“Mei Vakadinadina Kina Veivanua Kecega”

“Dou na qai dautukuni au . . . ka yacova nai yalayala kei vuravura.”​—CAKACAKA 1:8.

1. E vei kei na gauna cava eratou rogoca kina ena imatai ni gauna na tisaipeli na parofisai e volai ena Maciu 24:14?

E KILAI levu na vosa i Jisu e volai ena Maciu 24:​14, e levu vei keda e rawa ni cavuqaqataka sara. Ia, oya e dua na parofisai vakasakiti! Vakasamataka mada na veiciciyaki ni nodratou vakasama na tisaipeli ena imatai ni gauna eratou rogoca kina, oya ena 33 S.K.! Rauta ni tolu na yabaki nodratou tiko vata voli kei Jisu na tisaipeli, oqo eratou sa tomani koya i Jerusalemi. Ratou sa raica na nona cakamana, ratou rogoca tale ga na nona veivakavulici. Dua na ka nodratou marautaka na ka dina talei e vakavulica vei iratou o Jisu, ia eratou sa kila ni so era na sega ni taleitaka. Vakauasivi ni so na meca i Jisu era vakaitutu lelevu, ra qai dau vosayaco.

2. Na veika dredre cava eratou na sotava na tisaipeli?

² Ena Ulunivanua ni Veiolive, eratou vakatudaliga matua e va na tisaipeli ni vakamacalataka tiko o Jisu na veika dredre eratou na sotava. Sa tukuna oti vei iratou ni na vakamatei. (Maciu 16:21) Oqo sa mai vakamatatataka ni ratou na sotava e so na veitusaqati ena mosimosi sara. E kaya o koya: “Era na soli kemudou yani na tamata ki na veivakararawataki ka ra na vakamatei kemudou, dou na cati mai na veivanua e na vuku ni yacaqu.” Ia, sega ni o koya ga oya. E lewe vuqa era na vakacalai vei ira na parofita vakailasu. E so tale na lotu Vakarisito era na tarabe, era na veibukiveretaki, era na veicati tale ga. Kena ikuri, e “lewe vuqa” era na vakalaiva me batabata na nodra lomana na Kalou, kei na nona Vosa.​​—Maciu 24:​9-​12, VV.

3. Na cava e veivakurabuitaki kina na vosa i Jisu ena Maciu 24:14?

³ Ni sa vakamacalataka oti o Jisu na veika e rawa ni vakayalolailaitaki iratou na tisaipeli, sa qai tukuna e dua na ka eratou kurabui tale kina. E kaya: “Ena vunautaki mada e vuravura taucoko nai tukutuku-vinaka oqo kei na matanitu, mei vakadinadina ki na veivanua kecega; sa na qai yaco emuri nai vakataotioti.” (Maciu 24:14) Io, na cakacaka e tekivuna o Jisu mai Isireli me “dautukuna na ka dina” e kena inaki me tete tiko ga me roboti vuravura. (Joni 18:37) E macala ni ratou na kurabui na tisaipeli ena parofisai oqo, ena vakavure vakasama tale ga vei iratou! Sa na cakacaka vakaitamera mada ga na kena sagai me vunautaki “e vuravura taucoko” na itukutuku vinaka, ia me ratou qai vakayacora oqo na tisaipeli me salavata kei na nodratou “cati mai na veivanua” kece ga e sa na qai dredre sara. Sa na gadrevi dina ga na kaukaua mana levu me vakayacori rawa kina. Ia, na rawati ni cakacaka vakaitamera oqo ena vakacerecerei kina o Jiova, ena kilai kina na nona kaukaua, nona loloma, yalovinaka, kei na nona dau vosota. Kena ikuri, ena rawa kina vei ira nona tamata mera vakaraitaka na nodra vakabauta kei na nodra yalodina vua na Kalou.

