Gumatua ena Wilivola

E DUA mai na veiya6 na lewenivanua e veiyasa i vuravura era sega ni kila tu na wilivola​—vakalevu ena vuku ni dredre ni bula era donuya​—ia vei ira era kila na wilivola, e levu era sa sega ni wasomataka. Ia, ke o kila na wilivola, na nomu wilivola ena kauti iko ina veimatanitu, o na sotava e levu o na vuli vei ira, e levu tale ga na ka o na kila ena yaga vakalevu ena nomu bula e veisiga.

E dau vakatau na toso vinaka ni nona vuli e dua na gone ena nona kila na wilivola. Ni vaqara cakacaka, e rawa ni vakatau na cakacaka e soli vua kei na balavu ni gauna me cakacaka kina ena dua na siga, me qai veirauti na ilavo me bula kina, ena nona kila vinaka na wilivola se sega. O ira na radinivale era kila vinaka na wilivola era qaravi ira vinaka nodra vuvale ena nodra vakani ena kakana e vinaka, e bulabula, kei na nodra qarauni ira mai na tauvimate. O ira na tina era kila vinaka na wilivola e rawa nira vakavuna na nodra yalomatua totolo na luvedra.

Ia, na ka vinaka duadua e rawati mai na wilivola oya ni na rawa kina vua e dua me ‘kilai koya na Kalou.’ (Vkai. 2:5) E levu na basoga ni noda qaravi kalou e vinakati kina na wilivola. E dau caka ena soqoni vakaivavakoso na wili iVolatabu, wiliki tale ga kina e so na ivola vakaivolatabu. Na laulau tale ga ni nomu cakacaka vakaitalatala e vakatau vakalevu ena ivakarau ni nomu wilivola. Na vakarautaki tale ga ni veika oqo ena vinakati kina na wilivola. O koya gona, na nomu tubu vakayalo e vakatau vakalevu ena nomu kila na wilivola.

Vakayagataka Vinaka Sara

E so era sa mai muria tiko na sala vakalou era sega ni vuli vinaka sara. Era na vakavulici beka mera wilivola mera toso kina vakayalo. Se vinakati beka mera vukei yadua sara ga mera vakavinakataka nodra wilivola. So na ivavakoso era levu sara kina na sega ni kila na wilivola kei na volavola, ra mani vakarautaka e so na kalasi me vulici kina na ivola ni wilivola kei na volavola e vakatokai na Apply Yourself to Reading and Writing. E vica vata na udolu era sa vakila sara ga na yaga ni ituvatuva oqo. E bibi sara ga meda kila vinaka na wilivola, oya na vuna e vakarautaka kina e so na ivavakoso na kalasi mera vakavulici kina na sa bau kila toka na wilivola mera kila vinaka sara, me qai cici vata na kalasi oqo kei na Koronivuli ni Vuli Vunau. Ena vanua e sega kina na kalasi vaka oqo, se rawa ga vua e dua e via kila vinaka na wilivola me vuli tiko ga vakataki koya ena nona tikica e dua na gauna e veisiga me dau wilivola kina vakadomoilevu, vaka kina ena nona dau tiko, kei na nona vakaitavi ena koronivuli.

Ka ni rarawa ni komiki, retioyaloyalo, kei na so tale na ka e sa vakavuna sara ga me levu era vucesataka na wilivola. Na sara retioyaloyalo kei na lailai ni wilivola ena vakadredretaka nona toso e dua me kenadau ena wilivola, ena sega ni totolo nona vakasama, nona vakalewa na ka, se me matau ena vosa.

Sa vakarautaka na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” e levu na ivola me vukei keda ena noda kila vinaka na iVolatabu. Era sinai na ivola oqo ena veika bibi vakayalo. (Maciu 24:45, VV; 1 Kor. 2:12, 13) Era vakaraitaka tale ga vei keda na ka lelevu sa ra yaco tiko e vuravura kei na kedra ibalebale; era tukuna vei keda e levu sara na ka me baleta na veikabula; ra qai vakavulici keda ena iwali ni noda leqa. Kena e bibi nira vakaraitaka na ka meda cakava me vakadonui keda kina na Kalou. Nomu wilika na ivola vaka oqo ena vukei iko mo yaco mo tamata vakayalo.

Ia, e sega ni veiganiti mo maqosa duadua ga ena wilivola. Na maqosa oqo e dodonu me vakayagataki vinaka. Dodonu mo digia vinaka na ka o wilika me vaka ga na nomu digia na ka mo kania. Na cava mo kania kina na kakana e sega kina na ka bulabula, se na kakana e rawa sara mada ga ni vagagai iko? Vaka kina na ka o wilika, na cava mo wilika kina na ivola ena vakaleqa na nomu vakasama kei na lomamu? Nanuma tiko na ivakavuvuli vakaivolatabu ni o digitaka na ivola mo wilika. Vakasamataka mada e so na tikinivolatabu me vaka na Dauvunau 12:12, 13; Efeso 4:22-24; 5:3, 4; Filipai 4:8; Kolosa 2:8; 1 Joni 2:15-17; kei na 2 Joni 10.

