iTalanoa ni Nona Bula

Mai na Buli iYaragi ina Veivakabulai

TALANOATAKA O ISIDOROS ISMAILIDIS

Au se tekiduru tu ga sa drodrova na baluqu na wainimataqu. “Isa, noqu Kalou, e kaya na noqu lewaeloma ni sega ni rawa niu buli iyaragi tiko ga,” oya na qaqa ni noqu masu. “Au sa tovolea vakaukaua meu kunea tale e dua na cakacaka, ia au sega ni se rawata rawa. Au sa na solia nimataka na noqu ivola ni vakacegu. Ni yalovinaka, Jiova, mo ni kakua ni vakalaiva me ratou waloloi na luvequ e va.” Au mai sotava tu vakacava na ituvaki oqo?

E SAUTU qai rawarawa na bula e Drama, ena vualiku kei Kirisi, na koro au a sucu kina ena 1932. Keirau dau veitalanoataka kei tamaqu na ka meu cakava niu sa qase cake. E vakauqeti au meu lai vuli e Mereke. E dau ivosavosa tudei e Kirisi ni sa tauri oti vakaukaua na kena iyau ena iKarua ni iValu Levu: “Rawa ni oni taura vakaukaua na neimami iyau, ia e sega ga ni rawa ni oni kauta tani na ka era katoni tu ena neimami mona.” Au vakadeitaka e lomaqu meu na saga na noqu vuli torocake me sega e dua me kaliraka laivi mai vei au.

Niu se gone, au dau lewena e so na isoqosoqo vakaitabagone era cicivaka na lotu Greek Orthodox. Keimami dau vakasalataki kina me keimami qarauni keimami mai na veimatalotu muri tamata rerevaki. Au se nanuma vinaka tiko ga e dua na ilawalawa​—na iVakadinadina i Jiova​—ni tukuni ni o ira oqo na meca i Karisito.

Oti noqu tauri ivola mai na koronivuli ni vuli cakacaka e Aceni ena 1953, au gole sara i Jamani meu lai vaqara cakacaka meu sasagataka tale ga noqu vuli. Au sega ni kunea rawa e dua na cakacaka, au mani gole sara ina so tale na vanua. Ni oti e vica tale na macawa sa oti koso na noqu ilavo, au sa lai tu ena dua na ikelekele ni waqa e Belgium. Au nanuma lesu niu a qai curuma e dua na valenilotu, au dabe, au sa qai rubica e dua na tagi ni tuturu sara ga ena fuloa na wainimataqu. Au masuta ni kevaka ena vukei au na Kalou meu yaco rawa e Mereke, au na sega ni sasagataka meu vutuniyau, ia au na saga ga noqu vuli, au na qai tovolea meu dua na lotu Vakarisito vinaka qai lewenivanua vinaka tale ga. Au qai yaco rawa e Mereke ena 1957.

Veisau na Bula e Mereke

E dredre sara na bula e Mereke vua e dua e vulagi, sega vua na ilavo qai sega tu ni kila na kena vosa. E rua na noqu cakacaka ena bogi, au qai sasaga vuli ena siga. Au a vuli ena vica na koronivuli torocake au mani rawata kina e dua na koroi. Au lai vuli sara ina University of California e Los Angeles, au vakoroi mai kina ena saenisi ena tabana ni applied physics. E dau vukei au ena gauna dredre au sotava tu oqo na ivakasala i tamaqu meu sasagataka noqu vuli.

Rauta na gauna oqo, au sotavi Ekaterini kina, e dua na goneyalewa totoka ni Kirisi, keirau a vakamau sara ena 1964. Sucu na imatai ni luvei keirau tagane ni oti e tolu na yabaki, qai rua tale na luvei keirau tagane kei na dua na yalewa ena loma ni va tale na yabaki e tarava. E sa ka dina ni bolebole na qarava e dua na vuvale ena gauna vata au vuli tiko kina ena univesiti.

Au a cakacaka tiko ena mataivalu e macawa ni Mereke (U.S. Air Force) ena dua na kabani ni gasaukuro dauvuka e Sunnyvale, e Kalifonia. Au vakaitavi ena tabana ni sasagataki ni vuka ina maliwalala, wili kina na porokaramu ni Agena kei na Apollo. E vica vata na metali au rawata kina me baleta na noqu itavi ena sasaga ni Apollo 8 kei na Apollo 11. Oti oya, au tomana tale na noqu vuli ena tabana e vakabibitaki kina na sasaga vakamataivalu e so me baleta na vuka ina maliwalala. Au nanuma ena gauna oqo niu sa yacova na iyacoyaco ni veika au gadreva​​—e dua na watiqu totoka, e va na luvequ vivinaka, dua noqu cakacaka dokai, kei na dua noqu vale vinaka.

