Mera Kacivaka Kece ga na Lagilagi i Jiova

“Dou ia vei Jiova na vakarokoroko kei na kaukauwa. Dou ia vei Jiova na vakarokoroko sa kilikili kei na yacana.”​—SAME 96:7, 8.

1, 2. Na cava era vakalagilagi Jiova, o cei tale ga e uqeti me veitomani?

O TEVITA, na luve i Jese, a tubu cake me dua na cauravou ivakatawa ni sipi volekati Peceliema. Sa macala tu ga ni na wasoma nona dagava na kalokalo e lomalagi ena loma ni bogi ni yadrava toka na qelenisipi i tamana ena vanua veico e tu vagalala! Sega ni vakatitiqataki ni nanuma lesu na veika vakatubuqoroqoro e raica ena gauna e uqeti koya kina na yalo tabu ni Kalou me vola qai lagata na qaqanisere totoka ni ika19 ni Same: “Sa tukuna na lagilagi ni Kalou ko lomalagi; ka sa vakatakila na cakacaka ni ligana na maliwa levu. Sa lako yani ga ki vuravura taucoko na nodrai vakarau, kei na nodra vosa ki nai yalayala kei vuravura.”​—Same 19:1, 4.

² Na ibulibuli vakatubuqoroqoro i Jiova e lomalagi era vakatakila galugalu na nona lagilagi ena siga kei na bogi. Era vakalagilagia tiko ga na Kalou na veika buli, qai veivakadrukai nida vakasamataka nira raica na lewe i “vuravura taucoko” na ivakadinadina e vakaraitaki galugalu oqo. Ia, e sega ni rauta ga na nodra vakadinadina galugalu na veika buli. Era uqeti tale ga na tamata yalodina mera veitomani ena nodra vakayagataka na domodra. E dua na daunisame e sega ni tukuni na yacana, a vakasalataki ira na dausokalou dina ena vosa uqeti vakalou oqo: “Dou ia vei Jiova na vakarokoroko [“lagilagi,” NW] kei na kaukauwa. Dou ia vei Jiova na vakarokoroko sa kilikili kei na yacana.” (Same 96:7, 8) O ira na veiwekani voleka kei Jiova era marau ni muria na ivakasala oya. Na cava sara mada e vauci ena nona vakalagilagi na Kalou?

3. Na cava era vakalagilagia kina na Kalou na tamata?

³ Na noda vakalagilagia na Kalou e sega ni yalani ga ena veika eda tukuna. O ira na Isireli ena gauna i Aisea era vakalagilagia na Kalou ena tebenigusudra, ia e levu e sega ni vu mai yalodra na nodra veivakalagilagi. Ena vuku i Aisea, e kaya kina o Jiova: “Ni ra sa toro voleka vei au ko ira na tamata oqo e na gusudra, a ra sa vakarokorokotaki au e na tebenigusudra; ia na yalodra era sa vakayawataka vei au.” (Aisea 29:13) E tawayaga nodra veivakacaucautaki o ira vaka oqo. Me rawa ni vakaibalebale na noda veivakacaucautaki, e dodonu me vu sara ga mai lomada vata kei na noda vakadinata na uasivi ni nona lagilagi. O Jiova ga a buli keda. E Kalou Kaukaua Duadua, e sega ni dua e taravi koya ena lewadodonu, e vatuka sara ga ni loloma. E ivurevure ni noda bula qai noda Turaga Sau, e dodonu kina vei ira na ka kece ga e vuravura kei lomalagi mera vakamalumalumutaki ira vua. (Vakatakila 4:11; 19:1) Ke da vakabauta dina na veika oqo, meda vakalagilagi koya mada ga mai vu ni lomada.

4. Na cava na ivakasala cava i Jisu me vakalagilagi kina na Kalou, eda na vakayacora vakacava?

⁴ E tukuna vei keda o Jisu Karisito na sala meda vakalagilagia kina na Kalou. E kaya: “A ka oqo sa vakarokorokotaki kina ko Tamaqu, ni dou sa vua vakalevu: ka dou na qai noqu tisaipeli.” (Joni 15:8) E rawa vakacava nida vua vakalevu? Taumada, ena noda gumatua ni vunautaka “na i Tukutuku Vinaka ni matanitu” kei na noda tomani ira na veika buli kece ga ena noda “vakatakila” na veika e “vuni tu” me baleta na Kalou. (Maciu 24:14, VV; Roma 1:20) Kuria, ni sala oqo eda sa na vakaitavi kece tiko kina ena nodra kunei na tisaipeli vou era na mai veitomani ena veivakacaucautaki vua na Kalou o Jiova. Dua tale, oya noda bucina na vua ni yalo tabu da qai saga meda vakatotomuria na itovo vakasakiti ni Kalou o Jiova. (Kalatia 5:22, 23; Efeso 5:1; Kolosa 3:10) Ena sala oqo, ena vakalagilagi kina na Kalou ena veika eda cakava e veisiga.

