Cegu Donu

RUI bibi ena noda vosa meda dau cegu ena vanua e yaga meda cegu kina. Me kua ni vakawaletaki oqo—nida vunau, se da veivosaki. Ke da sega ni cegu ena kena gauna, ena sega ni macala na ka eda tukuna, ena sega tale ga ni vakaibalebale. Ena matata gona noda vosa ke da dau cegu ena kena gauna, rawa tale ga ni kasa kina na ka eda via vakabibitaka.

O na kila vakacava na vanua mo cegu kina? Me vakacava na dede ni nomu cegu?

Cegu ena Vakavakadigo. E tiki bibi ni vosa volai na vakavakadigo. E rawa ni vakatakila na icavacava ni iyatuvosa se taro. Ena so na vosa, e vakayagataki me vakaraitaka ni vakarau volai na vosa lavetaki, se ni sa volai oti. E so na vakavakadigo era wasea na duidui vakasama era tiko ena loma ni dua na iyatuvosa. Ni o wilivola i cake e bibi mo vakavotuya mai ena irogorogo ni domomu na vakavakadigo era volai, baleta o iko ga o raica tiko na vakavakadigo, era sega ni raica na vakarorogo. (Ena ikuri ni ivakamacala, raica na Lesoni 1, “Wilivola Vinaka.”) Ke o sega ni cegu ena vanua e vakaraitaka na vakavakadigo mo cegu kina, ena rawa ni dredre me kilai na ka o wilika, se rawa ni vakatanitaka sara na kena ibalebale.

Me ikuri ni vakavakadigo, ena lewa tale ga na ituvatuva ni vakasama e volai ena dua na iyatuvosa na vanua e yaga kina na cegu. E kaya e dua na dautaba piano rogo: “Au sega ni matai cake vei ira e levu na dautaba piano. Ia, e taleitaki ga vakalevu noqu ivakatagi baleta niu sa kila vinaka sara ga na cegu lalai e dodonu me curu ena loma ni ivakatagi ena gauna e vakacagau tiko kina.” E sega sara ga ni dua na kena duidui oqo ena nomu vosa. Ena qai totoka ga na vosa o sa vakarautaka vinaka mai, matata cake tale ga na kena ibalebale, ke o dau cegu ena kena gauna dodonu.

Ni o vakavakarau tiko mo wilivola e matanalevu, ena vinaka mo makataka na ka o na wilika. Tosia e dua na itoqakala lailai ena vanua o nanuma mo cegu mada ga kina vakalekaleka. Qai rua na itoqakala ena vanua o nanuma me balavu cake kina nomu cegu. Ke o sotava e dua na matavosa e rawarawa mo cegucala e loma, vakatakilakilataka ena penikau na veitikina mo wiliki ira vata ga vakadua. Oti, mo qai wilika taucoko na iyatuvosa oqori. Oqo sara ga na ka era dau cakava na kenadau ena vosa.

Ni o veivosaki e veisiga, ena sega ni dredre mo kila na vanua mo cegu kina ni sa matata tu ga vei iko na ka o via tukuna. Ia, ena rogo ca qai sega ni matata na nomu vosa ke nomu ivalavala mo dau cegu ena veivanua kece ga. E so na ivakasala yaga e tiko ena Lesoni 4 ena ulutaga, “Taladrodro.”

Cegu ni Veisau na Vakasama. Ni o vosa tiko qai gauna me veisau kina na ka o tukuna mai na dua na vakasama ina dua tale, e dua na cegu e loma ena vakarawarawataka mera muri iko vinaka tiko ga na vakarorogo, mera taura rawa tale ga na ka vou o na vakamacalataka. Nomu cegu vakalailai ni o vakarau dewa ina dua tale na vakasama e vaka sara ga e dua na lori e lai vakamalua ni vakarau biuta e dua na sala me gole ina dua tale.

E so era sega ni dau cegu nira vosa mai na buturara, e dina ni veisau na ka era vakamacalataka. Na vuna baleta ni rui sivia na ka era vakamacalataka ena loma ga ni dua na gauna lekaleka. Eda dau raica oqo vei ira e sa dau vaka ga oya na nodra vosa e veisiga. De dua oqo na ivakarau ni vosa era dau rogoca. Ia, ena sega ni mana kina na veivakavulici. Ke o via tukuna e dua na itukutuku bibi, o vinakata me kakua ni guilecavi, vakayagataka na gauna ena veiganiti me vakavotui vinaka mai kina. Kua ni guilecava ni cegu e rui bibi ke o vinakata me matata nomu itukutuku.

Ke yavutaki nomu vunau mai na dua na suinivosa, me tuvanaki vinaka nomu ivakamacala me rawa ni matata na vanua mo cegu kina ni o dewa mai na dua na tikina bibi ina dua tale. Ke o vakaitavi ena vunau wiliki, vakatakilakilataka na vanua e veisau kina e dua na vakasama.

E dede cake na noda cegu ni veisau na vakasama mai na cegu ena vakavakadigo—ia, me kua ni dede tale noda cegu de vakavucesa noda vosa. Ke rui dede noda cegu, ena nanumi nida sega ni vakavakarau vinaka, qai mai vakasamataki tiko ga ena buturara na ka meda tukuna.

