Kua ni Vakacalai ena Nodra Rai na Lewenivanua

E DAU veiveisau e levu na vanua na rai me baleta na ka e donu se na ka e sega ni ciqomi, kei na ka e yaga se na ka e cala. Ia e dau veisau tale ga qo ni toso na gauna. Koya gona, nida wilika ena iVolatabu eso na itukutuku me baleta eso na ka a yaco ena gauna e liu mai na so na vanua, ena vinaka meda vakasamataka na rai kei na itovo a takalevu tu ena gauna vakaivolatabu, ia meda kua ga ni togoraka na ka eda taleitaka ena gauna eda wiliwili tiko kina.

Me kena ivakaraitaki, vakasamataka mada e rua na itovo e cavuti wasoma ena iVolatabu vaKirisi vaKarisito—na veidokai kei na veivakamaduataki. Me rawa nida kila vinaka na tikina me baleta na veidokai kei na veivakamaduataki, e dodonu meda vakasamataka na nodra rai na bula tu ena gauna oya.

Na ka e Vakabibitaki ena iMatai ni Senitiuri

“O ira na kai Kirisi, kai Roma kei ira na kai Jutia, era dau raica na veidokai kei na veivakamaduataki me itovo vakavanua e bibi vei ira,” e tukuna e dua na vuku. “Era bula, era mate tale ga na tamata ena vuku ni nodra sasaga mera dokai, mera kilai ena dua na ka, mera rogo, kei na nodra via ciqomi.” Qo e vakavuna mera kauaitaka kina vakalevu na nodra rai eso tale.

Na itutu kei na veidokai e dau vakabibitaki ena dua na vanua e kauaitaki kina vakalevu na itutu, qo e tekivu mai na dua e rawati koya yaco sara ina bobula. Na veidokai e sega ni yavutaki ga mai na nona rai e dua, ia e yavutaki tale ga kina na nodra rai eso tale. Me dokai e dua, kena ibalebale me na vakaraitaka e matanalevu ni na vakaitovotaka na itovo e namaki vua. E kena ibalebale tale ga ni nona dokai, oya na nona qoroi ena nona iyau, itutu, se na nona kawa turaga qai vakaraitaki vua na veikauaitaki e sa ciqomi raraba tu. E rawa ni dokai ena nona cakava eso na ka vinaka se na nona rawaka vua eso tale. Ia na veivakamaduataki se na nona sega ni dokai, qo e salavata kei na nona beci e matanalevu se vakalialiai. E sega ni vakavuna wale ga qo na ka e nanuma se na ka e vakila na nona lewaeloma, ia qo na nodra vakalelewa sara ga na lewenivanua.

Na nona tukuna o Jisu me baleta na nona lesi e dua me “lai tiko sara i cake” se “lai tiko sara mai ra” ena gauna ni kana magiti, qo e baleta tiko na itovo vakavanua ena gauna oya, qo na veidokai kei na veivakamaduataki. (Luke 14:8-10) Ena rua mada ga na ituvaki, eratou a veibataka kina na tisaipeli i Jisu se “o cei vei iratou e levu duadua.” (Luke 9:46; 22:24) Eratou vakaraitaka sara tiko ga na ka era kauai kina vakalevu na tamata ena vanua eratou vakaitikotiko kina. Ia ena gauna vata qo, o ira na iliuliu ni lotu vakaJiu dokadoka ra qai dau veisisivi, era raica ni nona dau vunau o Jisu e vakadredretaka na nodra dokai kei na nodra veiliutaki. E dau guce na nodra sasaga mera vakadinadinataka e matanalevu nira levu cake vei Jisu.—Luke 13:11-17.

