Ra Taroga na iTabagone . . .

Gauna Cava Au Rawa ni Cakava Kina Noqu Homework?

‘Au sa soro sara ga! . . . . Au fomu ono, qai sega ni caka rawa na levu ni vakadidike me’u na cakava kei na itavi me’u vakamacalataka e koronivuli. Au sega ni lasu, au sa sega sara ga ni taqea rawa.’​—E kaya e dua na goneyalewa yabaki 18.

E DAU vakaleqa beka na lomamu na kena sa rui levu na homework e soli mai koronivuli? Ke vaka kina, e levu tale ga era vakataki iko. “Era saga na veikoronivuli me toroicake na ivakatagedegede ni vuli​—kei na macala ni veitarogi​—sa vakalevutaki gona kina na nodra homework na gonevuli,” e tukuni ena dua na itukutuku mai Mereke. “Ena so na vanua era dau caka homework me sivia na tolu na aua na gonevuli ni koronivuli torocake. E tukuni ena dua na vakadidike e caka ena University of Michigan ni vakatolutaki na levu ni homework e soli vei ira na gonevuli nikua, ni vakatauvatani kei na 20 na yabaki sa oti.”

E sega ni ka vou vei ira na gonevuli mai Mereke me dau levu na nodra homework. Kena ivakaraitaki, e laurai ena dua na ripote ni rauta e 30 na pasede vei ira na yabaki 13 e kea era dau caka homework e veisiga me rua na aua, e 40 na pasede e Taiwan kei Korea, e sivia na 50 na pasede e Varanise. “So na gauna au dau lomaleqataka na levu ni homework e tu me caka,” e kaya o Katie, e vuli tiko ena dua na univesiti e Mereke. E tautauvata oqori kei na ka erau kaya o Marilyn kei Belinda, rau vuli tiko mai Marseilles, e Varanise. “Keirau dau caka homework ena bogi me rauta ni rua na aua se sivia,” e kaya o Marilyn. “Ke qai tiko e so tale na itavi, sa dredre ga me kune na gauna ni caka homework.”

Au na Kunea ga Vakacava na Gauna?

E sega li ni daumaka ke rawa mo kuria e vica ga na aua ena loma ni dua na siga, mo vakaotia kina na nomu homework, oti qai qaravi na vo ni itavi e tu? O na rawa ni vakayacora oqori kevaka o muria na ivakavuvuli vakaivolatabu ena Efeso 5:15, 16: “Mo dou qai raici kemudou vinaka, mo dou i valavala vakayalomatua, mo dou kakua ni vakataki ira na lialia, mo dou vakataki ira ga na vuku, mo dou volia me nomudou na gauna.” E dina ni sega ni tiko ena vakasama i koya e vola na vosa oqori na kena caka na homework, ia na kena ivakavuvuli e yaga ena noda bula ni veisiga. Ni o vinakata mo volia e dua na ka, ena gadrevi mo vakuai iko mai na veika tale e so. Sa vaka tale ga kina na nomu kunea na gauna mo vuli lesoni kina, ena gadrevi mo vakuai iko mai na veika tale e so. Ia, na cava beka mo na vakuai iko kina?

“Me volai gona na veika e dodonu me caka taudua i liu,” e kaya e dua na itabagone o Jillian. E gadrevi me tuvani na veika me vakaliuci. Me liu taudua na soqoni vakarisito kei na veika vakayalo. Kua ni guilecava na nomu itavi e vale, na qaravi ni cakacaka ni vale, kei na nomu homework.

Tarava, me dua nomu ivolanisiga me volai kina na levu ni ka o dau cakava ena dua na macawa. O na rairai kurabuitaka na ka o raica. E vakacava na levu ni gauna o dau sara retioyaloyalo kina? vakadidigo ena Internet? sara iyaloyalo yavala? vosa ena talevoni? gadivi ira nomu ilala? Na cava gona o kunea ni o veidutaitaka na nomu ivolanisiga kei na ka o sa vola tu me vakaliuci? De dua e vinaka mo dikeva tale mada na gauna o dau vakayagataka ena retioyaloyalo, talevoni, se na Web site, mo rawa kina ni volia e levu tale na gauna!

