Wase Tinikawalu

“Era sa Sega ni Vakavuravura”

1. (a) Na cava a masuta o Jisu ena vukudra na nona tisaipeli ni se bera ni vakamatei? (b) Na cava e rui bibi kina meda ‘kua ni vakavuravura’?

A MASULAKI ira na nona tisaipeli o Jisu ena iotioti ni bogi ni se bera ni vakamatei. A kila tiko ni na kaukaua sara na sasaga i Setani, mani masuta kina oqo vei Tamana: “Au sa sega ni masu mo ni kauti ira tani e vuravura, mo ni maroroi ira ga mai na vu-ni-ca. Era sa sega ni vakavuravura, me vaka ka’u sa sega ni vakavuravura.” (Joni 17:15, 16) Na cava e rui bibi kina meda kua ni vakavuravura? Ni o Setani e turaga ni vuravura oqo. Ke ra vakavuravura gona na lotu Vakarisito, sa na lewai ira sara tiko ga o Setani.​—Luke 4:5-8; Joni 14:30; 1 Joni 5:19.

2. Ena sala cava soti a sega ni vakavuravura kina o Jisu?

² Na nona sega ni vakavuravura o Jisu e sega ni kena ibalebale ni sega ni lomani ira na tu e vuravura. Ni a dau vakabulai ira na tauvimate, vakatura na tamata mate, qai vakatavuvulitaka na Matanitu ni Kalou. A solia sara na nona bula ena vukudra na kawatamata. Ia a sega ni taleitaka na itovo kei na ivalavala tawavakalou e kune vei ira na vakaitovotaka na yalo ni vuravura i Setani. A vakadreta gona me qarauni na garogaro ca, na domodomoiyau, kei na vaqara itutu. (Maciu 5:27, 28; 6:19-21; Luke 20:46, 47) Sa rauta me sega ni vakaitavitaki koya o Jisu ena veika vakapolitiki ni vuravura. Dina ni dua na Jiu o koya, ia a sega ni tokona na nodra sasaga vakapolitiki na Jiu mera saqati Roma.

“Sa Sega ni Vakavuravura na Noqu Matanitu”

3. (a) Na cava era a beitaki Jisu kina vei Pailato na iliuliu ni lotu vakajiu? Baleta na cava? (b) Na cava e vakaraitaka ni a sega ni loma i Jisu me buli me dua na tui e vuravura?

³ Vakasamataka mada na ka e yaco nira sa vesuki Jisu na iliuliu ni lotu vakajiu ra qai kauti koya vua na kovana ni Roma, o Ponitio Pailato. Macala ga nira lomaleqa vakalevu na iliuliu ni lotu oya baleta ni vakavotuya o Jisu na nodra dau veivakaisini. Era beitaki Jisu vua na kovana me rawa ni caka kina vua e dua na ka, ena nodra kaya: “Keitou sa kunei koya oqo, ni sa vukici ira vakatani na vanua, sa vakatabuya na soli vakacavacava vei Sisa a sa kaya ni sa Karisito na Tui ko koya.” (Luke 23:2) Matata vinaka ni sega ni dina oya baleta ni dua ga na yabaki yani e liu, a besetaka o Jisu na itutu vakatui era a via solia vua na lewenivanua. (Joni 6:15) A kila tiko ni na qai buli me Tui mai lomalagi ena dua na gauna mai muri. (Luke 19:11, 12) O Jiova ga ena qai buli koya me tui, sega ni tamata.

4. Na cava na rai i Jisu me baleta na saumi ivakacavacava?

⁴ Vo toka e tolu na siga me qai vesu o Jisu, era via lawakitaki koya na Farisi me lutucala mai gusuna ni sega ni tokona na saumi ivakacavacava. Ia a kaya: “Vakatakila mai vei au e dua na pene [ni Roma]: a mata i cei, kei na yaca i cei, sa volai tu kina?” Nira tukuna ni nei “Sisa,” sa qai kaya o koya: “Mo dou qai solia vei Sisa na veika nei Sisa, vua talega na Kalou na veika sa nona na Kalou.”​—Luke 20:20-25.

