iTalanoa ni Nona Bula

Vakalougatataki na Bulataki ni Sokalou

TALANOATAKA O WILLIAM AIHINORIA

Au yadra mai ena lomaloma ni bogi niu sa baci rogoca na osi i tamaqu. E veiqiqiyaki voli ena fuloa qai tabaka koto na ketena. Keitou sosovi koya, o ganequ, o tinaqu kei au. Ni sa via malumu na mosi, a dabe cake qai kaya ena dela ni nona cegu levu: “O ira ga na iVakadinadina i Jiova era kune vakacegu ena vuravura oqo.” Au sega ni kila se cava e vakaibalebaletaka, ia au dau nanuma tu ga na vosa oya, vakalevu ni se sega vakadua niu sotavi ira na iVakadinadina i Jiova. Au qai dau vaqaqa lo se cava na ibalebale ni nona vosa.

A YACO na ituvaki oqo ena 1953 niu se qai yabaki ono. E vica na wati tamaqu, keitou tiko e Ewossa, na koro ni teitei ena lomadonu ni ra kei Nigeria. Au ikarua ni gone, ia au imatai ni gonetagane ena vuvale i tamaqu, e 3 na watina qai 13 taucoko na luvena. Keimami tiko kece ena bure nei tukaqu, e va na kena rumu. Na vuvale oqo e wili tale ga kina o buqu, lewe tolu na taci tamaqu tagane kei na nodratou dui vuvale.

Au sega ni marautaka na noqu gauna ni gone. Dua na vuna levu oya na tautauvimate i tamaqu. E tauvi koya vakabalavu na mosi ni kete, yacova sara nona mate ena vica na yabaki e muri. E sega ni kilai rawa na vu ni mosi ni ketena, qai veiqaravi vakavuniwai kece e bau yacova na neitou iqila vakavuvale e sega ni walia rawa na nona leqa, na vusoi mada ga ni draunikau. E sega tale ga ni yaga na wainimate ni valenibula. Keitou dau tagi ena yasa i tamaqu ena levu na bogi ni sa dau mosi tu me yacova ni tagi na toa ena mataka ni siga e tarava. Rau dau salavata kei tinaqu ena vaqara iwali ni nona mate, keitou qai dau biu tu ga mai vakaveitacini vei Bubu.

Na tei kei na volitaki ni uvi, tavioka kei na vua ni kola e vukea na neimami bula vakavuvale. Keimami dau soqona tale ga na drega ni rapa me volitaki me rawa mai kina na ilavo. Na kakana ni veisiga na uvi. Keimami kana uvi ena mataka, natu na uvi ena yakavi, qai kana uvi tale ena bogi. Ia e bau dau veisau ena so na gauna ke keimami dau kana vudi vavi.

E tiki bibi ni neimami bula na qaravi kalou vu. Era cabora na lewenivuvale na kakana ina tabanikau era lili tu kina na buli. Ia e dau qarava tale ga na matakau o tamaqu me rawa ni veitaqomaki mai vei ira na yalo velavela kei ira na vakacuru.

Niu sa yabaki lima, keitou a biuta vakalekaleka nakoro, me keitou toki ina dua na koro ni teitei, e rauta ni tinikadua na kilomita na kena yawa. E tauvi tamaqu mai kina na mate e vu mai na ukomu na guinea, sa qai kuria ga vakalevu na mosi ni ketena. E sega ni cakava rawa e dua na ka ena siga, ia ni bogi mai e dau mosi tu ga. E lai takavi au tale ga mai kina na kutu e vakavuna na mate na typhus. Keitou sa bula sara tu ga ena loloma. Keitou mani toki lesu i nakoro me kua ni keitou mai mate tu vakaloloma ena vanua oqo. Me vaka niu luvena tagane ulumatua, e sega ni vinakati au o tamaqu meu dauteitei. E kila ni vuli vinaka e rawa ni vukei au meu tosoya cake kina na ivakarau ni neitou bula vakavuvale, meu vukei iratou tale ga kina na taciqu.

Sotavi Ira e So Tale na Lotu

Au tekivu vuli ni keitou sa lesu tale i nakoro. Au sotavi ira kina na lotu ni Veivanua Vakarisito. Ena veiyabaki ni 1950 vakacaca, ke o via vuli e kena ibalebale mo na curu tale ga ena nodra lotu na cicivaka na koronivuli. Niu vuli ena koronivuli ni lotu Katolika, au sa na lotu Katolika.

