Dou na “Matanitu Bete”

1, 2. Ena taqomaki vakacava na kawa ni yalewa, na vuna?

E BIBI na imatai ni parofisai e volai ena iVolatabu ena vakayacori ni inaki i Jiova. Ena nona vosa ni yalayala mai Iteni na Kalou dina, e kaya: ‘Ka’u na vakaveimecakitaki iko [Setani] kei na yalewa, kei na nomu kawa kei na nona kawa.’ Ena vakacava na kaukaua ni veimecaki qori? E kaya o Jiova: “Ena butuqaqia na ulumu [Setani] ko koya [na kawa ni yalewa], ia ko na qaqia na bukubukuni-yavana.” (Vkte. 3:15) Ena kaukaua sara nodrau veimecaki na gata kei na yalewa, ena saga nona igu o Setani me vakawabokotaka na kawa ni yalewa.

² Sa rauta me tagicaki ira na digitaki ni Kalou na daunisame ena nona masu: “Raica, era sa ue na nomuni meca: ka ra sa viavialevu ko ira era sa cati kemuni. Era sa buki kedra vere na nomuni tamata, ka bose vakaca e na vukudra na tamata ko ni sa vakaruruga. Era sa kaya, Me da mai vakawabokotaki ira me ra kakua ni matanitu tiko.” (Same 83:2-4) E vinakati me taqomaki na iyatukawa ena basika kina na kawa ni yalewa me kua ni vakawabokotaki se vakadukadukalitaki. Qori na vuna e vakayacora kina o Jiova eso tale na veiyalayalati me taqomaka na vakayacori ni nona inaki.

VEIYALAYALATI E TAQOMAKA NA KAWA

3, 4. (a) A tekivu ena gauna cava na veiyalayalati ni Lawa, na cava era duavata kina na Isireli? (b) Na cava na yaga ni Lawa?

³ Ni sa milioni na kawa i Eparama, Aisake kei Jekope, e tauyavutaka sara na Kalou e dua na matanitu, oya na matanitu makawa o Isireli. E veiyalayalati o Jiova kei na matanitu o Isireli ni lesi Mosese me solia vei ira na Lawa. Era duavata na Isireli ena veika e vauci ena veiyalayalati qori. E kaya na iVolatabu: “A sa taura [o Mosese] nai vola ni veiyalayalati, ka wilika ni ra sa rogoca tiko na tamata: a ra sa kaya, A ka kecega sa kaya ko Jiova keimami na cakava, ka talairawarawa. A sa taura na dra ko Mosese, ka kureitaka vei ira na tamata, ka kaya, Raica, na dra ni veiyalayalati, sa ia vei kemudou e na vosa kecega oqo ko Jiova.”—Lako 24:3-8.

⁴ Na veiyalayalati ni Lawa e tekivu ena Ulunivanua o Saineai ena 1513 B.G.V. Era digitaki na Isireli mera matanitu digitaki ni Kalou ena veiyalayalati qori. Sa ‘nodra Turaganilewa, nodra Vunilawa, kei na nodra Tui o Jiova.’ (Aisea 33:22) E tukuni ena kedra ivolatukutuku na Isireli na veika era sotava nira muria se sega na ivakatagedegede dodonu ni Kalou. E vakatabuya na Lawa mera veiwatini kei ira na lotu butobuto, mera kua tale ga ni sokalou lasu, me kua kina ni vakadukadukalitaki na iyatukawa i Eparama.—Lako 20:4-6; 34:12-16.

5. (a) Na ka dokai cava e vakarautaka vei Isireli na veiyalayalati ni Lawa? (b) Na cava e sega ni taleitaki Isireli kina na Kalou?

