Na Wili Ivolatabu​—E Yaga Qai Marautaki

“Ia mo vakanananu kina [se, “wilika,” NW] e na siga kei na bogi.”​—JOSUA 1:8.

1. Na cava na yaga ni kena wiliki e so tale na ivola kei na kena wiliki na iVolatabu?

E YAGA na wilika na veika vinaka. E vola na vuku vakapolitiki ni Varanise o Montesquieu (Charles-Louis de Secondat): “Dau noqu iwali vinaka duadua ni leqa na wilivola. Niu wilivola mada ga ena loma ni dua ga na aua e vakaotia na rarawa kece e tarai au.” E vakauasivi na kena wiliki na iVolatabu. E uqeti vakalou na daunisame ena nona kaya: “Sa vinaka sara na vunau i Jiova, ka sa saumaka na yalo: sa dina nai tukutuku i Jiova, ka sa vakavukui ira era sa sega ni vuku. Sa dodonu nai lesilesi i Jiova, ka sa vakamarautaka na yalo.”​—Same 19:​7, 8.

2. Na cava e taqomaka kina o Jiova na iVolatabu ena veigauna sa oti, na cava e vinakata o koya mera vakayacora nona tamata?

² E vakavuna o Jiova na Kalou na iVolatabu qai taqomaka tu mai ena vica vata na senitiuri vei ira na kena meca vakalotu kei ira na meca e taudaku ni lotu. Ni vinakata “me ra vakabulai na tamata kece ga, ka me ra kila na ka dina,” ena raica tale ga mera vakaivolatabu na kawatamata kece. (1 Timoci 2:​4, VV) E tukuni ni rawa ni vakadewai na itukutuku vei ira e 80 na pasede na lewe i vuravura ena kena vakayagataki wale ga e 100 na veimataqali vosa. Sa rawa ni wiliki na iVolatabu taucoko ena 370 na vosa, ena rawa tale ga ni wiliki vakatikina ena 1,860 na vosa ni vanua raraba kei na vosa tale ga ni veiyasana. E vinakata o Jiova mera wilika nona tamata na nona Vosa. E vakalougatataki ira nona dauveiqaravi era kauaitaka na nona Vosa, era wilika tale ga e veisiga.​—Same 1:​1, 2.

Mera Dau Wili iVolatabu na Qase

3, 4. Na cava e vinakata o Jiova mera vakayacora na tui kei Isireli, na cava na vuna mera vakayacora tale ga vaka kina na qase lotu Vakarisito edaidai?

³ Ni vosa tiko o Jiova me baleta na gauna ena qai dua kina na nodra tui na Isireli, e kaya: “Ia ni sa tiko ko koya e na nonai tikotiko vakatui, me qai vola ko koya nai vakaro oqo me nonai vola, me vaka ko ya sa nodra na bete na luve i Livai: ia ena tu ga vua, ka me dauwilika ko koya e na veisiga sa bula kina: me vakavulici kina ko koya me rerevaki Jiova na nona Kalou, me vakabauta na vosa kecega ni vakaro oqo kei nai lesilesi kece oqo, ka me cakava: me kakua ni viavialevu kina vei ira na wekana, me kakua talega ni gole tani mai nai vakaro, ki nai matau se ki nai mawi.”​—Vakarua 17:​18-​20.

⁴ Dikeva mada se cava na vuna e vinakata kina o Jiova mera wilika na ivola e tu kina na lawa vakalou o ira kece era na tui kei Isireli: (1) “me vakavulici kina ko koya me rerevaki Jiova na nona Kalou, me vakabauta na vosa kecega ni vakaro oqo kei nai lesilesi kece oqo, ka me cakava”; (2) “me kakua ni viavia levu kina vei ira na wekana”; (3) “me kakua talega ni gole tani mai nai vakaro, ki nai matau se ki nai mawi.” Sega beka ni gadrevi vei ira na qase lotu Vakarisito edaidai mera rerevaki Jiova, mera muria nona lawa, mera kua ni vakalevulevui ira ra qai raici ira sobu na tacidra, mera saga tale ga mera kua ni goletani mai na ivakaro i Jiova? E bibi dina mera wilika na iVolatabu e veisiga me vaka ga era dau vakayacora na tui kei Isireli.

5. Na cava e se qai vola wale ga oqo na iLawalawa Dauvakatulewa vei ira na lewe ni Komiti ni Tabana me baleta na wili iVolatabu, kei na cava na vuna mera muria tale ga kina na qase lotu Vakarisito na ivakasala oqori?

