Tuvanaka o Paula na Kumuni Cau mera Vukei Kina na Tamata ni Kalou

E BIBI vei ira na lotu Vakarisito dina nodra veika vakayalo. E bibi tale ga vei ira nodra bula vakayago na tacidra. Era dau vukei ira era sotava na veika dredre. E uqeti ira na lotu Vakarisito nodra veilomani vakaveitacini mera vukei ira kina nodra itokani vakabauta era leqa tu.​—⁠Joni 13:​34, 35.

E uqeti Paula na yapositolo nona lomani ira na tacina vakayalo me tuvanaka kina na kumuni cau ena ivavakoso e Akaia, e Kalatia, e Masitonia, vaka kina ena yasayasa vakaesia. Na cava e vu ni kumuni cau oqo? E tuvanaki vakacava na porokaramu ni veivuke? E vakacava sara mada na rabailevu ni dodoliga? Na cava na vuna meda kauai kina ena ka e qai yaco?

Na iTuvaki ni iVavakoso Mai Jerusalemi

Ni sivi na Penitiko 33 S.K., o ira na Jiu kei ira era tavuki mera lotu Vakajiu era lako mai na veivanua tale e so era yaco mera tisaipeli ena Penitiko, era tiko tale vakalailai e Jerusalemi mera vulica kina e so na ka me baleta na vakabauta vou era sa mai ciqoma. Ni gadrevi na nodra veivuke, era marau na nodra itokani vakabauta mera colata na nodra qaravi ena vo ni gauna era na tiko kina. (Cakacaka 2:​7-​11, 41-​44; 4:​32-​37) Sa qai gadrevi vakalevu ga na veivuke ni yaco na tiko yavavala ena nodra vakauqeta na Jiu dauboletaki vanua na vakabebe kei na veibuturaki. Me kua ni waloloi e dua na imuri i Karisito, e votai kina na iyau vei ira na yada era leqa dina. (Cakacaka 6:​1-6) E vakacacana sara vakaca na ivavakoso o Eroti. E ravuti Jutia tale ga na dausiga ena loma ni veiyabaki ni 40 S.K. Vei ira na imuri i Jisu, na veika kece oqo e rairai yaco ena ka e vakaibalebaletaka o Paula ena nona cavuta na “rarawa,” “veivakararawataki,” kei na ‘kovei ni nodra iyau.’​—⁠Iperiu 10:​32-​34; Cakacaka 11:⁠27–12:⁠1.

Ena 49 S.K., se ca tiko ga na ituvaki e Jerusalemi. Ni oti nodratou duavata me sa na lai vunau vakatabakidua vei ira na kai Matanitu Tani o Paula, eratou sa qai uqeti koya o Pita, Jemesa, kei Joni me “nanumi ira na dravudravua.” Oya sara ga na ka e saga o Paula me vakayacora.​—⁠Kalatia 2:​7-​10.

Tuvanaki na Kumuni Cau

E liutaka o Paula na kumuni cau me baleti ira na lotu Vakarisito era dravudravua e Jutia. Ena rauta na 55 S.K., e kaya vei ira na kai Korinica: “E na vuku ni soli me nodra era sa lotu [se, “na tamata ni Kalou,” VV], me vaka ka’u sa vakarota vei ira na veisoqosoqo lewe ni lotu mai Kalatia dou kitaka vakakina koi kemudou talega. E nai matai ni siga ni wiki, mo dou dui tugana nai yau eso me tu, me vaka sa vakalougatataki kina ko koya, . . . [Ia] o iratou dou na vinakata ka’u na talai iratou me ratou kauta nai vola eso kei na nomudoui loloma talega ki Jerusalemi.” (1 Korinica 16:​1-3) Ni sivi ga e dua na yabaki e kaya o Paula nira sa vakaitavi tiko ena veivuke o ira mai Masitonia kei Akaia. Na nodra wili tale tiko ga ena ilakolako ni kau ka ni loloma i Jerusalemi e so mai na yasayasa vakaesia, e rairai vakaraitaka nira a bau cau tale ga na ivavakoso mai na yasayasa oya.​—⁠Cakacaka 20:4; 2 Korinica 8:​1-4; 9:​1, 2.

