Tolu na Taro Era Via Taroga Vua na Kalou Eso

NI SE qai yabaki vitu o Susan sa taroga eso na taro me baleta na Kalou. Qori na gauna e curu kina e valenibula nona itokani yabaki ciwa o Al, qai bula tu ga ena misini ni yatevuso. E vola o Susan na itukutuku me baleti koya ena ika6 ni Janueri, 2013 ena niusiveva na New York Times.

Ni sikovi Al oti o Susan e tarogi tinana: “Cava e cakava kina qo vua e dua na gonetagane lailai na Kalou?”

E sauma o tinana: “E dau kaya o italatala ni tiko na vuna e cakava kina qori na Kalou, ia au sega mada ni kila.”

Ni oti e rua na yabaki ena 1954, e kunea o Jonas Salk na icula ni polio, qai kaya o tina i Susan ni rairai dusimaki koya na Kalou.

E kaya o Susan: “Me a dusimaki ira makawa sara na vuniwai na Kalou me kua kina ni bula tu va ya o Al ena misini ni yatevuso.”

E tinia va qo o Susan na nona itukutuku: “E qai mate o [Al] ni oti e walu na yabaki, na gauna tale ga qori sa oti kina noqu vakabauta ni bula dina tiko na Kalou.”

Me vakataki Susan, e levu era sotava se ra vakadinadinataka na leqa, qai sega ni veivakacegui na isaunitaro era taroga me baleta na Kalou. Eso gona era sega kina ni vakabauta ni bula dina tiko.

So era na rairai sega ni cakitaka sara ni bula dina tiko na Kalou, ia era lomalomarua. Kena ibalebale qo ni o ira na sega ni vakabauta ni bula dina tiko na Kalou kei ira na lomalomarua tiko era lecava tu na veika me baleta na lotu? Sega, na veika sara ga era sotava nira lewe tu ni dua na lotu e vakavuna nodra sega ni vakabauta. Era nanuma ni sa sega ni sauma rawa e dua na lotu na nodra vakatataro me baleta na bula. Na taro cava soti qori? Qo na taro sara ga era vaqaqa tale tiko ga o ira na kaya nira vakabauta na Kalou. Ke rawa ni tarogi na Kalou, dikeva mada qo e tolu na taro era dau via taroga vua eso, vaka kina na kena isau vakaivolatabu.

1 “CAVA ONI VAKALAIVA KINA ME YACO TIKO GA NA KA RARAWA?”

Cava e tarogi kina qori?

E levu era kaya ni na ‘sega ni vakalaiva na Kalou dauloloma me yaco na veika ca ena noda bula.’

ME VAKASAMATAKI: Ena rairai duatani vei keda na nodra ivalavala se itovo eso tale mai na duidui vanua—de dua eda na kidroataka. Ena rawarawa sara me cala noda rai baleti ira. Kena ivakaraitaki, e nodra ivakarau ni bula ena dua na vanua mera dau raica na mata i koya era veivosaki tiko, qai kena ibalebale qori nira veikauaitaki dina, ia ena so tale na vanua, qori e veibeci. E sega na vuna meda kaya kina ni cala ruarua na itovo qori. De dua meda saga ga meda kilai ira vinaka.

Vakacava e rawa ni va tale ga qori noda rai nida saga meda kila na Kalou? E levu era vakabauta ni sega ni bula dina tiko na Kalou baleta na rarawa eda dau sotava. Eso tale era kila na vuna e vakalaiva kina na Kalou na rarawa, ra qai vakadeitaka ni bula dina tiko.

KA E KAYA NA IVOLATABU: E duidui sara noda vakanananu kei na noda ivalavala ni vakatauvatani kei na Kalou. (Aisea 55:8, 9) Ena rairai duatani gona vei keda nida vakasamataka na nona ivalavala kei na vuna e vakalaiva tu ga kina na veika rarawa ni bera ni yavala me vakaotia.

Ia e sega ni tukuna na iVolatabu meda vakabauta na mataqali rai qiqo ni ‘dau cakacaka vuni na Kalou.’ E uqeti keda ga meda vulica e levu tale na ka me baleta na Kalou, na vuna kei na gauna e cakava kina e dua na ka.a Eda rawa tale ga ni toro volekati koya kina.—Jemesa 4:8.

