Wase Tinikavitu

Ra Tabili na Kai Tani ina Valenimasu ni Kalou

Aisea 56:1-12

1, 2. Na itukutuku vakasakiti cava a vakavotui ena 1935, ia, e tiki ni cava na itukutuku oqo?

ENA SIGA VAKARAUBUKA, 31 Me, 1935, a vosa kina o Joseph F. Rutherford vei ira na tiko ena soqo ni tikina e Washington, D.C. E vakamacalataka o koya se ‘isoqosoqo levu’ cava a raica ena raivotu na yapositolo o Joni. Ni lai tinia o Brother Rutherford na nona vosa, e qai kerea: “Mo ni tucake mada o kemuni kece oni nuitaka mo ni bula tawamudu e vuravura?” E dua a tiko sara ga e kea ena gauna oya e kaya ni, “sivia e veimama na tiko e kea era tucake.” Sa qai kaya o Brother Rutherford: “Raica! Na isoqosoqo levu!” E nanuma lesu e dua a tiko tale ga e kea: “E tavidi na vusi, dede vakalailai sa qai tubu na kaila ni reki, kei na qolou ni marau.”—Vakatakila 7:9.

² Oya e dua na gauna vakasakiti ni vakayacori kina e dua na parofisai a se volai ena rauta ni 2,700 na yabaki yani i liu, na parofisai e vakamacalataki ena noda iVolatabu ena Aisea wase 56. Me vakataki ira ga na parofisai tale e so era volai ena Aisea, e lewe ni parofisai oqo na vosa ni yalayala veivakacegui kei na itukutuku kaukaua ni veivakaroti. Na imatai ni kena vakayacori na parofisai oqo e cavuti vei ira na tamata era veiyalayalati kei na Kalou ena gauna i Aisea, ia se vo me vakayacori ena kena ivakatagedegede levu sara ena vica vata tale na senitiuri e muri me yacova mai na noda gauna oqo.

Ka me Cakava e Dua me Bula Kina

3. Ke ra vinakata na Jiu me vakabulai ira na Kalou, na cava mera cakava?

³ E tekivu na wase 56 ena dua na vosa ni veivakadreti vei ira na Jiu. Ia, e dodonu mera vuli na dauveiqaravi dina kece ni Kalou mai na ka e vola na parofita. Eda wilika: “Sa kaya vakaoqo ko Jiova, Dou vakabauta na lewa, ka cakava nai valavala dodonu: ia sa voleka ni yaco na veivakabulai ka’u na cakava; kei na noqu lewa dodonu sa voleka ni vakatakilai. Sa kalougata na tamata ena cakava oqo; kei na luve ni tamata sa na taura matua, ni sa vakatabuya na siga tabu [se, siga ni vakacecegu], me kakua ni vakacacana; ni sa tarova talega na ligana, me kakua ni cakava e dua na ka ca.” (Aisea 56:1, 2) O ira na lewe i Juta era vinakata me vakabulai ira na Kalou, e dodonu mera talairawarawa ina Lawa a soli vei Mosese, mera vakabauta na lewa, mera cakava tale ga na ivalavala dodonu. Baleta? Baleta o Jiova e Kalou dodonu. O ira era saga me dodonu tiko ga na nodra ivalavala ena vakadonui ira o Jiova, era vakila tale ga kina na marau.—Same 144:15b.

4. Na cava e ka bibi kina e Isireli na muri ni lawa ni Siga ni Vakacecegu?

⁴ E cavuti ena parofisai oqo na Siga ni Vakacecegu baleta ni oqo e dua na tiki bibi ni Lawa i Mosese. Qai dua sara ga na vuna era kau kina vakavesu na lewe i Juta na nodra beca na lawa ni Siga ni Vakacecegu. (Vunau ni Soro 26:34, 35; 2 Veigauna 36:20, 21) Na Siga ni Vakacecegu e ivakatakilakila ni veiwekani duatani duadua i Jiova kei ira na Jiu, o ira gona era muria na lawa ni Siga ni Vakacecegu era vakaraitaka nira doka na veiwekani oqo. (Lako Yani 31:13) Na nodra muria tale ga na lawa ni Siga ni Vakacecegu na itokani i Aisea ena dei tiko ga kina vei ira ni buli ira o Jiova. Era na nanuma tale ga kina nona dau lomani ira. (Lako Yani 20:8-11; Vakarua 5:12-15) Kena itinitini, na muri ni lawa ni Siga ni Vakacecegu ena vakaituvatuva kina na nodra veiqaravi vei Jiova. Nodra vakacegu mai na nodra cakacaka ena dua na siga ena veimacawa na lewe i Juta ena solia vei ira na gauna mera gumatua kina ena masu, vuli, kei na nodra vakananuma na ka era vulica.

