Toso Vata kei na iSoqosoqo i Jiova
‘Me vakavinakataki kemudou mada ga o koya na Kalou ni veivakacegui ena ivalavala vinaka kece ga mo dou cakava kina na nona lewa.’—IPERIU 13:20, 21.
1. Sa ra le vica na lewe i vuravura, ia e vakaevei na kedra levu na lewe ni so na lotu?
ENA yabaki 1999, e yacova kina na ononabilioni na lewe i vuravura! Mai na iwiliwili oqo, e vakaraitaka na ivola na World Almanac, era lotu Musilimi e 1,165,000,000; 1,030,000,000 era lotu Katolika; 762,000,000 era lotu Idu; 354,000,000 era lotu Buda; 316,000,000 era lotu Tawase; qai le 214,000,000 era lotu Orthodox.
2. E vakaevei tu beka na lotu nikua?
2 Nida raica gona na levu ni lotu kei na dui ivakavuvuli era muria, e rawa beka ni tukuni nira muria tiko na lewa se loma ni Kalou o ira na vica vata na milioni oqo? Sega, “ni sa sega ni vu ni veisei na Kalou, sa vu ni vakacegu ga.” (1 Korinica 14:33) Ena yasana adua, vakaevei o ira na tamata i Jiova e vuravura raraba era vaka e dua ga na mataveiwekani? (1 Pita 2:17) Ke ra dikevi vinaka, ena laurai ni ‘vakavinakataki ira ena ivalavala vinaka kece ga na Kalou ni veivakacegui mera cakava na nona lewa.’—Iperiu 13:20, 21.
3. Na cava e yaco e Jerusalemi ena Penitiko 33 S.K., ena vuku ni cava?
3 Sa macala tu ga ni kedra levu na dau veimaliwai kei ira na iVakadinadina i Jiova e sega ni yavu me tukuni kina ni oya sara ga na ivakadinadina ni nona veivakadonui na Kalou; e sega ni bibi vua na Kalou na keda le levu. A sega ni digi ira na Isireli baleta na kedra “lewe levu.” E sega, nira “lewe lailai ga vei ira na matanitu kece.” (Vakarua 7:7) Ia ni a sega ni yalodina o Isireli, e tokitaka kina o Jiova na nona veivakadonui ena Penitiko 33 S.K. ina dua na ivavakoso vou era lewena na imuri i Jisu Karisito. Era lumuti ena yalo tabu i Jiova ra qai gumatua ni kacivaka yani na itukutuku dina me baleta na Kalou kei Karisito.—Cakacaka 2:41, 42.
Toso Tiko ga i Liu
4. Na cava e rawa ni tukuni kina ni a toso tiko ga na ivavakoso vakarisito taumada?
4 A toso tiko ga i liu ena imatai ni senitiuri na ivavakoso vakarisito, levu na yalava vou e vunau rawa kina, levu e vukea mera tisaipeli, levu cake tale ga nona kila na inaki ni Kalou. O ira na lotu Vakarisito taumada era toso vata kei na veivakararamataki vakayalo e vakarautaki yani vei ira ena so na ivola uqeti vakalou. Era vakayacora vakavinaka sara nodra cakacaka vakaitalatala ni dau veivakauqeti nodratou veisiko yani na yapositolo kei na so tale. Na tikina oqo e volatukutukutaki tu vakavinaka ena iVolatabu Vakirisi Vakarisito.—Cakacaka 10:21, 22; 13:46, 47; 2 Timoci 1:13; 4:5; Iperiu 6:1-3; 2 Pita 3:17, 18.