⁵ Nira dau osooso vakalevu sara na qase edaidai ena tadre kina na nodra dau wilika na iVolatabu e veisiga. Me kena ivakaraitaki, era turaga osooso na lewe ni iLawalawa Dauvakatulewa kei ira na lewe ni Komiti ni Tabana. Ia se qai vola wale ga oqo e dua na ivola na iLawalawa Dauvakatulewa vei ira na lewe ni Komiti ni Tabana, era vakadreti kina mera dau wilika e veisiga na iVolatabu, me vinaka tale ga na ivakarau ni nodra vuli vakataki ira. E vakamacalataki ena ivola ni oqo ena vakatitobutaka noda lomani Jiova kei na ka dina, ena “rawa ni dei tiko ga kina noda vakabauta, noda marau, kei na noda gumatua me yacova sara na icavacava lagilagi.” Era na duavata na qase ni ivavakoso kece ni Vakadinadina i Jiova ena tikina oqo. Nodra wilika na iVolatabu e veisiga ena vukei ira mera “tamata yaco.” (Josua 1:​7, 8) E yaga sara vakalevu vei ira na wili iVolatabu, ni “yaga oqo mei vakavuvuli, me vunauca na ca, me ia kina na vakadodonutaki, me ia kina na vakatavuvuli e na ka e dodonu.”​—2 Timoci 3:​16.

E Baleti Ira na Gone Kei na Qase

6. Na cava na vuna e wilika kina ena domo levu o Josua na lawa i Jiova vei ira na yavusa e Isireli era soqoni vata mai kei ira tale ga na vulagi?

⁶ Ena gauna makawa e sega nira yadua na iVolatabu na tamata, e dau caka gona kina vakaivavakoso na wili iVolatabu. Ni sa vakavua oti o Josua na koro o Ai ena nona solia vua o Jiova na qaqa, sa qai vakasoqoni ira vata na yavusa e Isireli o Josua ena ulunivanua o Ipali kei Kirisimi. E tukuna vei keda na kena itukutuku: “Sa oti sa qai wilika ko koya na vosa kece ni vunau, na vosa ni veivakalougatataki kei na vosa ni veivakarusai, me vaka na ka kecega sa volai e nai vola ni vunau. Sa sega ni dua na vosa e na ka kece ka vakarota ko Mosese, me sega ni wilika ko Josua, e na matadra nai soqosoqo taucoko ni Isireli, kei ira na yalewa kei na gone lalai, kei na vulagi era sa tiko vata kei ira.” (Josua 8:​34, 35) E vinakati sara ga me volai e lomadra na gone kei na qase, itaukei kei na vulagi na ivalavala vakacava ena vakalougatataki ira kina o Jiova kei na ivalavala vakacava ena sega ni vakadonui ira kina o koya. Na noda wilika tale ga vakawasoma na iVolatabu ena vukei keda.

7, 8. (a) O cei edaidai era vakataki ira “na vulagi,” ena vuku ni cava mera wilika kina na iVolatabu e veisiga? (b) Na sala cava era na vakamurimuri Jisu kina o ira “na gone lalai” era maliwai ira na tamata i Jiova?

⁷ Edaidai ena vakasama vakayalo, era milioni na dauveiqaravi i Jiova era vakataki ira “na vulagi.” Era a bula tu ena ivakarau ni bula vakavuravura, ia era sa veisautaka nodra bula. (Efeso 4:​22-​24; Kolosa 3:​7, 8) E vinakati mera dau nanuma tiko ga na ivakatagedegede i Jiova me baleta na vinaka kei na ca. (Emosi 5:​14, 15) Ena vukei ira na nodra wilika e veisiga na iVolatabu.​​—Iperiu 4:​12; Jemesa 1:25.