5. E sega ni vakarautaki na Lawa a soli vei Mosese vei ira na lotu Vakarisito, ia mera na muria vakacava na lawa ni Siga ni Vakacecegu?

⁵ Vakacava o ira na lotu Vakarisito? E dodonu tale beka ga mera muria na lawa ni Siga ni Vakacecegu? Sega, e sega ni vakarautaki na Lawa i Mosese vei ira na lotu Vakarisito, o koya gona, e sega ni dodonu mera muria na lawa ni Siga ni Vakacecegu. (Kolosa 2:16, 17) Ia, e vakamacalataka na yapositolo o Paula ni tiko na nodra “vakavakacegu” na lotu Vakarisito yalodina. Na “vakavakacegu” oqo e okati kina na vakabauti ni isoro i Jisu e rawati kina na bula, kei na kena sega ni vakanuinuitaki me rawati na bula ena cakacaka taudua ga. (Iperiu 4:6-10) O koya gona, na vosa ni parofisai i Aisea me baleta na Siga ni Vakacecegu era nanuma lesu kina na tamata i Jiova ena gauna oqo na kena bibi me vakabauti na ituvatuva e vakarautaka na Kalou me rawati kina na bula. E ivakadre vinaka tale ga me baleta na bibi ni noda saga meda veivolekati kei Jiova, meda saga tale ga me dua dua tu ga na ivakarau ni noda sokalou.

iTukutuku Vinaka Vei ira na Kai Tani kei Ira na Iuniki

6. Na ilawalawa cava e rua erau sa mai cavuti oqo?

⁶ Sa qai vosa o Jiova ina rua na ilawalawa erau via qaravi koya, ia erau sega ni vakayacora rawa oqo ni Lawa i Mosese e vakatabui rau me rau curu ina ivavakoso vakajiu. Eda wilika: “Ia na kai tani sa torovi Jiova, me kakua ni vosa ko koya, ka kaya, Ena tawasei au tani sara ko Jiova maivei ira na nona tamata: me kakua talega ni kaya ko ira na matanivanua [se, “iuniki,” NW],a Raica, koi au ka’u sa kau madu.” (Aisea 56:3) Era leqataka na kaitani nira na tawasei tani mai vei ira na Isireli. O ira na iuniki—oqo o ira e mudu na yagodra vakatagane—era lomaleqa nira kila nira na sega ni vakawa rawa, sa na kawaboko na yacadra. Ia, me rau yaloqaqa na ilawalawa e rua oqo. Baleta na cava? Ni bera nida sauma, meda dikeva mada na ka e macala mai na Lawa me baleti rau na ilawalawa oqo, kei na nodra itutu ena matanitu o Isireli.

7. E yalana vakacava na Lawa na ka e rawa nira vakaitavi kina na kaitani e Isireli?

⁷ Era sega ni vakatarai na kaitani tawacili mera sokalou vata kei ira na Isireli. Me kena ivakaraitaki, e sega ni vakatarai mera kana ena kanavata ni Lakosivia. (Lako Yani 12:43) Era lomani, era maroroi na kaitani era sega ni beca na lawa ni vanua, ia era sega ga ni wiliki mera lewenivanua tudei. Ena yasana adua, e so era muria taucoko sara ga na Lawa e soli vei ira na Isireli. Vei ira na tagane, era vakaraitaka oqo ena nodra cili. O ira oqo era sa tavuki mera qaravi Jiova, e vakatarai mera veiqaravi ena buturara ni vale i Jiova, ra wiliki tale ga mera lewe ni matanitu o Isireli. (Vunau ni Soro 17:10-14; 20:2; 24:22) Ia, o ira mada ga na kai matanitu tani era tavuki oqo era sega ni okati sara ena veiyalayalati i Jiova vei ira na Isireli, e sega tale ga nodra ivotavota ena Vanua Yalataki. E so tale na kaitani e rawa nira lai masu ena valenisoro, qai kena irairai ni rawa tale ga ni vakacabora na bete na nodra isoro kevaka e isoro vakadonui. (Vunau ni Soro 22:25; 1 Tui 8:41-43) Ia, era vakasalataki na Isireli mera kua ni lai volekati ira sara.