5. Na cava e toso tiko ga kina nikua na isoqosoqo ni Kalou, ia na cava meda toso vata kina kei na isoqosoqo oqo?
5 O ira na iVakadinadina i Jiova ni gauna oqo, me vakataki ira na lotu Vakarisito taumada, era le vica wale sara nira se qai tekivu. (Sakaraia 4:8-10) Sa macala vinaka tu mai, volekata na icavacava ni ika19 ni senitiuri, ni yalo tabu ni Kalou e cuqena tiko na nona isoqosoqo. E laurai ni toso cake noda kila na iVolatabu qai toso cake na levu ni noda cakava na loma ni Kalou, baleta ga nida nuitaka na veidusimaki ni yalo tabu, sega ni kaukaua vakatamata. (Sakaraia 4:6) Ia oqo nida sa tiko ena “veisiga maimuri [se, “iotioti ni veisiga,” NW]” e bibi meda toso vata kei na isoqosoqo i Jiova e toso tiko ga i liu. (2 Timoci 3:1-5) Nida cakava oqori, ena dei tiko ga kina na noda vakanuinui da qai vakaivotavota ena kena vakarogoi tiko ga yani na Matanitu ni Kalou tauyavu oti ni se bera ni muduki na ivakarau ni veika kei vuravura e cici tu nikua.—Maciu 24:3-14.
6, 7. Na tolu na vanua cava sa toso kina na isoqosoqo i Jiova eda na veivosakitaka oqo?
6 Era se maliwai keda tiko nikua o ira e tekivu nodra vakasosoqoni kei na isoqosoqo i Jiova mai na veiyabaki sara ni 1920, 30, kei na 40. Dredre dina me vakabauti vei ira na bula donuya na veigauna oya ni na vakasakiti vaka oqo na tubu kei na toso ni isoqosoqo. Vakasamataka mada na veika vakairogorogo e yaco ena keda ivolatukutuku ni gauna oqo! Ena yaga vakayalo vei keda meda vakananuma lesu na veika sa vakayacora o Jiova ni vakayagataki ira kina nona tamata era dusimaki vakalou.
7 A druka sara ga o Tevita ni vakasamataka na cakacaka veivakurabuitaki i Jiova. E kaya kina: “Kevaka ka’u via vakatusa ka tukuna, e dredre ni wili.” (Same 40:5) Oqori tale ga na ka eda lekata ni na sega ni rawa meda tukuna kece na cakacaka lelevu uasivi i Jiova ena noda gauna oqo. Ia meda raica mada ga e tolu na vanua e toso kina na isoqosoqo i Jiova: (1) na veivakararamataki vakayalo e toso tiko ga, (2) na cakacaka vakaitalatala e vakarabailevutaki qai toroi cake na kena vinaka, kei na (3) veiveisau ena ituvatuva vakaisoqosoqo e vakayacori ena kedra gauna donu.
Marautaki na Veivakararamataki Vakayalo
8. Me salavata kei na Vosa Vakaibalebale 4:18, na cava eda sa vakararamataki kina vakayalo me baleta na Matanitu ni Kalou?
8 Sa vakadinadinataki na ka e kaya na Vosa Vakaibalebale 4:18 me baleta na veivakararamataki vakayalo e toso tiko ga. E kaya: “Na nodra sala na yalododonu sa vaka na rarama sa cila tu, sa levu cake tiko na kena rarama ka yacova na siga levu.” Eda marautaka dina na veika e so eda sa vakararamataki kina vakayalo! A vakabibitaki na Matanitu ni Kalou ena soqo ni tikina mai Cedar Point, Ohio, mai Mereke, ena 1919. E taurivaka tiko na Matanitu oya o Jiova me vakacerecerea na yacana, me vakadinadinataka tale ga na dodonu ni nona veiliutaki. Io, eda mai kila rawa ga ena vuku ni veivakararamataki vakayalo ni vakamatatataki tu ena iVolatabu mai na Vakatekivu me yacova na Vakatakila, na inaki i Jiova me na vakacerecerea na yacana ena nona vakayagataka na Matanitu e veiliutaki kina na Luvena. E yavutaki gona e kea na nodra inuinui lagilagi na tamata era lomana na ivalavala dodonu.—Maciu 12:18, 21.
9, 10. Ena veiyabaki ni 1920, na cava a kilai rawa me baleta na rua na isoqosoqo erau na sega ni veiriti, e yaga vakacava na kena kilai oya?