Cegu me Vakabibitaki e Dua na Ka. E yaga na cegu nida via vakabibitaka e dua na ka, meda cegu ni bera nida taroga e dua na taro se nida taroga oti, se cavuta e dua na itukutuku bibi. Na cegu vaka oqo e solia na gauna vei koya e vakarorogo me vakasamataka na ka e se qai tukuni, se vakarautaki koya me namaka na ka e vakarau tukuni. Lewa na kena e veiganiti mo vakayagataka. Ia, nanuma tiko mo cegu ga ena vanua e bibi dina. Ke sega, ena sega ni vakaibalebale na nomu cegu.

A vakayagataka vinaka sara o Jisu na cegu ena gauna e wili iVolatabu kina ena valenisoro mai Nasareci. E tekivu ena nona wilika na nona ilesilesi mai na ivolavivigi nei Aisea na parofita. Ia, ni bera ni vakaraitaka na kena ibalebale, e viviga tale na ivola, solia lesu vei koya na dauveiqaravi qai dabe sobu. Nira sa vakaraici koya kece tu na tiko ena valenisoro, sa qai kaya: “E na siga oqo sa vakayacori e na daligamudou nai Vola Tabu oqo.”—Luke 4:16-21.

Cegu ke So na Rorogo e Veivakasosataki. So na gauna e dau vinaka meda cegu ke da vinakata me rogoci na ka eda tukuna. Na rorogo beka ni dua na lori e tavali se tagi ni gone ena gadrevi kina meda cegu vakalailai, da qai tomana noda vosa vei koya na itaukeinivale. Ke yaco e dua na ka vaka oqo ena noda soqo cokovata ia e sega ni veivakasosataki sara, e rawa nida vosa tiko ga ia me rogo levu cake na domoda. Ia, kevaka e veivakasosataki sara ga vakalevu na ka e rogo tiko, e vinaka meda cegu mada. Baleta nira na sega tale ga ni rogoci keda na vakarorogo ke da vosa tiko ga. O koya gona, e tiko na gauna e veiganiti mo cegu kina me rawa ni yaga taucoko vei ira na vakarorogo na veika vinaka o talaucaka.

Cegu me Tukuna na Lomana o Koya e Vakarorogo. Ena sega beka ni gadrevi ena nomu itavi mera saumitaro na vakarorogo, ia e bibi ena so na gauna mo cegu mera vakasamataka kina vakataki ira na isaunitaro o taroga. Ke o taroga e so na taro veilauti, ia o qai sega ni cegu vakalekaleka mo solia vei ira na gauna mera vakasama kina, ena sega na betena vei ira na ka o taroga.

E macala e ke ni bibi na cegu ni o vosa mai na buturara, ia e bibi tale ga oqo ena cakacaka vakavunau. So e vaka me sa dau semasema ga nodra vosa—sega na cegu. Ke nomu leqa oya, saga sara mo cakacaka ena lesoni oqo. O na qai kenadau ena veivosaki, ena laulau tale ga nomu ivakamacala ena cakacaka vakaitalatala. Na cegu e kena ibalebale mo galu vakalekaleka, ia e dau kainaki ni yaga sara me vakayadrata na vakasama, vakavuna na kauai, e vinaka tale ga ina daligada.

Na veivosaki e okati kina na vosa kei na vakarorogo. Era na kauai na tani mera rogoci iko ke o dau vakarorogo tale ga, ke o dau kauai nira vosa. Oqo e okati kina nomu cegu vakabalavu mo solia vei ira na gauna mera talaucaka na lomadra.

E dau vuavuai vinaka noda cakacaka vakavunau ke da sega ni talimagimagi. Era vakadinata e levu na iVakadinadina ni dau lako vinaka sara nodra veivosaki ke ra vakadeitaka rawa na ulutaga mera na veivosakitaka, ra qai taroga e dua na taro. Era cegu vakalailai mera solia na gauna me vosa mai kina o itaukeinivale, ra vakarorogo, ra qai taurivaka nona isaunitaro me yavu ni nodra ivakamacala. Ni vakacagau tiko na veitalanoa, e rawa nira vakalaiva me vosa tiko mai o itaukeinivale. Era kila ni na rawarawa cake mera vukei koya ke ra kila na nona rai ena ka e veivosakitaki tiko.—Vkai. 20:5.

E macala ni so era na sega ni sauma vinaka noda taro. Ia, oqo e sega ni tarovi Jisu mai na nona solia na gauna mera vosa kina o ira na beitaki koya. (Mari. 3:1-5) Era na vakasama na tani ke soli na gauna mera vosa kina, e rawa sara ga nira talaucaka mai na lomadra. Dua sara ga na inaki levu ni noda cakacaka vakaitalatala meda uqeta na lomadra na tani ena noda tukuna vei ira na itukutuku bibi mai na Vosa ni Kalou, na itukutuku mera na dui vakatulewa kina.—Iper. 4:12.

Noda cegu donu nida veivosaki ena cakacaka vakavunau e sega ni tu tu ga eda sa matau kina, e dodonu meda vulica. Ena matata na noda itukutuku, ena guiguilecavi dredre tale ga ke da cegu ena kena gauna dodonu.