4. A vakacolati vei cei na cakacaka vakavunau, kei na veivakacegui cava a yalataka o Jisu?

⁴ E vakamatatataka o Jisu vei iratou nona tisaipeli ni dua na cakacaka bibi e sa vakacolati vei iratou. Ni bera ni lesu i lomalagi, a rairai vei iratou qai kaya: “Dou na rawata na kaukauwa, ni sa lako mai vei kemudou na Yalo Tabu; dou na qai dautukuni au mai Jerusalemi, kei Jutia taucoko, kei Samaria, ka yacova nai yalayala kei vuravura.” (Cakacaka 1:8) E macala ni so tale era na qai tomani iratou na tisaipeli. Ia, ena gauna mada ga oya, eratou se lewe lailai sara. Sega ni vakabekataki ni na vakacegui iratou nodratou kila ni yalo tabu ni Kalou ena vakaukauataki iratou me ratou vakayacora sara vakavinaka na itavi e lesia vei iratou na Kalou!

5. Na cava era a sega ni kila na tisaipeli me baleta na cakacaka vakavunau?

⁵ Eratou kila na tisaipeli ni nodratou itavi me ratou vunautaka na itukutuku vinaka, me ratou qai “qisi ira me ra . . . tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga.” (Maciu 28:​19, 20, VV) Ia, eratou sega ni kila se na vakacava na levu ni vunau me ratou cakava, eratou sega tale ga ni kila se na yaco e naica na ivakataotioti. Eda tautauvata tale ga kei iratou ena tikina oqo. Ia, na veika oqo e kila ga o Jiova. (Maciu 24:36) Ni sa na vakayacori na vunau ena kena ivakatagedegede e vinakata o koya, sa na qai kauta mai na ivakataotioti ni ituvaki ca kei vuravura oqo. Gauna oya era sa na qai kila kina na lotu Vakarisito ni sa vunautaki na itukutuku vinaka ena kena ivakatagedegede e vinakata o Jiova. De dua era a sega ni tadra na tisaipeli ena imatai ni senitiuri ni vunautaki ni itukutuku vinaka ena yacova na kena ivakatagedegede e sa rawati ena gauna ni ivakataotioti oqo.

Vunau kei na Veivakavulici ena iMatai ni Senitiuri

6. Na cava e yaco ena Penitiko ni 33 S.K., vaka kina ni oti vakalailai oya?

⁶ A vuavuaivinaka sara na vunautaki ni itukutuku ni Matanitu ni Kalou kei na veivakavulici ena imatai ni senitiuri. Ena Penitiko ni 33 S.K., era soqoni vata ena dua na tabavale e cake mai Jerusalemi e rauta ni lewe 120 na tisaipeli. E sobuti ira na yalo tabu ni Kalou, qai dua na ivakamacala momona i Pita me baleta na ibalebale ni cakamana oqo, ra papitaiso sara kina e rauta ni 3,000 ena nodra sa vakabauta na veika era rogoca. Oya se itekitekivu wale ga. Dina nira saga na iliuliu ni lotu mera tarova na vunautaki ni itukutuku vinaka, “ia na Turaga [o Jiova e] sa vakaikuritaka kivei ira nai soqosoqo lewe ni lotu, e na veisiga, na tamata era sa vakabulai tiko.” Sega ni dede, sa tubu “na kedrai wiliwili na tagane sa le lima beka na udolu.” Oti oya, sa sega ni qai cegu na nodra “vakaikuritaki vakalevu vua na Turaga na tamata eso era vakabauta, era lewe vuqa na tagane kei na yalewa.”​​—Cakacaka 2:​1-4, 8, 14, 41, 47; 4:4; 5:​14.

