Sega ni Tarovi Rawa na Lotu Vakarisito Dina!
‘Sa tete tiko ga yani na vosa i Jiova qai sega ni tarovi rawa.’—CAKACAKA 19:20, VV.
1. Vakamacalataka mada na tubu ni lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri.
TAROVI dredre na nodra kacivaka vagumatua na vosa ni Kalou na lotu Vakarisito taumada, ni a vakaukauataki ira kina na yalo tabu. E vola e dua na daunitukutuku makawa: “Totolo sara ni teteva na yasayasa kece vakaroma na lotu Vakarisito. Ni oti na imatai ni drau na yabaki, e kena irairai nira sa tu na isoqosoqo lotu Vakarisito ena yasayasa kece era toka ravita na Wasawasa Levu.”
2. A saqata vakacava o Setani na itukutuku vinaka, ia sa tukuni rawa tu vakacava ni na yaco oqo?
2 A sega ni vagalui ira rawa na lotu Vakarisito o Setani na Tevoro. Mani saga me saqata na itukutuku vinaka ena dua tale na sala—ena vukitani. E tukuna rawa tu o Jisu ni na yaco oqo ena ivakatautauvata me baleta na sila vinaka kei na sila ca. (Maciu 13:24-30, 36-43) A kaya tale ga na yapositolo o Pita nira na cadra ena loma ni ivavakoso e so na tamata era ivakavuvuli lasu, ra qai vakavurea na veisei e veivakarusai. (2 Pita 2:1-3) Ia na yapositolo o Paula e tukuna sara ga ni na yaco mada na vukitani ni se bera na siga i Jiova.—2 Cesalonaika 2:1-3.
3. Na cava e yaco ni ratou sa mate na yapositolo?
3 Ni ratou sa mate yani na yapositolo, e vakaruguti sara na itukutuku vinaka ena ivakavuvuli kei na vakasama ni lotu butobuto. Me vaka ga sa tukuni oti mai, era vakatanitaka ra qai vakadukadukalitaka na itukutuku makare vinaka ni ka dina na tamata era ivakavuvuli lasu. Mani vakaruguta vakamalua tiko na lotu Vakarisito dina na lotu e yacana wale ga na lotu Vakarisito. Votu mai e dua na ilawalawa e nodra itavi wale ga mera italatala, qai nodra inaki mera vakatabuya na iVolatabu vei ira na tauvanua. Dina ni toso cake na kedra iwiliwili na kaya voli nira lotu Vakarisito, ia a sega ni savasava na nodra sokalou. Era tete yani ina veivanua na lotu Vakarisito oqo ra qai yaco mera mataisoqosoqo kaukaua, ra vosayaco tale ga ena bula ni veivanua vakavalagi, ia a sega ni vakalougatataki ira na Kalou se me solia vei ira na yalona tabu.
4. Na cava e guce kina o Setani ena nona sasaga me vakaseva na inaki ni Kalou?
4 Ia a guce na sasaga i Setani me vakaseva na inaki i Jiova. Era tiko e so era lotu Vakarisito dina ena gauna mada ga e bula sara tu ga kina na vukitani. O ira na lavetaka na iVolatabu era qarauna matua me lavetaki vakadodonu. O koya gona, a sega ni leqa na iVolatabu, e vakatanitaki ga na kena itukutuku vei ira e levu era kaya voli ni tiko vei ira na lewa mera vakavuvulitaka. Ena vica na drau na yabaki e muri, era cadra mai e so na vuku me vakataki Jerome kei Tyndale, era vakadewataka ena yalodoudou na Vosa ni Kalou ra qai veisoliyaka. Ra wilika rawa kina na iVolatabu e le milioni vakamilioni, ra qai muria tale ga e dua na ivakarau ni lotu Vakarisito e sega ni o koya dina.
