“Au Sa Biuta na Noqu Vosa e Gusumu”

1, 2. Na cava o nuitaka kina na ka o wilika ena iVolatabu?

“E TIKO na itokani eda veivolekati sara, e yawa na tacida dina.” (Vkai. 18:24) De dua o sa sotava oti e dua na ituvaki o raica kina na dina ni vosa uqeti vakalou qori. O vakadinadinataka kina ni o rawa ni nuitaka na itokani dina. O rawa ni vakabauta na veika vinaka e tukuna. E rawarawa nomu ciqoma nona veivakadodonutaki kei na nona vakatutu ena so na ka mo vakavinakataka. O raica ena levu na gauna ni via vukei iko dina, ke veivakasalataki mada ga. Drau dau veiuqeti qai veivukei ni drau vinakata me dei nomudrau veitokani.

² Era itokani sara ga va qori na tagane e vakayagataka na Kalou mera vola na iVolatabu. O rawa ni nuitaka na ka era tukuna ni o kila ena yaga vei iko. Ka ni rarawa ni sega ni va qori nodra rai na Isireli me baleti ‘ira na tamata era tukuna na ka e vinakata na Kalou ena veiuqeti ni yalo tabu.’ (2 Pita 1:20, 21) Ena ivola vakaparofisai kece ena iVolatabu, e levu duadua na vosa e vakayagataki ena ivola e vola o Jeremaia. Qori e wili kina na Lele i Jeremaia kei na rua tale na ivola.

3, 4. Na cava era nanuma eso me baleta na Jeremaia kei na Lele i Jeremaia? Na cava e cala kina nodra rai? Vakamacalataka.

³ O na rairai kila eso era dau wili iVolatabu, ia era nanuma ni ‘sega ni ganiti ira’ na ivola i Jeremaia. De dua era nanuma ni veivakasalataki ga na Jeremaia kei na Lele i Jeremaia, e sega ni vakadeitaki tale ga na ka e volatukutukutaki kina. Ia vakacava e donu na rai ya?

⁴ E veivakasalataki qai vosa vakadodonu o Jeremaia ena nona ivola. E sega ni kurabuitaki qori ni rawa ni vakasalataki iko mada ga ena so na gauna na nomu itokani. A dau vosa vakadodonu o Jisu qai vakadodonutaki ratou na nona yapositolo ni dau cala nodratou rai. (Mari. 9:33-37) Ia na nona itukutuku e veidusimaki ena sala me rawati kina na veivakadonui ni Kalou, kei na marau ena gauna se bera mai. (Maciu 5:3-10, 43-45) Na ivola tale ga i Jeremaia e wili ena “iVolatabu kece,” e yaga me “veivakadodonutaki.” (2 Tim. 3:16) A vakamacalataka o Jeremaia na rai ni Kalou me baleti ira era kaya nira qaravi Jiova, ia e ca nodra ivakarau qai veiganiti mera totogitaki. E sega ni volatukutukutaka ga ya o Jeremaia, e tukuna tale ga na inuinui kei na veivakalougatataki ena veigauna se bera mai. A parofisaitaka o Jeremaia na veika ena cakava na Kalou ena vukudra nona tamata, kei na sala e vauci keda kina nikua na parofisai qori. Kena ibalebale o na marautaka, ena vakayaloqaqataki iko tale ga na Jeremaia kei na Lele i Jeremaia.—Wilika Jeremaia 31:13, 33; 33:10, 11; Lele i Jeremaia 3:22, 23.