E Dua na Daucike

Au a sotavi Jim, e dua na turaga yalomalumalumu qai dau loloma, ena itekitekivu ni 1967 ena noqu vanua ni cakacaka. E vaka me dau matamamarau tu ga o Jim, qai sega vakadua ni vakasuka na noqu veisureti me keirau dau gunu kofi vata ena gauna keimami dau cegu kina vakalailai. E dau vakayagataka na gauna vaka oqo me veiwasei kina ena ivakamacala mai na iVolatabu. E kaya vei au o Jim ni vuli tiko kei ira na iVakadinadina i Jiova.

Au kurabui niu rogoca ni veimaliwai tiko o Jim kei na isoqosoqo ni lotu oqo. E rawa vakacava vua e dua na tamata vinaka vaka oqo me mai lewena tu na matalotu muri tamata qai meca i Karisito oqo? Ia, e dredre meu levea rawa na vinaka nei Jim vei au kei na nona dau veikauaitaki. E vaka me dau duidui tu ga na ivola e dau kauta mai vei au o koya ena veisiga meu wilika. Me kena ivakaraitaki, e lako mai ena noqu valenivolavola qai tukuna: “Isidoros, na ilavelave ni Vale ni Vakatawa oqo e tukuni tiko kina na kena vaqaqacotaki na bula vakamatavuvale. Kauta i vale, lai wilika vata kei watimu.” Au tukuna vua niu na wilika, ia oti ga oya, au lako ina vanua ni vakacegu, basuraka vakamatailalai na ivoladraudrau au qai biuta ena kava ni benu.

E tolu na yabaki na noqu vakarusai ira tiko vaka oya na ivola kece e solia vei au o Jim. Ena noqu sega ni taleitaki ira na iVakadinadina i Jiova, qai salavata kei na noqu sega ni via tagutuva na neirau veiwekani kei Jim, au nanuma kina meu sa na rogoca mada ga na ka e tukuna, ia au na sega ga ni vakamuria.

Mai na neirau dauveitalanoa, au sa raica rawa ni levu na ka au vakabauta tu kei na veika au cakava tiko era sega ni yavutaki vakaivolatabu. Au sa qai mai kila kina ni ivakavuvuli ni Letoluvakalou, na bukawaqa mai eli, kei na sega ni mate rawa ni yalo era sega ni vakaivolatabu. (Dauvunau 9:​10; Isikeli 18:4; Joni 20:17) Niu dau dokadokai au niu lewenilotu Greek Orthodox, ia au sega ni via tukuna vakadodonu ni dina tiko o Jim. Ni dau yavutaka ga na ka e tukuna ena iVolatabu e sega mai na nona nanuma ga, au sa qai lialiaci kina ni via tukuna tiko vei au e dua na itukutuku vakamareqeti mai na iVolatabu.

E vaka me sa siqema o watiqu na veisau sa yaco tiko vei au, e qai taroga se keirau baci veitalanoa tiko kei na noqu itokani iVakadinadina. Niu vakaio, e qai kaya: “Rawa ni tou lewena e dua tale na lotu, me kua ga ni iVakadinadina i Jiova.” Veitalia mada oya, sega ga ni dede keitou sa dau lai sosoqoni vakavuvale kei ira na iVakadinadina.

Dua na Vakatulewa Dredre

Au wilika nona vosa oqo na parofita o Aisea ena gauna au vuli iVolatabu tiko kina: “Ka ra na tukitukia na nodrai seleiwau mei bati ni siviyara, kei na nodra moto mei sele ni samaki: ena sega ni lavei seleiwau e dua na matanitu ki na dua na matanitu, a ra na sega ni vulica tale nai valu.” (Aisea 2:4) Au tarogi au vakataki au, ‘E rawa vakacava vua e dua na dauveiqaravi i koya na Kalou ni sautu dau loloma me cakacaka tiko ena kena vakasamataki kei na buli ni iyaragi ni veivakarusai?’ (Same 46:9) E sega ga ni dede au sa vakadeitaka me veisau na noqu cakacaka.