⁸ Vuqa tale ga “na gone lalai” era vakavulici ira nodra itubutubu ena ivakatagedegede i Jiova, ia e vinakati vei ira na gonelalai oqo mera vakadinata sara ga vakataki ira na dodonu ni nona inaki. (Roma 12:​1, 2) Era na cakava vakacava oqo? Era vakaroti na bete kei ira na qase e Isireli: “Mo ni wilika na vunau oqo vei ira kecega na Isireli me ra rogoca. Mo ni vakasoqoni ira na tamata, na tagane, kei na yalewa, kei na gone lalai, kei na nomuni kai tani sa tiko e na nomuni lomanibai, me ra rogoca, ka me ra vuli kina, ka rerevaki Jiova na nomuni Kalou, ka vakabauta me ra cakava na vosa kecega ni vunau oqo: ka me ra rogoca ko ira na luvedra era sa sega ni kila eliu, ka me ra vuli me ra rerevaki Jiova na nomuni Kalou.” (Vakarua 31:​11-13) Ni lewai koya na Lawa, e vakaraitaka o Jisu ni taleitaka me kila na lawa i Tamana ni se qai yabaki 12. (Luke 2:​41-​49) E muri sa qai nona ivalavala me dau lai vakarorogo, me vakaitavi tale ga ena kena wiliki na iVolatabu ena valenilotu. (Luke 4:​16; Cakacaka 15:21) Ena vinaka vei ira na gone edaidai mera muria na ivakaraitaki i Jisu ena nodra wilika na Vosa ni Kalou e veisiga, mera tiko tale ga vakawasoma ena soqoni, ni dau wiliki qai vulici kina vakawasoma na iVolatabu.

Me Vakaliuci na Wili iVolatabu

9. (a) Na cava na vuna meda digia vinaka kina na ka eda wilika? (b) Na cava e tukuna o koya a tauyavutaka na kena tabaki na ivoladraudrau oqo me baleta na ivola ivukevuke ni kena vulici na iVolatabu?

⁹ E vola na tui vuku o Solomoni: “Mo vakasalataki e na ka oqo: ena sega ni oti na dauvola nai vola; ia na dauwili vola sa ka ni oca ki na yago.” (Dauvunau 12:12) E rawa tale ga ni tukuni ni sega ni ka ni oca wale ga na wilika na levu ni ivola era tabaki edaidai, e rawa ni na vakaleqa tale ga na noda vakasama na ka era volai tu kina. E rui bibi meda digitaka vinaka na ivola meda wilika. Me ikuri ni noda wilika na noda ivola vakaivolatabu, e vinakati meda wilika sara ga na iVolatabu. E vola o koya a tauyavutaka na kena tabaki na ivoladraudrau oqo vei ira era dau wilika: “Meda kua ni guilecava ni noda iDusidusi duadua ga na iVolatabu, o koya gona ke mani vinaka vakacava na ivola ivukevuke tale e so ni iVolatabu era yavutaki tale ga vakalou, ena sega ga nira tautauvata kei na iVolatabu.”a E dina nida na sega ni vakawaletaka na ivola yavutaki vakaivolatabu, ia e vinakati meda wilika sara ga na iVolatabu.

10. E vakabibitaka vakacava na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” na wili iVolatabu?

¹⁰ Na kena vakabibitaki na tikina oqo era tuvanaka kina na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” ena vica na yabaki sa oti me tiki tale ga ni ituvatuva ni Koronivuli ni Vuli iTalatala Liutaki Vakalou na kena wiliki na iVolatabu ena veivavakoso. (Maciu 24:​45, VV) Na porokaramu ni wili iVolatabu eda vakayagataka tiko ena gauna oqo ena wiliki tasevu kina na iVolatabu taucoko ena loma ni vitu na yabaki. Na ituvatuvanaki oqo e yaga vei keda kece, vakabibi vei ira na ka vou era se sega ni wilika tasevu na iVolatabu. O ira na lai vuli kaulotu ena Watchtower Bible School of Gilead, o ira na lai vuli ena Koronivuli ni Vuli Veiqaravi Vakaitalatala, kei ira na curu vou mera lewenivuvale e Peceli e vinakati mera wilika tasevu na iVolatabu ena loma ni dua na yabaki. E vinakati meda vakamuria tiko ga e dua na ituvatuva ni kena vakaliuci na wili iVolatabu, ena okati kina na nomu ituvatuva vakataki iko se nomudou ituvatuva vakavuvale.

Vakacava na iVakarau ni Nomu Wili iVolatabu?

11. Ena sala cava kei na vuku ni cava meda kania kina na vosa i Jiova e veisiga?

¹¹ Ke tadre nomu vakamuria na ituvatuva ni nomu wili iVolatabu, de vinaka mo tarogi iko mada: ‘E vakayacoka vakacava ina noqu wilika na Vosa i Jiova na noqu dau vakawilika e so tale na ivola kei na noqu dau sara retioyaloyalo?’ Nanuma tiko ni a vola o Mosese, qai tokaruataka o Jisu, ni “sega ni bula na tamata e na madrai duaduaga, sa bula ga e na vosa kecega sa lako mai na gusu ni Kalou.” (Maciu 4:4; Vakarua 8:3) Eda kana ena veisiga me rawa nida bula tiko kina vakayago, ena vinakati tale ga meda katona e veisiga na vakasama i Jiova me rawa nida bula tiko kina vakayalo. O koya gona, e dola tu vei keda e veisiga meda kila na vakasama ni Kalou ena noda wilika ena iVolatabu.