5. Na cava sa tukuna rawa tu mai na parofita o Taniela me baleta na “vuku”?
5 Ia me vaka sa tukuni tu mai ena ivola i Taniela, yaco na gauna me “vakalevutaki talega na vuku.” E yaco oya ena ‘gauna ni ivakataotioti’—eda sa donuya sara tu ga oqo. (Taniela 12:4) Na yalo tabu e dusimaki ira na taleitaka na ka dina e veiyasa i vuravura mera mai kilai koya na Kalou dina kei na nona inaki. Dina ni bula tu na vukitani ena vica vata na senitiuri, ia e sega ga ni tarovi rawa na vosa ni Kalou! Edaidai, sa kacivaki tiko ena veiyasana kece ga na itukutuku vinaka, era tuberi kina na rogoca mera kila ni tiko na vuravura vou totoka e rawa nira vakanuinui kina. (Same 37:11) Meda dikeva mada na tete ni vosa ni Kalou ena gauna oqo.
Tete Edaidai na Vosa
6. Ni qai 1914, na cava e so na ka era sa kila rawa na Gonevuli ni iVolatabu?
6 Volekata na icavacava ni ika19 ni senitiuri, na ka dina mai na iVolatabu e yavalata e dua na ilawalawa lailai era Gonevuli ni iVolatabu, sa ra kilai mera iVakadinadina i Jiova edaidai. Me qai 1914, sa makare cake mai vei ira na iVolatabu. Era sa kila rawa na veika totoka me baleta na inaki ni Kalou. E tarai ira vakabibi na loloma i Jiova, ni a tala mai na Luvena i vuravura me rawa kina na bula tawamudu. Sa ra mai kila ra vakamareqeta na yaca ni Kalou kei na nona itovo. Era kila tale ga ni sa cava na “nodra gauna na veimatanitu,” kena ibalebale sa voleka na gauna me vakalougatataka kina na kawatamata na Matanitu ni Kalou. (Luke 21:24) Sa itukutuku lagilagi dina! Me na kacivaki sara ga yani na itukutuku veivakauqeti oqo ina veivanua kece ga. Ena vakatau kina na bula ni tamata!
7. E laurai vakacava ni sega ni tarovi rawa ena itabagauna oqo na ivakavuvuli dina ni iVolatabu?
7 A vakalougatataki ira na le vica wale na lotu Vakarisito lumuti oya o Jiova. Edaidai, sa sivia na ononamilioni na kedra iwiliwili era sa mai lotu Vakarisito dina. Sa tete tale ga yani ina veiyasa i vuravura na vosa ni Kalou, ni o ira na iVakadinadina i Jiova era sa kune tu ena 235 na vanua. Kena ikuri, e mana tale ga na ivakavuvuli dina ni iVolatabu, e sega ni tarovi rawa ena veika dredre e tu mai liu, me vaka na lotu lasu se cava tale. Na cakacaka vakavunau e sa tetevi vuravura taucoko oqo e dusia vakamatata ni sa tiko tawarairai o Jisu ena idabedabe vakatui ni Matanitu ni Kalou.—Maciu 24:3, 14, NW.
8. Na cava era kaya e so me baleta na nodra tete na iVakadinadina i Jiova?
8 Levu na vuku era qoroya na totolo ni nodra tubu na tamata i Jiova ena gauna edaidai, me vaka ga nodra qoroya na daunitukutuku makawa na nodra tete vakatubuqoroqoro na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri. Rau vola vata oqo e rua na vuku mai Mereke: “Vakasakiti dina na nodra tete na iVakadinadina i Jiova ena loma ni 75 na yabaki sa oti . . . na tete oqori e tarai vuravura kece.” Dua na ivola mai na Tokalau kei Aferika e dusia ni o ira na iVakadinadina i Jiova era “matalotu tete totolo duadua qai dokai tale ga e vuravura, era kilai levu nira dau muria matua na ivakavuvuli ni iVolatabu.” E dua na ivola ni lotu Katolika, e tabaki e Urope, e vosa ena nodra “tete veivakurabuitaki na iVakadinadina i Jiova.” Na cava sara mada e vu ni tete oqo?
