Era Duavata Ena Sokalou Dina na “Vulagi”

“Na vulagi era na cakava na nomudou were, ka samaka na nomudou veivaivaini. Ia koi kemudou, dou na vakatokai na bete i Jiova.”​—AISEA 61:5, 6.

O NA SAUMA VAKACAVA?

Na cava na nodra rai eso me baleti ira na vulagi, ia e duidui vakacava na rai ni iVolatabu?

Na veisureti cava sa caka tiko vei ira mai na veimatanitu?

Na cava e tukuni kina ni vaka ga eda sa bula tiko ena vuravura e sega kina na vulagi?

1. Na cava na nodra rai eso me baleti ira na vulagi, ia na cava e cala kina qori?

ME VAKA e tukuni ena ulutaga sa oti, e dau vakayagataki vakatani na vosa “vulagi” me vakaraitaki kina na nodra beci kei na nodra cati o ira qori. E sega ni ivakaraitaki ni veidokai ke tiko vei keda na rai nida uasivi vei ira era cavutu mai na so tale na vanua. E vakaraitaka tale ga qori nida sega tu ni kila na ka dina me baleta na kawatamata. E tukuni ena ivola The Races of Mankind: “E tukuni ena iVolatabu ni matatamata kece era veitacini.” Era duidui vakalevu na veitacini, ia era se veitacini tiko ga.

2, 3. E raici ira vakacava na vulagi o Jiova?

2 Io, se mani vanua cava eda vakaitikotiko kina, era tiko maliwai keda na vulagi. Qori tale ga na ka a yaco ena matanitu makawa o Isireli. Ena vuku ni Lawa ni veiyalayalati, a rawa kina mera veiwekani voleka kei na Kalou o Jiova. A vakaiyalayala na nodra dodonu na vulagi, ia a vinakati vei ira na Isireli mera veidokai, mera kua tale ga ni veivakaduiduitaki. Dua dina na ivakaraitaki vinaka meda muria! E sega ni dodonu me laurai na veivakaduiduitaki se veitovaki ena keda maliwa na lotu vaKarisito dina. Baleta? E tukuna na yapositolo o Pita: “E matata vakasigalevu vei au ni sega ni dau veivakaduiduitaki na Kalou, ia e vakadonui ira era dokai koya ra qai cakava na ka e vinakata mai na veivanua kece.”​—Caka. 10:34, 35.

3 E dau yaga vei ira na vulagi e Isireli makawa na nodra veimaliwai voleka kei ira na Isireli. E vakavotuya qori na rai i Jiova me baleti ira na vulagi me vaka e qai vakamatatataka o Paula ni oti tale e vica vata na yabaki ena nona tukuna me baleti Jiova: “Se nodra Kalou duadua ga na Jiu o koya? Sega beka ni nodra Kalou tale ga na lewe ni veimatanitu? Io, e nodra Kalou tale ga na lewe ni veimatanitu.”​—Roma 3:29; Joeli 2:32.

4. Na cava e rawa ni tukuni kina ni sega ni dua vei ira na “Isireli ni Kalou” e vulagi?

4 A dodonu ga mera veiwekani lavotaki kei na Kalou na Isireli vakayago, ia ena vuku ni veiyalayalati vou e sa mai veisosomitaki na ivavakoso lotu vaKarisito lumuti me dua na matanitu. E vakatokai gona na matanitu qori me “Isireli ni Kalou.” (Kala. 6:16) Me vaka ga e vakamacalataka o Paula, na matanitu vou qo “e sega tale ni kilai kina na Jiu se kai Kirisi, na cili se tawacili, kaitani, Siciani, bobula, se tamata galala, ni sa vakaduavatataka na ka kece o Karisito.” (Kolo. 3:11) E rawa gona ni tukuni ni sega ni dua vei ira na lotu vaKarisito lumuti e vulagi.

5, 6. (a) Na taro cava ena rairai basika me baleta na Aisea 61:5, 6? (b) O cei o ira na “bete i Jiova” kei ira na “vulagi” e cavuta o Aisea? (c) Na cava eso na ka erau tautauvata kina na rua na ilawalawa qo?

5 Ena dua tale na yasana, ena rairai cega e dua na wase 61 ni ivola ni Aisea, e vakamacalataki kina e dua na parofisai sa vakayacori tiko ena ivavakoso vaKarisito. Na tikina e 6 ena wase ya e tukuni ira era na veiqaravi mera “bete i Jiova.” Na tikina e 5 e tukuni ira na “vulagi,” qori o ira era na veitokoni ra qai cakacaka vata kei ira na “bete.” Na cava na kena ibalebale qori?