9 Ena soqo ni tikina mai Cedar Point, ena 1922, a uqeti ira na lewenisoqo o J. F. Rutherford mera “kacivaka, kacivaka, kacivaka, na Tui kei na nona matanitu.” Ena ulutaga “Sucu na Matanitu,” e tabaki ena Watch Tower, 1 Maji, 1925, e kau cake mai kina na parofisai e so e kilai nira dusia na yabaki 1914 me yabaki e tauyavutaki kina na Matanitu ni Kalou. A kilai rawa tale ga ena veiyabaki ni 1920 ni tiko e rua na isoqosoqo erau na sega ni veiriti—na nei Jiova kei na nei Setani. Sa carubi tu oqo na nodrau veisaqasaqa, ia kevaka eda via to kei na isoqosoqo ena qaqa, e bibi meda toso vata kei na isoqosoqo i Jiova.
10 E mai yaga vakacava vei keda na veivakararamataki vakayalo vaka oya? Ni sega ni vakavuravura na Matanitu ni Kalou kei na kena Tui o Jisu Karisito, o keda tale ga meda kua. Ena noda sega ni vakavuravura, eda vakaraitaka kina nida tutaka tiko na ka dina. (Joni 17:16; 18:37) Nida raica na medremedrea ni leqa sa solega tu na vuravura ca oqo, eda vakavinavinaka dina nida sega ni wili vata tu kei na isoqosoqo i Setani! Eda kalougata tale ga nida taqomaki vinaka vakayalo ena loma ni isoqosoqo i Jiova!
11. Na yaca vakaivolatabu cava era ciqoma na tamata ni Kalou ena 1931?
11 Ena 1931, a vakamacalataki donu kina na Aisea 43:10-12 ena soqo ni tikina mai Columbus, Ohio. Era ciqoma e kea na Gonevuli ni iVolatabu na yaca vakasakiti na iVakadinadina i Jiova. E ka dokai dina me vakarogoi yani na yaca ni Kalou ena veivakabulai vei ira na masuta!—Same 83:18; Roma 10:13.
12. Na veivakararamataki vakayalo cava me baleta na isoqosoqo levu a vakarautaki ena 1935?
12 Ni se bera na veiyabaki ni 1930, a sega tu ni matata vei ira e levu na tamata ni Kalou se cava e nodra inuinui. E so era vakasamataka tu na lai bula i lomalagi ia e dreta na yalodra na ivakavuvuli ni iVolatabu me baleta na vuravura parataisi. A vakatubumarau dina vei ira na lewenisoqo ena soqo ni tikina mai Washington, D.C. ena 1935 nira rogoca ni isoqosoqo levu e cavuti ena Vakatakila wase e 7, e dusia e dua na ilawalawa e nodra inuinui na bula e vuravura. Me tekivu mai na gauna oya, sa qai totolo cake ga na cakacaka ni nodra vakumuni na isoqosoqo levu. Eda marau dina ni matata vinaka tu vei keda se o cei o ira na isoqosoqo levu oqori. Nida raica gona nira sa qai soqoni ga vakalevu na tamata mai na veivanua, yavusa, kei na duivosa, e yavalati keda oqori meda vakusakusa meda toso vata tiko ga kei na isoqosoqo i Jiova.
13. Na ile bibi cava a kau cake mai ena 1941 ena soqo ni tikina mai St. Louis?
13 Na ile bibi me kauai kina na kawatamata a vakabibitaki ena 1941 ena soqo ni tikina mai St. Louis, Missouri. Na ile oya e vauca tiko na dodonu ni veiliutaki e lomalagi kei vuravura. Sa voleka sara oqo me vakadeitaki na kena dina, ia sa totolo mai na siga levu qai rerevaki me vakayacori kina oya! E vakabibitaki tale ga ena 1941 na ile erau salasalavata e vauca na yalodina, e soli kina vei keda yadua na galala meda vakaraitaka se da totaka na veiliutaki cecere ni Kalou se sega.
14. Ena soqo cokovata ni veimatanitu ena 1950, na cava e vulici kina me baleti ira na turaga era cavuti ena Aisea 32:1, 2?