7. Na cava e okati kina me dua na veisau levu na nona tavuki mai o Konilio?

⁷ Dua tale na veisau levu e yaco ena yabaki 36 S.K.​​—nona tavuki kei na nona papitaiso o Konilio, e dua na kai matanitu tani dau rerevaka na Kalou. Ena nona vakamuai Pita o Jiova vua na turaga oqo, a vakaraitaka kina ni nona vakarota o Jisu ‘mera qisi mera tisaipeli na lewe ni veivanua kece’ e sega ni yalani ga vei ira na Jiu ena dui vanua era tu kina. (Cakacaka 10:​44, 45) Na cava era nanuma ena tikina oqo o ira era veiqaravi tiko ena ivavakoso? Nira sa kila na yapositolo kei ira na qase e Jutia ni dodonu me kacivaki tale ga na itukutuku vinaka vei ira na veimatanitu era sega ni Jiu, era sa qai vakalagilagia na Kalou. (Cakacaka 11:​1, 18) Ia, ena gauna vata oqori, e vuavuaivinaka tale tiko ga na vunautaki ni itukutuku vinaka vei ira na Jiu. Me qai rauta na yabaki 58 S.K., “era sa le vica na udolu na Jiu era sa vakabauta,” me ikuri ni kai matanitu tani era sa tabili tale ga mai.​​—Cakacaka 21:20.

8. E cakayaco vakacava ena bula ni tamata yadua na itukutuku vinaka?

⁸ Nida wilika na tubu ni kedra iwiliwili na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri, meda nanuma tiko ni oqo e sega ni fika wale ga. Na fika oqo era dusia sara tiko ga na tamata. Kena ibalebale ni itukutuku era rogoca e cakayaco sara ga ena nodra bula. (Iperiu 4:​12) E veisautaki ira ena gauna era ciqoma kina. Era vakasavasavataka nodra dui bula, ra tokara na isulu vou vakayalo, ra qai bucina e dua na veiwekani vinaka kei na Kalou. (Efeso 4:​22, 23) E vaka tale ga oqori na ka e yaco nikua. O ira kece era ciqoma na itukutuku vinaka e sa rawa nira bula tawamudu.​​—Joni 3:​16.

Cakacaka Vata kei na Kalou

9. Na itavi dokai se ilesilesi cava era kila na lotu Vakarisito taumada ni vakacolati vei ira?

⁹ Era sega ni kaya na lotu Vakarisito taumada ni nodra kaukaua ga e tubu kina nodra cakacaka. Era kila ni nodra cakacaka vakaitalatala e tokoni ena “kaukauwa ni Yalo Tabu.” (Roma 15:​13, 19, VV) O Jiova ga a vakavuna na tubu vakayalo. Ia ena gauna vata oqori, era kila ni ka dokai, e nodra itavi tale ga mera “daucakacaka vata kei koya na Kalou.” (1 Korinica 3:​6-9) O koya gona, me salavata kei na veivakamasuti i Jisu, era a gumatua sara ena cakacaka e lesi vei ira.​​—Luke 13:24.

10. Era saga vakacava e so na lotu Vakarisito taumada mera vunau ena veivanua kece ga?

¹⁰ Ni “nodrai apositolo na veimatanitu tani,” a lakova o Paula e vica vata na udolu na kilomita e vanua, vaka kina e wasawasa, e tauyavutaka e levu na ivavakoso ena vanua o Esia kei Kirisi era qali vakaroma. (Roma 11:13) E gole tale ga i Roma, vakabauti ni yaco sara i Sipeni. Ia, ni lesi na yapositolo o Pita me “vunautaka nai tukutuku-vinaka vei ira . . . sa cili,” a gole o koya ina yasana tale kadua me lai veiqaravi i Papiloni, e dua na vanua e kaukaua sara kina na vakabauta vakajiu ena gauna oya. (Kalatia 2:​7-9; 1 Pita 5:​13) O ira era oga vakalevu ena cakacaka ni Turaga ena gauna oya era wili kina na yalewa me vakataki Taraifina kei Taraifosa. E dua tale ga na yalewa, o Perisi, e tukuni ni “daucakacaka vakalevu e na veika ni Turaga.”​​—Roma 16:12.

