Na Bula Vinaka—E Dua na Mua Vou?

E rairai ulutaga kauaitaki vakalevu duadua na bula vinaka. Ena so na gauna, e vaka ga na levu ni kedra iwiliwili na vuniwai na levu ni vakasamataki ni iwali ni leqa. E sega ni veitovaki na Yadra!, ia e via tasereka ga ena vica na ulutaga e tarava na kena sa vakayagataki tiko vakalevu na veiqaravi era vakatokai beka mera isosomi ni veiqaravi tudei vakavuniwai. E sega ni inaki ni ivola oqo me vakatura na ka me caka se na ka me kua ni caka vei ira na iwalewale ni veiqaravi vakavuniwai era vakamacalataki e ke se na kena cava ga era sa vakayagataki tiko. E levu era sega ni vakamacalataki rawa​—e so era dau vakayagataki sara vakalevu, e so tale e vaka mera se lomatarotarotaki tu ga. E yaga me vakamacalataki vei keda na veika e vauca na noda bula; ia meda na qai dui vakatulewataka ga vakataki keda se yaga vei keda se sega.

E SEGA ni dua e via tauvimate. Ia, e bau via dredre toka, nida raica na levu ni tamata era tautauvimate. E vaka me sa qai levu cake era tauvimate ena gauna oqo ni vakatauvatani kei na veigauna sa oti.

Ena nodra veiqaravi na vuniwai, era vakayagataka e vuqa na mataqali wainimate era volitaki tu ena veiqati vakabisinisi. Era sa qai rewailagi ga na isau ni wainimate oqori ena loma ni vicasagavulu na yabaki se qai sivi, mai na vica ga na bilioni na dola ena dua na yabaki ina vica vata na drau na bilioni na dola e veiyabaki. Na cava era kauta mai?

Era sa bau veivuke vakalevu na wainimate oqori vei ira e so na tauvimate. Ia, era sega ni bau yaga ina tauvimate kece, e so era sa qai tauvimate ga kina vakalevu. Oqori na vuna era goleva kina e so tale na iwalewale ni veiqaravi vakavuniwai e so na tauvimate era sega ni vakacegui rawa.

Na iWali Era Vakasaqara e Le Levu

Ena veivanua e dau vakayagataki ga kina na veiqaravi tudei vakavuniwai, e levu era sa vaqara isosomi se ikuri ni veiqaravi oqori. “E vaka me sa tekivu kasura na baivatu e tawasea na veiqaravi tudei vakavuniwai kei na kedra isosomi,” e kaya na Consumer Reports, Me 2000.

E vaka oqo na rai ni Journal of the American Medical Association (JAMA), 11 Noveba, 1998: “Era vakayagataki ga vakavudua ena veivalenibula e Mereke na isosomi ni veiqaravi vakavuniwai era a sega ni vakatavulici ena veikoronivuli ni vuli vuniwai, ia, e vaka mera sa qai kauaitaka sara vakalevu na dauvolaitukutuku, na tabana ni bula, na veitabana vakamatanitu, vaka kina vei ira na lewenivanua.”

Ia, ni laurai vata kei na veika era sa yacoyaco tiko nikua, e kaya na Journal of Managed Care Pharmacy ena 1997: “Era dau vakatitiqataka e liu na vuniwai na isosomi e so ni nodra veiqaravi; ia e 27 na koronivuli ni vuli vuniwai e Mereke [e 75 ena gauna oqo], wili kina na univesiti mai Harvard, Stanford, Arizona, kei Yale, era sa veivakavulici ena isosomi ni veiqaravi vakavuniwai.”

E volatukutukutaka na JAMA na nodra sasaga e vuqa na tauvimate mera bula vinaka. E kaya: “Ena 1990, rauta e 1 (19.9%) mai na 5 na tauvimate era raici vakavuniwai era vakayagataka tale tiko ga e dua na isosomi ni veiqaravi ena gauna vata oqori. E tubu na pasede oqo ina rauta na 1 (31.8%) ina veiya3 ena 1997.” E kuria: “E kune ena so na vakadidike ena taudaku kei Mereke ni sa tete vakalevu na vakayagataki ni isosomi ni veiqaravi vakavuniwai ena veimatanitu vutuniyau.”

E kaya na JAMA ni ivakatautauvata ni lewenivanua era vakayagataka na isosomi ni veiqaravi vakavuniwai ena loma ni 12 na vula sa qai sivi e 15 na pasede e Canada, 33 na pasede e Finiladi, kei na 49 na pasede e Ositerelia. “Na tete ni vakayagataki ni isosomi ni veiqaravi vakavuniwai e sa vakaitamera dina,” e vakadeitaka na JAMA. E kurabuitaki dina oqo me vaka ni sega ni vakadonui mera inisuataki na isosomi ni veiqaravi vakavuniwai. E qai tinia na JAMA: “Ke sa na mani inisuataki vakalevu mai muri na isosomi ni veiqaravi vakavuniwai, e rairai sa na sega ni kilai vinaka sara kina na kedra iwiliwili na vakayagataka tiko na veiqaravi oqo, ni sega tu ni volatukutukutaki vakadodonu na kedra levu.”

Sa dede mai oqo na nodrau cokotivata e rua na mataqali veiqaravi oqo ena vuqa na vanua. E dikeva o Vuniwai Peter Fisher, mai na Royal London Homeopathic Hospital ni isosomi ni veiqaravi vakavuniwai e vaka me sa “ivakarau tudei ena vuqa na vanua. Sa sega ni wasei rua tale tiko na veiqaravi, na kena ivakarau tudei kei na kena isosomi,” e kaya. “E sa veiqaravi vakavuniwai ga e vinaka kei na kena e ca.”

Oqo na vuna era sa vakadeitaka kina na kenadau ni tabana ni bula ni gauna oqo ni yaga ruarua na veiqaravi tudei kei na kena isosomi. Era sa sega ni via vakabibitaka kina me digitaki na veiqaravi vakavuniwai oqo se na kena oya, era sa vakatura me vakayagataki ga na kena ena mana vua na tauvimate.

Na cava soti mada e so na isosomi ni veiqaravi vakavuniwai? Era vu mai vei, ena gauna cava? Na cava e vakavuna mera sa taurivaka kina e levu nikua?