2 “CAVA E VEIVAKAISINI KINA VAKALEVU O LOTU?”

Cava e tarogi kina qori?

Era na kaya va qo eso ‘ke vinakata na Kalou mera yalodina na qaravi koya, ena cata ke vakarairai ga na ka era cakava.’

ME VAKASAMATAKI: Kaya mada ke cata e dua na gonetagane nona veituberi vinaka o tamana, e biubiu sara me lai vakasabusabutaka tu nona bula. Ena sega ni taleitaka qori o tamana, ia e vakalaivi luvena ga me vakatulewa. Vakacava o ira na qai sotavi koya na gonetagane qo e muri, e dodonu mera kaya ni ca o tamana, se sega sara ga na tamana? Sega! E va sara ga qori na veivakaisini e yaco tiko ena lotu, e vakadinadinataka ni dau vakalaiva na Kalou meda vakatulewataka ga noda bula.

KA E KAYA NA IVOLATABU: E cata na Kalou na veivakaisini ni lotu. (Jeremaia 7:29-31; 32:35) Ia e vakalaiva na galala ni vakatulewa vei keda yadua. E levu era kaya nira vakabauta na Kalou era vakatulewataka mera muria ga na ivakavuvuli vakalotu era bulia na tamata kei na nodra itovo.—Maciu 15:7-9.

Na lotu e vakadonuya na Kalou e sega ni veivakaisini.b E kaya o Jisu: “Na ka qo era na kila kece kina ni dou noqu tisaipeli, ke dou veilomani.” (Joni 13:35) Na loloma qo me “kua ni veivakaisini.” (Roma 12:9) Era guce e levu na lotu nira saga mera muria na ivakatagedegede qori. Ena labakawa mai Rwanda ena 1994 era veivakamatei ga na vakabauta vata baleta wale ga nira duikaikai, ra mate kina e vica vata na drau na udolu. Ia e levu na iVakadinadina i Jiova era sega ni vakaitavi ena veivakamatei qori, era taqomaki ira ga era vakabauta vata kei na so tale, ra bolemate sara mada ga kina. Na nodra vakuai ira va qori e vakadinadinataka ni tiko na lotu e sega kina na veivakaduiduitaki.

3 “CAVA NA INAKI NI BULA?”

Cava e tarogi kina qori?

Era dau vaqaqa eso: ‘Cava eda dau bula ga kina me 80 se 90 na yabaki, oti da mate yani? Cava e lekaleka ga kina va qori?’

ME VAKASAMATAKI: E levu era sega ni vakabauta na Kalou era kauai ena veika vereverea, matailalai me baleta na noda vuravura kei na kena ituvatuva. Era kila ni noda vuravura, na vula kei na so tale na ka era tu e maliwalala era buli se tuvai vakamatau me veiganiti kei na noda bula. Era kaya ni sa bau lewai sara ga vakavinaka na lawa e vauca na veika bula era tu e vuravura vaka kina e lomalagi, ena vakaleqai na bula ke dua mada ga na veisau lailai.

KA E KAYA NA IVOLATABU: Era kaya e levu ni noda mate totolo e ivakadinadina ni sega ni bula dina tiko na Kalou, ia e laurai ena veika bula ni tiko e dua na Dauveibuli. (Roma 1:20) E vakainaki na nona bulia na veika qori, na noda bula tale ga e okati tiko ena nona inaki. E buli keda na Kalou meda bula tawamudu e vuravura, e se dei tu ga na nona inaki qori.—Same 37:11, 29; Aisea 55:11.

Nida dikeva na noda vuravura eda rawa ni qai kila kina ni bula dina tiko na Kalou, eda kila tale ga eso na nona itovo, ia e sega ni vinakata meda kila na nona inaki ena sala qori. Ena vinakati me tukuna sara ga vei keda na nona inaki kei na ibalebale ni noda bula. E vakatakila qori ena sala rawarawa duadua qai matata ena nona vakayagataka na iVolatabu.c Era sureti kemuni na iVakadinadina i Jiova moni raica tale mada na kena isau era tiko ena ivola qori.