Soli Vei Ira na Iuniki na Yaca Tawamudu

8. (a) Era raici vakacava na iuniki ena lawa a soli vei ira na Isireli? (b) Era dau vakayagataki ira vakacava na iuniki na veimatanitu lotu butobuto, kei na cava na ibalebale ni “iuniki” ena so na gauna?

⁸ O ira na iuniki, veitalia sara ke ra luve ni Jiu, era sega ni vakatarai mera lewe ni matanitu o Isireli.b (Vakarua 23:1) Sa dau tu sara ga na nodra itavi na iuniki ena so na matanitu lotu butobuto ena gauna vakaivolatabu, e so vei ira na matanitu oqo era dau vukici ira na gone era vesu mai ena ivalu mera iuniki, oqo ena nodra muduka na yagodra vakatagane. Era dau lesi na iuniki mera veiqaravi e vale levu. E dau lesi tale ga na iuniki me “dauvakatawai ira na yalewa,” “vakatawai ira na watina lalai” na tui, se nona dauveiqaravi na ranadi. (Esiteri 2:3, 12-15; 4:4-6, 9, NW) E sega ni dua na ivakadinadina e kune me vakaraitaka nira dau vakayacora tale ga oqo na Isireli, se nira dau vakasaqarai na iuniki mera lai veiqaravi ena vale vakatui e Isireli.c

9. Na vosa ni veivakacegui cava e tauca o Jiova vei ira na iuniki era sele?

⁹ Sa yalani tu mada na nodra vakaitavi ena sokalou vua na Kalou dina na iuniki era sele, sa qai ikuri tale ni nodra vakaloloma na nodra sa sega ni qai rawa ni vakaluveni, o koya gona, sa na kawaboko na nodra kawa. Ia, e veivakacegui na mala ni vosa ni parofisai e tarava! Eda wilika: “Ni sa kaya vakaoqo ko Jiova vei ira na matanivanua [se, “iuniki,” NW] era sa vakatabuya na noqu siga tabu, ka digitaka na ka ka’u sa rekitaka, ka taura matua na noqu veiyalayalati; ka’u na solia me nodra e na noqu vale kei na noqu lomanibai na tikina kei na yaca e vinaka ka ca me so na luvedra tagane kei na luvedra yalewa; ka’u na solia vei ira na yaca rogo ka sega ni mudu, ena sega ni takali.”—Aisea 56:4, 5.

10. Gauna cava sa qai veisau kina na kedra ituvaki na iuniki, kei na ka marautaki cava sa qai dolavi vei ira?

¹⁰ Io, ena yaco na gauna me sa na sega tale ni vakalatilati kina ena nona ciqomi e dua me dauveiqaravi i Jiova baleta ni iuniki. Ke ra talairawarawa na iuniki, ena qai dua na nodra “tikina” se itikotiko ena vale i Jiova, ena dua tale ga na yacadra e vinaka, e ca me so na luvedra tagane kei na luvedra yalewa. A yaco ena gauna cava oqo? E qai yaco sara ni sa mate oti o Jisu Karisito. E sosomitaki ena gauna oya na veiyalayalati makawa kei na veiyalayalati vou, sosomitaki Isireli vakayago tale ga kina na “Isireli ni Kalou.” (Kalatia 6:16) Tekivu mai kea, sa vakadonuya na Kalou na nodra veiqaravi o ira kece era cakacakataka nodra vakabauta. Sa sega ni qai vakatau na nona vakadonui e dua ena kena ituvaki vakayago. O ira era yalodina tiko ga, se mani vakacava na ituvaki ni yagodra, ena soli vei ira na “yaca rogo ka sega ni mudu, ena sega ni takali.” Ena sega ni guilecavi ira o Jiova. Ena volai na yacadra ena nona “[i]vola ni veivakananumi,” me na qai solia vei ira na Kalou na bula tawamudu ena nona gauna lokuci.—Malakai 3:16; Vosa Vakaibalebale 22:1; 1 Joni 2:17.

