E Bula na Vosa i Jiova
Veitikina Bibi Mai na iVola na Vakatakila—I
NI TU vakavesu e Patimo na yapositolo o Joni sa kena turaga toka, a vakaraitaki vua e 16 na raivotu. E raica kina na ka rau cakava na Kalou o Jiova kei Jisu Karisito ena siga ni Turaga—na itabagauna e tekivu mai na kena tauyavu na Matanitu ni Kalou ena 1914 me yacova ni sa oti na duanaudolu na yabaki ni veiliutaki i Karisito. Na ivola na Vakatakila, a vola o Joni ena rauta na 96 S.K., e volaitukutukutaka na raivotu vakasakiti kece qori.
Meda wilika mada qo e so na tikina bibi ena Vakatakila 1:1–12:17, e kovuti kina na imatai ni vitu na raivotu i Joni. E bibi vei keda na raivotu qo baleta nira veisemati kei na veika sa yaco tiko e vuravura nikua, qai vakaraitaka na ka ena cakava o Jiova ena veisiga sa tu qo e matada. O ira na wilika ena vakabauta na volaitukutuku qo me baleta na raivotu, era na vakacegui qai vakayaloqaqataki dina.—Iper. 4:12.
VITU NA DREGA ENA IVOLAVIVIGI CEGA “NA LAMI” E ONO
Taumada, a raici Jisu Karisito ena nona lagilagi o Joni qai tukuni vua e vica na itukutuku me na “vola e nai vola [“ivolavivigi,” NW], ka vakauta ki nai soqosoqo lewe ni lotu e vitu.” (Vkta. 1:10, 11) Sa qai raica ena raivotu e dua na itikotiko vakaturaga mai lomalagi. E dabe tiko ena idabedabe vakatui e dua, qai taura ena ligana imatau e dua na ivolavivigi e dregati ena vitu na drega. O koya na “Laioni ni yavusa i Juta,” se “na Lami . . . e vitu na nonai leu e uluna, ka vitu na matana” e “yaga me tevuka nai vola [ivolavivigi].”—Vkta. 4:2; 5:1, 2, 5, 6.
Na ikatolu ni raivotu e vakaraitaka na ka ena yaco ni cega veitaravi “na Lami” na imatai ni ono na drega. Ni cegai na ikaono ni drega, a cabolo e dua na uneune kaukaua qai yaco na siga ni cudru. (Vkta. 6:1, 12, 17) Ia e vakaraitaki ena raivotu tarava ‘e va na agilosi ratou taura tu na cagi e va kei vuravura’ me yacova nira sa dregati kece na 144,000. E laurai e “dua nai soqosoqo levu sara” e sega nira dregati era “tu e na mata ni tikotiko-vakaturaga, kei na mata ni Lami.”—Vkta. 7:1, 9.
Saumi na Taro Vakaivolatabu:
1:4; 3:1; 4:5; 5:6—Na cava na ibalebale ni matavosa “na Yalo e vitu”? Na fika na vitu e dusia na taucoko ena rai ni Kalou. O koya gona, na itukutuku vei ratou “nai soqosoqo lewe ni lotu e vitu” e okati kina o ira kece na dauveiqaravi ni Kalou era soqoni ena sivia na 100,000 na ivavakoso e vuravura. (Vkta. 1:11, 20) E dau solia na yalo tabu o Jiova me vakayacori kina na veika e vinakata, e dusia gona na matavosa “na Yalo e vitu” na taucoko ni kena veidusimaki vei ira na wilika na parofisai mera kila na kena ibalebale ra qai vakalougatataki kina. E vakayagataki tiko vakaveitaravi ena Vakatakila na fika e vitu qai dusia tiko vakailawalawa na ka! Na fika na vitu ena tikinivolatabu qo e dusia tiko na taucoko, e veivosakitaki gona ena ivola qo na kena “vakaoti vinaka na ka vuni ni Kalou,” se na kena mai vakacavari.—Vkta. 10:7.
1:8, 17—O cei e kena icavuti “na Alifa kei na Omeka” kei “ko koya sa liu sara, ko koya ena muri [“na i matai kei na i otioti,” VV]”? Na icavuti “na Alifa kei na Omeka” e tukuni Jiova, e dusia tiko ga ni sega ni dua na Kalou kaukaua a liu vua qai sega tale ni dua ena taravi koya. O koya “na kenai vakatekivu kei na kenai vakataotioti.” (Vkta. 21:6; 22:13) E cavuti o Jiova ena Vakatakila 22:13 “na kenai vakatekivu kei na kenai vakataotioti,” e dusia ni sega ni dua a liu vua se me taravi koya. Ia, na veitikina yavolita na wase dua ni Vakatakila e dusia ni icavuti “na i matai kei na i otioti” e vakaibalebaletaki Jisu Karisito. O koya e imatai ni vakaturi ina bula vakayalo e tawamate kei na iotioti me na vakatura sara ga o Jiova.—Kolo. 1:18.