⁵ E tuvanaki tale ga ena veiyalayalati ni Lawa me dua na matabete, e dusia e dua na ituvatuva uasivi ena muri mai. (Iper. 7:11; 10:1) E ka dokai kina me “matanitu bete” o Isireli, ena vakatau ke talairawarawa tiko ga ena lawa i Jiova. (Wilika Lako Yani 19:5, 6.) Ia e sega ni yacova o Isireli na ivakatagedegede qori. A dodonu mera marautaka na yaco mai ni Mesaia, na imatai ni wase ni kawa i Eparama, ia era qai cati koya. Qori na vuna e sega ni taleitaki Isireli kina na Kalou.

6. Na cava na yaga ni Lawa?

⁶ Nira talaidredre na Isireli era sega kina ni digitaki mera matanitu bete, ia e sega ni kena ibalebale qori ni tawayaga na Lawa. Na inaki ni Lawa me taqomaka na kawa qai tubera na kawatamata vua na Mesaia. Ena qai vakayacori na inaki qori ni sa yaco mai na Karisito qai vakatakilai. E kaya na iVolatabu ni, “Mai vakaotia na Lawa o Karisito.” (Roma 10:4) Ia na taro eda taroga: O cei tale ena qai matanitu bete? E vakayacora tale na Kalou o Jiova e dua na veiyalayalati me tauyavutaka e dua na matanitu vou.

TAUYAVU NA MATANITU VOU

7. Na cava e tukuna o Jiova ena gusu i Jeremaia me baleta na veiyalayalati vou?

⁷ Ni bera sara ni bokoci na veiyalayalati ni Lawa, sa tukuna makawa tu mai o Jiova ena gusu i Jeremaia ni na cakava kei Isireli “e dua na veiyalayalati vou.” (Wilika Jeremaia 31:31-33.) E duidui na veiyalayalati qori mai na veiyalayalati ni Lawa, ni sega ni vinakati kina na isoro manumanu me vosoti kina na ivalavala ca. Ena cakava vakacava qori?

8, 9. (a) Na cava e rawati ena dra vakadavei i Jisu? (b) Na cava e rawati ena veiyalayalati vou? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

⁸ Oti tale e vica na senitiuri, e tauyavutaka o Jisu na iVakayakavi ni Turaga ena 14 ni Naisani, 33 G.V. Ni vakamacalataka tiko na bilo waini, e kaya vei ratou na 11 nona yapositolo yalodina: “Na bilo qo e vakaibalebaletaka na veiyalayalati vou e vakadeitaki ena noqu dra, ena vakadavei ena vukumudou.” (Luke 22:20) Qo na ka e vola o Maciu ni tukuna o Jisu me baleta na waini: “Qo e vakaibalebaletaka na noqu ‘dra ni veiyalayalati,’ ena vakadavei me vosoti kina na nodra ivalavala ca e levu.”—Maciu 26:27, 28.

⁹ Na dra vakadavei i Jisu e vakadeitaka na veiyalayalati vou, e vosoti tale ga kina vakadua na noda ivalavala ca. E sega ni okati ena veiyalayalati qo o Jisu, ni sega nona ivalavala ca me vosoti kina. Ia e rawa ni vakayagataka na Kalou na yaga ni dra vakadavei i Jisu vei ira na kawa i Atama. E rawa tale ga ni digitaka eso na lewenivanua yalodina mera “luvena,” ni lumuti ira ena yalo tabu. (Wilika Roma 8:14-17.) Ena rai ni Kalou, era sega ni valavala ca o ira qo, era na vakataki Jisu, na Luve ni Kalou e sega ni cala. Era na ‘itaukei vata kei Karisito’ ra qai marautaka na itavi dokai mera “matanitu bete,” na itavi e dodonu me marautaka na matanitu o Isireli ena ruku ni Lawa. E vakamacalataka na yapositolo o Pita me baleti ira na ‘itaukei vata kei Karisito:’ “O kemuni na ‘matatamata digitaki, na matabete vakatui, na matanitu savasava, na matatamata e taukena sara ga na Kalou, moni tukuna yani na lagilagi’ i koya e kacivi kemuni mai na butobuto ina nona rarama uasivi.” (1 Pita 2:9) E bibi dina na veiyalayalati vou! E rawa nira wili kina na tisaipeli i Jisu ena ikarua ni wase ni kawa i Eparama.