E sa bau ka ni bolebole dina. Au cakava tiko e dua na cakacaka dokai. Au sotava na veituvaki dredre ena noqu cakacaka vakaukaua, ena noqu vuli, kei na noqu vakuai au mai na levu na ka meu mai rawata na noqu itutu vakacakacaka. Au sa ciciva mai na cere ena noqu cakacaka, ia oqo sa kena irairai me sa na mai tagutuvi. Ia, sa na qaqa ga na titobu ni noqu lomani Jiova kei na noqu gadreva vakaidina meu cakava na lomana.​—Maciu 7:​21.

Au vakadeitaka meu sa lai vaqara cakacaka ina dua na kabani e Seattle, mai Washington. Au rarawataka ga vakalevu ni cakacaka au lai kunea e kea sa qai veicoqacoqa sara vakalevu kei na Aisea 2:4. Au tovolea meu qarava e so na taba ni cakacaka tani, ia e vakaleqai au tiko ga na noqu lewaeloma. Au sa raica rawa ni dredre meu cakacaka tiko ga e kea me qai vinaka tiko ga na noqu lewaeloma.​—1 Pita 3:​21.

E matata ni dodonu me keitou cakava e so na veiveisau bibi. Ni oti tale e ono na vula, sa vakalutui me veimama na ilavo keitou dau vakayagataka ni keitou sa veisautaka na ivakarau ni neitou bula. Keitou volitaka na neitou vale sau levu, keitou qai volia e dua e lailai sobu mai Denver, e Colorado. Sa qai vo ga na kena iotioti​—meu sa vakacegu mai na noqu cakacaka. Au vola na noqu ivola ni vakacegu, au vakamacalataka kina na yavu ni noqu vakatulewa. Ni ratou sa moce na gone ena bogi oya, keirau sa qai tekiduru kei watiqu ena masu vei Jiova, me vaka au cavuta ena itekitekivu ni noqu italanoa.

Keitou toki i Denver ena loma ni vula e tarava, ia ni oti tale e rua na macawa, ena Julai 1975, keirau sa papitaiso kei watiqu. Au sega ni kunea rawa e dua na cakacaka ena ono na vula e tarava, e vakavuna me totolo sara na vakayagataki ni ilavo keitou a bau maroroya rawa tu. Na vo ni neitou ilavo ena ikavitu ni vula e sa sega ni saumi rawa mada ga kina na isau ni neitou vale ni dua mada ga na vula. Au sa vaqara na cakacaka ga e rawa, ia oti ga oya sa dua sara na noqu cakacaka vakaidinia. Na isau au taura kina e rauta ga ni veimama na kena au dau rawata e liu, ia e levu cake mai na kena au a kerea vei Jiova. Sa duatani na noqu marau niu vakaliuca tiko ga na veika vakayalo!​—Maciu 6:​33.

Eratou Tuberi na Gone me Ratou Lomani Jiova

Keirau sasagataka sara vakaukaua kei Ekaterini me keirau tuberi iratou cake na luvei keirau e va ena ivakavuvuli vakalou. Ena veivuke ga i Jiova, keirau marautaka ni ratou tubu cake kece me ratou lotu Vakarisito matua, ni ratou soli iratou vakatabakidua ena cakacaka bibi ni vunautaki ni Matanitu ni Kalou. Eratou sa vakaotia kece mai na vuli ena Koronivuli ni Vuli Veiqaravi Vakaitalatala na luvei keirau tagane e tolu o Christos, o Lakes, kei Gregory, eratou sa veiqaravi tiko ena nodratou dui ilesilesi, ena nodratou dau sikovi ira qai vakaukauataki ira tale ga na ivavakoso. Na luvei keirau goneyalewa o Toula e sa veiqaravi tiko ena itikotiko liu ni iVakadinadina i Jiova e Niu Yoka. E tara vakalevu na loma i keirau ni ratou vakatikitikitaka na cakacaka vivinaka sau lelevu ena nodratou gadreva me ratou qaravi Jiova ga.

E levu era taroga se sala cava me muri me rawati kina na veisusugi vuavuaivinaka vaka oqo. E sega ni dua na kena ituvatuva tudei ni nodra tuberi na gone, ia keirau a tovolea sara vakaukaua me keirau vakadeitaka ena vu ni lomadratou me ratou lomani Jiova dina kei ira na wekada. (Vakarua 6:​6, 7; Maciu 22:​37-​39) Eratou raica rawa na gone ni sega ni rawa nida kaya tiko vei Jiova nida lomani koya me sega ni qai vakavatukanataki ena noda bula.

