Na iVolatabu​—E Vakamareqeti, ia a Vakatabui Tale Ga

“Au taleitaka me vakadewataki na iVolatabu ena vosa kece,” e vola o Desiderius Erasmus, na vuku ni Oladi ena ika16 ni senitiuri.

E NUITAKA o Erasmus mera wilika ra qai kila kece na tamata na iVolatabu. Ia o ira era dau saqata na iVolatabu, era cata matua na vakasama oya. E vanua vakarerevaki sara o Urope ena ika16 ni senitiuri vei ira na bau via kila na lewe ni iVolatabu. E vakarota e dua na lawa vakamatanitu e Igiladi ena gauna oya ni “o koya e wilika na iVolatabu Vakavalagi e dodonu me kautani mai vua na nona vanua, na nona iyau, na veika kece sara e taukena, kei na nona bula . . . ia, kevaka era be, se ra baci wiliwili tale nira sa vosoti oti, mera na kuna nira tusaqata na tui, ra qai vakamai nira vukitani mai vua na Kalou.”

Na Veivaqaqai ni lotu Katolika (Catholic Inquisition) e Urope e vakasasataki ira na matalotu era “vukitani” me vakataki ira na Waldenses ni Varanise, ra qai vakacacani ira sara vakaukaua baleta ni dau nodra ivalavala mera vunau “mai na kosipeli kei na ivola lalai, kei na so tale na lewe ni iVolatabu, . . . ia na vunau kei na vakamacalataki ni iVolatabu [a nodra] cakacaka vakatabakidua ga na italatala.” E sega ni wiliki rawa na levu ni tagane kei na yalewa era sotava na veivakararawataki mosimosi, ra lai mate sara ena nodra vakamareqeta na iVolatabu. Era bolea mera sotava na itotogi bibi, mera cavuta rawa ga na Masu ni Turaga se na Vunau e Tini, mera vakavulici luvedra tale ga kina.

Na yalodina vaka oqo ena Vosa ni Kalou e kunei tale ga vei ira era a biuti Igiladi, ra sokowasa mera lai tawani Mereke. E liu, mai Mereke, “erau lakolako vata na wilivola kei na lotu, e kena ibalebale ni yavu sara ga ni nodra bula na kena kilai vinaka na iVolatabu,” e kaya na ivola A History of Private Life​—Passions of the Renaissance. E veivakadreti sara mada ga kina e dua na ivunau a tabaki e Boston ena 1767: “Wilika vagumatua na iVolatabu. E dodonu mo wilika ena veimataka kei na veiyakavi e dua na wase mai na iVolatabu.”

E kaya na Barna Research Group mai Ventura, e Kalifonia, ni sivia e 90 na pasede ni kai Mereke era taukena e tolu na iVolatabu. E vakaraitaka e dua na vakatataro se qai caka ga oqo e kea, ni dua na ka na nodra se doka tiko ga na iVolatabu, “ia mera vakayagataka na gauna mera wilika kina, mera vulica, ra qai bulataka . . . e sa vaka me ka ni gauna makawa.” E levu e vovodea wale ga na nodra kila na lewenivola. E kaya e dua na tagane dauvolavola ni niusiveva: “E tu tu yadua mera qai kauaitaka na tamata ni iVolatabu e rawa ni tiko kina na iwali ni leqa kei na veika e sotavi ena gauna oqo.”

Takalevu Ena Gauna Oqo na Vakasama ga Vakavuravura

E dua na vakabauta takalevu, oya ni rawaka ena bula oqo e vakatau vakatabakidua ina noda vakayagataka vinaka ga na noda vakasama, kei na veitokoni vakatamata. Na iVolatabu e dikevi me dua ga vei ira na ivola ni vakasama vakalotu era bini tu, kei na ivola e talanoataka na nodra bula na tamata, e sega ni ivola e kune kina na itukutuku dina.

O koya gona, mera qai kila vakacava e levu na isaunitaro dodonu ni vuqa na veika vereverea e dau lomatarotarotaki tu ena noda bula? Nira veilecayaki tu vakayalo, e sega na itovo tudei, e sega na idusidusi vakalotu, kei na veivakasalataki mera dusimaki kina. Era vaka na waqa e sega na kena iuli, era “veitosoyaki ka veikauyaki e na cagi kecega ni vakavuvuli, e nai lawaki ca ni tamata, e na dauveivaqaseni sa nakiti kina na veivakacalai.”​—Efeso 4:14.

E dodonu meda taroga, E ivola wale beka ga ni lotu na iVolatabu? Se Vosa dina ni Kalou, e lewena na itukutuku yaga qai bibi? (2 Timoci 3:​16, 17) E yaga beka meda dikeva na iVolatabu? Na ulutaga e tarava ena sauma na veitaro oqo.

[iYaloyalo ena tabana e 3]

Desiderius Erasmus

[Credit Line]

From the book Deutsche Kulturgeschichte

[iYaloyalo ena tabana e 4]

Era vakacacani sara vakaukaua na Waldenses nira dau vunau mai na iVolatabu

[Credit Line]

Stichting Atlas van Stolk, Rotterdam