VAKAYACORI NA VEIYALAYALATI VOU

10. Na gauna cava e qai vakayacori kina na veiyalayalati vou? Na vuna?

¹⁰ Na gauna cava e qai vakayacori kina na veiyalayalati vou? A vakamacalataka tiko o Jisu na veiyalayalati qori ena iotioti ni bogi e tiko kina e vuravura, ia se bera ga ni vakayacori. Ena rawa ga qori ke sa vakadavei na nona dra qai vakaraitaka vei Jiova i lomalagi na kena yaga. Kena ikuri, ena vinakati me sovaraki mada na yalo tabu vei ira era na ‘itaukei vata kei Karisito.’ E qai vakayacori na veiyalayalati vou ena Penitiko 33 G.V. ena gauna era lumuti kina ena yalo tabu na tisaipeli yalodina i Jisu.

11. E vukei ira vakacava na Jiu kei na kai veimatanitu na veiyalayalati vou mera lewe ni Isireli vakayalo? Era lewe vica na okati ena veiyalayalati vou?

¹¹ E vaka me mai “vakaotia” na veiyalayalati ni Lawa nona cavuta o Jiova ena gusu i Jeremaia ni na cakava e dua na veiyalayalati vou kei Isireli, ia e qai mai vakaoti ena gauna e vakayacori kina na veiyalayalati vou. (Iper. 8:13) Ena gauna qori, na Kalou ena raici ira vakatautauvata na Jiu kei ira na kai veimatanitu era vakabauta, ni ‘cilivi tale ga vakayalo na lomadra, e sega ni cilivi ena vuku wale ga ni ka e volai.’ (Roma 2:29) Ena veiyalayalati vou qo, na Kalou ena tugana na nona lawa ‘e nodra vakasama qai vola tale ga e lomadra.’ (Iper. 8:10) Era lewe 144,000 na okati ena veiyalayalati vou mera dua na matanitu, “na Isireli ni Kalou,” oya na Isireli vakayalo.—Kala. 6:16; Vkta. 14:1, 4.

12. Erau tautauvata vakacava na veiyalayalati ni Lawa kei na veiyalayalati vou?

¹² Erau tautauvata vakacava na veiyalayalati ni Lawa kei na veiyalayalati vou? Na veiyalayalati ni Lawa e baleti Jiova kei Isireli vakayago, na veiyalayalati vou e baleti Jiova kei Isireli vakayalo. E mata ni veiyalayalati makawa o Mosese, e Mata ni veiyalayalati vou o Jisu. E vakadeitaki na veiyalayalati ni Lawa ena dra ni manumanu, e vakadeitaki na veiyalayalati vou ena vakadavei ni dra i Jisu. Era muria na Isireli na veiyalayalati ni Lawa ena veiliutaki i Mosese, ia o ira na okati ena veiyalayalati vou era muria na veiliutaki i Jisu na Ulu ni ivavakoso.—Efeso 1:22.

13, 14. (a) E yaga vakacava ina Matanitu ni Kalou na veiyalayalati vou? (b) Na cava e vinakati me qai veiliutaki kei Karisito mai lomalagi na Isireli ni Kalou?

¹³ E yaga na veiyalayalati vou ina Matanitu ni Kalou, ni vakarautaki kina o ira na lewe ni matanitu vakayalo mera tui, mera bete tale ga ena Matanitu vakalomalagi. Na matanitu sara ga qori na ikarua ni iwase ni kawa i Eparama. (Kala. 3:29) Koya gona, na veiyalayalati vou e mai vakadeitaka tale na veiyalayalati kei Eparama.

¹⁴ Se vo me tauyavu tale e dua na ka bibi e vauca na Matanitu ni Kalou. Eda kila ni vakarautaki vinaka ena veiyalayalati vou na Isireli vakayalo, mera ‘itaukei vata kei Karisito.’ Ia e vinakati e dua tale na veiyalayalati me rawa nira tomani Jisu ena nona Matanitu mera tui, mera bete tale ga mai lomalagi.