“Ki Vuravura Taucoko”

5. Vakamacalataka se vakabibitaka vakacava o Paula ni itavi ni lotu Vakarisito me vakalagilagia na Kalou ni wasea na veika e vakabauta vei ira tale na so.

⁵ Ena nona ivola o Paula vei ira e Roma, a vakabibitaka kina ni itavi ni lotu Vakarisito me vakalagilagia na Kalou ni wasea nona vakabauta vei ira tale na so. E dua na usutu ni ivola na Roma e kaya ni o ira ga era cakacakataka na nodra vakabauti Jisu Karisito era na bula. Ena wase 10 ni nona ivola, e dusia kina o Paula nira a se saga tiko ga na Jiu ena nona gauna mera vakadonui nira muria na Lawa i Mosese, ia “sa vakayacora [“vakaotia,” VV] na Karisito na ka sa nakiti e na vunau.” Oya na vuna, e kaya kina o Paula: “Kevaka ko na vakatusa e na gusumu na Turaga ko Jisu, ka vakadinata e na vu ni yalomu ni sa vakaturi koya cake tale mai na mate na Kalou, ko na bula.” Me tekivu mai na gauna oya, “sa tautauvata na Jiu kei koya sa matanitu tani: ni sa dua bauga na Turaga vei ira kecega, o koya sa vutu ni ka vinaka vei ira kecega era sa masuti koya. Ni na bula ko ira vakaaduaga era sa masuta na yaca i Jiova.”​—Roma 10:4, 9-13.

6. A vakasotara kei na cava o Paula na Same 19:4?

⁶ Sa qai taroga o Paula: “Era na qai masu vakacava vua era sa sega ni vakabauta? a ra na vakabauti koya vakacava era sa sega ni rogoca kina? a ra na rogoca vakacava, kevaka e sega e dua me tukuna?” (Roma 10:14) Me baleti ira na Isireli, e kaya o Paula: “A ra sa sega ni vakabauta [“ciqoma,” VV] kecega nai tukutuku vinaka.” Na cava na vuna? E vu oqo mai na nodra sega ni vakabauta, dina ga ni soli tu na galala mera ciqoma. E vakaraitaka oqo o Paula ni cavuta sara ga na Same 19:4, qai vakasotara kei na cakacaka vakavunau ni lotu Vakarisito, sega ni nodra vakadinadina galugalu na veika buli. A kaya: “E dina sa vakakina, Sa lako na kedrai rogorogo ki vuravura taucoko, Kei na nodra vosa ki nai yalayala kei vuravura.” (Roma 10:16, 18) Io, me vaka na nodra vakalagilagi Jiova na veika buli, o ira tale ga na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri era vunautaka na itukutuku vinaka ni bula e veivanua kece ra qai vakacaucautaka na Kalou ena “vuravura taucoko.” Ena nona ivola vei ira mai Kolosa, e tukuna kina o Paula na kena tete na itukutuku vinaka. A kaya ni sa vunautaki na itukutuku vinaka “vei ira na tamata kecega sa tiko e ruku i lomalagi.”​—Kolosa 1:23.

iVakadinadina Gugumatua

7. Me vaka e kaya o Jisu, na itavi cava e vakacolati vei ira na lotu Vakarisito?

⁷ E kena irairai ni a vola o Paula nona ivola vei ira mai Kolosa ni oti e rauta ni 27 na yabaki mai na mate i Jisu Karisito. E rawa vakacava ni tete na vunau ena dua ga na gauna lekaleka me sa lai yacovi Kolosa sara? E rawa ga oya ena nodra gugumatua na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri, kei na nona vakalougatataka o Jiova nodra cakacaka. Sa tukuna tu vakailiu o Jisu ni o ira nona imuri era na dau vunau ena gugumatua ena gauna e kaya kina: “Ia ena vunautaki dina mada eliu nai tukutuku-vinaka e na veivanua kecega.” (Marika 13:10) Sa qai kuria o Jisu ena parofisai oya na ivakaro e volai ena iotioti ni rua na tikina ena Kosipeli i Maciu: “Dou lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga, ka papitaisotaki ira e na yaca ni Tamamudou kei na Luvena kei na Yalo Tabu; vakavulici ira me ra muria na veika kece ga au sa vakarota tu vei kemudou.” (Maciu 28:19, 20, VV) Ni oti ga vakalailai nona lako o Jisu i lomalagi, sa ra qai vakayacora na nona imuri na veivosa oqo.