6 Eda kila ni o ira na “bete i Jiova” era lotu vaKarisito lumuti era na vakaivotavota ena “imatai ni veivakaturi” mera “bete ni Kalou kei Karisito, era na veiliutaki vakatui vata kei koya me duanaudolu na yabaki.” (Vkta. 20:6) E levu tale ga na lotu vaKarisito yalodina era nuitaka mera bula e vuravura. Dina nira cakacaka vata ra qai veimaliwai voleka kei ira na lai veiqaravi e lomalagi, ia era vaka na vulagi. Era marau nira tokoni ira qai cakacaka vata kei ira na “bete i Jiova,” e vaka ga era ‘qarava tiko na nodra were’ qai ‘samaka na nodra werenivaini.’ Era veivuke ena kena vuataki na itovo vakayalo me vakarokorokotaki kina na Kalou, qori ena nodra vunau kei na nodra vakavulici ira na tamata. Io, o ira na lumuti kei ira na ‘so tale na sipi’ era vakasaqarai ira na tamata yalomalumalumu ra qai vakavulici ira era vinakata mera qarava na Kalou me tawamudu.​—Joni 10:16.

‘TIKO VULAGI’ ME VAKATAKI EPARAMA

7. Na sala cava era vakataki Eparama kina kei na so tale na turaga yalodina ena gauna makawa o ira na lotu vaKarisito nikua?

7 Me vaka ga sa vakamacalataki mai ena ulutaga sa oti, o ira na lotu vaKarisito dina era vaka na vulagi, se ra tiko vakalekaleka ga ena vuravura ca i Setani. Era tautauvata vinaka kei ira na turaga yalodina ena gauna makawa me vakataki Eparama, e tukuni ni ‘vulagi qai lekaleka wale na nona tiko ena vanua.’ (Iper. 11:13) Se mani cava na noda inuinui ena veigauna e se bera mai, e ka dokai meda marautaka tale ga na veiwekani lavotaki kei Jiova me vakataki Eparama. A vakamacalataka o Jemesa ni “‘vakabauti Jiova o Eparama, e okati kina me yalododonu,’ e mani vakatokai me ‘itokani i Jiova.’”​—Jeme. 2:23.

8. Na cava a yalataki vei Eparama? Na cava na nona rai ena vakayacori ni yalayala qori?

8 A yalataka na Kalou ena vuku i Eparama kei na nona kawa era na vakalougatataki kina na vuvale kece e vuravura, sega ni dua ga na matanitu. (Wilika Vakatekivu 22:15-18.) A qai vakayacori na ka e yalataka na Kalou ni sa takali o Eparama, ia a nuidei tu ga ni na vakayacori dina. Voleka ni nona bula taucoko o Eparama a veitokiyaki voli kina kei na nona vuvale. Ia ena gauna kece qori, a veitokani voli ga kei Jiova.

9, 10. (a) Na sala cava eda rawa ni vakatotomuria kina na ivakaraitaki i Eparama? (b) Na veisureti cava eda rawa ni vakaitavi kina?

9 A sega ni kila o Eparama na balavu ni gauna ena waraka tiko kina me vakayacori na yalayala ni Kalou, ia a dei tu ga na nona lomani Jiova kei na nona sokalou vua. A sega ni bau vakasamataka me tiko ga ena dua na vanua me lewenivanua tudei kina. (Iper. 11:14, 15) E ka vakayalomatua gona meda vakatotomuri Eparama, meda bula rawarawa ga, meda kua ni kauaitaka vakasivia na iyau vakayago, itutu se na cakacaka! Sa vakarau takali na ituvaki qo, na cava meda lai saga tale kina meda muria na kena ivakarau ni bula? Na cava meda kauaitaka kina vakasivia na veika ena sega ni tudei? Me vakataki Eparama ga, eda vakanamata tu ena dua na ka e uasivi sara. Eda tu vakarau tale ga meda wawa ena vosota me yacova ni sa vakayacori na noda inuinui.​—Wilika Roma 8:25.

10 O Jiova e se sureti ira tiko na tamata mai na veivanua mera vakalougatataki ena vuku ni kawa i Eparama. Era cakava tiko na veisureti qori e veiyasa i vuravura ena sivia na 600 na vosa o ira na “bete i Jiova” era lumuti, vaka kina o ira na “vulagi” era so tale na sipi.