E sega ni dua e kerei me solia na veika e sega ni rawata. Ia, me vakatautauvatataki vinaka ga, na veika e vuabale vei ira e rawa nira lai vakayagataka na tamata ni Kalou e Jerusalemi kei Jutia. (2 Korinica 8:​13-​15, VV) E kaya o Paula: “Me ra dui solia me vaka na ka sa vinakata ko koya yadua e na yalona; me kakua e na voraki, se ni sa vakasaurarataki: ia ko koya sa solia e na marau sa vinakata na Kalou.”​—⁠2 Korinica 9:⁠7.

E vakaraitaka na yapositolo vei ira na kai Korinica e dua na vuna veiganiti mera lomasoli kina. Ni sa “yaco me dravudravua e na vukumudou” o Jisu “mo dou vutuniyau mai” vakayalo. (2 Korinica 8:⁠9) E sega ni vakabekataki nira na via vakamurimuria na yalo ni solika e tu vua. Me kena ikuri, ni vakavutuniyautaki ira na Kalou “e na ka kecega,” e dodonu mera veivuke na solia tale ga na veika era gadreva na tamata ni Kalou.​—⁠2 Korinica 9:​10-​12.

Nodra Rai o Ira Era Veivuke

E rawa nida vulica e levu na ka me baleta na cau kevaka eda dikeva na nodra rai o ira era vakaitavi ena porokaramu ni veivuke me baleti ira na tamata ni Kalou ena imatai ni senitiuri. Na nodra kumuni cau e sega ni baleta ga na nodra kauaitaki ira na nodra itokani vakabauta dravudravua era qaravi Jiova vata tiko. E vakaraitaka tale ga ni tiko na ivau ni veiwekani ena kedra maliwa na lotu Vakarisito era Jiu, kei ira na lotu Vakarisito era kai Matanitu Tani. Nodra solia na cau kei na kena ciqomi e vakaraitaka tale ga nodra duavata kei na nodra veitokani na kai Matanitu Tani kei ira na Jiu. Era wasea vata na isolisoli vakayago vaka kina na kena e vakayalo.​—⁠Roma 15:​26, 27.

E a sega tale beka ga ni sureti ira na lotu Vakarisito mai Masitonia o Paula mera vakaitavi​—⁠nira sotava tale tu ga na leqa. Ia, era ‘cikeva mera vakaitavi ena ka ni veivuke.’ E dina nira “vakatovolei sara vakaca e na ka rarawa era sota kaya,” ia era solia ga ena marau “na ka e sivia na ka era rawata”! (2 Korinica 8:​1-4, VV) E rairai okati tale ga ena nodra vakatovolei vakaca na nodra beitaki nira vakatavuvulitaka tiko na lotu era sega ni vakadonuya na kai Roma. O koya gona, sa rauta mera na lomani ira tale ga na tacidra mai Jutia nira sotava tiko na veika dredre vata ga era sotava tiko o ira.​—⁠Cakacaka 16:​20, 21; 17:​5-9; 1 Cesalonaika 2:​14.

E dina ni vakayagataka o Paula nodra dau gugumatua na kai Korinica ni se qai tekivu na kumuni cau me rawa ni vakauqeti ira kina na kai Masitonia, ia sa seavu mai nodra yalogu. Sa qai taurivaka nodra lomasoli na kai Masitonia me uqeti ira kina mai Korinica. E raica ni veiganiti me kaya vei ira ni sa kena gauna mera vakacavara kina na veika era tekivuna ena yabaki yani e liu. Na cava e yaco?​—⁠2 Korinica 8:​10, 11; 9:​1-5.

E tekivuna o Taito na kumuni cau mai Korinica, ia e vure mai na leqa, e rairai tarova na nona sasaga. Ni oti nona kere ivakasala vei Paula mai Masitonia, e lesu o Taito kei na rua tale me ratou lai vakayaloqaqataki ira na ivavakoso mai Korinica mera vakacavara nodra kumuni cau. Era na rairai kaya e so ni saga o Paula me vakaisini ira na kai Korinica. Oya beka na vuna a talai iratou kina e tolu na turaga me ratou lai vakacavara na kumuni cau qai vakacaucautaki iratou yadudua. E kaya o Paula: “Keitou sa qarauna me kua sara ni dua me vakalewai keitou e na neitou qarava voli na i solisoli vakailoloma oqo. Sa neitou i naki me keitou cakava na ka dodonu; sega wale ga e na mata ni Turaga [o Jiova], ia e na matadra sara tale ga na tamata.”​—⁠2 Korinica 8:​6, 18-​23, VV; 12:⁠18.