Ra Mai Qaravi Kalou Vata kei Ira na Tamata ni Kalou na Kai Tani

11. Mera qai vakalougatataki na kai tani, na cava e uqeti mera cakava?

¹¹ Vakacava o ira na kaitani? E lesuvi ira na ilawalawa oqo na parofisai, qai veivakacegui dina na vosa e vakarautaka vei ira o Jiova. E vola o Aisea: “Ko ira na kai tani era sa torovi Jiova, me ra qaravi koya, ka lomana na yaca i Jiova, me ra nona tamata, ka ra dui vakatabuya na siga tabu [se, “siga ni vakacecegu,” NW], me kakua ni vakacacana, ka ra taura matua na noqu veiyalayalati: ka’u na kauti ira mai ki na noqu uluni-vanua tabu, ka vakamarautaki ira e na noqu vale ni masu; a nodrai soro kama kei na nodrai madrali ena vakadonui e na noqui cabocabo-ni-soro; ni na vakatokai na noqu vale me nodra vale ni masu na tamata kecega.”—Aisea 56:6, 7.

12. Na cava a nanumi tu ena dua na gauna ena parofisai i Jisu me baleti ira na ‘so tani tale na sipi’?

¹² Era sa babasika mai vakamalua “na kai tani” ena noda itabagauna oqo. Ni bera na iMatai ni iValu Levu, sa kilai ni levu ni tamata era na vakabulai ena sivita na kedra iwiliwili na vakanuinui mera lai veiliutaki vata kei Jisu i lomalagi—o ira eda sa kila ena gauna oqo mera Isireli ni Kalou. Era kila vinaka na dau vulica na iVolatabu na vosa i Jisu e volai ena Joni 10:16: “Eso tani tale na noqu sipi, era sa sega ni tiko e na bai oqo: sa kilikili me’u kauti ira talega mai, a ra na rogoca na domoqu; ena qai dua bau na qele ni sipi, ka dua bau nai vakatawa.” A sa kilai tiko mai ni o ira na ‘so tani tale na sipi’ oqo era na bula ga e vuravura. Ia, era nanuma e levu na dau vulica na iVolatabu nira na qai basika na so tani tale na sipi donuya na duanaudolu na yabaki ni veiliutaki i Jisu Karisito.

13. Na cava e tukuni kina ni sipi ena Maciu wase 25 ena dodonu me basika donuya na ivakataotioti ni ivakarau ni veika ni gauna oqo?

¹³ Toso na gauna, sa qai matata mai na ibalebale ni dua tale na tikinivolatabu e tukuna tale ga na ka e baleti ira na sipi. E volai ena Maciu wase 25 na vosa vakatautauvata i Jisu me baleta na sipi kei na me. E vakamacalataki ena vosa vakatautauvata oya nira vakaicovitaki ena bula tawamudu na sipi nira tokoni ira na taci Jisu. Kena ibalebale na ilawalawa oqo e duatani mai vei ira na taci Karisito lumuti. Ena dua na soqo ni tikina mai Los Angeles, California, Mereke ena 1923, e vakamacalataki kina nira na basika na sipi oqo ena ivakataotioti ni ivakarau ni veika ni gauna oqo, era na sega ni qai basika sara ena duanaudolu na yabaki. Ena vuku ni cava? Baleta ni a cavuta o Jisu na vosa vakatautauvata oqo me isau ni taro: Ena “yaco ninaica na veika oqo? ia ka cava nai vakatakilakila ni nomuni lako mai [se, “tiko,” NW], kei nai vakataotioti kei vuravura [se, “ivakataotioti ni ivakarau ni veika”]?”—Maciu 24:3.

14, 15. Sa qai matata tiko ga mai vakacava na kilai ni ka e baleti ira na so tani tale na sipi ena gauna ni ivakataotioti?