8, 9. Me vaka e tukuni ena Cakacaka, era muria vakacava na lotu Vakarisito na ivakaro i Jisu?

⁸ Ni oti na sovaraki ni yalo tabu ena Penitiko 33 S.K., na imatai ni ka era vakayacora na imuri i Jisu oya na nodra lako yani mera vunau, na nodra tukuna vei ira na lewe vuqa e Jerusalemi “nona cakacaka e veivakurabuitaki na Kalou.” E cakayaco sara na nodra vunau, nira papitaiso kina e “lewe tolu beka na udolu.” Era tomana tiko ga ena gugumatua na tisaipeli na nodra vakacaucautaka na Kalou e matanalevu, qai laurai ni vuavuaivinaka sara.​—Cakacaka 2:4, 11, 41, 46, 47.

⁹ Sega ni dede sa ra kila na iliuliu ni lotu na nodra cakacaka na lotu Vakarisito. Nira cata nodrau vosa doudou o Pita kei Joni, era mani vakaroti rau na yapositolo me rau kua ni vunau. Ia, rau mani kaya na yapositolo: “Sa dredre vei keirau me keirau kua ni tukuna na veika keirau a raica ka rogoca.” Ni oti nodra vakarerei Pita kei Joni, era sereki rau, rau qai lesu tale vei ira na kena vo ra qai masu vata vei Jiova. Era kerea ena doudou: “Solia kivei ira na nomuni talatala, me ra doudou vakalevu ni ra tukuna na nomuni vosa.”​—Cakacaka 4:13, 20, 29.

10. Na veitusaqati cava a sotavi, ia na cava era cakava kina na lotu Vakarisito dina?

¹⁰ A salavata kei na loma i Jiova na veika era masulaka, e vakadinadinataki oqo ena ka a qai yaco e muri. Eratou a vesu na yapositolo, ia a qai sereki iratou e dua na agilosi. E kaya vei iratou na agilosi: “Dou lako, ka laki tu e na vale ni soro, ka tukuna vei ira na tamata na vosa kecega ni Bula oqo.” (Cakacaka 5:18-20) Ni ratou muria na ivakaro oya, a vakalougatataki iratou tiko ga kina o Jiova. Koya gona, “e na veisiga kecega e na vale ni soro, kei na veivale kecega, era sa sega ni mudu ni vakatavuvuli ka vunautaki Jisu ni sai koya na Karisito.” (Cakacaka 5:42) Matata e ke, ni nodra tusaqati na imuri i Jisu e sega ni tarova rawa na nodra vakalagilagia e matanalevu na Kalou.

11. Era raica vakacava na lotu Vakarisito taumada na cakacaka vakavunau?

¹¹ Sega ni dede sa vesu o Sitiveni qai vakaviriki mate. Na nona labati e tekivu kina na veivakacacani ca sara e Jerusalemi, ra mani biubiu kina na tisaipeli kece vakavo ga o iratou na yapositolo. Era yalolailai beka ena vuku ni veivakacacani? Sega sara. Eda wilika: “Era sa qai veilakoyaki voli e na veiyasana ko ira ka veiseyaki, ka vunautaka na i Tukutuku Vinaka.” (Cakacaka 8:1, 4, VV) Ni toso na gauna, a sega ni cegu nodra vakalagilagia tiko ga na Kalou. Ena Cakacaka wase 9, eda wilika ni gauna a lako tiko kina i Tamasiko o Saula, na Farisi mai Tarisu, me lai vakacacani ira na tisaipeli i Jisu mai kea, a mani raivotutaki Jisu qai vakamatabokotaki. E Tamasiko, sa qai vakavuna vakacakamana o Ananaiasa me rai tale o Saula. Na cava na imatai ni ka a cakava o Saula—⁠e qai kilai e muri me yapositolo o Paula? E kaya na kena itukutuku: “A sa vunautaka sara e na veivale ni lotu, ni sa Luve ni Kalou na Karisito.”​—Cakacaka 9:20.

Era Dau Vunau Kece

12, 13. (a) Me vaka era kaya na daunitukutuku makawa, na cava era kilai kina na ivavakoso taumada vakarisito? (b) E duavata vakacava na ivola na Cakacaka vaka kina na vosa i Paula kei na veika era kaya na daunitukutuku makawa?