Me Kua ni Cala na Noda Nanuma Nida Wilivola

Ena matata vei keda na vuna e bibi kina oqo nida wilika na itukutuku ni Kosipeli. Ena Kosipeli i Maciu, me kena ivakaraitaki, a tarogi ira kina vakavica na iliuliu ni lotu era kenadau ena lawa o Jisu ena taro, “Dou sa sega beka ni wilika?” ni bera ni vakaivolatabutaka vei ira na isau ni nodra taro qaseqase. (Maciu 12:3, 5; 19:4; 21:16, 42; 22:31) Eda vulica i ke ni kevaka e sa cala rawa tu na noda nanuma, e rawa nida lai taura cala na ibalebale ni ka eda wilika se da sega sara ga ni taura na ka e vakabibitaki. Era wilika tiko na iVolatabu na Farisi nira nanuma ni oqo ga na ka e vinakati mera rawata kina na bula tawamudu. Na icovi oya, me vaka e dusia o Jisu, e sega ni soli vei ira era sega ni lomana na Kalou, ra sega tale ga ni ciqomi koya me nodra iVakabula. (Joni 5:39-43) Era tamata kocokoco na Farisi, e levu gona na ka era nanuma e cala.

Vei keda, na noda lomani Jiova e inaki vinaka duadua eda wilika kina na nona Vosa. Na loloma oqo e uqeti keda meda vulica na loma ni Kalou, ni loloma e “rekitaka na dina.” (1 Kor. 13:6) Ke da sega mada ga ni dau galeleta na wilivola, na noda lomani Jiova ena noda “vakasama taucoko” ena uqeti keda meda vakamatauna noda vakasama me katona na vosa ni Kalou. (Maciu 22:37, VV) Na loloma ena uqeta na lomada, ni sa uqeti na lomada, sa na qai rawa nida qatia na vuli.

Totolo se Berabera ni Nomu Wilivola

E lako vata na wilivola kei na kila. Na nomu wilivola sara tiko mada ga oqo o sa kila tiko na vosa yadua o wilika, o sa nanuma tale tiko ga na kedra ibalebale. Ena sega ni rui berabera nomu wilivola ke o vakarabailevutaka nomu rai mo raica vakararaba na vakasama e tiko ena dua na iyatuvosa. Ena sega ni tatao kina nomu wilivola ena vosa yadua, o na raica e vica vata na vosa ena dua ga na gauna. Ni o vakamatauni iko ena tikina oqo, o na vakila ni sa na qai dau matata vei iko na ka o wilika.

Ia, ni o wilika e so na ulutaga titobu, e rawa ni yaga vakalevu sara nomu sasaga ke o vakayagataka e dua tale na kena iwalewale. Ni vakasalataki Josua o Jiova ena ivalavala ni nona dau wili iVolatabu, sa qai kaya: “Na ivola ni lawa oqo me kua ni yali mai gusumu, mo dau wilika toka e ra.” (Josua 1:8, NW) Vakalevu me dau vosa toka e ra e dua e vakasama tiko. O koya gona, na vosa vakaiperiu e vakadewataki me “wilika toka e ra” e dau vakadewataki tale ga me ‘vakananuma.’ (Same 63:6; 77:12; 143:5) Ni dua e vakananuma e dua na ka, e dau vakasama sara vakatitobu; e sega ni vakatotolo. O koya gona, me lako vata na noda wiliwili kei na noda vakasamataka na ka eda wilika. Oqo ena qai rawa kina ni cakayaco ena noda vakasama na Vosa ni Kalou, qai tara tale ga na lomada. E tu ena iVolatabu na parofisai, ivakasala, vosa vakaibalebale, serekali, itukutuku ni cudru ni Kalou, itukutuku me baleta na inaki i Jiova, kei na levu sara na italanoa dina​—oqo era itukutuku bibi kece vua e dua ena via muria tiko ga na sala i Jiova. O koya gona, e yaga sara ga meda wilika na iVolatabu ena sala me uqeta kina noda vakasama qai tara na lomada!