Keitou dau cakacaka vakaitalatala vata vakavuvale, vakalevu ga ena siga Vakarauwai ena veimacawa. Keitou dau vuli iVolatabu vakawasoma vakavuvale ena yakavi ni Moniti ni oti na vakayakavi, qai kuria na nodratou vuli iVolatabu yadudua na gone. Ni ratou se lalai na gone, keitou dau vuli vakavica vakalekaleka ga kei iratou yadua ena veimacawa, ia ni ratou sa qase cake, sa qai dau vakabalavutaki na gauna ni vuli me vakadua ena veimacawa. Ena gauna ni vuli vaka oqo, eratou dau talaucaka mai na leqa eratou dui sotava me keitou veivosakitaka.

Keitou marautaka tale ga vakavuvale na veivakamarautaki e veitaraicake. Keitou taleitaka na vakatagitaka vata na iyaya e so ni ivakatagi, eratou dau marautaka tale ga na gone na vakatagitaka na sere eratou dui taleitaka. Keitou dau sureti ira mai e so na vuvale ena so na muanimacawa me keimami mai veivakaukauataki. Keitou dau gade tale ga vakavuvale. E macawa rua e dua na neitou ilakolako ni gade vaka oqori, keitou lai lakova kina na veidelana e Colorado qai cakacaka vakavunau kei ira na ivavakoso e kea. Eratou se nanuma vinaka tiko ga na gone na nodratou cakacaka ena tabana e so ena soqo ni tikina kei na veivuke ni tara Kingdom Hall ena so na vanua. Ena neirau a kauti iratou na gone i Kirisi me ratou lai sotavi ira na wekai keitou, eratou mani sotavi ira rawa kina e so na iVakadinadina yalodina era a bala ena valeniveivesu ena vuku ni nodra vakabauta. E vakadeitaka vei iratou qai vukei iratou me ratou tutaka ena yalodina kei na yaloqaqa na ka dina.

Ena so na gauna eratou dau cakacala na gone se sega ni dodonu na nodratou vakatulewataka na nodratou veimaliwai. So na gauna keirau vakavuna na leqa na itubutubu ni sa rui dau kaukaua tale na neirau vakatulewa. Ia e vakadodonutaki keitou kece na neitou muria ena iVolatabu “nai vakarau ni vakasama i Jiova.”​—Efeso 6:​4, NW; 2 Timoci 3:​16, 17.

Gauna Marautaki Duadua ni Noqu Bula

Ni ratou sa vakaitavi rawa na gone ena cakacaka vakatabakidua, keirau tekivu vakasamataka vakabibi kei Ekaterini se cava e rawa ni keirau cakava me vakalevutaki kina na neirau itavi ena cakacaka ni veivakabulai oqo. E vakavuna meu sa vakacegu mai vakatotolo ena noqu cakacaka ena 1994, keirau sa tekivu veiqaravi sara vakapainia tudei. E kovuta na neirau yalava ni cakacaka na neirau sikova na veikoronivuli torocake kei na veiunivesiti, era vuli iVolatabu sara kina e so na gonevuli. E vakayacoka sara vakalevu na noqu vukei ira mera kilai Jiova me vaka niu kila vinaka tu na kedra ituvaki​—niu a sa sotava ena vica na yabaki sa oti. E vakavumarau vei au niu a vakavulici ira na gonevuli mai Bolivia, Brazil, Chile, Iciopea, Ijipita, Jaina, Mexico, Tailadi kei Taki! Au marautaka tale ga na vunau ena talevoni, vakabibi vei ira era vosataka na noqu vosa.

Dina ga ni vakaleqai au vakalevu ni balebale tu ga vakirisi na itautau ni noqu vosa, vaka kina niu sa qase tale ga mai, au sa dau tovolea ga ena veigauna kece me tu vei au na yalo a vakaraitaka o Aisea, ena nona kaya: “Koi au oqo; mo ni talai au.” (Aisea 6:8) E vakavumarau dina vei keirau na neirau vukei ira e sivia na le ono mera mai yalataka nodra bula vei Jiova. Oqo na gauna marautaki levu taudua ni neirau bula.