Cakacaka Tiko Nikua na Yalo Tabu
9. (a) Na cava na vuna levu e sega ni tarovi rawa kina nikua na vosa ni Kalou? (b) E dau veivakayarayarataki vakacava o Jiova?
9 Na vuna levu ga e sega ni tarovi rawa nikua na vosa ni Kalou oya ni cakacaka vakaukaua kina na yalo i Jiova, me vaka ga ena imatai ni senitiuri. A kaya o Jisu: “E sega ni lako rawa mai vei au e dua na tamata, kevaka sa sega ni vakayarayarataki koya ko Tamaqu sa talai au mai.” (Joni 6:44) Na vosa oqo e dusia ni dau veivakayarayarataki vakamalua na Kalou vei ira na vakarau tu na yalodra mera ciqoma na nona veivakamasuti. Ena vuku ni nodra cakacaka vakavunau na nona iVakadinadina, sa veivakayarayarataki tiko o Jiova mera mai qaravi koya “na ka sa domoni e na veimatanitu kecega”—o ira na tamata yalomalumalumu kei vuravura era vaka na sipi.—Akeai 2:6, 7.
10. Era tamata vakacava o ira na ciqoma na vosa ni Kalou?
10 E sega wale ga ni vakaukauataki ira na tamata ni Kalou na yalo tabu mera kauta na vosa ni Kalou ina veivanua kece kei vuravura; e veiuqeti tale ga mera ciqoma kina na duikaikai na itukutuku vinaka. Io, o ira na ciqoma na vosa ni Kalou era cavutu mai “na veimataqali, kei na duivosavosa, kei na veimatanitu, kei na veivanua.” (Vakatakila 5:9; 7:9, 10) E so era vutuniyau, so tale era dravudravua, so era vuli vinaka sara, so tale era sega ni vuli. E so era ciqoma na vosa ni Kalou ni carubi tu na ivalu se ra vakacacani vakaca, ia e so tale era ciqoma ena gauna vinaka kei na gauna ni sautu. Se matanitu vakacava era bula kina, duidui vakacava nodra itovo vakavanua, mai na keba ni veivakararawataki ina vale vakatui, era ciqoma na itukutuku vinaka na tagane kei na yalewa.
11. E cakacaka vakacava na yalo tabu ena nodra bula na tamata ni Kalou, na duidui cava e laurai kina?
11 Kurabuitaki nodra duavata na tamata ni Kalou dina ga ni duidui vakalevu na ituvaki era dui cavutu mai kina. (Same 133:1-3) Baci vakadinadinataka tale oya ni cakacaka tiko na yalo tabu ena nodra bula era qarava na Kalou. Ena veiuqeti ni yalona tabu, era bulataka kina na nona tamata na itovo vinaka e so me vaka na loloma, na reki, vakacegu, yalololoma, kei na so tale na itovo talei vaka oya. (Kalatia 5:22, 23) Sa votu mamaca tu nikua na ka a se tukuna makawa mai na parofita o Malakai: “Dou na qai kunea . . . ni sa dua tani na yalododonu ka dua tani na tamata ca, ni sa dua tani ko koya sa qarava na Kalou ka dua tani ko koya sa sega ni qaravi koya.”—Malakai 3:18.
Sega ni Tarovi Rawa na Vosa ni Kalou ena Vukudra na Daucakacaka Vagumatua
12. Era raica vakacava na cakacaka ni veivakalotutaki na iVakadinadina i Jiova, ia na cava era sa namaka tiko me baleta na nodra cakacaka vakavunau?