5. (a) Na cava a vakavulici ira kina na nona tisaipeli o Jisu ni sa lakovi yani me vesu? (b) A vakamacalataka vakacava o Jisu na vu ni ka e cakava? (c) Sa qai tini vakacava na veilewai oya?

⁵ Sega, a sega ni ivakavuvuli i Jisu me vorati na matanitu. Nira sa mai vesuki koya na sotia, kei na so tale, a ucuna mai o Pita na nona iseleiwau me taya kina e dua vei ira, mani taya na daligana. Ia a kaya vua o Jisu: “Daramaka tale na nomui seleiwau ki na kena taga: ni ra na mate e nai seleiwau ko ira kece era taura nai seleiwau.” (Maciu 26:51, 52) Sa qai vakamacalataka ena siga e tarava vei Pailato na vu ni nona kaya oya: “Sa sega ni vakavuravura na noqu matanitu: kevaka sa vakavuravura na noqu matanitu, era na qai vala na noqu tamata, me’u kakua ni soli yani vei ira na kai Jutia.” (Joni 18:36) A vakadinata o Pailato ni sega ni kune vei Jisu ‘e dua na ca e beitaki kina.’ Ia a vakamalumutaka ga me sa vakoti o Jisu ni sa rui kaukaua na nodra cike na lewe vuqa.​—Luke 23:13-15; Joni 19:12-16.

Era Muri Jisu na Nona Tisaipeli

6. Era vakaraitaka vakacava na lotu Vakarisito taumada nira cata na yalo ni vuravura, dina ga nira lomana na tamata kece ga?

⁶ Era kila vinaka na tisaipeli i Jisu na ka mera cakava mera kua kina ni vakavuravura. Ena vinakati mera cata na yalo kei na ivalavala tawavakalou ni vuravura, e okati kina na itovo kaukaua kei na itovo tawakilikili e dau saravi ena nodra raraniqito kei na nodra vale ni vakatasuasua na kai Roma. Na ka oqo era beci kina na tisaipeli qai tukuni nira cata na tamata kece ga. Ia a sega ni dina oya, baleta ni dau gu na yalodra mera vukea e levu tale mera tauca na yaga ni isolisoli e vakarautaka na Kalou me rawa kina na bula.

7. (a) Nira sega ni vakavuravura na tisaipeli taumada, na cava era sotava kina? (b) Era raici ira vakacava na iliuliu vakamatanitu kei na kena saumi na ivakacavacava? Baleta na cava?

⁷ Era dau vakacacani na imuri i Jisu me vakataki koya ga. A vu vakalevu oya mai vei ira na vakailesilesi vakamatanitu era dau nanuma cala. Ia rauta na 56 S.K., a vola qai uqeti ira na lotu Vakarisito mai Roma na yapositolo o Paula mera ‘talairawarawa vei ira era veiliutaki ena matanitu, ni sega ni dua e veiliutaki rawa ke sega ni vakatara na Kalou.’ Sega ni kena ibalebale oqo ni tauyavutaki ira na veimatanitu vakatamata o Jiova, ia e vakatarai ira mera lewa tiko mada me yacova ni sa liutaka duadua ga na vuravura na nona Matanitu. E donu vinaka kina na nona vakaroti ira na lotu Vakarisito o Paula mera rokovi ira na veiliutaki vakamatanitu, mera sauma tale ga na ivakacavacava e lavaki.​—Roma 13:1-7, VV; Taito 3:1, 2.

8. (a) Me vakaevei na nodra vakamalumalumu na lotu Vakarisito vei ira na veiliutaki vakamatanitu? (b) Era muria vakacava na ivakaraitaki i Jisu o ira na lotu Vakarisito taumada?

