Na Tamata Rogo Duadua a Bau Bula
O CEI o nanuma ni tamata rogo duadua me a bau bula? O Noa beka, na turaga a bulata na Waluvu qai tukadra na tamata kece era bula tu nikua? (Vakatekivu 7:1, 21, 22; 9:18, 19) Se o Nepukanesa, e dua na iliuliu kei vuravura ena gauna makawa, a tara tale ga na koro vakairogorogo o Papiloni Levu? (Taniela 4:28-30) De dua o Alikisada na Ka Levu, a tukuni ena parofisai vakaivolatabu ena vuku ni nona rawaka? (Taniela 8:5-8, 21-22) Se o Julius Caesar, na dauveiliutaki rogo ni Roma?
Ni bera ni oti e 45 na yabaki nona mate o Caesar, sa sucu e Peceliema e dua na gone e yacana o Jisu. A qai yaco beka o koya me tamata rogo duadua me a bau bula? Rauta na duanadrau na yabaki sa oti e kaya na ivola The Historians’ History of the World: “Mai na nodra rai mada ga na sega ni lotu, e duatani duadua na cakacaka i Jisu, ni vakatauvatani kei na ka e cakava e dua tale na tamata ena itukutuku ni veigauna. Na nona sucu o Jisu e mai tekivu kina e dua na itabagauna vou.”
Me yacova mai nikua, sa qai kauaitaki ga vakalevu na veika me baleti Jisu Karisito. Ena vica na yabaki yani e liu, e vica na niusiveva kilai levu e Mereke na Time, Newsweek, kei na U.S.News and World Report, era tabaka ena duavata ga na gauna me ulutaga levu ni nodra italanoa na bula i Jisu. Kena irairai ni sa qai lewe levu tiko ga era via kilai Jisu. “Sa bau lai vakilai na nona bula ena buturara ni iyaloyalo yavala, ivakatagi, kei na isulusulu,” e vola na niusiveva na Toronto Star ena 2004. “E rogo kina.”
Ia, e kurabuitaki ni dua toka ga na gauna sa sivi oqo era kaya e so ni a sega mada ga ni bula o Jisu. O Bruno Bauer (1809-82), e dua na qasenivuli kilai levu a cavuta na veibeitaki oqori. A dua na nona gonevuli o Karl Marx. Wale tiko ga oqo, e vola o Robert E. Van Voorst ena nona ivola Jesus Outside the New Testament: “E qai vakacuruma o Marx ina nona ivakavuvuli na vakasama i Bauer ni sega mada ga ni bula o Jisu, qai vakatetei na vakasama oqori ena ivola vakamatanitu e Rusia kei na so na itukutuku ena vanua vakominisi.”
Ia, nikua e lewe lailai sara era cakitaka ni a bula dina o Jisu. Levu era tokona na vakabauta ni a bula dina o koya qai tamata rogo. E tukuni ena dua na ulutaga ni Wall Street Journal ena Tiseba 2002: “Sa Sega Tu ga ni Rawa ni Cakitaki Jisu na Veika Vakasaenisi.” E tinia o koya e volavola: “Levu na tamata vuku, vakavo ga o ira na sega ni vakabauta ni bula tiko na Kalou, era ciqoma ni a bula dina o Jisu na kai Nasareci ena dua na gauna makawa.”
A sega wale ga ni bula ena dua na gauna makawa o Jisu. “Me na dua sara ga na ivakamacala vinaka,” e volatukutukutaka na ivoladraudrau na Time: “me qai cakitaki kina na kena kauaitaki vakalevu na bula i Jisu na kai Nasareci—sega wale ga ena 2,000 na yabaki oqo, ia ena bula kece ni kawatamata.” E tomana: “Rawa sara ga ni tukuni ni sega ni vakatauvatani rawa na kena tara voli mai na nodra bula na kawatamata na veika a cakava o Jisu.”
Ia, se tiko ga na taro: O cei sara mada o Jisu? E vu mai vei? Cava na inaki ni nona a bula e vuravura? Kei na cava tale ga e bibi kina meda kila na veika kece me baleti koya?