VEIYALAYALATI MERA VEILIUTAKI KEI KARISITO

15. Na veiyalayalati cava e cakava o Jisu kei ratou nona yapositolo yalodina?

¹⁵ Ni tauyavutaka oti o Jisu na iVakayakavi ni Turaga, e mani veiyalayalati kei ratou na nona tisaipeli yalodina, e dau vakatokai me veiyalayalati ni Matanitu. (Wilika Luke 22:28-30.) Na veiyalayalati qo e sega ni tautauvata kei na vo ni veiyalayalati, e sega ni veiyalayalati kina o Jiova. E veiyalayalati ga kina o Jisu kei ira nona imuri lumuti. Ni kaya, “me vaka ga keirau a veiyalayalati kina kei Tamaqu,” e dusia lesu o Jisu nodrau veiyalayalati kei Jiova me “bete tawamudu [kina] me vakataki Melikiseteki.”—Iper. 5:5, 6.

16. E yaga vakacava vei ira na lotu vaKarisito lumuti na veiyalayalati ni Matanitu?

¹⁶ Eratou ‘tiko vata ga kei Jisu ni sotava na veika dredre’ na 11 nona yapositolo yalodina. E vakadeitaka vei ratou na veiyalayalati ni Matanitu ni ratou na tomani Jisu i lomalagi, eratou na dabe ena idabedabe vakaturaga, me ratou tui, me ratou bete tale ga. Ia eratou sega ni lewe 11 ga. E rairai vei Joni ena raivotu o Jisu ena gauna e vakalagilagi oti kina, e kaya: “O koya e qaqa, au na vakadonuya me dabe vata kei au ena noqu idabedabe vakaturaga, me vaka ga niu qaqa au qai dabe vata kei Tamaqu ena nona idabedabe vakaturaga.” (Vkta. 3:21) Koya gona, na veiyalayalati ni Matanitu e baleti ira na 144,000 na lotu vaKarisito lumuti. (Vkta. 5:9, 10; 7:4) Na veiyalayalati qo e yavu ni nodra veiliutaki mai lomalagi kei Jisu. E tautauvata ga kei na dua na goneyalewa mai na dua na vuvale dokai me watina e dua na tui e veiliutaki tiko, me tokona na tui ena nona veiliutaki. Na iVolatabu e vakamacalataki ira na lumuti lotu vaKarisito me “yalewa vou” i Karisito, “na goneyalewa savasava” e yalataki me rau na vakamau kei Karisito.—Vkta. 19:7, 8; 21:9; 2 Kor. 11:2.

VAKABAUTA DEI NA MATANITU NI KALOU

17, 18. (a) Vakamacalataka na ono na veiyalayalati e vauca na Matanitu ni Kalou eda veivosakitaka mai. (b) Na cava meda vakabauta dei kina na Matanitu ni Kalou?

¹⁷ E veisemati vinaka na veiyalayalati kece eda sa veivosakitaka mai ena rua na ulutaga qo kei na veika bibi e vauca na Matanitu ni Kalou. (Raica na kato “Sala ena Vakayacora Kina na Kalou Nona iNaki.”) Eda raica kina ni ituvatuva ni Matanitu ni Kalou e yavutaki ena veiyalayalati. Meda nuitaka tiko ga ni na vakayagataka na Kalou na Matanitu vakaMesaia me vakayacora kina nona inaki taumada me baleta na vuravura kei na kawatamata.—Vkta. 11:15.

¹⁸ Vakacava eda vakabauta dina ni veika ena vakayacora na Matanitu ni Kalou ena tawamudu na kena yaga vua na kawatamata? Io, eda rawa gona ni kacivaka ena doudou ni Matanitu ni Kalou e iwali duadua ga ni leqa ni kawatamata. Meda gumatua tiko ga ni wasea na ka dina qo!—Maciu 24:14.