Au Ciqoma na Rai ni Kalou me Baleta na Dra
Talanoataka e Dua na Vuniwai
AU BOSE tiko kei na so tale na vuniwai e valenibula me baleta na macala ni veisele. A mate e dua ni tauvi kenisa. Au qai kaya, “Na vu ni nona mate ni vakaleqai na nona red blood cell kei na nona ivi ni soli vakalevu vua na dra.”
E duri e dua na parofesa qai vosataki au vakaukaua, “O kaya tiko ni cala na mataqali dra eda solia?” Au kaya, “Sega, au sega ni tukuna tiko qori.” Au mani vakaraitaka eso na itaba e laurai kina nona ivi o koya sa mate, au qai kaya, “Ni raica ni sa waicala na red blood cell ena ivi, lai vakavuna na kena leqa.”a E kaukaua na veivosaki, au mani via taqaya vakalailai. Dina niu se vuniwai vou, e parofesa o koya, au sega ga ni via soro.
Ni yaco na ituvaki qori, au se bera ni dua na iVakadinadina i Jiova. Au sucu ena 1943 e Sendai, ena dua na taoni ena vualiku kei Japani. E vuniwai o ta, au vinakata tale ga meu vuli vuniwai. Ena 1970, na ikarua ni yabaki ni noqu vuli vuniwai, au vakamautaki Masuko.
Au Tosoya Noqu Vuli Vuniwai
Niu vuli tiko, e cakacaka o Masuko me tokoni keirau. E levu na ka au vulica niu vuli vuniwai. Au qoroya vakalevu na sala eda buli kina! Ia au sega ni bau vakasamataka ni bula tiko na Dauveibuli. Au nanuma ga ni na vakainaki na noqu bula ena vakadidike vakavuniwai. Au mani tosoya tale na noqu vuli ena dua na taba ni veiqaravi vakavuniwai meu kila se cava e vakavuna na tauvimate, kei na sala e veivakaleqai kina.
Niu vakadikevi ira tiko na mate ena kenisa, au lomatarotarotaka ke yaga na soli dra. Ni dua e tauvi kenisa, ena rawa ni lailai na nona dra ni lako tani mai vakalevu vua. Ni veiqaravi e dau caka vei ira na kenisa ena rawa ni vakalailaitaka tale na nodra dra. Ya na vuna era tukuna kina na vuniwai me soli na dra. Au siqema gona ni sala qori e tete kina na kenisa. Nikua e laurai ni kena soli na dra e vakamalumalumutaka na sotia ni yago. Ena rawa ni vakavuna tale ga na kenisa kei na mate.b
Ena 1975, au a donuya na ituvaki e vakamacalataki mai cake. O koya na parofesa e liutaka tiko na veivosaki qori e vuniwai ni dra. Sa rauta me cudru niu kaya ni mate na tauvimate ya ni soli vua na dra. Ia au tomana tiko ga na noqu ivakamacala, sa qai malumu ga mai na nona cudru.
Sega na Tauvimate se na Mate
Ena gauna qori, e mai raici watiqu e dua na marama e iVakadinadina i Jiova. E cavuta na yaca “Jiova” ena nona ivakamacala, qai taroga o watiqu se cava na kena ibalebale. E kaya o koya, “O Jiova na yaca ni Kalou dina.” E dau wili iVolatabu o Masuko ni se gone lailai, ia na iVolatabu e vakayagataka e volai kina “TURAGA,” sega ni yaca ni Kalou. E qai kila o koya ni bula dina tiko na Kalou, e tiko na yacana!
E vulica sara o Masuko na iVolatabu kei na marama iVakadinadina i Jiova qori. Niu suka mai valenibula ena 1 na kaloko ena mataka lailai, e marau o watiqu ni tukuna mai, “E tukuni ena iVolatabu ni sa na vakarau oti na tauvimate kei na mate!” Au kaya sara, “Totoka sara ga qori!” E kaya, “Ni sa voleka mai na vuravura vou, au sega ni vinakata mo vakalusia na nomu gauna.” Au nanuma ni tukuna tiko o koya meu sa cegu na vuniwai, au cudru sara ga, e sega ni vinaka na neirau veimaliwai.
E sega vakadua ni soro o watiqu. E masulaka vua na Kalou na tikinivolatabu me ganiti au. E uqeti au sara ga na Dauvunau 2:22, 23: “Na cava sa rawata na tamata ena nona cakacaka kaukaua kece kei na nona saga me cakacaka vakaukaua ena ruku ni matanisiga? . . . E sega mada ga ni cegu na lomana ena bogi. Qo tale ga e ka wale.” Qori sara ga na ka au cakava tiko. Au solia noqu gauna ena vakadidike vakavuniwai ena siga kei na bogi, ia au sega ni lomavakacegu.