Kau na Cau me Lai Soli

Ena vulaitubutubu ni 56 S.K., sa vakarautaki tu na ilavo e cautaki me kau i Jerusalemi. Ena lako tiko o Paula kei na ilawalawa era digitaka o ira era cau. Na Cakacaka 20:4 e kaya: “A ratou sa lako vata kaya ki Esia ko Sopatero na kai Peria; kei Arisitako kei Sekudu, koi rau na kai Cesalonaika; kei Keio na kai Tapi, kei Timoci; kei Tikiko kei Tirofimo, koi rau na kai Esia.” E rairai maliwai ira tale tiko ga o Luke, de a matataki ira tiko na lotu Vakarisito mai Filipai. Era lewe ciwa kece beka era lako ena ilakolako oqo.

“E rairai levu sara beka ga na cau e kumuni,” e kaya na vuku o Dieter Georgi, “sa rauta me levu kina na ka e vakayacori kei na ka e saumi me baleta nodra ilakolako o Paula kei ira tale e so.” E sega wale ga ni itataqomaki na nodra lako vakailawalawa, ia era na karoni Paula tale ga ke beitaki ni lasulasu o koya. O ira era talai oqo era matataki ira na ivavakoso kai Matanitu Tani ena vukudra na tamata ni Kalou e Jerusalemi.

Nira soko mai Korinica i Siria, e dodonu me tadu yani i Jerusalemi na ilakolako oqo ena Lakosivia. Ia, na irogorogo ni bukivere me na vakamatei o Paula e veisautaka na ituvatuva. (Cakacaka 20:⁠3) E nanumi nira nakita taumada na kena meca mera vakamatei koya e wasawasa.

Ia e so tale na ka e kauaitaka sara tiko vakalevu o Paula. Ni bera ni biubiu e vola vei ira na lotu Vakarisito mai Roma mera masu vagumatua me ‘rawa ni vakabulai kina mai vei ira na sega ni vakabauta e Jutia ka mera ciqoma na nona veiqaravi na tamata ni Kalou mai Jerusalemi.’ (Roma 15:​30, 31, VV) E dina nira na ciqoma na cau ena vakavinavinaka o ira na tamata ni Kalou, e rairai kauaitaka tiko ga o Paula na leqa e rawa ni yaco ke ra kila na Jiu na nona tadu yani.

A nanumi ira dina na dravudravua na yapositolo. E sega ni kaya na iVolatabu na gauna e lai soli kina na cau, ia e macala ga ni cuqeni kina na yalo ni duavata, e rawa tale ga kina vei ira na lotu Vakarisito kai Matanitu Tani mera vakavinavinakataki ira na nodra itokani vakabauta kai Jutia ena isolisoli vakayalo era ciqoma mai vei ira. Nona rairai ena valenisoro o Paula ni oti ga vakalailai nona tadu yani e Jerusalemi e vakavuna na tiko yavavala kei na nona vesu. Ia na ka e yaco oqo e solia vua na madigi me vakadinadina kina vei ira e so na kovana kei na tui.​—⁠Cakacaka 9:​15; 21:​17-​36; 23:11; 24:1–​26:⁠32.

Noda Cau Nikua

Me tekivu mai ena imatai ni senitiuri, sa levu sara na veisau​—⁠ia e sega ni veisau na yavu ni ivakavuvuli. Sa macala ga ni na dau tukuni vei ira na lotu Vakarisito ke gadrevi na veivuke vakailavo. Nira cau me baleti ira era gadreva na veivuke e dodonu me vu sara ga mai lomadra, me uqeti ira nodra lomana na Kalou kei na wekadra.​—⁠Marika 12:​28-​31.

Na sala e kau kina na cau vei ira na tamata ni Kalou ena imatai ni senitiuri e vakaraitaka ni gadrevi me tuvanaki vakamatau qai qaravi vakadodonu na cicivaki ni wasewasei ni cau vaka oqo. E kila vinaka tu na Kalou o Jiova na veika eda vinakata, e vukei ira tale ga nona dauveiqaravi mera wasea tiko ga kina na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou vei ira na tani, e dina ni dredre na bula. (Maciu 6:​25-​34) Io, e rawa nida vakayacora kece noda itavi, veitalia se da tu vinaka tu vakailavo se sega. Ena sala oqo, “na tamata sa kumuna vakalevu sa sega ni levu na nona, kei na tamata sa kumuna ga vakalailai sa sega ni lailai sara na nona.”​—⁠2 Korinica 8:​15, VV.