12 O ira na iVakadinadina i Jiova era sega ni tamata dau lotu ga ena Sigatabu. Era cuqena vagumatua na cakacaka ni veivakalotutaki. Me vakataki ira ga na lotu Vakarisito taumada, era vakayacora na loma ni Kalou ena yalo e vinakata, ra saga mera vukea e so tale mera mai vulica na veika e yalataka tu o Jiova ena vuku ni nona Matanitu. Era itokani vakacakacaka ni Kalou, me salavata na veitokoni ni yalona tabu, era vakamuai ira mai e so tale mera mai sokalou vata vei Jiova. Nira vakayacora oya, era sa vakatotomuria tiko kina na yalololoma i Jiova vei ira na tamata tawavakabauta. Ra qai vakayacora oqo dina ga nira sota kei ira era sega ni kauai, ra veivakalialiai, ra qai dau veivakacacani. A vakarautaki ira na nona imuri o Jisu mera namaka ni na sega ni tautauvata na ivalavala e ciqomi kina na itukutuku vinaka. A kaya: “Sa sega ni levu na tamata ka lailai na nona turaga. Kevaka era a vakacacani au, era na vakacacani kemudou talega; kevaka era sa talairawarawa ki na noqu vosa, era na talairawarawa talega ki na nomudou vosa.”—Joni 15:20.
13. Na cava soti e lekata o lotu ni Veivanua Vakarisito e laurai vinaka ni tu vei ira na iVakadinadina i Jiova?
13 E veivakadrukai dina ni raici na tikina e so era tautauvata kina na iVakadinadina i Jiova nikua kei ira na ciqoma na lotu Vakarisito dina ena imatai ni senitiuri. Vakilai tale ga na duidui levu e koto ena kedra maliwa na iVakadinadina i Jiova kei na lotu ni Veivanua Vakarisito edaidai. Ni sa cavuta oti na nodra yalogu na lotu Vakarisito taumada ena nodra dau veivakalotutaki, sa qai kaya ena rarawa e dua na vuku: “Sa na sega tu ga ni rawa na toso vakavo sara ke veisautaka na lotu na nona rai me baleta na cakacaka ni veivakalotutaki, ni oqo e itavi bibi ni lotu Vakarisito papitaiso kece, qai kena isaluaki tu na ivakarau ni bula rakorako e uasivia na kena era muria tu na tawavakabauta.” Na veika sara ga e lekata o lotu ni Veivanua Vakarisito e laurai vinaka ni tu vei ira na iVakadinadina i Jiova! Na nodra vakabauta e bula, e vakabauta dina, qai yavutaki ena ivakavuvuli dina ni iVolatabu e uqeti ira mera vosa vei ira na via vakarorogo.—1 Timoci 2:3, 4.
14. A raica vakacava o Jisu na nona cakacaka vakaitalatala, ia e vakaevei tu na lomadra na nona tisaipeli nikua?
14 A raica vakabibi nona cakacaka vakaitalatala o Jisu, e ka duadua e vakaliuca. A kaya vei Pailato: “A ka oqo ka’u sa sucu mai kina, ia na ka oqo ka’u sa lako mai kina ki vuravura oqo, me’u dautukuna na ka dina.” (Joni 18:37) Na lomadra na tamata ni Kalou e vaka ga na loma i Jisu. E tiko e lomadra na ivakavuvuli dina ni iVolatabu, ra qara sara na sala e so mera wasea yani kina ena kena levu era rawata. So na sala oqori e sa bau maqosataki dina.