E vakabi ga na noqu bula e liu ena buli iyaragi vakaiyanaqa mera vakamatei kina na tamata. Ena vuku ni loloma soliwale i Jiova, e dolava kina na sala vei au kei na noqu vuvale me keitou mai nona dauveiqaravi yalodina kei na neitou soli keitou vakatabakidua ni kauta yani vei ira na tamata na itukutuku vinaka ni bula tawamudu ena parataisi e vuravura. Niu railesuva na vakatulewa bibi au a vakayacora, e votu mai na noqu vakasama na ka e kaya na Malakai 3:10: “Vakatovolei au mada kina, sa kaya ko Jiova ni lewe vuqa, se’u na dolava, se segai, na katuba ni lomalagi, ka sovaraka vei kemudou na ka ni veivakalougatataki, me na sautu dina sara.” Keitou vakasinaiti ena kena yaco dina oqori vei keitou!

[Kato/​iYaloyalo ena tabana e 27]

Lakes: E dau cati ira na dauveivakaisini o tamaqu. E tovolea vakaukaua me kakua ni dauveivakaisini o koya, vakabibi ena nona ivakaraitaki vinaka vei keitou e vale. E dau tukuna vakawasoma vei keitou: “E ka bibi ke o dou yalataka na nomudou bula vei Jiova. Dou tu vakarau mo dou vakuai kemudou mai na so na ka ena nomudou qaravi Jiova. Oqori na ibalebale ni sa mai lotu Vakarisito e dua.” E dei tu ga vei au na veivosa oqori, e vakavuna meu vakatotomuria na nona ivakaraitaki meu vakuai au ena so na ka meu qaravi Jiova rawa kina.

[Kato/​iYaloyalo ena tabana e 27]

Christos: Au vakavinavinakataki rau dina vakalevu na noqu itubutubu ena nodrau soli rau vakatabakidua ena yalodina vei Jiova kei na nodrau vakayacora sara vakavinaka na nodrau itavi vakaitubutubu. Keitou duavata vakavuvale ena ka kece keitou cakava​​—mai na neitou cakacaka vakavunau ina neitou gade. Dina ni rawa ni rau vakaogai rau tale ena vuqa na ka, ia erau bula ga vakarawarawa na noqu itubutubu, rau qai vakabibitaka ga na nodrau cakacaka vakaitalatala. Nikua, au kila ni ka e vakamarautaki au duadua vakalevu na noqu vakaogai au vakatabakidua ena cakacaka i Jiova.

[Kato/​iYaloyalo ena tabana e 28]

Gregory: Dina ga ni rau vakauqeti au na noqu itubutubu meu vakarabailevutaka na noqu cakacaka vakaitalatala, ia e vukei au vakalevu meu vakatulewa dodonu na nodrau ivakaraitaki vinaka kei na nodrau marautaka dina na nodrau qaravi Jiova. Au sega ni lomaleqataka na veika e so meu rawa ni cakacaka kina vakatabakidua, meu qarava vinaka kina na cakacaka i Jiova. Au vakavinavinakataki rau na noqu itubutubu ena nodrau vukei au ena noqu mai raica rawa na marau e vu mai na noqu sasaga vagumatua.

[Kato/​iYaloyalo ena tabana e 28]

Toula: Erau dau vakabibitaka na noqu itubutubu ni ka talei duadua e rawa nida taukena na noda veiwekani vinaka kei Jiova kei na vu duadua ga ni marau dina na noda solia na noda vinaka kece vei Jiova. Erau vakaraitaka ena nodrau bula ni rawa ni vakayacoka dina o Jiova ena noda bula. E dau tukuna vakawasoma vei keitou o tamaqu ni dredre me vakamacalataki rawa na marau ni lomada ni sa lai cava e dua na siga meda vakacegu kina ni vinaka tu na noda lewaeloma, nida kila na noda sa solia na noda vinaka taucoko meda vakamarautaki Jiova.

[iYaloyalo ena tabana e 25]

Ena gauna ni noqu sotia e Kirisi, 1951

[iYaloyalo ena tabana e 25]

Keirau kei Ekaterini ena 1966

[iYaloyalo ena tabana e 26]

Na noqu vuvale ena 1996: (mai na imawi ina imatau, e muri) O Gregory, o Christos, o Toula, (i liu) o Lakes, o Ekaterini, o yau