Desiderius Erasmus

VULI KEI NA KA E VAKABAUTA

Ni kila vinaka o Erasmus na vosa vaKirisi kei na vosa vakaLatina, e rawarawa kina nona veidutaitaka na ivolavivigi ni iVolatabu vaKirisi kei na vakadewa vakaLatina ni iVolatabu me vaka na Latin Vulgate. E vakabauta ni bibi me kilai na iVolatabu, mani saga me vakadewataki na iVolatabu ena so tale na vosa era kila e levu ena nona gauna.

A vinakata o Erasmus me vakayacori na veiveisau ena lotu Katolika ni vakabauta e dodonu me tiki ni nona bula e dua na ivakavuvuli vaKarisito, sega ni rauta me vakaitavi wale ga ena so na cakacaka vakalotu. E levu tale era kudru ra qai togoraka me caka na veiveisau ena lotu vakaRoma, era mani nanuma na lotu Katolika ni bukani ira qori o Erasmus.

A vola o Erasmus na nodra veivakalolomataki na italatala, nodra nanuma nira dua na ka, nodra vaqara rogo kei na nodra tokona na ivalu na tui tabu. E sega ni vakataki ira na italatala veivakaisini o Erasmus, era dau vakayagataka eso na ivalavala vakalotu me vaka na vakatutusa, nodra sokaloutaki na sanito, na lolo, kei na ilakolako vakalotu mera rawaka kina. A sega tale ga ni duavata o Erasmus kei na ivalavala vakalotu me vaka na volitaki ni veivakadonui me bokoci kina na ivalavala ca kei na vakatabui ni vakawati.

VAKADEWA VAKIRISI NI VEIYALAYALATI VOU

Na imatai ni vakadewa vaKirisi ni Veiyalayalati Vou a vakarautaka o Erasmus e lakovata kei na ikuri ni ivakamacala, qai sevutaki qori ena 1516. A vakadewataka tale ga ena vosa vakaLatina na iVolatabu vaKirisi, ia e duatani mai na Vulgate na nona vakadewa. A dau dikeva tale o Erasmus na nona vakadewa ni toso na gauna, qai levu na ka e laurai ena nona vakadewa e duidui sara mai na ka e laurai ena Latin Vulgate.

Kena ivakaraitaki, e vakacurumi ena Vulgate eso na matavosa me tokona na ivakavuvuli ni Letoluvakalou. Qori ena 1 Joni 5:7, e tukuni kina: “E lomalagi, na Tama, na Vosa, kei na Yalo Tabu: eratou duabauga na le tolu qo.” Ia a sega ni biuta na matavosa qori o Erasmus ena imatai ni rua na itabataba ni Veiyalayalati Vou, ni a sega ni raica ena ivolavivigi vaKirisi a vakadidike kina. A qai vakasaurarataki ena dua na gauna e muri me vakacuruma ena ikatolu ni itabataba a vakarautaka.

A vakadewataki tale ga na Veiyalayalati Vou ena so tale na vosa e Urope ra qai yavutaki kece mai na vakadewa vaKirisi ni Veiyalayalati Vou i Erasmus. Eratou vakayagataka na vakadewa i Erasmus o Martin Luther, William Tyndale, Antonio Brucioli , kei Francisco de Enzinas me ratou vakadewataka kina na iVolatabu vaKirisi ena vosa vakaJamani, vakavalagi, vakaItali, kei na vosa vakaSipeni.

A bula donuya o Erasmus e dua na gauna ni veileqaleqati vakalotu, qai yaga na nona vakadewa vaKirisi ni Veiyalayalati Vou ena nodra sasaga eso era vinakata me vakayacori na veiveisau ena lotu. Era kila e levu ni vinakata tale ga o Erasmus me caka na veiveisau. Ia a vakasuka tale o Erasmus ena gauna sa tekivu dina kina na veiveisau, sa sega ni via tukuna e dua na ka ena veileti vakalotu a qai yaco e muri. A vola ena sivia na 100 na yabaki sa oti na dauvakadidike o David Schaff ni o Erasmus a “mate vakaloloma, era vakanadakui koya na lewenilotu. Era kaya na Katolika ni sega ni lewe ni nodra lotu, era kaya tale ga qori na lotu Tawase.”