15. Era maqosataka vakacava e so na nodra vunautaka na itukutuku vinaka?
15 Ena dua na matanitu mai Sauca Amerika, era sokota sobu e dua na isema ni uciwai na Amazon e so na iVakadinadina mera kauta kina na itukutuku vinaka. Ia a vakatabui na nodra veisokoyaki e kea na lewenivanua ni sa carubi ena 1995 na vakaduduile. Ia e lomadra na iVakadinadina mera vakauta tiko ga na ivola vakaivolatabu vei ira na tataleitaki, ra nanuma kina mera vakacirima vei ira oya. Era volavola ra qai tawana ena tavaya palasitika lala na nodra ivola kei na lavelave ni Vale ni Vakatawa kei na Yadra! Oti ra viritaka sara i wai na tavaya. Na ka oqo e caka tiko me va veimama na yabaki me yacova ni sa tara tale nodra veilakoyaki ena uciwai na lewenivanua. Dua na ka na nodra vakavinavinakataki ira na iVakadinadina me baleta na ivola oya o ira kece na vakoro voli ena batiniwai. A mokoti ira e dua na kena marama, a vuli iVolatabu voli, qai kaya vei ira ni tonawanawa na matana: “Au nanuma ga niu na sega ni raici kemuni tale. Ia niu sa soqoma na tavaya e tu e loma na ivola, au kila sara ni oni sega ni guilecavi au vakadua!” So tale era vakaitikotiko ena batiniwai era kaya nira sa wilika vakavica vata na ivoladraudrau. Levu na korolalai e tiko na nodra “positovesi”—oqo na viko era mai sowiri kina vakalekaleka na veika e ciri yani. Era dau rai e kea o ira na tataleitaki mera raica se sa tao tu kina e dua na nodra “meli” e vakacirimi yani.
16. Nida soli keda yani vakarawarawa, e dolava vakacava oya na sala meda vukea kina e so mera tisaipeli?
16 Na vunautaki ni itukutuku vinaka e liutaka qai tutaka tiko na Kalou o Jiova kei ira nona agilosi kaukaua. (Vakatakila 14:6) Nida soli keda yani vakarawarawa ena cakacaka oqo, rawa ni votu e so na ituvaki tawanamaki meda vukea kina e so mera tisaipeli. Mai Nairobi, Kenya, rau sa vakaotia na iyatu vale e lesi vei rau e rua na yalewa lotu Vakarisito ena nodrau vunau voli. Vakasauri sara, e torovi rau yani e dua na yalewa gone qai tukuna vei rau: “Dua na ka noqu masulaka voli meu sota kei na so e vakataki kemudrau.” Vakamasuti rau sara na iVakadinadina me ratou sa gole i nona vale me ratou lai veivosaki, mani tekivutaki ena siga tiko ga oya na nona vuli iVolatabu. Na cava e sa rui totolo kina vaka oya na nona kerei rau na lotu Vakarisito? A mate na luvena lailai ena rua beka na macawa yani e liu. Ni raica gona ni kauta voli e dua na gone na ivolacebaceba, “Na Cava e Nodra iNuinui na Wekada Lomani Era sa Mate?” dua na ka nona vinakata me wilika, mani kerea na gonetagane lailai oya me solia vua. A bese ni solia o koya, ia e dusi rau ga na iVakadinadina erau a solia vua na ivolacebaceba. Sega ni dede, sa toso vinaka vakayalo na yalewa oya, e vosota rawa tale ga na kena dau mositi koya na mate i luvena.
Ena Sega ni Tarovi Rawa na Loloma ni Kalou
17-19. E lomana vakacava na kawatamata o Jiova ena vuku ni ivoli?
17 Na tete ni vosa ni Kalou ina veiyasa i vuravura kece erau lakolako vata vakavoleka kei na isoro ni veivoli i Karisito Jisu. Me vaka ga na ivoli, na cakacaka vakavunau e dusia tale ga na loloma i Jiova me baleta na tamata kece ga. A uqeti vakalou na yapositolo o Joni me vola: “Ni sa lomani ira na kai vuravura vakaoqo na Kalou, me solia kina na Luvena e dua bauga sa vakatubura, me kakua ni rusa ko ira yadua era sa vakabauti koya, me ra rawata ga na bula tawa mudu.”—Joni 3:16.
18 Vakasamataka mada na loloma i Jiova ena nona vakarautaka na ivoli. Ena vica vata na bilioni na yabaki, erau veimaliwai veivolekati kina na Kalou kei na Luvena lomani, duabau ga e vakatubura, “ai vakatekivu ni cakacaka ni Kalou.” (Vakatakila 3:14) E lomani Tamana vakalevu o Jisu, ia o Jiova e lomani Luvena “ni sa sega ni tekivu ko vuravura.” (Joni 14:31; 17:24) A vakatara o Jiova me mate na Luvena lomani mera bula tawamudu rawa kina na tamata. Sa ivakaraitaki vakasakiti dina ni nona loloma vei keda na kawatamata!