¹² E kilai raraba ni o ira kece na ivavakoso ni lotu Vakarisito taumada era dau vakaitavi ena cakacaka vakavunau. Me baleti ira na lotu Vakarisito ena gauna oya, a vola o Philip Schaff: “Na usutu levu ni ivavakoso kece na kaulotu, ra qai dau kaulotu kece na lotu Vakarisito vakabauta.” (History of the Christian Church) E kaya o W. S. Williams: “Sa dau kilai raraba tu ni o ira kece na lotu Vakarisito ena ivavakoso taumada, vakabibi o ira e tu vei ira e so na isolisoli mana [isolisoli ni yalo tabu], era dau vunautaka na kosipeli.” (The Glorious Ministry of the Laity) E tomana: “A sega vakadua ni kaya o Jisu Karisito ni so ga na vetaicake ena loma ni lotu e nodra itavi mera vunau.” O Celsus, e dua na meca ni lotu Vakarisito ena gauna e liu, a vola: “Era dau vunautaka vagumatua na kosipeli o ira na dau cula vutinimanumanu, dau caka ivava, o ira na dau vakarautaka na kulinimanumanu, oqo o ira sara ga era tauvanua ra qai sega ni vuli vinaka.”

¹³ Na dina ni ivakamacala oya e laurai ena itukutuku makawa ena ivola na Cakacaka. Ena Penitiko 33 S.K., ni oti na sovaraki ni yalo tabu, o ira kece na tisaipeli, na tagane kei na yalewa, era kacivaka e matanalevu na cakacaka veivakurabuitaki ni Kalou. Ni oti nona mate o Sitiveni kei na veivakacacani, era vakatetea na lotu Vakarisito na itukutuku vinaka ena nodra veiseyaki yani e veivanua. Rauta ni 28 na yabaki e muri, ni volavola tiko o Paula vei ira kece na Iperiu lotu Vakarisito, sega ni vakatabakidua ga ena dua na ilawalawa italatala, a kaya kina: “Ia ko koya oqo me da qai vakacabora tikoga nai madrali ni vakavinavinaka vua na Kalou ena vukuna, oqori na vua ni tebenigusuda, ni da tusanaka na yacana.” (Iperiu 13:15) E vakamacalataka o Paula na nona rai me baleta na cakacaka vakavunau qai kaya: “Ia kevaka ka’u sa vunautaka nai tukutuku-vinaka, sa sega na ka me’u dokai au kina: ni ka’u sa vakasaurarataki; io sa ca sara vei au, kevaka ka’u sa sega ni vunautaka nai tukutuku-vinaka!” (1 Korinica 9:16) Macala e ke ni vakasama vata ga oqo a tiko vei ira kece na lotu Vakarisito yalodina ena imatai ni senitiuri.

14. Erau salavata vakacava na vakabauta kei na vunau?

¹⁴ Io, na lotu Vakarisito dina e dodonu me vakaitavi ena cakacaka vakavunau baleta ni salavata oqo kei na vakabauta. E kaya o Paula: “Ni sa vakadinata na tamata e na vu ni yalona me sa vakadonui kina, ia na gusuna sa vakatusa kina me bula.” (Roma 10:10) E dua beka ga na ilawalawa lailai ena ivavakoso—⁠me vaka e dua na ilawalawa italatala—⁠era cakacakataka nodra vakabauta qai nodra itavi mera vunau? Sega! O ira kece na lotu Vakarisito dina era vakabauta matua na Turaga o Jisu Karisito, ra qai uqeti mera kacivaka e matanalevu na nodra vakabauta vei ira tale na so. Ke sega, ena mate nodra vakabauta. (Jemesa 2:26) Ena nodra vakaraitaka vaka oqo nodra vakabauta na lotu Vakarisito yalodina ena imatai ni senitiuri, e rogoci kina vakadomoilevu na kena vakacaucautaki na yaca i Jiova.

15, 16. Tukuna na ivakaraitaki e dusia ni toso tiko ga na cakacaka vakavunau dina ga ni yaco na leqa.

¹⁵ Ena imatai ni senitiuri, a vakalougatataki ira na nona tamata o Jiova ena tubu ni kedra iwiliwili, dina ga ni yaco na leqa ena loma kei na taudaku ni ivavakoso. Kena ivakaraitaki, na Cakacaka wase 6 e tukuna na nodra sega ni duavata na sa tavuki mai mera lotu Vakarisito, e so era vosa vakaiperiu, e so tale era vosa vakirisi. Eratou qai walia na leqa na yapositolo. Oqo na ka a qai yaco, eda wilika: “A sa gumatua na vosa ni Kalou; a sa vakalevutaki sara na kedrai wiliwili era sa lotu mai Jerusalemi; a sa lewe vuqa talega na bete era sa talairawarawa ki na vakabauta.”​—Cakacaka 6:7.