Au a curu ena koronivuli na Pilgrim Baptist Secondary School ena koro o Ewohinmi niu sa yabaki 19 ena 1966, e rauta ni walu na kilomita na kena yawa mai Ewossa. Sa duidui na ivakavuvuli vakalotu au vakavulici kina e kea. Niu vuli tiko ena koronivuli ni lotu Tawase, e sega ni vakatarai au na italatala ni lotu Katolika meu vakaitavi ena misa ni Sigatabu.

Noqu vuli tiko ena koronivuli ni lotu Tawase e sa qai imatai ni gauna meu raica kina na iVolatabu. Dina niu gole tiko ga ena lotu Katolika, au dau wilika vakataki au na iVolatabu ena veisigatabu kece ni oti na lotu. Na ivakavuvuli i Jisu Karisito e uqeti au meu saga me vinaka na ivakarau ni noqu bula ni sokalou. Na levu ga ni noqu wili iVolatabu, kei na levu ni noqu sega ni taleitaka na veivakaisini ni so na iliuliu ni lotu kei na nodra ivalavala vakasisila na lewenilotu. Au raica ni veibasai na ka era cakava o ira na kaya tiko nira lotu Vakarisito kei na ka e vakatavulica o Jisu kei ira na nona tisaipeli.

Au kidacalataka na kena yaco e so na ka. Ena dua na gauna niu lai voli cokocoko ni rosario ena kena sitoa, au raica ni lili tu ena matanikatuba e dua na qato ni vakatevoro. Dua tale na gauna a sagai au na qasenivuli liu ni koronivuli ni Baptist. Au qai kila e muri ni vakasalewalewa qai dau sagai ira tale ga e so. Au vakasamataka na veika e yaco oqo, au lomatarotarotaka kina, ‘E vakadonuya tu beka na Kalou na lotu e sega ni bau totogitaki ira na lewena se kena iliuliu me baleta na nodra ivalavala ca bibi?’

Veisau na Noqu Lotu

Au marautaka tiko na veika au wilika mai na iVolatabu, au yalataka niu na tomana tiko ga na noqu wiliwili. E kea sara ga au sa qai vakasamataka lesu na vosa nei tamaqu ena 15 na yabaki sa oti: “O ira ga na iVakadinadina i Jiova era kune vakacegu ena vuravura oqo.” Ia au via lomalomarua baleta o ira na iVakadinadina e koronivuli era dau vakalialiai, so na gauna era dau totogitaki nira sega via vakaitavi ena lotu ni veimataka. E duatani vei au e so na ka era vakabauta. Kena ivakaraitaki, e dredre meu vakasamataka nira le 144,000 ga era lako i lomalagi. (Vakatakila 14:3) Niu dau vinakata tu meu lai bula i lomalagi, au lomatarotarotaka se ra sa digitaki oti kece o ira oqo ni bera niu sucu!

E laurai ni o ira na iVakadinadina e duatani na nodra itovo kei na nodra rai. Era sega ni vakaitavi vata kei ira na gonevuli ena ivalavala dukadukali kei na ivakarau kaukaua. Vei au, o ira oqo era duatani sara ga mai vuravura, me vaka au wilika ena iVolatabu ni dodonu mera vaka oya na lotu dina.​—Joni 17:​14-​16; Jemesa 1:​27.

E lomaqu meu vaqaqa na lotu oqo. Ena Sepiteba 1969, au taura kina e dua na ivola “Na Ka Dina sa Basika ki na Bula Tawamudu.” Na vula e tarava, keirau vuli iVolatabu vata kei na dua na painia, na yacadra na italatala vakatabakidua ni iVakadinadina i Jiova. Ni tarai au sara ga na imatai ni vuli, au wilika tasevu kina na ivola Na Ka Dina ena bogi ni Vakarauwai me yaco sara ena yakavi ni siga e tarava. Au tukuna vei ira na noqu icaba e koronivuli na totoka ni ka au wilika. Era nanuma na gonevuli kei ira na qasenivuli niu sa lialia ena noqu vakabauta vou. Au kila niu sega ni lialia.​—Cakacaka 26:24.

E vakarogoi vei rau na noqu itubutubu na noqu vunautaka tiko na lotu vou. Rau vinakata meu lesu tale yani me keitou lai veivosakitaka na leqa oqo. E sega ni dua meu kere veivuke kina ni o ira kece na iVakadinadina era gole ina soqo ni tikina i Ilesha. Niu yaco yani i vale au sosa ga ena veivakalewai kei na levu ni taro era tarogi au kina na wekaqu kei tinaqu. Au tovolea ena noqu igu meu tutaka na dina au sa vulica mai na iVolatabu.​—1 Pita 3:​15.