12, 13. (a) E vakatautauvatataka vakacava na yapositolo o Pita na mataqali gagadre me tiko vei keda ena noda vinakata na Vosa ni Kalou? (b) E duidui vakacava na ivakatautauvata i Paula mai na ivakatautauvata i Pita me baleta na wainisucu?

¹² Ke da taleitaka na iVolatabu, eda na “sega ni vakabauta me vaka e vosa ni tamata, me vaka ga na kena dina, na vosa ni Kalou,” eda na gadreva sara ga me vaka na nona gadreva e dua na gonedramidrami na wainisucu i tinana. (1 Cesalonaika 2:​13) E vaka tale ga oqori na nona vakatautauvatataka na yapositolo o Pita ena nona vola: “Me vakataki ira na gone dramidrami ni dau gadreva na wai ni sucu vakayalo sa sega na kena ca, mo ni tubu cake kina mo ni vakabulai. . . . ‘Ko ni sa tovolea oti na yalo vinaka ni Turaga.’ ” (1 Pita 2:​2, 3, VV) Kevaka eda vakila sara ga vakataki keda “ni sa yalololoma na Turaga,” eda na gadreva sara ga meda wilika na iVolatabu.

¹³ Meda nanuma tiko ni duidui nona vakayagataka o Pita na wainisucu ena tikina oqo mai na nona vakayagataka na yapositolo o Paula. Vua e dua na gone sucu vou, na wainisucu e tu taucoko sara ga kina na ka e ganiti koya. E vakaraitaka gona o Pita ena nona ivakatautauvata ni tu taucoko sara ga ena Vosa ni Kalou na ka meda “tubu cake kina mo ni vakabulai.” E taurivaka o Paula na wainisucu me vakaraitaka nodra dau kana vakaca e so era kaya nira tamatabula vakayalo. Ena ivola i Paula vei ira na Iperiu lotu Vakarisito, e vola: “Ni sa dodonu mo dou rawata makawa mo doui vakavuvuli, ia ka sa qai yaga mo dou vakatavulici tale se cava na vu ni vakavuvuli ni Kalou; sa yaga talega vei kemudou na wai-ni-sucu, ka segai na kakana dina. Ni sa sega ni kila vinaka nai vakavuvuli ni veivakadonui, ko koya sa gunuva walega na wai-ni-sucu; ni sa gone lailai ga. A sa yaga vei ira sa matua na kakana dina, o ira era sa vakarautaka na yalodra e nai valavala, me ra vakalewa rawa na ka se vinaka se ca.” (Iperiu 5:​12-​14) Noda qacoya na wili iVolatabu ena rawa ni vagata noda vakasama, eda na malekata kina na kakana vakayalo.

Na iVakarau ni Kena Wiliki na iVolatabu

14, 15. (a) Na itavi dokai cava e dulaka tu vei keda o koya e vakavuna na iVolatabu? (b) E yaga vakacava vei keda na vuku vakalou? (Tukuna na kena ivakaraitaki.)

¹⁴ Na ivakarau ni wili iVolatabu e yaga vakalevu me tekivu ena masu ni o se bera ni wiliwili. E ka dokai na masu. E vaka sara ga o kerei koya e nona na ivola me vukei iko ni o se bera ni vakadeuca e dua na ulutaga bibi ena nomu tekivu wiliwili. Sa dua sara ga na veivuke levu oqori! E dulaka tu vei iko o Jiova o koya e vakavuna na volai ni iVolatabu mo vakayacora oqori. E vola e dua na lewe ni ilawalawa dauvakatulewa ena imatai ni senitiuri vei ira na tacina: “Ia kevaka sa lailai na vuku vua e dua vei kemudou, me kerea vua na Kalou, o koya sa solia vakalevu kivei ira kecega na tamata, a sa sega ni dauveivakadirideini; ka na soli ga vua. Ia me kerekere e na vakabauta, me kakua ni vakatitiqa.” (Jemesa 1:​5, 6) Na iLawalawa Dauvakatulewa ni noda gauna e dau vakadreti keda tale ga vakawasoma meda dau vakasama vakatitobu nida wili iVolatabu.