11. E vakalougatataka vakacava o Jiova na nodrau cakacaka vagumatua na tisaipeli?

¹¹ O Jiova e vakalougatataki ira vakalevu na dau cakacaka gugumatua oqori kei na levu tale era vakaraitaka na gugumatua vaka oya. Se bera ni yacova e 30 na yabaki mai na gauna e yalataka kina o Jisu ni na vunautaki na itukutuku vinaka ina veivanua kece ga, sa vola o Paula ni sa ‘vunautaki na itukutuku vinaka vei ira na tamata kece ga e ruku i lomalagi.’ (Kolosa 1:​23) E qai yaco beka ena gauna oya na ivakataotioti? Rawa nida kaya ni a yaco vaka kina. A yaco na ivakataotioti ena ivakarau ni veika vakajiu ena yabaki 70 S.K. ni tadu mai na mataivalu ni Roma qai vakarusai Jerusalemi kei na kena valenisoro. Ia, sa nakita oti o Jiova me na vakayacori e dua na cakacaka vakavunau vakaitamera ni bera ni kauta mai na ivakataotioti ena ituvaki ca kei vuravura oqo, e liutaka tu o Setani.

Vunau kei na Veivakavulici Nikua

12. Era taura vakacava na Gonevuli ni iVolatabu na ilesilesi ni vunau?

¹² Ena icavacava ni ika19 ni senitiuri, ni oti e dua na gauna balavu ni vukitani, sa qai vakadeitaki tale na sokalou savasava. Era kila vinaka na Gonevuli ni iVolatabu, na yaca era kilai kina ena gauna oya na iVakadinadina i Jiova, ni sa nodra ilesilesi mera vunau ra qai veivakavulici me yacova na iyalayala kei vuravura. (Maciu 28:​19, 20) Me qai yacova na yabaki 1914, e rauta ni lewe 5,100 era vakaitavi ena vunautaki ni itukutuku vinaka, qai vakayacori voli na vunau ena gauna oya ena rauta ni 68 na matanitu. Ia, era a sega ni kila taucoko sara na Gonevuli ni iVolatabu na ibalebale ni Maciu 24:14. Me qai yacova na icavacava ni ika19 ni senitiuri, e levu na tabana ni tabaivola era sa vakadewataka na iVolatabu e lewena tiko na kosipeli se itukutuku vinaka ena levu sara na vosa, qai veisoliyaki yani ena veiyasa i vuravura. Sagavulu gona na yabaki na nodra sa nanuma na Gonevuli ni iVolatabu ni sa vunautaki oti na itukutuku vinaka ena veivanua kece ga.

13, 14. Na cava e sa qai vakamatatataki me baleta na loma ni Kalou kei na nona inaki ena dua Na Vale ni Vakatawa ni 1928?

¹³ Toso na gauna sa qai vakamatatataka o Jiova vei ira na nona tamata na veika e vauca na lomana kei na nona inaki. (Vosa Vakaibalebale 4:​18) E kaya Na Vale ni Vakatawa ni 1 Tiseba, 1928: “Sa rawa beka nida kaya ni veisoliyaki ni iVolatabu e sa vakayacori kina na vunautaki ni itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou a parofisaitaki? Sega sara ga! E dina ni sa veisoliyaki vakalevu na iVolatabu, e se gadrevi vei ira na ilawalawa ivakadinadina lailai mera tabaka e so na ivola e vakamacalataki kina na [inaki ni] Kalou, mera sikova tale ga na veivale era sa biu kina na iVolatabu. Ke sega, ena sega ni matata vei ira na lewenivanua ni sa tauyavutaki na matanitu vakamesaia ena noda gauna.”

¹⁴ E tomana na itabataba ni Vale ni Vakatawa oya: “Ena 1920, . . . era sa qai kila vinaka na Gonevuli ni iVolatabu na veika e baleta na parofisai ni noda Turaga e volai ena Maciu 24:14. Era sa qai kila ni ‘kosipeli’ me na vunautaki ena veivanua kece ga me ivakadinadina, e sega ni kosipeli ni dua na matanitu me na qai yaco mai, ia e kosipeli ni matanitu e sa lewai vuravura sara tiko ga, qai kena Tui na Mesaia.”