5. Ena yaga vakacava vei keda na ivola i Jeremaia?

⁵ Eso na ka e vola o Jeremaia e yaga ena noda veimaliwai ena gauna qo, kei na noda inuinui ena gauna se bera mai. Kena ivakaraitaki, ena vukei keda na ivola i Jeremaia meda vaqaqacotaka noda duavata se na keda ivau vakaveitacini. Ena uqeti keda tale ga meda muria na nona ivakasala na yapositolo o Paula: “Raveitacini, ni marau tiko ga, ni vakavinakataki kemuni tiko ga, ni dau veivakacegui, ni lomavata tiko ga, ni dau veiyaloni, ena qai tiko vata kei kemuni na Kalou dauloloma qai dauveivakacegui.” (2 Kor. 13:11) Na ivola i Jeremaia e veisemati tale ga kei na itukutuku eda vunautaka. Eda sega ni vunautaka ga na iotioti ni veisiga se ni sa vakarau cava na ituvaki qo, ia eda vakamacalataka tale ga na veika vinaka ena marautaki ena gauna se bera mai. E yaga ena noda bula e veisiga na ka e vola o Jeremaia. Levu na ka e volatukutukutaka se sotava e tautauvata kei na keda ituvaki ena gauna qo. E vinaka meda dikeva mada na nona isususu kei na nona ilesilesi na parofita yalodina, a kaya vua na Kalou: “Au sa biuta na noqu vosa e gusumu.”—Jere. 1:9.

6, 7. Eda kila vakacava ni kauaitaki Jeremaia na Kalou? A vakacava tu na ituvaki kei Juta ena gauna e sucu kina o Jeremaia?

⁶ Ni rau waraka tiko e dua na veiwatini me sucu na luvedrau, erau dau veinanuyaka se na vakacava nona bula ena gauna se bera mai. Qori e wili kina nona itovo kei na veika tale eso me baleta na nona bula—na veika e taleitaka, nona cakacaka, kei na veika ena rawata. De dua erau veinanuyaka qori me baleti iko na nomu itubutubu. A rairai va tale ga ya nodrau vakanananu na itubutubu i Jeremaia. Ia o kila o cei tale e kauai ena bula kei na cakacaka i Jeremaia? Io, na Dauveibuli ni lomalagi kei vuravura.—Wilika Jeremaia 1:5.

⁷ Se bera sara ni sucu o Jeremaia, sa kila rawa tu o Jiova ni na ganiti koya na itavi vakaparofita. E kauaitaka sara vakalevu o Jiova na gonetagane ena sucu ena dua na vuvale vakabete ena vualiku kei Jerusalemi. A vakilai tu e Juta na rarawa ena gauna e sucu kina o Jeremaia, ena vuku ni veiliutaki ca i Tui Manasa. (Raica na tabana e 19.) Ena 55 na yabaki ni veiliutaki i Manasa, levu sara na ka ca e cakava ena mata i Jiova. E muria tale ga na ivakaraitaki ca i Manasa na luvena tagane o Emoni. (2 Tui 21:1-9, 19-26) Ia e vuki na uto ni sa veiliutaki e Juta o Tui Josaia, e dau vakasaqarai Jiova. Ni yacova o Josaia na ika18 ni yabaki ni nona veiliutaki, sa vakasavasavataka rawa na vanua mai na qaravi matakau. Sa wacava nodrau marau na itubutubu i Jeremaia, ni a lesi luvedrau na Kalou me parofita donuya na veiliutaki i Josaia.—2 Vei. 34:3-8.

DIGIA NA KALOU E DUA ME GUSUNIVOSA

8. Na ilesilesi cava e soli vei Jeremaia? Cava nona rai me baleta na ilesilesi qori?

⁸ E sega ni kilai e yabaki vica o Jeremaia ena gauna e tukuna kina vua na Kalou: “Au lesi iko mo nodra parofita na veimatanitu.” De dua sa volekata toka na yabaki 25, ni yabaki ni bula qori sa rawa ni veiqaravi kina e dua na Livai ena vale ni Kalou. (Tiko 8:24) Se mani yabaki vica o Jeremaia, a kaya ga: “Oilei, kemuni na Turaga Cecere Duadua Jiova! Au sega ni matau ena vosa niu se gone ga.” (Jere. 1:6) A via soli ulubale o Jeremaia ni rairai nanuma ni se gone, ni sega ni ganiti koya nona ilesilesi bibi, ena sega ni rawata tale ga na vosa e matanalevu me vaka e vinakati vei ira na parofita.