Me Liu ga na Veika Bibi

E sega ni kena ibalebale oqori mo sa kauta laivi sara kina na nomu retioyaloyalo, se mo sa tu taudua ga. De dua e gadrevi mo muria na lawa oqo, “Me liu ga na veika bibi.” E dua na tikinivolatabu e rawa ni muri e kaya: “Mo ni dau digitaka na veika e uasivi [bibi] sara.” (Filipai 1:10, VV) Kena ivakaraitaki, me vaka ni bibi na nomu vuli, o rawa ni muria e dua na lawa mo kua sara ga ni sara retioyaloyalo me yacova ni sa oti taucoko na nomu itavi, vakavakarau ena soqoni vakarisito, kei na nomu homework. E dina nida dau yalolailai ena gauna eda calata kina e dua na porokaramu ni retioyaloyalo eda taleitaka vakalevu. Ia, mo tarogi iko mada, e vakacava na balavu ni gauna o dau dabe kina mo sarava ga na porokaramu o dau taleitaka vakalevu, ia o qai tini sarasara tiko ena yakavi taucoko oya qai sega ni cakava rawa tale e dua na ka?

Ena yasana adua, e gadrevi mo vakaliuca na tiko ena soqoni vakarisito. Kena ivakaraitaki, kevaka o kila ni na dua nomu veitarogi bibi se homework, e vinaka cake mo cakava rawa tu me kua ga ni vakaosoosotaki iko ena siga ni soqoni. Ena vinaka mo veitalanoataka kei ira na qasenivuli na kemu ituvaki, mera kila ni o na marautaka sara vakalevu ke soli totolo toka mai na nomu homework, e dodonu mo cakava ena siga ni soqoni. Era tu vakarau e so na qasenivuli mera veivuke.

E dua tale ga na ivakavuvuli e veivuke vakalevu e kune ena dua na itukutuku ena iVolatabu me baleta na itokani i Jisu, o Marica. E yalewa osooso qai dau cakacaka, ia e sega ni vakaliuca na veika bibi. Dua na gauna, a lomaocaocataka o koya na vakarautaki ni dua na magiti a rairai nakiti me baleti Jisu, ia, ena gauna vata oqori na tacina, o Meri, a vakarorogo voli ga vei Jisu. Ni vosakudrukudrutaka o Marica na ka e cakava o tacina, e kaya vua o Jisu: “I Marica, I Marica, ko sa lomaocaoca ka veinanumayaka na ka e vuqa: ia sa dua bauga na ka e yaga: a sa digitaka ko Meri nai votavota vinaka, o koya ena sega ni kau tani mai vua.”​—Luke 10:41, 42.

Na cava eda vulica ena ivakaraitaki oya? Meda bula rawarawa ga. O na muria vakacava na ivakavuvuli oqo? Vakacava, o ‘lomaocaoca tiko, qai dauveinanuyaka e levu na ka’​—de dua o saga tiko mo veiraurautaka na caka homework kei na nomu cakacaka vagauna? Ke o cakacaka saumi tiko, ratou gadreva dina li nomu vuvale na ilavo? Se o vinakata tiko ga na sede oqori me voli kina na ka o taleitaka, ia o sega sara ni gadreva?

Kena ivakaraitaki, ena so na vanua era vinakata sara ga na itabagone mera volia ga vakataki ira na nodra motoka. E vakamacalataka e dua na daunivakasala ena vuli torocake o Karen Turner ni “dua na idre levu era coko tu kina na itabagone nikua, oya mera vakailavo se ra rawailavo baleta ni sa rui saulevu na vakamotoka.” Ia, e qai tinia o Turner: “Sa dau veivakaleqai dina ke levu na icolacola e qaravi, me vaka beka e so na ka e ikuri wale tu ga ni veika e vulici, lako vata kei na cakacaka saumi, kei na levu ni lesoni e lavaki me caka. Oqori ena tarabi ga kina vei gonevuli.” Na cava o via vakaocai iko kina ke sega ni gadrevi mo vakayacora vaka kina? Kevaka e sa vakaleqa tiko na nomu veika ni vuli na cakacaka, de dua e vinaka mo vakalailaitaka nomu gauna ni cakacaka se mo biuta sara ga.