Dua tale na rai a takalevu tu ena imatai ni senitiuri vei ira na Jiu, ira na kai Kirisi kei ira na kai Roma, oya na kena vakamadua na nona “vesu qai totogitaki e matanalevu e dua ena vuku ni nona cala.” E raici me ka torosobu na nona buturaki se sogolati e dua. Na ivakarau va qo e veivakamaduataki vei ira na nona itokani, nona vuvale kei ira na lewenivanua—dina ke sega mada ga na nona cala. Na madua ena vakila me baleta na kena irogorogo ena rawa sara ga ni vakavuna me beci koya kina qai vakaleqa na nona veiwekani kei na so tale. E veivakamaduataki vakalevu ena nona vesu e dua, oya na nona vakaluvaiwaletaki se na nona warolaki. Qo ena qai vakavuna ga me sevaki kina, vakalialiai, qai sega ni dokai.

Ena vakamaduataki vakalevu sara e dua ke vakamatei ena kaunirarawa. Na veivakamatei va ya “era dau totogitaki ga kina na bobula,” e tukuna o Martin Hengel, e dua na vuku. “Qo e vakaraitaka ni veivakamaduataki sara ga qai mosimosi.” Eso era na uqeta na nona vuvale kei na nona itokani o koya e vakamatei ena kaunirarawa mera kua tale ni wiliki koya me lewe ni nodra vuvale se nodra itokani. Ni a mate va qo o Karisito, o ira kece era vinakata mera lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri S.K. era na vakalialiai tale ga vei ira na lewenivanua. Ena nodra rai e levu, ena ka vakalialia ke dua e via nona imuri o koya a vakararawataki qai vakoti. A vola na yapositolo o Paula: “Eda vunautaka na lauvako i Karisito, qo e vakatarabetaki ira na Jiu, e ka sesewa vei ira na lewe ni veimatanitu.” (1 Kor. 1:23) Na cava era cakava na lotu vaKarisito taumada mera vorata kina na ituvaki oya?

E Dua Tale na iTovo

Era muria na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri na lawa, ra qai qarauna mera kua ni vakamaduataki ena nodra cakava na itovo ca. E vola kina na yapositolo o Pita: “Me kua ni dua vei kemuni e vakararawataki ni daulaba, se daubutako, se cakava na ka ca, se siova na ka e sega ni nona.” (1 Pita 4:15) Ia a parofisaitaka o Jisu ni o ira na nona imuri era na sotava na veitusaqati ena vuku ni yacana. (Joni 15:20) “Ke [dua na tamata e] vakararawataki baleta ni lotu vaKarisito,” e vola o Pita, “me kua ni madua, ia me vakalagilagia tiko ga na Kalou.” (1 Pita 4:16) Na noda sega ni maduataka na rarawa eda sotava nida dua na imuri i Karisito, eda na vorata kina na ka e ivakarau tu ni bula e veisiga.

Era na sega ni vakalaiva na lotu vaKarisito me lewa na nodra itovo na ivakarau ni nodra rai eso tale. E ka vakalialia vei ira ena imatai ni senitiuri na nona vakoti na Mesaia. A rawa sara ga ni uqeti ira na lotu vaKarisito na rai oya mera muria kina na vakasama e sa takalevu tu. Ia na nodra vakabauta ni Mesaia o Jisu, e vinakati kina mera muri koya, dina ke ra na vakalialiai mada ga kina. E tukuna o Jisu: “O koya ena maduataki au kei na noqu vosa ena itabatamata sega ni yalodina vua na Kalou qai valavala ca qo, ena maduataki koya tale ga na Luve ni tamata ni yaco mai ena lagilagi i Tamana kei ira na agilosi savasava.”—Mari. 8:38.

Nikua, eda rairai sotava tale ga na ituvaki dredre e kena inaki meda kua kina ni dua na lotu vaKarisito. E rawa nira vakavuna qo na noda itokani mai koronivuli, o ira eda tiko veitikivi se o ira eda cakacaka vata, qo na nodra vinakata meda vakayacora na ivalavala vakasisila, meda kua ni dina, se so tale na ka eda dau cakava e lomatarotarotaki. Eso era na saga meda maduataka na noda tutaka na ivakavuvuli dodonu. Na cava meda cakava?