Dua na mataka ni Sigatabu ena Julai 1975, ni sa biubiu o watiqu me lai soqoni kei ira na iVakadinadina i Jiova, au mani nanuma meu lako tale ga. E kidacala o watiqu ni raici au e kea, era marautaki au na iVakadinadina i Jiova. Tekivu mai na siga qori, au sega vakadua ni calata na soqoni ena Sigatabu. Ni oti e dua na vula, au tekivu vuli iVolatabu kei na dua na iVakadinadina i Jiova. E papitaiso o watiqu ni oti ga e tolu na vula nona vuli iVolatabu.
Ciqoma na Rai ni Kalou me Baleta na Dra
Au vulica ni tukuna na iVolatabu vei ira na lotu vaKarisito mera ‘vakatabui ira mai na dra.’ (Cakacaka 15:28, 29; Vakatekivu 9:4) E rawarawa na noqu ciqoma na rai ni Kalou me baleta na dra niu dau lomatarotarotaka tu ga na yaga ni soli dra.c Au mani kaya, ‘Ke tiko na Dauveibuli qai va ya nona rai, e donu tiko o koya.’
Au vulica tale ga ni ivalavala ca i Atama e vakavuna na tauvimate kei na mate. (Roma 5:12) Ena gauna ya, au a vakadikeva tiko na veika me baleta na uto. Au vulica ni gauna eda qase kina e qiqo qai kaukaua na noda sala ni dra. E vakavuna na tauvimate me vaka na mate ni uto, vakaleqai na sala ni dra ina mona, kei na mate ni ivi. Au sa qai taura rawa ni qori na ka e cakava na ivalavala ca. Oti qori au sa sega tale ni guta na veika vakavuniwai. O Jiova duadua ga ena vakaotia na tauvimate kei na mate!
Ena Maji 1976, ni oti e vitu na vula noqu vuli i iVolatabu, au sa biuta noqu vuli ena univesiti. Au lomaleqataka niu na sega ni rawa ni vuniwai, ia au qai raica tale e dua na cakacaka ena dua na valenibula. Au papitaiso ena Me 1976. Au nanuma ni sala vinaka duadua meu vakayagataka vinaka kina noqu bula, oya meu veiqaravi vakatabakidua se painia. Au cakava qori ena Julai 1977.
Valataka na Rai ni Kalou me Baleta na Dra
Ena Noveba 1979, au toki kei Masuko ena dua na ivavakoso ena yasana o Chiba, e vinakati kina vakalevu na cakacaka vakavunau. Au cakacaka sara vagauna ena dua na valenibula e kea. Ena imatai ni siga ni noqu cakacaka, era gole mai e vica na dauniveisele mera taroga, “Ni o dua na iVakadinadina i Jiova, na cava o na cakava vua e dua na tauvimate ke vinakati me soli vua na dra?”
Au vakamacalataka ena veidokai niu na muria na ka e tukuna na Kalou me baleta na dra. Au mani kaya ni tiko eso na veiqaravi e sosomitaka na kena soli na dra. Au na solia tale ga noqu vinaka kece meu qaravi ira na tauvimate. Ni oti e dua na aua neimami veitalanoa sa qai tukuna na iliuliu ni dauniveisele, “Au sa qai taura rawa. Ia ke kau mai e dua na tauvimate e lako vakalevu vua na dra, keitou sa na qarava ga.” E dau kilai tu me turaga yalodredre, ia ni oti na veitalanoa qori, e vinaka neirau veimaliwai, e doka tale ga na noqu vakabauta.
Vakatovolei Noqu Doka na Dra
Ni keirau veiqaravi voli e Chiba, e tara tiko na valenivolavola vou ni iVakadinadina i Jiova e Japani. Keirau dau gole kina vakaveiwatini vakadua ena veimacawa mera lai qaravi na bolecakacaka ena tarataravaki, era tiko ena vanua qori e vakatokai o Peceli. Ni oti e vica na vula, keirau sureti me keirau veiqaravi vakatabakidua e Peceli. Ena Maji 1981, keirau mani toki ena vale era tiko kina e sivia e 500 na bolecakacaka. Ena mataka, au na veivuke ena kena samaki na valenisili, kei na valenivakacegu ena vanua ni tarataravaki, ena yakavi, au sa na qai qaravi ira vakavuniwai.
