Mai Ijipita ina Vanua Yalataki
E KILAI levu na nodra sereki mai Ijipita na Isireli. Ia na cava e sotava o Mosese kei ira na tamata ni Kalou nira takosova oti na Wasa Damudamu? Era gole e vei, ra yaco vakacava ina Uciwai na Joritani mera butuka yani na Vanua Yalataki?
Era gole tiko ina vanua o Kenani, rauta ni 400 na kilomita na kena yawa mai Ijipita, e gaunisala lekaleka qai vakamuri baravi. Ia e sega ni kauti ira o Mosese ina gaunisala oya nira na donumaka kina na nodra vanua na meca, o ira na kai Filisitia. E sega tale ga ni muri ena loma ni ucunivanua kei Saineai, ni dravuisiga e rui katakata na kena qereqere kei na kena vatu cule. E kauti ira sobu ga ina sauca, ena buca rabailailai e toka volekata na baravi. Na imatai ni vanua era keba kina o Mara, na vanua e vakamikamicataka kina na wai gaga o Jiova.a Nira biuti Elimi, era qai didivaka na kakana; mani vakarautaka vei ira o Jiova na toa ni veikau kei na mana. Era kudruvaka tale ga na leqa ni wai e Rifitimi, era vakamalumalumutaki ira kina na Amalekaiti, qai uqeti Mosese kina o vugona me lesi ira eso mera nona ivukevuke.—Ly, wase 15-18.
E qai kauti ira na Isireli o Mosese ina veiulunivanua ena sauca, mera lai keba ena ruku ni Ulunivanua o Saineai. Oya na vanua e soli kina na Lawa vei ira na tamata ni Kalou, ra tara na valeniveitavaki, ra qai vakacaboisoro. Ena ikarua ni yabaki, nira lako cake ina vualiku era kosova na “vanua talasiga vakaitamera qai vakarerevaki,” oti e 11 na siga era qai yaco i Ketesa (Ketesa-parinea). (Vkr 1:1, 2, 19; 8:15) Era lako voli ena vanualiwa na Isireli me 38 na yabaki baleta nira rerevaka na nodratou itukutuku e le tini na yamata. (Tvl 13:1–14:34) Era keba ena vanua o Apirona kei Esioni-keperi, ra qai lesu tale i Ketesa.—Tvl 33:33-36.
Ni sa kena gauna mera butuka na Vanua Yalataki era sega ni muri vakadodonu cake ina vualiku na Isireli. Era lako sivita ga na vanua o Itomi ra qai muria cake na “Gaunisala ni Tui” se Sala ni Tui. (Tvl 21:22; Vkr 2:1-8) E dredre toka ni muria na gaunisala qori e dua taucoko na matanitu nira kau tiko na gone, manumanu, kei na valelaca. Era sirova sobu ra qai cabeta na veigaunisala qiqo qai veiqakilo rerevaki me vaka na kena e basika ina uciwai o Sereti kei Arinoni (rauta ni 520 na mita i ra).—Vkr 2:13, 14, 24.
Era qai tini yaco na Isireli ina Ulu i Nipo. A mate o Miriama mai Ketesa, o Eroni mai na Ulu i Ori. E mate o Mosese ni oti nona raica na vanua a diva voli me bau butuka. (Vkr 32:48-52; 34:1-5) E mani lesi o Josua me kauti ira na Isireli ina Vanua Yalataki, me cava kina na ilakolako a tekivu ena 40 na yabaki sa oti.—Jos 1:1-4.
[iVakamacala e ra]
a E sega ni vakamacalataki e levu na vanua era keba kina.
[Mape ena tabana e 9]
(Raica tale na ivola)
Sala Era Dau Muria na Matailakolako
Sala Era Muria na Isireli
A7 IJIPITA
A5 Ramisese?
B5 Sukoci?
C5 Ecami?
C5 Pieiroci
D6 Mara
D6 Elimi
E6 VANUA TALASIGA O SINI
E7 Tofika
F8 Rifitimi
F8 Ulu i Saineai (Orepi)
F8 VANUA TALASIGA O SAINEAI
F7 Kipirociateva
G7 Eseroci
G6 Rimoni-peresi
G5 Risa
G3 Ketesa
G3 Pinei-yekani
G5 Ori-akitikati
H5 Jotipaci
H5 Apirona
H6 Esioni-keperi
G3 Ketesa
G3 VANUA TALASIGA O SINI
H3 Ulu i Ori
H3 Salimona
I3 Pinoni
I3 Iye ni Eparimi
I2 MOAPI
I1 Taiponi
I1 Alimoni-tipilaceimi
H1 Jeriko
[Eso tale na vanua]
A3 KOSENI
A4 Oni
A5 Memifise (Nofi)
B3 Soani
B3 Tapanesi
C5 Mikitoli
D3 SURI
D5 VANUA TALASIGA O ECAMI
F5 VANUA TALASIGA O PERANA
G1 FILISITIA
G1 Asitoti
G2 Kesa
G2 Pieri-sepa
G3 Asimoni
G3 NIKEPI
H1 Jerusalemi
H1 Epironi (Kiriaci-aripa)
H2 Arati (e Kenani)
H4 SIA
H4 ITOMI
I7 MITIANI
Gaunisala Levu
Sala i Nodra Vanua na Kai Filisitia
Sala i Suri
I4 Sala ni Tui
Sala ni Caravan
Sala na El Haj)
[Ulunivanua]
F8 Ulu i Saineai (Orepi)
H3 Ulu i Ori
I1 Ulu i Nipo
[Wasawasa]
E2 Wasa na Mediterranean (Wasa Levu)
D7/G7 Wasa Damudamu
I1 Wasa Tuituina
[Sala kei na Uciwai]
A6 Uciwai na Naile
F3 Buca o Ijipita
I2 Arinoni
I3 Sereti
[iYaloyalo ena tabana e 8]
Dau takosovi na Ucunivanua o Saineai
[iYalyalo ena tabana e 8]
Keba o Isireli ena ruku ni Ulunivanua o Saineai
[iYaloyalo ena tabana e 9]
Kune na wai ena vure e Ketesa se vanua e volekata
[iYaloyalo ena tabana e 9]
Era takosova kece na Isireli na vanua sukusukura ena bati ni uciwai o Arinoni