébe ôyane [. . .] ane Ancla nge ki Ancre akal é ñuu duè, édi é ne mbanane é yeme fe » (Behéb. 6:18, 19). Aval ane Ancla a sukh tsimi, ôyane kristen waa ô ne faa sukh mebun muè, ya vole wa naa ô zômô aval ndzukh ôsese ô ne tubane wô, éndagha. Ya dzam té, ô ne bele mebun naa Jehôva « éñe a ye yaane é bôr ba dzeng ñe ya n’nem ôse » (Behéb. 11:6). Afong wa ñong éndagha ya ôyane ô bele akal melu ma zu, me ne bobane fave amu ntang.

AMU NTANG, BOAN BE-BÔR BE NE BERA KÔM ÉLAR DEBA YA JEHÔVA

14. Aval avé nsem ô va name élar daa ya Mvele waa, amu dzé ki ?

¹⁴ Atéé ye éyong Adán ba Eva be nga bo nsem, boan be-bôr be nga ke Jehôva ôyap, nge ki naa be nga kanane ya é Nzame wôba. Amben Biblia ñe a dzô naa, éning ése ngura be kaneya do ya Mvele wèñ (Bero. 8:7, 8 ; Becol. 1:21). Amu dzé ? Amu naa, besôsôe metsing Jehôva maa likh ki ñe naa a yebe nsem. Biblia a dzô nfa ébe Jehôva naa : « É mis muè ma dang édedaa nfuban naa me yen é dzam é ne abé, ya naa, wéé se ki yebe é dzam é ne abé » (Habac. 1:13). Ve, nsem ô va ve naa nkanan ô bo ézizang moan môr ya Nzame. Môr ézing ye ébe bia éé se ki fe bera bele élar ya Jehôva, ngam ve ba bera kôm nkanane té, bi bera fe kôm élar daa ya ñe. Ntang wa likh naa bi ne bera kôm élar dèè ya ñe.

15. Aval avé awu Yésu é nga likh naa boan be-bôr be bera bele mbemba élar ya Jehôva ?

¹⁵ Biblia a ban naa Yésu a ne « metungha me nga yiane akal minsem mia » (1 Jean 2:2). Éfiè griego ba konghle « atunegha da kôm élar » é ne yili « é dzôm da ve naa mvoa é bo ». Aval avé ntang ô nga ve Jehôva mvoa ? Biaa yiane ki tem naa awu é Moan wèñ é nga so ñe afong ézing. Ndaane do, ntang, ô nga ve mvoa, nge ki a dzale metsing ma daghe sôsôe Jehôva. Éndagha, a mbele akalgha da likh naa élar dèñ ya moan môr é bera kômban (Bero. 3:23-26). A ntoo “ñong” ane sôsôe, é bôr be nga kang ñe ya mebun kaa naa Yésu a wu (Atar. 15:1, 6, atoan). Aval avé ? Amu ntang ô mbe naa ba ye kee ôsu, Jehôva a mbe too ndzi-n’nem naa é Moan wèñ, Yésu, a nga ye ve é dzôm da yiane (Esaïe 46:10). Ntang ô nga kuu zen naa moan môr a bera kôm élar dèñ ya Nzame.

16. Za dzam éfe bi ne bera tem nté bia kômane naa bia ye ke Ésesang ôsiman awu Yésu ye mbu wi ? (A daghe fe évaghle).

¹⁶ Simaneye ayilgha a bera kôm élar duè ya Nzame é bele ébe wa. Tam ézing, wa luè Jehôva naa « Tare », ane Yésu a nga yeghle (Mat. 6:9). Biyong bizing, é ne kuiñ naa wa luè Jehôva naa « Mvuiñ ». Éyong bia belane minluèn ane « Tare » ya « Mvuiñ », bia yiane de bo ya ngang, ya asili ñu. Amu dzé ? Amu naa bi ne bebo-minsem, ya naa, bia bebién bii se ki yir Jehôva bébéñ ya é ngu’u dzèè étam. A ne fave amu ntang éde bi ne bele élar ya Jehôva. Ngalane Yésu, Jehôva a va ve naa, bi « bera kôm élar ya ñe, é ve naa mvoa é bo ngalane mekî [Yésu] a nga shui nkum mindzukh ayô » (Becol. 1:19, 20). Akal dzam té éde bi ne buane ya mbemba élar ya Jehôva, amben éndagha atoo naa bi ngen bebo-minsem.

NTANG WA LERE N’NEM ÉNGÔNGOO JEHÔVA

17. Aval avé ntang wa lere n’nem éngôngoo Jehôva ? (Beéphésien 2:4, 5).

¹⁷ Ntang wa tugha yem lere naa Jehôva a ne « kuma nfa n’nem éngôngoo ». A nga « ve bia éning [. . .] éyong bi mbe minwuan, bikop été » (a lang Beéphésien 2:4, 5). É bôr be ne « nkoghan akal éning é ne mbémbèè » ba yônane naa ba dzaa avole, bé ñu fe tang naa be bili-yang mekoa me ya nsem be nga ñong ane élikh asi, ya naa, ba yi naa be kôre bo (Bisè mintôl 13:48). Jehôva a yalane minluène mieba akal avole, ngalan é fuèñ ye Édjié, nfa ye naa, be yem ñe, ya naa be yem é Moan wèñ, Yésu (Jean 17:3). Nge Satan a nga tem naa, nge Adán ba Eva be bo melo, nkômane Nzame ô nga ye wu ntukh, a mbe évus été.

18. Za dzam wa yiane siman ?

¹⁸ Nté bia binan ébe abuane ntang wa likh naa bi bele, bia yiane simane akagha da dang éban ye amu dzé Jehôva a nga ve ntang. Ndaane naa bia ñong ntang fave ane é dzôm Jehôva a nga ve bia akal abuane daa, bia yiane fe simane naa, a ne é dzôm Jehôva a belane do naa, a yalane ya ésomane Satan a nga ve afup Edén (Atar. 3:1-5, 15). Ngalane ntang, Jehôva a lere naa é mam mesese Satan a nga dzô nfa wèñ, méé se ki bebela. A kôre fe bia ébe nsem ya awu, é lere naa a ne é Nzame a ne édzing. Ya amu é mvam dzèñ bi ne kaa yiane do, Jehôva a likh naa, amben bi ne bebo-minsem, bi ne ñong ngap naa bia yalan ésomane Satan a nga bo (Mink. 27:11). Aval avé ô ne lere naa wa ve akiba akal ntang ? Bia ye yalane nsili té ayeghle da zu.