E dua na tauvimate au qarava o Ilma Iszlaub, a gole mai Ositerelia ena 1949 me dua na daukaulotu e Japani. E tauvi koya na kenisa ni dra, sa vo ga vua e vica na vula. E sega ni via taura na dra qai vinakata me mai wawa mate tu ga e Peceli. Ena gauna ya se sega kina na wainimate e dau vakalevutaka na dra me vaka na erythropoietin. So na gauna e lutu sara na nona dra ena 3 se 4 na karamu! (E dodonu me 12 ina 15.) Ia au solia noqu vinaka kece ena noqu qaravi koya. E dei tu ga nona vakabauta na Vosa ni Kalou o Ilma me yacova ni takali ena Janueri 1988—qori ni oti e vitu na yabaki!
E veiyabaki era dau qaravi vakavuniwai na bolecakacaka ena valenitabana e Japani. Nira sele era vakacaucautaki na vuniwai nira doka na nodra vakatulewa nira sega ni vakayagataka na dra. Eso na gauna au dau kerei meu lako ena rumu ni veisele meu lai raica na ka e caka kina. Eso tale na gauna au dau veivuke ena veisele. Au vakavinavinakataki ira vakalevu na vuniwai era doka na noda vakabauta na iVakadinadina i Jiova me baleta na dra. Niu cakacaka vata kei ira, e rawa kina niu vakamacalataka na noqu vakabauta. E dua sara ga vei ira na vuniwai qori e qai mai papitaiso me iVakadinadina i Jiova.
E yaga sara vakalevu na nodra sasaga na vuniwai, na nodra qaravi ira na iVakadinadina i Jiova ni sega ni soli na dra. E vakadinadinataki ni yaga vakalevu na veisele ni sega ni vakayagataki na dra. E laurai ena vakadidike nira bula totolo, e sega tale ni laurai vei ira e levu na leqa.
Vuli Tiko ga Vua na Vuniwai Levu
Au saga meu toso vata tiko kei na veiqaravi vovou vakavuniwai. Ia au vuli tale ga vua na Vuniwai levu o Jiova. E sega ni raica na tamata e sau, ia e kilai keda vinaka. (1 Samuela 16:7) Niu dua na vuniwai, au na saga meu kila vinaka e dua na tauvimate, meu kua ni kauaitaka ga na kena mate. Qori au na rawa ni qarava kina vakavinaka e dua.
Au se veiqaravi tiko ga e Peceli, au vukei ira eso tale mera kilai Jiova, wili kina nona rai me baleta na dra. Qori e dua na ka e vakamarautaki au vakalevu. E noqu masu ni na vakaotia na Vuniwai Levu na Kalou o Jiova na tauvimate kei na mate.—E talanoataka o Yasushi Aizawa.
[iVakamacala e ra]
a E tukuni ena ivola na Modern Blood Banking and Transfusion Practices e vola o Dr. Denise M. Harmening, “ena rawa ni vakaleqai na nona red blood cell e dua ke se qai soli oti ga vua na dra, ni dua e bukete se caka vua na veisele lelevu me vaka na kena sosomitaki e dua na tiki ni yago.” E yaco qori baleta ni “veicalati na nona dra o koya e tauvimate kei koya e soli dra.” E tukuna na Dailey’s Notes on Blood, “ena rawa mada ga ni vakaleqai na red blood cell ke soli mada ga vakalailai na dra e veicalati. Qori ena lai vakaleqai kina na ivi ni sega ni tauvulona na dra ena lai gaga kina o koya e tauvimate.”
b E tukuni ena ivola na Journal of Clinical Oncology, ena Okosita 1988: “E laurai ni dau ca sara na kedra ituvaki na dau soli vei ira na dra mai vei ira na kenisa era sele e sega ni soli vei ira na dra.”
c Mo kila e levu tale na ka e tukuna na iVolatabu me baleta na dra, raica na brochure How Can Blood Save Your Life? tabaka na iVakadinadina i Jiova.
[Tikina bibi]
“Au mani kaya ni tiko eso na veiqaravi e sosomitaka na kena soli na dra. Au na solia tale ga noqu vinaka kece meu qaravi ira na tauvimate”
[Tikina bibi]
“E vakadinadinataki ni yaga vakalevu na veisele ni sega ni vakayagataki na dra”
[iYaloyalo]
E cake: Au vunau tiko e Peceli
iMatau: Kei na watiqu o Masuko nikua