14 Ena soqo cokovata ni veimatanitu ena 1950 mai Niu Yoka, e vakatakilai kina se o cei o ira na turaga era cavuti ena Aisea 32:1, 2. Vaka mera kidacala e levu ni sa vosa o Brother Frederick Franz ena ulutaga oqo qai vakamacalataka nira tiko ena keda maliwa o ira na turaga ni vuravura vou. Kaburaki sara vakalevu na rarama vakayalo ena soqo ni tikina oya kei na kena era qai vakayacori e muri. (Same 97:11) Eda marautaka dina ni noda sala “sa vaka na rarama sa cila tu, sa levu cake tiko na kena rarama ka yacova na siga levu”!
Na Toso Ena Noda Cakacaka Vakaitalatala
15, 16. (a) Eda toso vakacava ena vuku ni noda cakacaka vakaitalatala ena veiyabaki ni 1920 kei na 1930? (b) Na ivola cava soti e vakavuna me guti kina na cakacaka vakaitalatala vakarisito ena vicasagavulu na yabaki se qai sivi?
15 Na ikarua ni sala e toso kina na isoqosoqo i Jiova e baleta tiko na noda cakacaka bibi—na vunautaki ni Matanitu ni Kalou kei na nodra vukei e so mera tisaipeli. (Maciu 28:19, 20; Marika 13:10) Me rawati na cakacaka oqo, e sega ni cegu na isoqosoqo ni vakabibitaka tiko ga vei keda meda vakarabailevutaka noda cakacaka vakaitalatala. Era uqeti ena 1922 na lotu Vakarisito kece mera vakaitavi ena cakacaka vakavunau. Ena vakatau sara ga vei ira yadua mera vakacaudreva na nodra rarama mera dui vakaitavi kina ena vakadinadinataki ni ka dina. (Maciu 5:14-16) A navuci ena 1927 me biu vakatikitiki na Sigatabu me siga ni cakacaka vakavunau. Tekivu ena Feperueri 1940, sa ra dau raici vakalevu na iVakadinadina ena veitolonisala e loma ni tauni nira veisoliyaka voli na Watchtower kei na Consolation (sa Yadra! ena gauna oqo).
16 A tabaki ena 1937 e dua na ivola lailai e vakatokai na Model Study (Na iWalewale ni Veivakavulici), e vakabibitaki kina na veisikovi lesu mera tuberi ena ivakavuvuli dina ni iVolatabu o ira na lesuvi. Ena veiyabaki ni oti oya, a vakabibitaki vakalevu na cakacaka ni veivakavulici ena iVolatabu. Sa qai guti ga na basoga ni cakacaka vakaitalatala oqo ni sa tabaki na ivola “Let God Be True” ena 1946 kei na ivola Na Ka Dina sa Basika ki na Bula Tawamudu ena 1968. Ena gauna oqo, eda sa taurivaka tiko na ivola Na Ka Mo Kila Mo Bula Tawamudu Kina. Ni vulici na ivola oqo, sa ra na yavutaki dei kina ena iVolatabu o ira na vukei tiko mera tisaipeli.
Toso Ena Vakavinakataki ni Veika Vakaisoqosoqo
17. Me vaka e sa tukuni tu ena Aisea 60:17, e raici vakacava na toso ena isoqosoqo i Jiova?
17 Na ikatolu ni sala e toso kina na isoqosoqo i Jiova e vauca na kena vakavinakataki tiko ga na isoqosoqo. E yalataka o Jiova ena Aisea 60:17: “Ka’u na kauta mai na koula mei sosomi ni parasa, ka’u na kauta mai na siliva mei sosomi ni aironi, ka mei sosomi ni kau na parasa, ka mei sosomi ni vatu na aironi: ia ka’u na cakava na nomu mataveilewai me vu ni veivakacegui, kei ira sa dauvakasaurarataki iko me ra vu ni valavala dodonu.” Me salavata kei na parofisai oqo, sa dau caka na ka me vakavinakataki kina na sala e so e liutaki kina na cakacaka ni kena vunautaki na Matanitu ni Kalou kei na nodra vakatawani na qelenisipi.
18, 19. Ena toso ni veiyabaki, na cava soti na ka e vakavinakataki kina na isoqosoqo?
