A Liu Duadua na Veika Bula

“Io, na belo ka vuka voli ecake sa kila na kena vula.”​—Jeremaia 8:7.

A VOLA o Jeremaia ena 2,500 na yabaki sa oti me baleta na belo e dau toki. Nikua eda se qoroya tiko ga na nodra dau toki na manumanu. Kena ivakaraitaki, na ika na samani (salmon) e rawa ni biuta na vanua a sucu kina, qai lako me vica vata udolu na maile, oti qai lesu tale ena vanua ga a sucu kina. E dua tale ga na vonu e vakatokai na tuvonu se tosiviwalu (leatherback sea turtle), e vakatubuqoroqoro na nona veitosoyaki. E dua na kena mataqali vata e dau lai vakalutu yaloka e Idonisia, a laurai ni toki ena 13,000 na maile ena baravi kei Oregon e Merika. Ia e dau lesu tale ena vanua tiko ga ya e Idonisia me vakalutu yaloka kina.

Eso na manumanu era rawa ni lesuva na vanua era cavutu mai kina. Qo e dua na ka era vakatubuqoroqoro kina eso na manumanu va qo ni vakatauvatani kei na manumanu era dau veitokiyaki. Me kena ivakaraitaki, eso na daunivakadidike era vakavodoka ena waqavuka e 18 na manumanu vuka na albatross, mai na dua na yanuyanu lailai ena Pasifika, oti era qai lai sereka ena vica vata na vanua e udolu vakacaca na maile na kena yawa ​—eso era biu ena wesi ni Pasifika qai so tale e volekata na Isi. Ena loma ni vica ga na macawa, e levu vei ira na manumanu vuka qo era sa suka tale ena vanua era a kau mai kina.

Era kau na ruve ena so na vanua tawakilai e sivia e 100 na maile ena nodra vakamoceri se ra sogolati ena dramu. Ia nira veivukayaki ga vakavica, era na kila na vanua era tiko kina, oti ra qai vuka tale ena nodra vanua. Nira kila na vanua mera vuka kina ni tabonaki mada ga na matadra, era vakabauta kina na daunivakadidike nira siqema rawa na vanua era tiko kina kei na vanua era gole mai kina. E nodra idusidusi na veika e tu wavokiti ira.

Ena levu na vanua e Noca Merika, era dau toki na bebenitoga (monarch butterfly) ena dua na yasana lailai e Mexico e sivia e udolu na maile. Era se bera vakadua ni vuka i Mexico, ia era dau lai tini tale ena vunikau vata ga era moce se cegu kina na mataqali bebe vata ga ya ena veiyabaki sa sivi. Nikua, era se drukataka tiko ga na daunivakadidike na ka era cakava qo.

Na misini e idusidusi ni noda veitosoyaki e vakararavi ena setalaite, ia e duidui na iwalewale era muria e levu na manumanu​—ena nodra raica eso na ivakatakilakila ni vanua, na matanisiga, ra vakila na idre ni vuravura e vakatokai na magnetic field, eso na mataqali iboi, kei na so na rorogo. E vola o James L. Gould, e dua na Parofesa ni Baioloji: “E maqosataki dina na ka era cakava na manumanu era dau vakararavi ena idusidusi dodonu. . . . E levu na kena iwalewale e tu vei ira​—e rawa gona nira veisau kosi ke ra vakila ni veiganiti e dua tale na idusidusi.” Era se vakilakila tiko ga na daunivakadidike na iwalewale ni nodra veitosoyaki na manumanu.