2:7—Na cava na “Parataisi ni Kalou”? E cavuti na vosa qo vei ira na lotu vaKarisito lumuti, e vakaibalebaletaka na ituvaki totoka mai lomalagi—na vanua e tiko sara ga kina na Kalou. Era na vakalougatataki na lotu vaKarisito lumuti yalodina nira kana mai “na kau ni bula.” Era na tawamate.—1 Kor. 15:53.
3:7—Na gauna cava e soli kina vei Jisu “nai dola [“ki,” VV] i Tevita,” sa vakayagataka tiko vakacava? Ni papitaiso oti ga o Jisu ena 29 S.K., sa digitaki me Tui mai na yatukawa i Tevita. A qai soli sara vua na ki i Tevita ena 33 S.K. ena gauna a dabe kina ena ligai matau ni Kalou mai lomalagi. E nona kina na dodonu me liutaka na Matanitu vakatui i Tevita. Me tekivu mai na gauna ya, e taurivaka o Jisu na ki qori me dolava kina na cakacaka kei na itavi dokai e vauca na Matanitu oya. Ena 1919, a solia “nai dola [ki] ni vale i Tevita” o Jisu vua na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” ena nona lesia na dauveiqaravi yalodina qo me “lewa na veika kece e tu vua.”—Aisea 22:22; Maciu 24:45, 47, VV.
3:12—Na cava na ‘yaca vou’ i Jisu? Na yaca vou qo e vakaibalebaletaka na ilesilesi vou i Jisu kei na kena veivakalougatataki. (Fpai. 2:9-11) O Jisu ga e kila vinaka na ibalebale ni yaca qo, qai vola vei ira na tacina yalodina mai lomalagi. E vaqaqacotaka kina nodra veiwekani kei koya. (Vkta. 19:12) E lesia tale ga vei ira e so na itavi lavotaki e lesia vua o Jiova.
Na Ka Eda Vulica:
1:3. Ni “sa voleka na kena gauna [me na tau kina na lewa ni Kalou ena vuravura i Setani],” e bibi dina meda kila vinaka na ibalebale ni itukutuku ena Vakatakila da qai cakava kina e dua na ka.
3:17, 18. Meda rawa ni vutuniyau vakayalo, e dodonu meda volia mai vei Jisu na “koula sa vakatovolei e na buka waqa.” Kena ibalebale meda saga meda vutuniyau ena cakacaka vinaka. (1 Tim. 6:17-19, VV) E bibi tale ga meda tokara na “[i]sulu vulavula” e vakatakilakilataki keda nida imuri i Karisito, da vakayagataka tale ga na “[i]lumu ni mata,” me vaka na ivakasala e tabaki ena Vale ni Vakatawa, meda vuku kina vakayalo.—Vkta. 19:8.
7:13, 14. O ira na 24 na qase e dusi ira na 144,000 ena nodra itutu lagilagi mai lomalagi, era veiqaravi kina vakatui, vakabete tale ga. O ira na bete ni Isireli makawa e wasei ira vaka24 o Tui Tevita, era vakatakarakarataki ira na 24 na qase qo. E vakatakila e dua vei ratou na qase vei Joni na ilawalawa levu. O koya gona, e rairai tekivu nodra vakaturi na lotu vaKarisito lumuti ni bera na 1935. Na cava eda kaya kina qo? Baleta ena yabaki oya, sa qai matata kina na kedra ivakatakilakila na ilawalawa levu vei ira na dauveiqaravi lumuti ni Kalou e vuravura.—Luke 22:28-30; Vkta. 4:4; 7:9.
CEGAI NA IKAVITU NI DREGA UVUCI SARA E VITU NA DAVUI
E cega na ikavitu ni drega na Lami. A soli vei ratou e vitu na agilosi e vitu na davui. Ratou uvuca na nodratou davui e ono na agilosi, e dusia tiko qo na itukutuku ni veilewai ena tau vua “nai katolu” ni iwase ni kawatamata—lotu ni Veivanua vaKarisito. (Vkta. 8:1, 2, 7-12; 9:15, 18) Qo na ka e raica o Joni ena ikalima ni raivotu. A vakaitavi o Joni ena raivotu tarava, ena nona kania na ivolavivigi lailai kei na nona vakarautaka na vale ni Kalou. Ni uvuci oti na ikavitu ni davui, e tukuni sara ena domo i levu: “Na matanitu kei vuravura oqo sa qai yaco me nona na noda Turaga.”—Vkta. 10:10; 11:1, 15.
Na ikavitu ni raivotu e sereka e so tale na tikina e vakamacalataki ena Vakatakila 11:15, 17. E laurai e dua na ivakatakilakila veivakurabuitaki mai lomalagi. Na yalewa vakalomalagi e vakasucuma e dua na luvena tagane. E kolotaki sobu mai lomalagi na Tevoro. A cudruva vakalevu na yalewa vakalomalagi qai “laki ia na veivala kei ira na kena vo ni nona kawa.”—Vkta. 12:1, 5, 9, 17.