19 E kaya na Joni 3:17: “Sa sega ni tala mai na Luvena ki vuravura na Kalou me cudruvi ira na kai vuravura; me bula ga ko ira na kai vuravura e na vukuna.” O koya gona, ena nona loloma, a tala na Luvena o Jiova me veivakabulai, sega ni veicudruvi se me veilewai. Na tikina oqo e salasalavata kei na vosa i Pita e vaka: “Sa sega ni vinakata [o Jiova] me rusa e dua, me yacova ga na veivutuni ko ira kecega na tamata.”—2 Pita 3:9.
20. Erau lakolako vata vakacava na noda vakabulai kei na vunautaki ni itukutuku vinaka?
20 E vakarautaka o Jiova na yavu e dodonu vakaoti me rawa kina na bula, dina ga ni vakayalia kina na ka e talei duadua vua, qai lomana me levu sara mera vakayagataka na yavu oya. E vola na yapositolo o Paula: “Ni na bula ko ira vakaaduaga era sa masuta na yaca i Jiova. Era na qai masu vakacava vua era sa sega ni vakabauta? a ra na vakabauti koya vakacava era sa sega ni rogoca kina? a ra na rogoca vakacava, kevaka e sega e dua me tukuna?”—Roma 10:13, 14.
21. Meda raica vakacava na noda cakacaka vakavunau?
21 Sa dua na ka dokai meda vakaitavi ena cakacaka ni vunau kei na veivakavulici e caka tiko e vuravura taucoko! E sega ni cakacaka rawarawa, ia e reki dina o Jiova ni raica nira bulataka ena yalodina na ka dina na nona tamata ra qai kacivaka yani na itukutuku vinaka! Se mani vakacava tu na kemu ituvaki, me uqeti iko mada ga na yalo ni Kalou kei na nomu yalololoma mo vakaitavi ena cakacaka oqo. Qai nanuma tiko, na ka eda vakadinadinataka e matada ni sa vakayacori e vuravura raraba e dusia vakamatata ni sa voleka me vakayacora na Kalou o Jiova na nona vosa ni yalayala, me kauta mai “na lomalagi vou kei na vuravura vou” totoka vakaoti, “sa tiko kina nai valavala dodonu.”—2 Pita 3:13.
O se Nanuma Tiko?
• Na cava era sega ni vagalui kina ena vukitani o ira na dau vunautaka na itukutuku vinaka?
• A sega ni tarovi rawa vakacava ena noda gauna na vosa ni Kalou?
• Na sala cava soti e cakacaka tiko kina nikua na yalo ni Kalou?
• Erau lakolako vata vakacava na ivoli kei na vunautaki ni itukutuku vinaka?
[Graph/iYaloyalo ena tabana e 16]
(Raica tale na ivola)
Tubu cake ni kedra iwiliwili na daukacivaka na Matanitu ni Kalou ena ika20 ni senitiuri
iVakatautauvata ni Dautukutuku (ena milioni)
6.0
5.5
5.0
4.5
4.0
3.5
3.0
2.5
2.0
1.5
1.0
0.5
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000
[iYaloyalo ena tabana e 15]
JEROME
TYNDALE
GUTENBERG
HUS
[Credit Line]
Gutenberg kei Hus: Ena ivola The Story of Liberty, 1878
[iYaloyalo ena tabana e 15]
Ra kacivaka voli na itukutuku vinaka ena veiyabaki ni 1920 na Gonevuli ni iVolatabu
[iYaloyalo ena tabana e 16, 17]
Sa ciqomi tiko ena veiyasa i vuravura na itukutuku vinaka
[iYaloyalo ena tabana e 18]
Na cakacaka vakavunau e vakavotuya na loloma ni Kalou me vaka ga na isoro ni veivoli i Jisu Karisito