KUA NI VEIVAKADUIDUITAKI

11. Na cava a tukuna o Solomoni e laurai kina ni sega ni nanumi ira ga na Isireli?

11 Ni vakatabui na valenisoro ena 1026 B.S.K. qai salavata kei na yalayala i Jiova vei Eparama, a kila o Solomoni nira na mai veitomani na veimatanitu ena nona vakacaucautaki o Jiova. A masuta kina mai vu ni lomana: “E na vuku ni kai tani, o koya sa sega ni kai vata kei ira na nomuni tamata na Isireli, ni sa lako mai na vanua vakayawa e na vuku ni yacamuni; (ni ra na rogoca na yacamuni levu, kei na ligamuni kaukauwa, kei na ligamuni sa dodo tu;) ni ra na lako mai ka masu e na vale oqo; mo ni qai rogoca mai lomalagi, na yasana ko ni sa tiko kina, ka mo ni cakava me vaka na ka kecega sa masu kina vei kemuni ko ira na kai tani: me ra kila na yacamuni ko ira kecega na kai vuravura, ka me ra rerevaki kemuni, me vakataki ira na nomuni tamata na Isireli.”​—1 Tui 8:41-43.

12. Na cava era na rairai raici kina vakatani na iVakadinadina i Jiova se okati mera “vulagi”?

12 Na vulagi e dau tukuni vua e dua e vakaitikotiko ena vanua e sega ni cavutu mai kina se sikova e dua tale na vanua. Era va sara ga qori na iVakadinadina i Jiova. Era yalodina ga ina matanitu vakalomalagi, na Matanitu ni Kalou e kena Tui o Karisito. Era dei gona ena nodra sega ni veitovaki ena veika vakapolitiki, dina ga ni so era raici ira kina vakatani ena gauna qo.

13. (a) Na sala cava e rawa ni tukuni kina ni vosa “vulagi” e vakatau ga vakalevu ena nona rai e dua? (b) A inaki taumada i Jiova mera tiko na vulagi? Vakamacalataka.

13 E dau rawarawa na nodra kilai na vulagi ni laurai eso na ka me baleta na vanua era cavutu mai kina. De dua ena nodra vosa, nodra ivalavala vakavanua, kedra irairai, se na nodra isulusulu. Ia e bibi cake sara mai na veika qori na ka era tautauvata kina kei na vo ni kawatamata, se mani matatamata cava era cavutu mai kina. E rawa gona ni tukuni ni raici ga e dua e vulagi baleta ni tiko eso na ka e duidui kina. Nida saga meda raibaleta na duidui qori, ke mani tiko dina na duidui se da nanuma tu ga, sa na sega soti ni vakaibalebale na vosa “vulagi.” Kaya mada ke da lewena kece na lewe i vuravura e dua ga na isoqosoqo vakapolitiki se dua na matanitu, ena sega ni dua ena raici me vulagi ena vuravura qo. A inaki taumada tale ga i Jiova mera duavata kece na kawatamata mera dua na vuvale ena ruku ni dua na veiliutaki​—nona veiliutaki. Vakacava ena rawa nira cakava qori nikua na veimatanitu e veiyasa i vuravura?

14, 15. Na cava era sa cakava tiko vakailawalawa na iVakadinadina i Jiova?

14 Eda bula tu ena vuravura era dau nanumi ira ga kina na tamata, ra qai dau valataka na nodra vanua, ia e marautaki ni tiko eso era sega ni dau veivakaduiduitaki. Macala ga ni sega ni ka rawarawa meda valuta na veivakaduiduitaki. O Ted Turner a tauyavutaka na siteseni ni tivi na CNN, e tukuna me baleta na nona cakacaka vata kei na vica vata na kenadau mai na veivanua tale eso: “Au marautaka dina na noqu sotavi ira qori. Au sa sega ni raici ira mera ‘vulagi,’ ia eda lewenivanua vata ga ena vuravura qo. Au raica tale ga ni veibeci na vosa qo na ‘vulagi,’ au mani vakarota kina ena CNN me kua ni cavuti tale ena tivi se na veivosaki ena ofisi na vosa ya. Sa na vakayagataki na vosa ‘o ira mai na veimatanitu.’”

15 Ena veiyasa i vuravura, o ira ga na iVakadinadina i Jiova era vakatotomuria vakailawalawa na ivakarau ni rai ni Kalou. Nira vulica mera raica na ka mai na rai i Jiova, e rawa kina mera veisautaka na ivakarau ni nodra vakasama kei na lomadra mera kua ni veivakaduiduitaki. Era dau nuitaki ira na matatamata tale eso, era sega ni dau kasamitaki ira, se cati ira. Era sa vulica mera doka na ka era duidui kina na matatamata tale eso kei na ka era rawa ni cakava ra qai raica qori me ka talei. Vakacava o dau vakasamataka na ka era cakava rawa na iVakadinadina, kei na sala e yaga kina ena nomu veimaliwai kei na so tale?