Vulica me Dau Tiko na Nomu Vakasama ena Ka O Wilika

Ni o wilivola, biuti iko sara ga ena ituvaki o wilika tiko. Raivakatayaloyalotaki ira e volai na kedra itukutuku, vakasamataka na ivakarau ni yalodra. E rawarawa sara oqo ni o wilika na itukutuku me vaka beka na italanoa baleti Tevita kei Koliaci, e volai ena 1 Samuela wase 17. E rawa tale mada ga ni o taleitaka sara nomu wilika na itukutuku ni kena tara na valeniveitavaki kei na nodra lumuti na bete e volai ena Lako Yani kei na Vunau ni Soro, ni o raitayaloyalotaka na levu ni vale, iyaya e tara kina se iboi sareguregu ni veimataqali drega, na sila tavu, kei na iboi ni manumanu era cabo. Vakasamataka na yalo vakarokoroko e curumi ira tu nira vakayacora voli nodra cakacaka vakabete! (Luke 1:8-10) Ni o solia nomu vakasama kei na lomamu kece ni o wilivola, ena rawarawa nomu ciqoma na ka dina e vakabibitaki, ena kasa tale ga vei iko.

Ke o sega ni qarauna, e rawa ni ciriyawa nomu vakasama ni o wilivola. Matamu tu beka ina veva o wilika tiko, ia duatani tale na vanua e tiko kina nomu vakasama. E rogo tiko na ivakatagi? Waqa tiko na retioyaloyalo? Era maue tiko beka na lewenivuvale? Ena vinaka sara ke tiko e dua na vanua vakanomodi mo wilivola kina. Ia, so na gauna e rawa ni o vu ni leqa ga o iko. Oti beka mai e dua na siga osooso sara. Qai rawarawa mo taleva vakavica ena nomu vakasama na veika o a cakava! E vinaka mo vakasamataka lesu na veika o a cakava ena loma ni dua na siga, ia e sega ni kena gauna na gauna ni wilivola. De dua e tekivu nomu gauna ni wilivola ni se sega sara ga ni dua na ka e vakaosota nomu vakasama, de o tekivu sara ena dua na masu. Ia, ni o wiliwili tiko, sa qai ciri vakamalua nomu vakasama. Tovolea tale. Vakavulica nomu vakasama me coba dei toka ga ena veva o wilika tiko. Lakolako sa na matau vei iko.

Cava mo cakava ke o sotava e dua na vosa o sega ni kila? E so na vosa dredre ena vakamacalataki na kedra ibalebale se sa na matata ga mai na parakaravu. Se sa rawa ga ni o kila na kena ibalebale ni o raica na iyatuvosa taucoko. Ia, ke sega, raica na vosa oqori ena ivolavosa se taroga e dua me tukuna vei iko na kena ibalebale. Ni o cakava oqo, ena levu cake na vosa o kila, ena matata tale ga vei iko e levu na ka o wilika.

Wilivola e Matanalevu

Ni tukuna vei Timoci na yapositolo o Paula me gumatua ena wilivola, a vakaibalebaletaka tiko o Paula na wilivola vakadomoilevu vei ira na vakarorogo. (1 Tim. 4:13) E sega ni vinakati me rogoci wale ga na ka eda wilika nida wilivola e matanalevu. Me kila mada e liu o koya e wilivola na ibalebale ni vosa yadua e wilika kei na vakasama e via vakavotui tiko ena dua na iyatuvosa. Ke sega, ena vakabibitaka cala na vosa, ena veicalati tale ga na irogorogo ni domona. Ia, oqo e vinakati kina na vakavakarau kei na vakatovotovo. Oya na vuna e veivakauqeti kina o Paula: “Gumatua e na wili vola.” (Neitou na matanivola kala.) Na Koronivuli ni Vuli Vunau ena vukei iko mo maqosa ena tikina oqo.

Me Tiko Nomu Gauna ni Wilivola

“A nanuma [se, “lalawa,” NW] ni lomana na dautara ka sa vakauta ga ki na sautu [se, “ka e yaga”]; ia na nodra nanuma na tamata kecega sa lomariri sa vakauta ga ki na viakana.” (Vkai. 21:5) E dina tale ga oqo ena noda wilivola! Meda vakila na kena “yaga,” dodonu meda kua ni laiva e dua tale na ka me suguta na gauna eda sa lalawataka meda wilivola kina.

Gauna cava o dau wilivola kina? E dau vinaka vei iko na wiliwili ena matakacaca? Se dau qai tu vinaka cake nomu vakasama ni oti vakalailai oya? Ke rawa mada ga ni o biuta vakatikitiki e 15 se 20 na miniti e veisiga mo wilivola kina, o na kidroa ena levu ni ka o na rawata. Ia, na kena dina ga me vakawasoma.

Cava e digitaka kina o Jiova me volai ena dua na ivola na nona inaki lagilagi? Meda wilika rawa kina na nona Vosa volai. Eda na vulica kina na cakacaka veivakurabuitaki ni Kalou, eda na tukuna vei ira na luveda, mera vakananuma tale ga kina na cakacaka e vuqa ni Kalou. (Same 78:5-7) Na sala vinaka duadua eda vakaraitaka kina nida vakavinavinakataka na lomasavu i Jiova oya ena noda gumatua ni wilika na nona Vosa.