¹⁴ Ena veiyabaki ni 1920, sa ra vakila kina e so era veimaliwai tiko kei ira na Gonevuli ni iVolatabu ni sega ni uqeti ira na yalo tabu i Jiova ina veikacivi ni bula i lomalagi. Ia, oqo o ira na dauveiqaravi gugumatua ni Kalou Cecere Duadua. Ena 1931, sa qai matata na ka e baleti ira na ilawalawa oqo ena gauna e tabaki kina na ivola na Vindication. Ni vakamacalataka tiko na Vindication na veitikinivolatabu yadua ni Isikeli, sa qai lai sereka na raivotu e baleta “na tagane” e taura tiko na tavaya wai ni volavola. (Isikeli 9:1-11) E curumi Jerusalemi yani na “tagane” oqo qai vola na yadredra o ira era vutugu ra qai qoqolou ena vuku ni ka vakasisila e yaco tiko e kea. “Na tagane” oqo e vakatakarakarataki ira na taci Karisito, o ira na vo ni lotu Vakarisito lumuti era na bula tiko e vuravura donuya na gauna me lewai kina o Jerusalemi ni gauna oqo, o lotu ni Veivanua Vakarisito. Era vakatakilakilataki o ira na so tani tale na sipi era bula tiko ena gauna oya. Ena raivotu, era qai vakabulai o ira oqo ena gauna era vakatauca kina na dauvakatauitotogi i Jiova na cudru i Jiova ena koro vukitani oya.

¹⁵ Na kena kilai vinaka ena 1932 na drama vakaparofisai me baleti tui Jeu e Isireli kei na nona itokani kai matanitu tani o Jionatapi, e vakaraitaka na nodra veitokoni na so tani tale na sipi vei ira na taci Karisito lumuti—me vaka ga na nona tomani Jeu o Jionatapi ena nona vakarusa na sokalou vei Peali. Ena 1935 sara ga sa qai macala kina ni o ira na so tani tale na sipi era bula tiko donuya na gauna ni ivakataotioti oqo o ira na isoqosoqo levu a raica ena raivotu na yapositolo o Joni. A vakamacalataki taumada oqo ena soqo ni tikina sa cavuti oti yani a vakayacori mai Washington, D.C., ena gauna a vakaraitaka kina o Joseph F. Rutherford nira vakatokai o ira era vakanuinui mera bula e vuravura mera “[i]soqosoqo levu sara.”

16. Na cava e vakatarai vei ira “na kai tani,” kei na icolacola cava era vakacolati kina?

¹⁶ Sa qai matata mai nira na vakaitavi sara vakalevu “na kai tani” ena vakayacori ni loma i Jiova ena iotioti ni veisiga oqo. Era mai tomani ira na Isireli ni Kalou nira vinakata mera qaravi Jiova. (Sakaraia 8:23) O koya gona, sa ra mai cabora vata kei ira na matanitu vakayalo oqo na isoro e vakadonuya na Kalou, ra curu tale ga kina ina ivakavakacegu. (Iperiu 13:15, 16) Kuria oya na nodra qarava tiko na Kalou ena nona valenisoro vakayalo, na valenisoro e vaka ga na kena mai Jerusalemi, e “nodra vale ni masu, na veimatanitu kecega.” (Marika 11:17) Era cakacakataka nodra vakabauta na isoro i Jisu Karisito, “era sa sava nodrai sulu, ka vakavulavulataka e na dra ni Lami.” Qai sega ni mudu nodra qaravi Jiova, era “qaravi koya e na siga kei na bogi.”—Vakatakila 7:14, 15.

17. Era “taura matua” vakacava na kai tani ni gauna oqo na veiyalayalati vou?

¹⁷ Era “taura matua” na kai tani ni gauna oqo na veiyalayalati vou. Oqo ni nodra kabiti ira na Isireli ni Kalou, era vakila kina na yaga kei na vinaka ni veiyalayalati vou. E dina nira sega ni vakaitavi ena veiyalayalati oya, ia era muria taucoko sara ga mai vu ni lomadra na lawa e vauci kina. O koya gona, e tiko e lomadra na lawa i Jiova, ra qai kilai Jiova ni Tamadra vakalomalagi, e nodra Turaga Sau.—Jeremaia 31:33, 34; Maciu 6:9; Joni 17:3.