VURAVURA SA NA SEGA KINA NA VULAGI

16, 17. Ena yaga vakacava vei iko na vakayacori ni Vakatakila 16:16 kei na Taniela 2:44?

16 Sa voleka qo mera na vala kei Jisu Karisito kei na nona mataivalu vakalomalagi na veimatanitu nikua ena iotioti ni kena saqati na veiliutaki vakalou, qori e “vakatokai ena vosa vakaIperiu o Amaketoni.” (Vkta. 16:14, 16; 19:11-16) Ena sivia na 2,500 na yabaki sa oti, a uqeti na parofita o Taniela me parofisaitaka na ka ena sotava na matanitu kece vakatamata era saqata na inaki ni Kalou, ena nona vola: “Ia ena nodra gauna na tui ko ya ena qai vakatura na Kalou ni lomalagi e dua na matanitu, ena sega sara ni vakarusai rawa: ia na matanitu ko ya ena sega ni biu tu me nodra na tamata tani, ia ena vurumemeataka ga ka vakaotia na veimatanitu oqori, ka na tu ga ka sega ni mudu.”​—Tani. 2:44.

17 O bau vakasamataka tu se na yaga vakacava vei iko na vakayacori ni parofisai qori? Sa na sega na iyalayala ni vanua e cakava na tamata e dau vakavuna meda raici kece kina na kawatamata meda vulagi. Ena rairai tiko ga na duidui e vauca na keda irairai se keda ibulibuli, qori e vakaraitaka ga na vakasakiti ni veimataqali ibulibuli ni Kalou. Me uqeti keda mada ga na inuinui totoka qori meda vakalagilagia da qai dokai koya tiko ga na Dauveibuli na Kalou o Jiova ena noda vinaka taucoko.

18. Na cava e yaco ena dua na gauna lekaleka sa oti e vakaraitaka ni o ira na iVakadinadina era sega ni dau raici ira na so tale mera “vulagi”?

18 Vakacava e dredre me vakabauti ni na caka na veisau qori e vuravura taucoko? Sega. Kena veibasai ga, e tiko na vuna meda vakabauta kina ni na yaco dina. Na vosa mada ga na “vulagi” sa sega ni vakaibalebale vakalevu vei ira na iVakadinadina i Jiova, nira sega ni kauaitaka sara na vanua era cavutu mai kina o ira era tiko maliwai ira. Kena ivakaraitaki ena dua na gauna lekaleka sa oti, e vica vata na valenivolavola ni tabana lalai era cokoti vata me vakarawarawataka na kena qaravi, me vunautaki tale ga na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou ena kena vinaka duadua e rawa. (Maciu 24:14) E sega ni tarova na vakayacori ni veisau qori na iyalayala ni vanua kei na veivakaduiduitaki vakamatatamata e takalevu tu nikua. Qori e dua tale na ivakadinadina ni o Jisu Karisito e lesi koya sara ga o Jiova me veiliutaki, e talaraka tiko na ka e cakava na tamata me vakadredretaka noda duavata, sa voleka tale ga qo me “vakaotia na nona ravuravu”!​—Vkta. 6:2.

19. E yaga vakacava na vosa savasava ni ka dina?

19 Era cavutu mai na veivanua na iVakadinadina i Jiova ra qai vosataka e levu na vosa, era saga tiko ga mera tutaka na vosa savasava ni ka dina. Qori e vakaduavatataki ira qai sega ni dua na ka ena vakaleqa rawa na nodra duavata. (Wilika Sefanaia 3:9.) Era dua ga na vuvale mai na veimatanitu, era tiko e vuravura ia era sega ni tiki ni vuravura ca qo. Na nodra duavata nikua na vuvale qori e sabolo wale ga ni ka ena muri mai—na vuravura sa na sega kina na vulagi. O ira kece na bula ena gauna ya, era na vakadinadinataka sara ga na ka e tukuni ena ivola e vakamacalataki ena itekivu ni ulutaga qo: “E tukuni ena iVolatabu ni matatamata kece era veitacini.”​—The Races of Mankind.

[iYaloyalo ena tabana e 24]

[iYaloyalo ena tabana e 25]

O na vakasamataka tiko ga na kena vakayacori na yalayala ni Kalou me vakataki Eparama?

[iYaloyalo ena tabana e 27]

E sega ni dua e vulagi ena mata i Jiova

[Tikina bibi ena tabana e 28]

Vakacava o vakanamata ena gauna sa na sega tale kina na iyalayala ni vanua e cakava na tamata, ena sega tale kina ni cavuti na vosa na “vulagi”?