Vakatotomuri Ira Era Sega ni Madua

Me rawa ni yalodina tiko ga o Jisu vei Jiova, a bolea me vakamatei ena sala a sega sara ga ni dokai kina. “E vosota kina na kaunirarawa qai sega ni dua na ka vua me vakamaduataki.” (Iper. 12:2) O Jisu a sabaki, a kasiviti, a luvawale, a vacuki, a vakoti, qai vosavakacacataki vei ira na nona meca. (Mari. 14:65; 15:29-32) Ia a sega ni maduataka na ka era cakava vua na nona meca. Ena sala cava? A sega ni vakamalumalumu kina. A kila o Jisu ni se dokai koya tiko ga o Jiova, a sega tale ga ni vinakata mera vakacerecerei koya na tamata. A mate me vaka ga e dua na bobula, ia o Jiova a vakacerecerei Jisu ena nona vakaturi koya qai solia vua na itutu dokai duadua me taravi koya sara ga. Eda wilika kina ena Filipai 2:8-11: “[O Jisu Karisito] e vakamalumalumutaki koya qai talairawarawa me yacova sara na mate, io, me mate ena kaunirarawa. Ena vuku tale ga ni tikina qo, e vakacerecerei koya kina na Kalou ena dua na itutu cecere qai solia vakayalololoma vua na yaca e uasivia na vo tale ni yaca, mera tekiduru ena yaca i Jisu o ira kece mai lomalagi, o ira e vuravura, kei ira e lomaniqele, mera vakatakila na yame kece ga ni Turaga o Jisu Karisito, me vakalagilagi kina na Kalou na Tamada.”

A vakila tale ga o Jisu na madua ena nona vakamatei. A lomaleqataka ga o koya de a beitaki ni a vosavakacacataka na Kalou, vakavuna me beci kina o Tamana. A kerei Jiova kina o Jisu me kua ni yaco oya. A masuta: “Ni kauta tani vei au na bilo qo.” Ia a vakamalumalumu tiko ga o Jisu ena inaki ni Kalou. (Mari. 14:36) E vorata rawa o Jisu na ituvaki dredre oya qai sega ni maduataka. Era na vakila ga na madua va ya, o ira era sa ciqoma tu na ivakarau ni rai ena gauna oya, ia a sega ni va ya o Jisu.

Era a vesu tale ga na tisaipeli i Jisu ra qai warolaki. Na ivalavala va qo e vakavuna me sega ni dokai, ratou qai beci, ratou cati tale ga kina. Ia ratou a sega ni yalolailai kina. O ira na tisaipeli dina era vorata na rai a takalevu tu vei ira na lewenivanua ra qai sega ni madua. (Maciu 10:17; Caka. 5:40; 2 Kor. 11:23-25) Era kila ni dodonu ‘mera dui colata ga na nodra kaunirarawa qai muri Jisu tiko ga.’—Luke 9:23, 26.

Vakacava o keda nikua? Na ka e okata o vuravura me ka sesewa, e malumalumu qai tauvanua, e raica qori o Jiova me ka vuku, e kaukaua, qai dokai. (1 Kor. 1:25-28) Ena ka vakalialia dina qai sega sara ga ni vakatulewa vinaka ke da vakamuai ena nodra rai na lewenivanua.

Ke dua e vinakata me dokai, e dodonu me raica sara vakabibi se cava era nanuma na vuravura me baleti koya. Ia ena yasana adua, me vakataki Jisu kei ira na nona imuri ena imatai ni senitiuri, eda gadreva me noda iTokani sara ga o Jiova. O koya gona, eda na doka na ka e dokai vua, eda na maduataka na ka e veivakamaduataki vua.

[iYaloyalo ena tabana e 4]

A sega ni vakamuai o Jisu mai na rai ni vuravura me baleta na madua