Saumi na Taro Vakaivolatabu:
8:1-5—Na cava a vakanomodi kina o lomalagi, na cava a qai viritaki sobu e vuravura? Qo na vakanomodi vakaivakatakarakara a yaco mai lomalagi me rogoci kina na nodra ‘masumasu na tamata yalosavasava’ e vuravura. A yaco qo ni cava na imatai ni ivalu levu. Era sega ni gole i lomalagi na lotu vaKarisito lumuti ni sa mai oti na nodra gauna na Veimatanitu Tani, me vaka era a nanamaki tiko kina e levu. Era vakila na gauna dredre donuya na ivalu. Era masu kina vagumatua mera dusimaki. Mani saumi nodra masu, a viritaka mai na buka waqa vakaivakatakarakara e dua na agilosi mera cuqena kina e levu na cakacaka vakayalo na lotu vaKarisito lumuti. Dina nira lewe lailai, ia era tekivutaka na cakacaka vakavunau e veiyasa i vuravura me vakabibitaki kina na Matanitu ni Kalou, e lai vakavuna kina na katakata ena Veivanua vaKarisito. E vaka na kurukuru na veivakadreti vakaivolatabu e kacivaki yani, a vakatakilai na dina ena iVolatabu me vaka e tibi na liva, qai sasakurekure o lotu lasu me vaka ga na yavavala ni vale ni uneune na vanua.
8:6-12; 9:1, 13; 11:15—Na gauna cava ratou a vakarau kina na vitu na agilosi me ratou uvuca na nodratou davui? Na gauna cava ratou uvuca kina nodratou davui qai uvuci vakacava? Na kena vakarau uvuci na davui e okati kina na nodra dusimaki tiko na lewe ni ilawalawa e vakataki Joni a vakabulabulataki vakayalo mai na 1919 ina 1922. Sa ra tekivu maqusa ena nodra tuvanaka na cakacaka vakavunau kei na tara ni so na vale ni tabaivola. (Vkta. 12:13, 14) Na vakarogoi ni davui e dusia na nodra cakacaka kei na agilosi na tamata ni Kalou mera vakarogoya ena doudou na lewa i Jiova me baleta na rusa ni vuravura i Setani. A tekivu qo ena soqo ni tikina e Cedar Point, mai Ohio, ena 1922 me yacova sara na veivakararawataki levu.
8:13; 9:12; 11:14—Na sala cava e “ca” kina na rogo ni iotioti ni tolu na davui? Na imatai ni va na davui e rogo e vakatakarakarataka na itukutuku e dusia na mate vakayalo ni lotu ni Veivanua vaKarisito, na iotioti ni tolu e baleta tiko na ca ni so na ituvaki ena yaco. Na uvuci ni ikalima ni davui e baleta tiko na nodra sereki na tamata ni Kalou mai na “bulubulu e sega ni vakabotona,” oya mera vakabulabulataki tale vakayalo ena 1919. Okati tale ga kina na nodra sega ni cegu ena cakacaka vakavunau, e vaka na mate ca e tauvi lotu ni Veivanua vaKarisito. (Vkta. 9:1) Na ikaono e baleta tiko na mataivalu vodo ose e duatani duadua e vuravura, kei na cakacaka vakavunau ena roboti vuravura e tekivu ena 1922. Na iotioti ni davui e rogo e baleta tiko na tauyavu ni Matanitu vakaMesaia.
Na Ka Eda Vulica:
9:10, VV, 19. E warumisa toka na itukutuku ni veivakaroti vakaivolatabu e tabaka na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku.” (Maciu 24:45, VV) Na itukutuku qori e tautauvata sara ga kei na buidra na vodre e “tiko kina na batidra gaga,” kei na mataivalu ose “sa vaka na gata na buidra.” Na vuna? E lewe ni ivola qori na veivakadreti me baleta na “siga sa ia kina na veisausaumi [o Jiova].” (Aisea 61:2) Meda doudou qai gugumatua gona na veisoliyaka na ivola qori.
9:20, 21. E levu sara na lewenivanua yalomalumalumu era bula tu ena vanua sega ni lotu vaKarisito, era kauaitaka na itukutuku eda tukuna vei ira. Ia eda sega ni namaka nira na tavuki mai e levu ena veivanua qori, era vakatokai me o ‘ira na vo ni tamata.’ Ia, eda na gumatua tiko ga ena cakacaka vakavunau.
12:15, 16. “Ko vuravura”—na veika e lewa tu o Setani, se o ira na dau vakatau lewa ena veivanua—era vakatara na galala ni sokalou. Me tekivu ena veiyabaki ni 1940, era “tiloma” kina “na dobui sa luaraka na gata levu mai na gusuna.” Matata vinaka ni rawa sara ga vei Jiova me uqeti ira na veitabana vakamatanitu me vakayacora na lomana. E taudonu gona na Vosa Vakaibalebale 21:1, e kaya: “A lomana na tui sa tiko e na liga i Jiova, me vaka na soniwai: sa vakauta ko koya ki na vanua kece sa yalona kina.” Qo ena vaqaqacotaka noda vakabauta na Kalou.