18 Ena 1919, a lesi e dua na service director ena ivavakoso yadudua era kerea yani me tuvanaki nodra cakacaka vakavunau. Na ka oqo e vakabulabulataka na noda cakacaka vakavunau. A tarovi ena 1932 na iwalewale ni veidigitaki era laveligataki kina o ira mera qase ni ivavakoso kei na dikoni, mai oti e kea na ivalavala vakatamata ni veidigitaki ena keda maliwa. Dua tale na ka vakairogorogo e sauvi ena 1938 oya na nodra tekivu lesi na dauveiqaravi kece ena ivavakoso ena ivalavala e salasalavata vakavoleka sara kei na veilesi vakalou e dau vakayacori ena ivavakoso vakarisito taumada. (Cakacaka 14:23; 1 Timoci 4:14) Ena 1972, era lesi na ivakatawa kei na dauveiqaravi vakaitalatala mera veiqaravi me vakataki ira ga na tagane lotu Vakarisito taumada. Oya me kua ni dua ga na tagane me veiqaravi vakaivakatawa ni dua na ivavakoso, ia me vaka e vakaraitaka na Filipai 1:1 kei na so tale na tikinivolatabu, o ira na sauva na ivakatagedegede me baleti ira na ivakatawa mera veiqaravi vata ena dua na ilawalawa qase.—Cakacaka 20:28; Efeso 4:11, 12.
19 A tekivu ena 1975 na ituvatuva mera raica kina na cakacaka ni isoqosoqo i Jiova e vuravura raraba na komiti e so ni iLawalawa Dauvakatulewa. Ra lesi na Komiti ni Tabana mera raica na cakacaka ena nodra dui yalava. Mai na gauna oya sa dau sagai me vakarawarawataki na cakacaka ena itikotiko liu vaka kina ena valenitabana kece ni Watch Tower Society me rawa ni ‘digitaki kina na veika e uasivi sara.’ (Filipai 1:9, 10, VV) Na itavi e vakacolati vei ira na ivakatawa era cakacaka ena ruku i Karisito e vauci kina nodra liutaka na veivakalotutaki, veivakavulici ena ivavakoso, kei na nodra vakatawani vinaka na qelenisipi ni Kalou.—1 Timoci 4:16; Iperiu 13:7, 17; 1 Pita 5:2, 3.
Veiliutaki Sara Tiko ga o Jisu
20. Nida toso vata kei na isoqosoqo i Jiova, ena gadrevi meda ciqomi Jisu ena nona itutu cava?
20 Nida toso vata kei na isoqosoqo i Jiova e toso tale tiko ga, ena gadrevi meda ciqomi Jisu Karisito ena nona itutu lesi vakalou me “ulu ni soqosoqo lewe ni lotu.” (Efeso 5:22, 23) Bibi tale ga na ka e tukuni vei keda ena Aisea 55:4: “Raica, [o yau o Jiova] ka’u sa soli koya me nodra dautukutuku na veimataqali, me nodra turaga ka vu-ni-vunau na veimataqali.” E kila vinaka o Jisu na veiliutaki. E kilai ira tale ga nona sipi kei na nodra ivalavala. Ena gauna mada ga e dikevi iratou kina na ivavakoso vituvitu e Esia Lailai, e cavuta vakalima oqo: “Au sa kila na nomui valavala.” (Vakatakila 2:2, 19; 3:1, 8, 15) E kila tale ga o Jisu na ka e ganiti keda me vakataki Tamana. Ni se bera ni cavuta na Masu ni Turaga o Jisu, a kaya: “Sa kila tu na Tamamudou na ka e yaga vei kemudou ni bera ni dou kerea vua.”—Maciu 6:8-13, VV.
21. E vakavotui vakacava ena ivavakoso vakarisito na veiliutaki i Karisito?
21 E vakavotui vakacava na veiliutaki i Jisu? Dua oya ena vukudra na ivakatawa vakarisito, o ira ‘na isolisoli tamata.’ (Efeso 4:8) Ena Vakatakila 1:16, eda raici ira kina na ivakatawa vakarisito nira tiko ena liga imatau i Karisito, e lewai ira o koya. Na ituvatuva me baleti ira na qase nikua e dusimaka tiko o Jisu, se ra nuitaka na bula i lomalagi o ira na qase se ra vakanuinui ina bula e vuravura. Me vaka sa vakamacalataki mai ena ulutaga sa oti, e lesi ira na yalo tabu me salavata kei na ivakatagedegede sa virikotori tu ena iVolatabu. (1 Timoci 3:1-7; Taito 1:5-9) Ena imatai ni senitiuri, era raica na cicivaki ni ivavakoso kei na vunautaki ni Matanitu ni Kalou na ilawalawa qase era tiko mai Jerusalemi era lewe ni ilawalawa dauvakatulewa. Na ivakarau vata ga oya e muri tiko ena isoqosoqo i Jiova edaidai.