15. Me tekivu mai na veiyabaki ni 1920 me yacova mai oqo, sa vakacava na rabailevu ni cakacaka vakavunau?

¹⁵ Na “ilawalawa ivakadinadina lailai” ena veiyabaki ni 1920 vakacaca a sega ni qai lewe vica wale tiko ga. Ni oti e vica tale na yabaki, sa vakatakilai ni “dua nai soqosoqo levu” ni ‘so tale na sipi,’ ena tomani ira na ilawalawa lailai oqo, sa ra tekivu kumuni tale ga mai. (Vakatakila 7:9; Joni 10:16) Nikua, era lewe 6,613,829 era sa vunautaka tiko na itukutuku vinaka ena 235 na vanua. E vakasakiti dina na kena sa yaco na ka a parofisaitaki! Se sega vakadua ni vaka oqo na rabailevu ni kena vunautaki ‘na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou.’ Se sega vakadua tale ga ni vaka oqo na levu ni tamata e vuravura era yalodina ena nodra qaravi Jiova.

16. Na cava e sa rawati ena yabaki vakacakacaka sa oti? (Raica na chart ena tabana e 27-​30.)

¹⁶ Era ogaoga vakalevu sara na ilawalawa iVakadinadina levu oqo ena yabaki vakacakacaka sa oti, 2005. Era vakayagataka e sivia ni duanabilioni na aua ena nodra vunautaka na itukutuku vinaka ena 235 na vanua. Vakayacori e vica vata na milioni na veisikovi lesu, kei na vica na milioni na vuli iVolatabu. Era vakayacora na cakacaka oqo na iVakadinadina i Jiova ena nodra solia wale nodra gauna kei na nodra iyau mera wasea yani kina vei ira e so tale na itukutuku vinaka. (Maciu 10:8) E vakayagataka o Jiova na yalona tabu me vakaukauataki ira kina nona tamata ena nodra vakayacora na lomana.​​—Sakaraia 4:6.

Gumatua ena Vunau kei na Veivakavulici

17. Na cava era sa cakava tiko nikua na tamata i Jiova ena vuku ni vosa i Jisu me baleta na vunautaki ni itukutuku vinaka?

¹⁷ Sa oti oqo e voleka ni 2,000 na yabaki mai na gauna e tukuna kina o Jisu ni na vunautaki na itukutuku vinaka, ia era se yalogu ga na tamata ni Kalou ena nodra vakayacora na cakacaka oqo. Eda kila ni noda sega ni vakacauoca ena noda cakava tiko ga na ka e vinaka eda sa vakatotomuria tiko kina na loloma i Jiova, nona yalovinaka, kei na nona dauvosota. Eda ucui koya ena noda sega ni vinakata me dua e rusa, ia mera veivutuni na tamata kece ga, ra veivinakati tale ga kei Jiova. (2 Korinica 5:​18-​20; 2 Pita 3:9) Era gumatua tiko ga na iVakadinadina i Jiova ena nodra tukuna yani na itukutuku vinaka me yacova na iyalayala kei vuravura ena veivuke ni yalo tabu i Jiova. (Roma 12:11) Sa mai yaco kina mera ciqoma na ka dina o ira mai na veivanua kece ga, ra veisautaka sara nodra bula me salavata kei na veidusimaki vakayalololoma i Jiova. Dikeva mada oqo e vica na kena ivakaraitaki.

18, 19. iTalanoa kei cei o rawa ni tukuna me baleta na ciqomi ni itukutuku vinaka?

¹⁸ E dauteitei o Charles, e dua na turaga mai na ra kei Kenya. Ena 1998, e volitaka o koya e sivia ni 8,000 na kilokaramu na draunitavako, mani soli vua na icovi ni Dautei Tavako Gugumatua Duadua. A tekivu vuli iVolatabu ena gauna oya. Sega ni dede sa raica o koya ni dua e vakaitavi ena caka ni tavako e sa beca tiko na ivakasala i Jisu, oya meda lomani ira na wekada. (Maciu 22:39) E raica rawa ni icovi ni dauteitei e soli vua e sa rawa ni tukuni ni icovi tale ga ni dauveivakamatei. Sa qai vakamatea o Charles na nona loga tavako ena nona vana ena poisoni. E toso vinaka nona vuli me yacova nona yalayala kei na papitaiso, nikua e sa painia tudei, e dauveiqaravi tale ga ni ivavakoso.