18. Na cakacaka ni kumukumuni cava e sa vakayacori tiko ena gauna ni ivakataotioti oqo?

¹⁸ E tomana na parofisai i Aisea: “Sa kaya na Turaga ko Jiova, ko koya sa vakasoqoni ira vata mai na Isireli era vakasevi, Ka’u na ia tale me’u vakasoqoni ira na tani vei koya, me kedrai kuri era sa vakasoqoni rawa mai.” (Aisea 56:8) Ena gauna ni ivakataotioti oqo, sa yavala tiko o Jiova me “vakasoqoni ira vata mai na Isireli era vakasevi,” o ira na kena vo lumuti. Kuria oya na nona vakasoqoni ira na tani, o ira na isoqosoqo levu. Era veiqaravi vata ena marau na ilawalawa e rua oqo ena veiliutaki i Jiova kei na nona Tui sa veiliutaki tiko, o Jisu Karisito. Ena vuku ni nodra yalodina ina matanitu i Jiova e liutaka na iVakatawa Vinaka, o Karisito, e sa vakaduavatataki ira kina mera vaka ga e dua na qelenisipi mamarau.

iVakatawa Mataboko, Koli Galu

19. Na cava era sureti mera cakava na manumanu ni vanua kei na manumanu ni veikau?

¹⁹ Se qai tau oti ga na vosa ni veivakacegui qai veivakayaloqaqataki, ia e veibasai sara na vosa e muria mai, e kaukaua qai gaga. E tu vakarau o Jiova me vakaraitaka nona loloma vei ira na kai tani kei ira na iuniki. Ia, era cudruvi e levu era kaya tiko nira lewe ni ivavakoso ni Kaloiu, ena tau na kedra lewa. Kena ikuri, e sega mada ga ni ganiti ira mera bulu, sa ganita ga mera kanilaki vei ira na manumanu kila. O koya gona, eda wilika: “Koi kemudou kece na manumanu ni vanua, dou mai kana, io koi kemudou kece na manumanu ni veikau.” (Aisea 56:9) Era mai kana cava na manumanu oqo? Ena qai tukuna na parofisai. Ia, ni sa na tukuna, eda na lai vakasamataka tale ga kina na ka ena rairai yacovi ira na saqata na Kalou ena ivalu na Amaketoni sa roro tiko mai, o ira ena qai biu tu na yagodra mera kania na manumanu ni lomalagi.—Vakatakila 19:17, 18.

20, 21. Na cava era sega ni nuitaki kina na iliuliu ni lotu mera ivakatawa vakayalo?

²⁰ E tomana na parofisai: “Ko ira na nodrai vakatawa era sa mataboko kecega, era sa sega ni vuku; ko ira kecega era sa koli galu, era sa sega ni osooso rawa, era tadra, era koto, era vinakata na moce. Ia na koli oqo era sa daukana, era sa sega ni mamau rawa; ia ko ira sai vakatawa era sega ni vuku rawa; ko ira kece era sa dui gole ga ki na nona sala, na tamata yadua ki na nonai yau, era sa vakakina ko ira kecega. Era sa kaya, Tou ia, ka’u na la’ki kauta mai na waini; ia me tou gunuva vakalevu sara na yaqona; ena vaka na siga edaidai na siga e na mataka, ia ena vinaka vakalevu cake sara ga.”—Aisea 56:10-12.

²¹ Era kaya na iliuliu kei Juta nira qaravi Jiova. Era kaya nira ‘nona ivakatawa.’ Ia, era mataboko vakayalo, era galu, era ulumoce. Ke ra sega ni vakatawa rawa, se kailavaka mai na leqa, na cava na betedra? Oqo e so na ivakatawa ni lotu lecaika. Mera qai nuitaki vakacava ena nodra dusimaki vakayalo na tamata vaka na sipi? Kena ikuri, era dauveidabui na ivakatawa oqo. E sega ni caka rawa na nodra kocokoco. Era sega ni muria na veidusimaki i Jiova, era qara ga na ka e vinaka vei ira, era kocova na iyau, era mateni, ra qai vakauqeti ira na tani mera cakava tale ga oqo. Na nodra sega ni galeleta na siga ni lewa i Jiova sa roro tiko mai era tukuna kina vei ira na lewevuqa ni na sega na leqa.