9, 10. Na cava e yaco tiko ena gauna e lesi kina o Jeremaia me parofita? Na cava e vakadredretaka nona ilesilesi ena so na gauna?

⁹ Gauna a lesi kina me parofita o Jeremaia, a valataka voli o Tui Josaia na sokalou dina, a kauta laivi tale tiko ga na ka vakasevaki me vaka na sokalou lasu. Sega mada ni macala erau dau veitalanoa vakalevu o Jeremaia kei Josaia se sega, e kilai ga ni sa kena gauna me veiqaravi e dua na parofita dina. Erau veiqaravi e Juta o Sefanaia kei Neumi ena itekitekivu ni veiliutaki i Josaia.a Na parofita yalewa tale ga o Ulita a veiqaravi donuya na veiliutaki i Josaia, ia e parofisaitaka ni na yaco na veika ca ena gauna se bera mai. A qai raica o Jeremaia na vakayacori ni parofisai qori. (2 Tui 22:14) Era vukei Jeremaia ena so na gauna na nona itokani me vakataki Epetimeleki kei Peruki. Era taqomaki koya vei ira na meca se vakabulai koya mai na ituvaki e rivarivabitaki kina nona bula.

¹⁰ Na cava o na cakava ke lesi iko na Kalou mo parofita, mo qai vakarogoya e dua na itukutuku warumisa? (Wilika Jeremaia 1:10.) Qori sara ga na ka e vinakati me cakava o Jeremaia. Raica mada qo e dua na ituvaki e vinakati me lai vakasavuitukutuku kina. Sa volekati Jerusalemi tiko yani na mataivalu ni Papiloni ena 609 B.G.V. E vinakata o Tui Setekaia me vakarogoya vua o Jeremaia e dua na itukutuku vinaka mai vua na Kalou. Ia e ka ni rarawa ni vinakata na Kalou me vakarogoi vua na tui e dua na itukutuku ca.—Wilika Jeremaia 21:4-7, 10.

TAMATA GA VAKATAKI KEDA

11. Na cava e vakayaloqaqataki Jeremaia ni dredre nona ilesilesi?

¹¹ Kaya mada e tukuni mo lai vakarogoya na itukutuku ni vakatauitotogi, na lewa ena tau vei ira na tui ca, na bete dauveidabui, kei na parofita lasu. Qori sara ga na ka e vinakati me cakava o Jeremaia. Ia e tokoni Jeremaia na Kalou, eda nuidei ni na cakava tale ga qori vei keda. (Jere. 1:7-9) A se gone o Jeremaia, ia e nuitaki koya na Kalou qai vakayaloqaqataki koya ena nona kaya: “[Au] lesi iko nikua mo koro taqomaki vinaka, mo duru kaukamea kei na bai kopa ina vanua taucoko, vei ira na tui Juta kei ira na nona turaga, vei ira na nona bete kei ira na lewenivanua. Era na valuti iko dina, ia era na sega ni qaqa vei iko, ‘niu tokoni iko,’ e kaya o Jiova, ‘meu vakabulai iko.’”—Jere. 1:18, 19.

12. Eda tautauvata vakacava kei Jeremaia?

¹² Me kua ni nanumi ni duatani o Jeremaia ni tamata ga vakataki keda. E duidui na itabagauna a bula donuya o Jeremaia, ia eso na ka e sotava e tautauvata kei na keda ituvaki. Kena ivakaraitaki, e duidui tale ga na tamata eda sotava nida qarava voli noda itavi e veisiga. Ena yaga gona vei keda na ivakaraitaki i Jeremaia. Me vaka ga na parofita o Ilaija, o Jeremaia “e tamata ga vakataki keda.” (Jeme. 5:17) Meda raica mada eso na ka eda rawa ni vulica vei Jeremaia.