¹⁵ Na vuku, oya na kena taurivaki na kila. Ni o se bera ni dolava nomu iVolatabu, kerei Jiova me vukei iko mo yalomatuataka na veitikina o nanuma ni yaga vei iko. Semata vata na ka vou o vulica kei na ka o sa kila tu. Mo biuta vata kei “nai vakarau ni vosa dina” o sa mai kila. (2 Timoci 1:​13) Vakananuma na kedra italanoa na dauveiqaravi i Jiova ena gauna e liu, qai tarogi iko se cava o na cakava ke o sotava na ituvaki era sotava.​—Vakatekivu 39:​7-9; Taniela 3:​3-6, 16-​18; Cakacaka 4:​18-​20.

16. Na cava soti e vakaturi me rawa ni vuavuaivinaka qai yaga noda wili iVolatabu?

¹⁶ Ni o sa wiliwili, kua ni caka ga me rawa. Wiliwili vakamalua. Vakasamataka na ka o wilika. Ke matalia vei iko e dua na tikina, raica na idusidusi (cross reference) ke tiko ena nomu iVolatabu na idusidusi. Ke se sega tiko ga ni matata, saga mo qai vakadikeva tale vakamalua. Ni o sa wiliwili, toqa toka na tikina o na vinakata mo nanuma vinaka se mo lavetaka sara ga. Ena rawa ni o vola toka e so na ivakamacala kei na so na idusidusi ena tutu ni taqana. Na tikinivolatabu o vinakata mo taurivaka ena nomu cakacaka vakavunau kei na veivakavulici, vola na vosa lavotaki ena daku ni nomu iVolatabu se vakatakilakilataka na vosa oqori ena index ni vosa vakaivolatabu, ke tiko na index ena nomu iVolatabu.b

Me Marautaki na Wili iVolatabu

17. Na cava na vuna meda reki kina nida wilika na iVolatabu?

¹⁷ E tukuna na iVolatabu na tamata e mamarau “e marau tiko ena vunau i Jiova; e wilika galugalu na nona vunau ena siga kei na bogi.” (Same 1:​2, NW) Sega ni ka vakavucesa na wili iVolatabu, e ka ga ni marau. Dua na sala eda na marautaka tiko ga kina, oya na noda vakasamataka na yaga ni veika eda vulica kina. E vola na tui o Solomoni: “E marau na tamata e kunea na vuku . . . A nona sala na sala ni vinaka, a nona ilakolako kece tale ga na ilakolako ni vakacegu: a kau ni bula o koya vei ira era taura; e marau o koya yadua sa taura matua tiko.” (Vosa Vakaibalebale 3:​13, 17, 18, NW) E yaga dina na sasaga ni kena rawati na vuku, ni nona sala e sala vinaka, e sala ni vakacegu kei na marau, qai kena itinitini na bula.

18. Na cava tale e vinakati vei keda me ikuri ni noda wilika na iVolatabu, kei na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga e tarava?

¹⁸ Io na wili iVolatabu e yaga qai vakamarautaki keda. Sa kena levu beka ga oqori? Sa vica vata na senitiuri na nodra wilika na lewenilotu ni Veivanua Vakarisito na iVolatabu, “era sa dauvakatavulici tiko, ka sega ni rawata me ra kila na ka dina.” (2 Timoci 3:7) Me vuavuaivinaka noda wili iVolatabu, e dodonu meda taurivaka na ka eda vulica ena noda bula, meda taurivaka tale ga ena noda cakacaka vakavunau kei na veivakavulici. (Maciu 24:14; 28:​19, 20) Ena okati kina e dua na ivakarau ni vuli iVolatabu vinaka e marautaki qai yaga, me vaka eda na raica ena ulutaga e tarava.

[iVakamacala e ra]

Taro ni Railesuvi

• Na ivakasala cava e tau vei ira na tui kei Isireli e baleti ira tale ga na qase edaidai, na cava na vuna?

• O cei edaidai era vakataki ira “na vulagi” kei ira “na gone lalai,” kei na vuku ni cava mera dau wili iVolatabu kina e veisiga?

• Na sala cava soti e vukei keda kina na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” me rawa nida wilika kina e veisiga na iVolatabu?

• E yaga vakacava, qai marautaki vakacava na noda wilika na iVolatabu?

[iYaloyalo ena tabana e 9]

O ira sara ga na qase mera wilika e veisiga na iVolatabu

[iYaloyalo ena tabana e 10]

E dau itovo i Jisu me wilika na iVolatabu ena valenilotu