⁸ Ia ena vakaiyalayala ga na vakamalumalumu vei ira na iliuliu vakamatanitu. Ke sa veicoqacoqa na lawa i Jiova kei na lawa ni tamata, mera talairawarawa ga ina lawa i Jiova o ira na qaravi koya. Raica mada na ka e kaya na ivola, On the Road to Civilization​—A World History, me baleti ira na lotu Vakarisito taumada: “E so na nodra itavi na lewe ni matanitu o Roma era vakuakua kina na lotu Vakarisito. Era vakabauta na lotu Vakarisito . . . ni veicoqacoqa kei na nodra vakabauta na curu ina mataivalu. Era sega ni via vakaitutu vakapolitiki. Era sega ni via sokalou vua na empara.” Nira sa ‘vakaroti matua’ na tisaipeli mai na mataveilewai levu vakajiu mera kua ni vunau, era sauma ga: “Sa kilikili kei keitou me keitou talairawarawa vua na Kalou, me kakua ga vei ira na tamata.”​—Cakacaka 5:27-29.

9. (a) Na cava era dro kina mai Jerusalemi na lotu Vakarisito ena yabaki 66 S.K.? (b) E ka ni vuli vakacava na ka era cakava oya?

⁹ Era tawaveitovaki sara ga na tisaipeli ena veika vakapolitiki kei na veika vakaivalu. Era vorati Sisa na Jiu ena yasayasa vakajutia ena yabaki 66 S.K. Sega ni bera ni sa mai bukudruadruataki Jerusalemi na mataivalu ni Roma. Na cava era cakava na lotu Vakarisito era tiko ena lomanikoro? Era nanuma sara na ivakasala i Jisu mera biuta na koro. Nira vakasuka vakalekaleka mai na koro na mataivalu ni Roma, era dro sara na lotu Vakarisito, ra takosova na uciwai na Joritani ra qai gole yani ina vanua veidelana o Pella. (Luke 21:20-24) Na nodra tawaveitovaki era qai vuli kina na lotu Vakarisito yalodina ena veigauna e muri.

Mera Tawaveitovaki na Lotu Vakarisito ena iOtioti ni Veisiga Oqo

10. (a) Na cakacaka cava era cuqena na iVakadinadina i Jiova? Ena vuku ni cava? (b) Era tawaveitovaki ena cava?

¹⁰ E dua beka na ilawalawa ena iotioti ni veisiga oqo era tawaveitovaki dina me vakataki ira ga na lotu Vakarisito taumada? Io, e vakadinadinataki ni o ira na iVakadinadina i Jiova. Era vunautaka voli ena loma ni gauna kece oqo ni Matanitu ni Kalou ga ena kauta mai na vakacegu, sautu, kei na marau dina vei ira kece era vinakata na ivalavala dodonu. (Maciu 24:14) Ia era tawaveitovaki ena nodra veileti se veiqati na veimatanitu.

11. (a) Era duidui vakacava na iVakadinadina mai vei ira na italatala ni veilotu ena vuku ni veika vakapolitiki? (b) Era dau raica vakacava na iVakadinadina i Jiova na ka era cakava e so tale me baleta na politiki?

¹¹ Na kena veibasai o ira na italatala ni veilotu, nira curuma sara tu ga na vuravura ni politiki. Ena so na vanua era kilai levu na italatala ena nodra cuqena se saqata na nodra sasaga vakapolitiki e so na iliuliu. E so sara na italatala era taura na itutu vakapolitiki. E so tale era usuraka vei ira na daunipolitiki na nodra ile. Ia era sega ni siova na politiki na iVakadinadina i Jiova. Era sega tale ga ni siova na ka era cakava e so tale me baleta na nodra via tu ena veidigidigi vakapolitiki, se na nodra tokona e dua na pati mai na dua tale, se na nodra veidigidigi sara ga. A kaya o Jisu nira na sega ni vakavuravura na nona tisaipeli, era sega kina ni vakaitavi na iVakadinadina i Jiova ena veika vakapolitiki.