13, 14. E tautauvata vakacava na ka era sotava eso na lotu vaKarisito kei na veika e cakava vei Jeremaia o Pasuri, me vaka e laurai ena tabana e 10?

¹³ De dua o sotava ruarua ena veiyabaki sa sivi na veika vinaka kei na veika ca me vakataki Jeremaia. A mokuti Jeremaia ena dua na gauna na bete o Pasuri, qai vesuki koya ena ivesu kau. Sa na logalogaca mada ga vua na vica vata na aua e vesu tu kina ena ivesu kau na yavana, ligana, kei na domona. E rairai ikuri ni nona mosi na nodra veivakalialiai na dauveitusaqati. Vakacava ke o tu ena ituvaki ya, o na rawa ni vosota na veivakalialiai mosimosi kei na ivakarau vakaloloma?—Jere. 20:1-4.

¹⁴ Ni vakasamataki na nona vakalolomataki o Jeremaia, e sega ni kurabuitaki kina nona kaya: “Me ca na siga au sucu kina! . . . Na cava au lako tani kina mai na katonigone meu raica na leqa kei na rarawa, me oti kina na noqu siga ena madua?” (Jere. 20:14-18) Sa rauta me yalolailai o Jeremaia. Vakacava o vakila ena dua na gauna o yalolailai kina ni sega ni yaga na veika o rawata se sa sega ni yaga mo qaravi Jiova? Ke o sa sotava e dua na ituvaki va qori, ena vakayaloqaqataki iko na ivakaraitaki i Jeremaia.

15. E dau veiveisau tale ga na ivakarau ni yalo i Jeremaia, ena yaga vakacava qori vei keda?

¹⁵ Eda raica ena Jeremaia 20:12-18, ni a yalolailai o Jeremaia ni lagasere oti ga vei Jiova qai vakacaucautaki koya. (Wilika Jeremaia 20:12, 13.) Vakacava o vakila ena so na gauna ni dau veisau totolo na ivakarau ni yalomu? Kena ivakaraitaki, o se qai marautaka toka ga e dua na ka, oti o sa yalolailai tale. Io, ena yaga vei keda kece na ivakaraitaki i Jeremaia. Me vaka e kena ivakarau vei keda na tamata, e dau tarai Jeremaia tale ga na veika e sotava. Kena ibalebale e levu sara na ka eda na vulica vua na turaga qori, a vakayagataki vakalevu me gusunivosa.—2 Vei. 36:12, 21, 22; Esera 1:1.

16. Ena yaga vei cei na bula vakadawai i Jeremaia?

¹⁶ Dua tale na ka era tautauvata kina kei Jeremaia eso. Na cava ya? E kurabuitaki, e rairai dua tale toka ga na veivakatovolei vei Jeremaia nona vakaroti koya na Kalou: Kua ni vakawati. (Wilika Jeremaia 16:2.) Na cava e vakarota kina qori o Jiova? Na cava na rai nei Jeremaia ena ka e tukuni vua? Na cava era rawa ni vulica e keri na tacida era dawai ena vuku ni kedra ituvaki, se sa nodra vakatulewa ga mera cakava qori? Vakacava e dodonu mera vakasamataka tale ga na sa vakawati tiko ena gauna qo na ka e tukuna vei Jeremaia na Kalou? Na cava era na vulica vei Jeremaia na veiwatini era sega tu ni “vakaluveni”?