E dreve ga na nodra sasaga mera vakadinadinataka ni o ira na iVakadinadina i Jiova era dauniveivakavulici lasu, sa qai sagai au ena dua tale na iwalewale na noqu momo. E vakamasuti au: “Mo nanuma tiko ni vinakati mo lai vuli. Ke o sa lai vunau, sa na tini koso na nomu vuli. Vakacava mo vuli mada, qai curu ina lotu oqori ni sa cava na nomu vuli.” Ena gauna oya, e vaka e donu vei au na ka e kaya o momo, au mani tinia kina na noqu vuli iVolatabu kei ira na iVakadinadina.

Ni oti ga na tuvaitutu ena Tiseba 1970, au gole sara vakadodonu ina Kingdom Hall, e tekivu sara ga mai na gauna oya na noqu sega ni calata na nodra soqoni na iVakadinadina i Jiova. Au vakaraitaka na noqu yalataki au vua na Kalou ena papitaiso ena 30 Okosita, 1971. Erau sega wale ga ni rarawataka na ka oqo o rau na noqu itubutubu, o ira tale ga na lewenikoro. Era kaya ni mate wale na nodra vakanuinui, ni o au na imatai ni gone e soli kina na sikolasivi ni matanitu ena koro o Ewossa kei na yasayasa e volekata. E vuqa era vakanuinui tu vei au. Era nuitaka niu na vakayagataka na noqu vuli meu vakavinakataka kina na koro.

Na Ka e Yaco Niu Veisau

O iratou e vale kei ira na qase e nakoro era tala mai e dua na ilawalawa mera mai cikevi au meu vakanadakuya na noqu vakabauta. E salavata kei na nodra rukaki au. “Kevaka o sega ni biuta na lotu oqori,” era kaya, “ena sega ni dua na ka vinaka o na sotava. Ena sega na nomu cakacaka. O na sega ni tara rawa e dua na nomu vale. O na sega ni kunea rawa e dua na watimu, o na sega tale ga ni vakaluveni.”

E veibasai dina na ka era rukaki au kina, ni oti ga e tini na vula ni cava na noqu vuli, au sa cakacaka sara vaqasenivuli. Ena Okotova 1972, au vakamautaka na watiqu lomani o Veronica. Ena dua na gauna e muri, a vakavulici au na matanitu meu daucakacaka ena tabana ni teitei. Au volia na imatai ni noqu motoka, au tekivu tara tale ga neitou vale. Ena 5 Noveba, 1973, a sucu kina na imatai ni luve i keirau yalewa o Victory, qai vica tale na luve i keirau ena veiyabaki e tarava yani, o Lydia, Wilfred, kei Joan. Na luve i keirau gone duadua o Micah a sucu ena 1986. O ira na luvequ era isolisoli vakamareqeti i Jiova.​—Same 127:3.

Niu raica lesu, e vuki na mua ni nodra vakanuinui ca me veivakalougatataki. Oya na vuna au vakayacani luvequ ulumatua kina me o Victory. Wale tiko ga oqo, era volavola mai nakoro, era kaya: “Keimami kerea tiko yani mo lesu mai mo mai vukea na vakatorocaketaki ni koro, ni sa vakalougatataki iko tiko na Kalou.”

Tuberi Iratou na Gone ena Sala Vakalou

Keirau kila vakaveiwatini ni sega ni rawa ni bosoki vata na itavi vakalou ni nodra susugi na gone kei na qarai ni iyau. Keitou vulica me rawarawa ga na neitou bula. E vinaka cake vei keitou na bula oqo, me kakua ni yaco e dua na leqa ke duatani tale na ivakarau ni neitou bula.

E kena ivalavala vei keimami me vica na matavuvale mera tiko vata ena dua ga na vale, vakayagataka vata e dua ga na valenisili, valenikuro kei na veika tale e so. Ia keitou marau ni bau rawa me keirau redetaka na vale me keitou tiko kina vakaveitamani ena tauni kece au lesi kina vakacakacaka. Dina ga ni saulevu toka na rede, ia e vakalailaitaka na nodratou vakamuai cala na gone. Au vakavinavinakataki Jiova ena veiyabaki kece oya ni rawa ni keirau tuberi iratou cake na gone ena ituvaki bulabula vakayalo.

Kena ikuri, e tu ga e vale o watiqu me qaravi iratou vinaka kina na gone. Niu dau suka mai ena cakacaka keitou dau tovolea me keitou cakacaka vata vakavuvale. Okati e ke na vuli iVolatabu vakavuvale, vakavakarau kei na tiko ena soqoni, vakaitavi ena cakacaka vakavunau vakarisito, kei na ka ni veilasamaki.