12. Na cava sa yaco nira dau veitovaki na lotu?

¹² Sa tukuna oti mai o Jisu na nodra veivaluvaluti na veimatanitu. E laurai tale ga nira veivaluti vakataki ira na lewe ni so na matanitu. (Maciu 24:3, 6, 7) Levu ga na gauna, e kune ni o ira sara ga na iliuliu ni lotu era dau tokoni ira na veimatanitu se ilawalawa era veivaluvaluti tiko, ra qai uqeti ira tale ga na nodra lewenilotu mera dau veitovaki. Na cava e kena itinitini? Era veivakamatematei ga vakataki ira na lewe ni lotu vata baleta ga nira duidui matanitu se ra sega ni yavusa vata. Na ka oqo e sega ni lakovata kei na loma ni Kalou.​—1 Joni 3:10-12; 4:8, 20.

13. Na cava e vakadinadinataki me baleta na nodra tawaveitovaki na iVakadinadina i Jiova?

¹³ Ia o ira na iVakadinadina i Jiova era tawaveitovaki ena ivalu kece ga. A kaya oqo Na Vale ni Vakatawa ni 1 Noveba, 1939: “O ira kece era to vua na Turaga era tawaveitovaki ena nodra ivalu na veimatanitu.” Se mani cava e yaco, era taura dei tu ga na usutu bibi oqo na iVakadinadina i Jiova mai na veimatanitu kece. E sega ni vakaluluqataka na isema ni nodra veiwekani vakayalo e vuravura raraba na nodra veileti vakapolitiki na veimatanitu se na nodra ivalu. Era “tukitukia na nodrai seleiwau mei bati ni siviyara, kei na nodra moto mei sele ni samaki.” Nira dei tu ga ena nodra tawaveitovaki, era sega kina ni vulica tale na ivalu.​—Aisea 2:3, 4; 2 Korinica 10:3, 4.

14. Nira sega ni via vakavuravura, na cava era sotava kina na iVakadinadina i Jiova?

¹⁴ Nira tawaveitovaki, na cava ena yacovi ira? A kaya o Jisu: “Ni dou sa sega ni vakavuravura, . . . sa cati kemudou kina ko vuravura.” (Joni 15:19) Era bala i valeniveivesu e levu na iVakadinadina i Jiova nira yalodina vua na Kalou. E so era vakatotogani, so tale era vakamatei sara, me vaka ga a yacovi ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri. E yaco oqo ni o Setani e “kalou ni vuravura,” e vakacacani ira na tamata i Jiova nira sega ni via vakavuravura.​—2 Korinica 4:4; Vakatakila 12:12.

15. (a) Era sa naulu tiko yani oqo na veimatanitu ina cava, ia na cava era qarauna na iVakadinadina i Jiova? (b) Na cava e sa rui bibi kina meda kua ni vakavuravura?

¹⁵ Era marau na tamata i Jiova nira sega ni vakavuravura, ni o ira na matanitu kece kei vuravura era sa naulu tiko yani oqo ina nodra rusa ena Amaketoni. (Taniela 2:44; Vakatakila 16:14, 16; 19:11-21) Eda na qarauna sara meda kua ni vakavuravura meda na kua kina ni rusa vata kei ira. Eda duavata mai na veiyasa i vuravura kece meda yalodina tu ga ina Matanitu vakalomalagi ni Kalou. Sa macala ga nida na vakalialiai da qai vakacacani nida sega ni vakavuravura. Ia sa voleka me na mudu oqori, ni na vakarusai vakadua na vuravura ca edaidai e liutaka voli o Setani. Ena yasana adua, o ira na qaravi Jiova era na bula tawamudu ena nona vuravura vou uasivi ena liutaka na nona Matanitu.​—2 Pita 3:10-13; 1 Joni 2:15-17.

Railesuvi

• A vakaraitaka vakacava o Jisu na ibalebale ni “sega ni vakavuravura”?

• Na cava na nodra rai na lotu Vakarisito taumada (1) me baleta na yalo ni vuravura? (2) me baleti ira na iliuliu vakamatanitu kei na saumi ivakacavacava?

• Era vakadinadinataka vakacava na iVakadinadina i Jiova ena gauna oqo nira lotu Vakarisito tawaveitovaki?

[iYaloyalo ena tabana e 165]

A vakamacalataka o Jisu ni o koya kei ira nona imuri era “sega ni vakavuravura”