¹⁶ E muri, a mani yaco na tiko yavavala vakapolitiki ena kena maliwa o Tui Eroti Akaripa mai Jutia, kei ira na lewenivanua e Taia kei Saitoni. Sa ra qai vakamarici Eroti na lewenivanua e rua oqo mera veisaututaki, a mani tauca kina na tui e dua na nona vosa e matanalevu. Era qolouvaka sara na ilawalawa levu era soqo yani: “Sa domo ni kalou, sa sega ni domo ni tamata.” Tikinigauna vata oya, e yaviti Eroti na agilosi i Jiova, mani mate “ni sa sega ni vakarokorokotaka na Kalou.” (Cakacaka 12:20-23) Sa dua na ka nodra kurabui o ira na vakanuinui vei ira na iliuliu vakatamata! (Same 146:3, 4) Ia o ira na lotu Vakarisito, era vakalagilagi Jiova tiko ga. Sa rauta, me “tubu ga na vosa ni Kalou me levu sara mai,” dina ga ni veilecayaki tu na draki ni bula vakapolitiki ena gauna oya.​—Cakacaka 12:24.

Ena Gauna Oya, Vaka Kina Nikua

17. Era veitomani ena cava e levu ena imatai ni senitiuri?

¹⁷ Io, era lewe ni ivavakoso lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri o ira era dau gugumatua, ra qai dau vakacaucautaki Jiova na Kalou. O ira kece na lotu Vakarisito yalodina oqo era vakaitavi ena wasei ni itukutuku vinaka. E so era sotavi ira na tataleitaki, ra qai muria sara na ka a kaya o Jisu ena nodra vakavulici ira mera muria na veika kece ga e vakarota. (Maciu 28:19, 20) Mani tubu kina na ivavakoso, qai levu tale era tomani Tui Tevita ena gauna makawa mera vakacaucautaki Jiova. Era cavuta kece na vosa uqeti vakalou oqo: “Au na vakavinavinaka vei kemuni na Turaga na noqu Kalou, e na yaloqu taucoko: au na vakarokorokotaka na yacamuni ka sega ni mudu. Ni sa ka levu na nomuni loloma vei au.”​—Same 86:12, 13.

18. (a) Na duidui cava e laurai ena ivavakoso vakarisito ena imatai ni senitiuri kei lotu ni Veivanua Vakarisito nikua? (b) Na cava eda na dikeva ena ulutaga e tarava?

¹⁸ Ni dikevi na tikina oqo, e vakavure vakasama kina na ka e kaya na parofesa ni cioloji o Allison A. Trites. Ni vakatauvatana na lotu ni Veivanua Vakarisito nikua kei ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri, e kaya: “Dau kena ivakarau edaidai me vakatau na tubu ni lotu ena kawa (oqo nira sa tubu cake na gone ra qai vakadeitaka vakataki ira mera muria na lotu ni nodra qase), se vakatau ena veitokiyaki (oqo ni toki yani ina dua na iwasewase e dua a lewena tu mai e dua tale na iwasewase). Ia na tubu ena ivola na Cakacaka e rawati mai vei ira na tavuki, ni se qai tekivu ga na cakacaka ni ivavakoso.” Kena ibalebale beka oya ni sa sega ni tubu tiko na lotu Vakarisito dina ena ivalavala e kaya kina o Jisu? Sega, e tubu tiko ga. O ira na lotu Vakarisito dina nikua era tautauvata vinaka kei ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri ena nodra gugumatua ni vakacaucautaka na Kalou e matanalevu. Eda na qai dikeva oqo ena ulutaga e tarava.

Vakamacalataka Mada

• Sala cava soti eda vakalagilagia kina na Kalou?

• A vakasotara kei na cava o Paula na Same 19:4?

• Erau salavata vakacava na vakabauta kei na vunau?

• Na cava era kilai kina na ivavakoso vakarisito ena imatai ni senitiuri?

[iYaloyalo ena tabana e 8]

Courtesy of Anglo-Australian Observatory, photograph by David Malin

[iYaloyalo ena tabana e 9]

E vakadinadinataka e veigauna kece na lomalagi na lagilagi i Jiova

[iYaloyalo ena tabana e 10]

Erau salavata na cakacaka vakavunau kei na masu