Keirau dau tovolea me keirau muria na ivakasala ena Vakarua 6:​6, 7, e uqeti ira na itubutubu mera vakavulici ira na gone ena veigauna kece ga. Oqo e uqeti iratou na gone me ratou qara ga na nodratou icaba e loma ni ivavakoso ka sega ni o ira na tamata ni vuravura. Eratou vulica na gone na neirau ivakaraitaki me ratou qarauna na nodratou ilala baleta ni vuqa na gauna o au kei Veronica keirau sega ni dau veimaliwai kei ira na sega ni vakabauta.​—Vosa Vakaibalebale 13:20; 1 Korinica 15:33.

Ia na neirau veitaqomaki kei na veivakavulici e sega wale ga ni sala ni veiuqeti vei iratou na gone. E dau dola tu ga na neitou vale vei ira na lotu Vakarisito gugumatua, e levu vei ira na ivakatawa dauveilakoyaki ni iVakadinadina i Jiova. Na neitou dau tiko vata vakavuvale kei ira na lotu Vakarisito matua oqo, eratou dau raica kina na gone na yalo ni nodra soli ira vakatabakidua. Oqo e vaqaqacotaka na neirau veivakavulici, ratou qai bulataka sara ga na gone na ka dina mai na iVolatabu.

Au Vakalougatataki Niu Bulataka na Noqu Sokalou

Keitou cakacaka vakaitalatala vakatabakidua tiko ena gauna oqo, o au, na watiqu kei na va na luve i keirau. Au tekivu painia ena 1973. Ena veiyabaki sa oti, e mai tao ena so na gauna na noqu cakacaka vakaitalatala vakatabakidua ena vuku ni dredre ni bula vakailavo. E ka ni marau vei au meu dau veituberi ena so na gauna ena Koronivuli ni Cakacaka Vakaitalatala, era tuberi kina na dauveiqaravi vakaitalatala kei na qase ni ivavakoso ni iVakadinadina i Jiova. Ena gauna oqo au marautaka niu lewe tiko ni Komiti Veitaratara kei na Valenibula, au ivakatawa tale ga ni korolevu o Uhonmora.

O rau na luvei keirau qase o Victory kei Lydia, erau qase ni ivavakoso na watidrau. Eratou veiqaravi tiko ena valenivolavola ni tabana ni iVakadinadina i Jiova e Igieduma, Nigeria. E sa dauveiqaravi vakaitalatala o Wilfred, o koya e qase vei rau na gonetagane, ia o koya e gone duadua o Micah e dau painia veivuke vakawasoma. A vakaotia na nona vuli ena 1997 o Joan, e sa painia tudei tiko.

E dua na ka ni veivakalougatataki na noqu vukei ira na so mera mai qarava na Kalou o Jiova. E so vei ira era wekaqu dina. A saga o tamaqu me mai qaravi Jiova, ia e vakataotaki koya na levu ni watina. Noqu gauna ni gone me yacova mai oqo, au dau taleitaki ira na tamata. Niu dau raica nodra rarawa na tani, e vaka ga e sega ni bibi na noqu leqa. Na nodra raica na noqu dau dina ni vukei ira, e rawarawa kina vei ira mera vosa vei au.

E dua vei ira au vukea me mai kila na inaki ni Kalou, e gonetagane e sa davo tu ga vakadua. E cakacaka ena tabana ni livaliva, qai kati koya vakaca na livaliva mani paralasi kina mai mabuna ka lako sobu. E ciqoma me vuli iVolatabu qai vakamalua nona bulataka sara ga na ka e vulica. Nona papitaiso ena 14 Okotova, 1995, ena uciwai voleka ga ena neitou vale, se qai imatai ni gauna ena 15 na yabaki me duri mai kina ena nona imocemoce. E tukuna ni oya na siga marautaki duadua vua. Ena gauna oqo e sa dauveiqaravi vakaitalatala tiko ena ivavakoso.

Au via tukuna ga niu sega vakadua ni veivutunitaka noqu digia ena 30 na yabaki sa oti meu qaravi Jiova ena duavata kei ira era yalataki ira mera nona tamata. Era vakaraitaka na loloma dina. Kevaka mada ga e sega na veivakalougatataki i Jiova me baleta na inuinui ni bula tawamudu vei ira na nona tamata yalodina, au na bulataka ga na noqu sokalou vua. (1 Timoci 6:6; Iperiu 11:6) Na sokalou e dusia na noqu sala qai vakataudeitaka tale ga na noqu bula, e kauta mai na reki, na lomavakacegu kei na marau vei au kei na noqu vuvale.

[iYaloyalo ena tabana e 25]

Keirau vakaveiwatini kei iratou na gone ena 1990

[iYaloyalo ena tabana e 26]

Keitou vakavuvale, kei rau na vugo i keirau