¹⁹ Eda sega ni vakabekataka ni cakacaka vakavunau e sa vakayacori tiko nikua e veiyasa i vuravura e sala sara ga e sa yavalata tiko kina o Jiova na veimatanitu, sa ra lako tiko mai kina ena nona isoqosoqo na veika domoni. (Akeai 2:7) E vakaitikotiko mai Potukali o Pedro, a curu ina vuli bete ni se qai yabaki 13. A nona isausau me vakaitavi ena kaulotu, me veivakavulici tale ga ena iVolatabu. Sega ni dede sa biuta na vuli bete baleta ni tutu yadua qai taurivaki na iVolatabu ena nodra vuli. Ni oti e ono tale na yabaki, sa lai curu sara o koya ena vuli saikoloji, se vulici ni veika me baleta na vakasama kei na loma ni tamata, ena univesiti e Lisbon. A lai vakaitikotiko vei tinana lailai ena gauna ni vuli, ia ni iVakadinadina i Jiova o tinana lailai, a vakauqeti koya me vulica na iVolatabu. Ena gauna oya, sa sega ni vakadeitaka o Pedro se bula dina tiko na Kalou se sega, sega tale ga ni vakatulewataka rawa se me vulica na iVolatabu se sega. Mani vakaraitaka vua na nona parofesa ni saikoloji na nona lomalomarua. E qai tukuna vua na parofesa ni ivakavuvuli ni saikoloji e kaya ni o ira era sega ni dau vakatulewa rawa era sa vakarusai ira tiko ga vakataki ira. E kea sara ga sa vakadeitaka kina o Pedro me sa na vuli iVolatabu. E qai papitaiso o Pedro ena dua na gauna wale tiko ga oqo, nikua e sa veivakavulici sara tiko ga ena iVolatabu.

20. Na cava meda marau kina ena rabailevu ni kena sa vakayacori nikua na vunau kei na veivakavulici?

²⁰ Eda sega ni kila se na vakacava na levu ni vunau meda vakayacora ina veimatanitu, eda sega tale ga ni kila na siga kei na aua ena yaco kina na ivakataotioti. Eda kila ga ni sa voleka. Eda marau meda kila ni vunautaki ni itukutuku vinaka ena kena ivakatagedegede vakaitamera sa yaco tu nikua e dua ga vei ira na ivakatakilakila ni sa voleka sara na gauna me mai sosomitaki ira kina na veimatanitu vakatamata na Matanitu ni Kalou. (Taniela 2:​44) Ni toso tiko na yabaki, e vica vata na milioni e sa soli vei ira na gauna mera rogoca na itukutuku vinaka, oqo e vakalagilagi kina na Kalou o Jiova. Me noda inaki dei mada ga meda yalodina tiko ga vata kei ira na tacida e vuravura raraba, da qai ogaoga tiko ga ena vunau kei na veivakavulici ena veivanua kece ga. Ena noda vakayacora oqo, eda na bula kina o keda kei ira era rogoci keda.​​—1 Timoci 4:​16.

O se Nanuma?

• Na cava e vakasakiti kina na parofisai e volai ena Maciu 24:14?

• Na sasaga cava soti era vakayacora na lotu Vakarisito taumada ena cakacaka vakavunau, e qai vakacava na vua ni nodra sasaga?

• Era mai kila vakacava na Gonevuli ni iVolatabu na kena bibi vei ira mera vunau ina veivanua kece ga?

• Ni o dikeva na cakacaka ni iVakadinadina i Jiova ena yabaki sa oti, na cava e vakasakiti vei iko?

[Chart ena tabana e 27-30]

2005 RIPOTE NI YABAKI VAKACAKACAKA NI IVAKADINADINA I JIOVA E VURAVURA

(Raica na bound volume)

[Mape/iYaloyalo ena tabana e 25]

E lakova o Paula e vica vata na udolu na kilomita e vanua kei na wasawasa me vunautaka kina na itukutuku vinaka

[iYaloyalo ena tabana e 24]

A vakamuai Pita o Jiova me lai vunau vei Konilio kei na nona vuvale