17. Na cava eda na rairai vakasamataka ena vosa e cavuta na parofita ena Jeremaia 38:20?

¹⁷ A veivakamasuti o Jeremaia ena dua na gauna vua na tui Juta: “Yalovinaka, moni muria na vosa i Jiova au tukuna tiko vei kemuni, ena vinaka vei kemuni, oni na bula tiko ga.” (Jere. 38:20) E vakavure vakasama qori vei keda ena ivakarau ni noda veimaliwai kei ira eso tale. Era okati tiko e keri o ira na se bera ni qaravi Jiova, ia era se rawa ni vukei. E ivakaraitaki vinaka tale ga vei keda nikua o Jeremaia ena nona itovo vei ira era talairawarawa vua na Kalou. Io, e levu sara na ka eda rawa ni vulica vei Jeremaia.

CAVA O NA VULICA ENA IVOLA QO?

18, 19. Na iwalewale cava soti e rawa ni dikevi kina na Jeremaia kei Lele i Jeremaia?

¹⁸ E vinaka mo vakayagataka na ivola qo ni o dikeva na Jeremaia kei na Lele i Jeremaia, qai raica na ka o rawa ni vulica kina. Na vuna? A uqeti vakalou na yapositolo o Paula me vola: “E vakavuna na Kalou na iVolatabu kece, e yaga me veivakavulici, me veivunauci, me veivakadodonutaki, me veidusimaki ena ka e dodonu.” (2 Tim. 3:16) E okati tiko e keri na rua na ivola sa cavuti oti mai.

¹⁹ E levu na iwalewale o rawa ni muria me yaga kina na nomu dikeva na Jeremaia kei na Lele i Jeremaia. Kena ivakaraitaki, o rawa ni dikeva na tikina yadua ena rua na ivola qori, qai saga mo kila na kena ibalebale. Se o rawa ni vakatauvatana se veidutaitaka na gauna i Jeremaia kei na noda gauna. De dua o na via raica na kedra ivolatukutuku eso era cavuti ena Jeremaia kei na Lele i Jeremaia, se so na ka e yaco ena gauna ya kei na sala e tautauvata kina kei na gauna qo. (Vakatauvatana Jeremaia 24:6, 7; 1 Korinica 3:6.) Dua tale na kena iwalewale, oya mo vulica na itukutuku makawa ni veika e yaco ena gauna i Jeremaia. (Jere. 39:1-9) Eso na itukutuku qori ena vakamatatataka vei iko na ka o dikeva ena Jeremaia kei na Lele i Jeremaia. E ulutaga ni Wase 2 na “Veiqaravi ‘ena Veisiga Mai Muri.’” Qori ena vakamacalataki kina na veika e yaco ena gauna i Jeremaia kei na sala e veidusimaki kina na Kalou.

20. Ena yaga vakacava noda vakadeuca na Jeremaia kei na Lele i Jeremaia?

²⁰ Ena yaga vakacava vei keda na ivola qo? Nida vakadeuca na Jeremaia kei na Lele i Jeremaia, eda na raica ni vakarautaka na Kalou na rua na ivola qori me dusimaki keda ena ivakarau ni bula meda muria. (Taito 2:12) Eda na vakadeitaka kina ni levu na ka e volai ena Jeremaia kei na Lele i Jeremaia e “yaga me veivakavulici.” Ena vakarautaki keda vinaka na ivakasala yaga kei na ivakaraitaki eda wilika kina. Ena vukei keda tale ga meda tu vakarau nida sotava na ituvaki dredre ena gauna qo. Se da mani dawai, vakawati, qase ni ivavakoso, painia, tama, tina, se gonevuli, na rua na ivola uqeti vakalou qo ena vukei keda meda ‘tu vakarau ni vakayacora na cakacaka vinaka kece.’—2 Tim. 3:17.

21. Na cava o na via vulica kina na ivola qo?

²¹ Saga mo raica na ka o rawa ni vulica ena wase yadua ni ivola qo. O na vakadeitaka ena Jeremaia kei na Lele i Jeremaia ni dina na ka e vola o Paula: “Na ka kece e volai e liu e volai meda vakavulici kina, me noda na inuinui e rawati mai na noda vosota kei na noda vakacegui mai na veika e volai ena iVolatabu.”—Roma 15:4.