‘Volia na Gauna’ e Koronivuli

Vakacava mo vakasamataka na sala o rawa ni vakayagataka vinaka kina na nomu gauna e koronivuli, mai na nomu dau vaqara voli na gauna ni sa oti na vuli mo cakava kina e so tale na ka. “Au dau saga meu cakava na levu ga ni homework au rawata ena gauna ni vuli lesoni,” e kaya o Josua. “Oqo e rawarawa kina noqu tarogi qasenivuli ke sega ni matata vei au e dua na ka au vulica ena siga oya.”

O na rairai vakasamataka tale ga mo vakalailaitaka na lesoni e vakatau ga vei iko na nomu taura, me ikuri ga ni kena e lavaki mo na vulica. Dua tale oya na nomu kua ni vakaitavi ena so na ka e vakayacori ni sa suka na vuli. Ke o saga mo vakavinakataka na tikina oqori, o na raica ni levu sara ga na gauna mo vuli lesoni kina.

Vakayagataka Vinaka na Nomu Gauna

E vinaka ni o rairai cakava e so na veiveisau kei nomu vakuai iko ena so na ka, qai vakalevutaka na nomu gauna ni caka homework. Ia, o na vakayagataka vinaka vakacava na gauna oqori? Ke sa rawa ni o cakava e 50 na pasede ni nomu homework ena gauna o sa vagalalataka mai oqori, sega li ni vinaka oqori ni sa 50 na pasede tale nomu gauna? Oqo e so na vakatutu ena vukei iko mo cakava vinaka kina na nomu itavi.

✔ Me tiko nomu lalawa. Ni o bera ni cakava nomu homework, vakasamataka mada na veika oqo: Na lesoni cava e gadrevi me caka i liu? Me vakacava na kena balavu? Na cava o na vakayagataka​—ivola, pepa, peni, calculator​—mo cakava kina na lesoni oqori?

✔ Me dua na vanua ni vuli lesoni. E vinaka na vanua e sega kina na veivakasosataki. ‘Ke tiko na nomu desi, vakayagataka,’ e kaya e dua na itabagone o Elesi. ‘O na vuli lesoni kina vakavinaka ni o dabe vakadodonu, mai na nomu davo no ena loga.’ Ke sega na nomu rumu, de dua eratou na lomasoli na tacimu kei na ganemu ni vakalaivi iko mo vuli lesoni ena galala qai vakanomodi. Se o rawa ni vakayagataka na vanua ni gade se na laibri mo vuli lesoni kina. Ke dua nomu rumu, me kua ni vakacaraka na nomu vuli lesoni na retioyaloyalo se na ivakatagi karakaraivisa.

✔ Dau cegu ena so na gauna. Kevaka o vakila ni sa ciriyawa na nomu vakasama mai na ka o vulica tiko, de dua ena vukei iko mo cegu mada vakalekaleka.

✔ Kua ni dau lokuyara! “Au dau lokuyara sara ga vakalevu,” e kaya o Katie, sa tukuni oti mai. “Au sega ni tekivuna rawa e dua na homework me yacova sara ga na gauna sa dodonu me soli kina.” Saga gona me dua na nomu ituvatuva dei, mo qai muria sara.

E bibi na veika ni vuli, ia me vaka ga a vakasalataki Marica kina o Jisu, o koya e bibi cake sara​—‘na ivotavota vinaka’​—oya na veika vakayalo. Mo raica vinaka me kua ni vakabibitaki sara na caka homework me sa lailai kina na gauna ni nomu wili iVolatabu, lako ena cakacaka vakavunau, kei na nomu tiko ena soqoni vakarisito. Baleta ni veika oqori ena vakabulabulataki iko me tawamudu!​—Same 1:1, 2; Iperiu 10:24, 25.

[iYaloyalo ena tabana e 15]

Ni levu na ka o via cakava ena dredre kina me kunei na gauna ni caka “homework”

[iYaloyalo ena tabana e 15]

Ni o tuvana vinaka na ka mo cakava, ena levu kina na gauna ni nomu caka “homework”