Toso Vata Tiko!
22. E dau veivuke vakacava na iLawalawa Dauvakatulewa?
22 Na veika ni Matanitu ni Kalou e vuravura sa tataunaki tu vua “na dauveiqaravi yalo dina ka vuku,” e kena mata na iLawalawa Dauvakatulewa ni iVakadinadina i Jiova. (Maciu 24:45-47, VV) Na itavi levu e kauai kina na iLawalawa Dauvakatulewa oya na veivakasalataki kei na veidusimaki vakayalo me baleta na ivavakoso vakarisito. (Cakacaka 6:1-6) Ia ke ra vakaleqai na mataveitacini vakayalo ena so na leqa tubukoso, ena kerea e dua se sivia na kena isoqosoqo vakalawa na iLawalawa Dauvakatulewa me veivuke, me vakavinakataki se taravaki tale na vale kei na Kingdom Hall era vakacacani. Ke caka vei ira e so na lotu Vakarisito na itovo kaukaua se ra vakacacani, ena sasagataki sara mera vakaukauataki vakayalo. Ia “e na gauna ca” mada ga, ena sega ni cegu na sasaga me tosoi tiko ga kina na cakacaka vakavunau.—2 Timoci 4:1, 2.
23, 24. Se mani vakacava na leqa e tarai ira na nona tamata, na cava ena vakarautaka tiko ga o Jiova, ia na cava meda nakita dei e lomada?
23 Se mani vakacava na leqa e tarai ira na nona tamata, ena vakarautaka tiko ga vei ira o Jiova na kakana vakayalo kei na idusidusi yaga. E vakalougatataki ira tale ga na mataveitacini tagane matua na Kalou ena nona vakavukui ira kei na nona vakayalomatuataki ira mera vakavakarau ina kena tosoi tale kei na kena vakavinakataki na isoqosoqo liutaki vakalou. (Vakarua 34:9; Efeso 1:16, 17) E vakarautaka o Jiova na veika e veiganiti meda vakayacora rawa kina vakavinaka na noda ilesilesi ni vukei ira e so mera tisaipeli, meda vakaotia tale ga noda cakacaka vakaitalatala e vuravura taucoko.—2 Timoci 4:5.
24 E dei tu na noda vakanuinui ni na sega ni biuti ira vakadua na nona tamata yalodina o Jiova; ena vakabulai ira ena gauna ni ‘veivakararawataki levu’ sa roro mai. (Vakatakila 7:9-14; Same 94:14; 2 Pita 2:9) Sa dodonu ga me dei tiko me yacova sara na iotioti na noda vakanuinui a votu taumada vei keda. (Iperiu 3:14, VV) O koya gona, meda nakita dei e lomada meda na toso vata tiko ga kei na isoqosoqo i Jiova.
O na Sauma Vakacava?
• Na cava e rawa ni tukuni kina ni isoqosoqo i Jiova e toso tiko ga?
• Na ivakadinadina cava e tiko ni o ira na tamata ni Kalou era marautaka tiko ga na veivakararamataki vakayalo?
• Na cava e so na sala e vakavinakataki kina na cakacaka vakaitalatala vakarisito?
• Na veiveisau cava ena nodra ituvatuva vakaisoqosoqo na tamata i Jiova e vakayacori ena kedra gauna donu?
[iYaloyalo ena tabana e 17]
Me vakataki Tevita, ena sega ni rawa meda tukuna kece na cakacaka uasivi i Jiova
[iYaloyalo ena tabana e 18]
E vakila na qelenisipi ni Kalou na yaga ni veiveisau ena ituvatuva vakaisoqosoqo e vakayacori ena kedra gauna donu