22. Era tautauvata vakacava na iliuliu ni lotu ena gauna i Jisu kei ira e Juta makawa?

²² E liu ena parofisai vata tiko ga oqo, a vakayagataka mada kina na vosa vakatautauvata o Aisea me vakamacalataki ira na iliuliu ni lotu tawayalodina kei Juta—era mateni vakayalo, era sosovu, ra qai lecaika. Era vakaocai ira na lewenivanua ena ivakavuvuli vakatamata, era vakadewa na itukutuku vakayalo lasu, era sega ni rai vua na Kalou me vukei ira, era qai lai vakararavi vei Asiria. (2 Tui 16:5-9; Aisea 29:1, 9-14) Era sega ni vuli rawa. Ka ni rarawa nira tiko tale ga ena imatai ni senitiuri na iliuliu vaka oqo. Dodonu mera ciqoma na itukutuku vinaka e kauta yani vei ira na Luve sara ga ni Kalou, ia era cati Jisu, era bukia na vere mera vakamatei koya. E vakatokai ira sara ga vakadodonu o Jisu mera “dauveituberi mataboko,” qai kaya tale ni “kevaka e tubera na mataboko e dua na mataboko, erau sa sikalutu ruarua.”—Maciu 15:14, VV.

iVakatawa ni Gauna Oqo

23. Na parofisai cava i Pita me baleti ira na iliuliu ni lotu e sa yaco?

²³ A sa veivakaroti oti na yapositolo o Pita nira na tubu mai na ivakavuvuli lasu mera vakacalai ira na lotu Vakarisito. E vola o koya: “Ia sa tiko vei ira na kai noda eliu na parofita vakailasu eso, me vaka ni na tiko talega vei kemudou nai vakavuvuli vakailasu eso, era na kauta vuni mai na veisei e veivakarusai, ni ra sa cakitaka na Turaga sa voli ira, a ra sa vakayacora vakasauri mai na nodra rusa.” (2 Pita 2:1) Sa tini i vei na nodra ivakavuvuli veivakacalai, kei na mataisoqosoqo vakalotu era tauyavutaka na ivakavuvuli lasu? Sa tini ena tauyavutaki ni lotu ni Veivanua Vakarisito, ra qai masuta na kena iliuliu vakalotu ena gauna oqo me vakalougatataki ira na nodra itokani daunipolitiki na Kalou, ra yalataka tale ga ni na yaco na gauna vinaka mai muri. Sa ra vakaraitaki ira na iliuliu ni lotu ni Veivanua Vakarisito nira mataboko, era galu, era qai ulumoce ena ka vakayalo.

24. Na duavata cava e kune ena kedra maliwa na Isireli vakayalo kei ira na kaitani?

²⁴ Ia, sa kumuni ira tiko e vica vata na milioni na kai tani o Jiova mera na veiqaravi vata kei ira na iotioti ni Isireli ni Kalou ena nona vale ni masu vakayalo. O ira na kaitani oqo era cavutu mai na vuqa na matanitu, era duikaikai, era duivosavosa, ia era duavata vakataki ira, era duavata tale ga kei ira na Isireli ni Kalou. Era kila o ira oqo ni veivakabulai e rawata duadua ga na Kalou o Jiova ena vuku i Karisito Jisu. Ena vuku ni nodra lomani Jiova, era sa mai duavata kina kei ira na taci Karisito lumuti ena nodra tukuna yani na nodra vakabauta. E vakacegui ira tale ga vakalevu na nona vosa na yapositolo ni Kalou ni a vola: “Kevaka ko na vakatusa e gusumu, ni sa Turaga ko Jisu, ka vakabauta e vu ni yalomu ni sa vakaturi koya cake tale mai na mate na Kalou, ko na vakabulai.”—Roma 10:9, VV.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 250]

Na Siga ni Vakacecegu e gauna vinaka ni masu, vuli, kei na vakananumi ni ka e vulici

[iYaloyalo ena tabana e 256]

A vakamatatataki na ka e baleti ira na so tani tale na sipi ena dua na soqo ni tikina e vakayacori e Washington, D.C., ena 1935 (itaba ni papitaiso e ra, porokaramu ni soqo ena imatau)

[iYaloyalo ena tabana e 259]

Era sureti na manumanu kila mera lako mai ina kana magiti

[iYaloyalo ena tabana e 261]

Era duavata na kaitani kei ira na Isireli ni Kalou