Me Vakavinakataki Iko na Nomu iTovo Matau
SA TINIKARUA na yabaki na nona vakaitikotiko e dua na turaga ena dua na yasa i Aceni. Sa matau vua me muria tu ga e dua na sala ni suka ena cakacaka. Mani toki na turaga oqo ena dua tale na yasayasa, voleka toka ga ena koro a tiko kina. A gole i vale ni oti nona cakacaka ena dua na siga. E qai vakila ni sa muri cala, ni raica ni sa tini tale ena vanua a vakaitikotiko kina e liu. E tini tale ena nona itikotiko makawa ni vakauti koya na itovo sa matau vua!
Meda kua ni kurabui ke tukuni nida sucu vata mai na itovo eda matau kina, e vakamawe ena noda bula. E rawa tale ga nida kaya ni itovo e vaka na bukawaqa. Na bukawaqa e vakararamataka na vanua butobuto, e vakatakatai keda, e vakabutari tale ga kina na keda kakana. Ia na bukawaqa ena rawa tale ga ni dua na meca rerevaki, e vakarusa na bula kei na veika eda taukena. E vaka tale ga oqori na itovo e sa matau vei keda. Ni qarauni vinaka ena yaga sara vakalevu vei keda. Ia e rawa tale ga ni veivakaleqai.
Na leqa ga e kauta mai na itovo matau vei koya na turaga sa cavuti oti mai, oya na nona lai tao tu ena koro ena osooso ni motoka e gaunisala. Na itovo eda matau kina ena rawa ni yaga, e rawa tale ga ni vakaleqai keda ke vauci kina na veika e bibi. Oqo e rua na ivakaraitaki dina vakaivolatabu meda raica kina na yaga kei na leqa e vakavuna na itovo eda matau kina ena noda veiqaravi kei na noda veiwekani vinaka kei na Kalou.
iTovo e Vakamatautaki—Na iVakaraitaki Vinaka Kei na iVakaraitaki Ca e Tu Ena iVolatabu
Ratou vakalougatataki o Noa, Jope, kei Taniela ni ratou veiwekani voleka kei na Kalou. E vakacerecerei iratou na iVolatabu ena “nodratou yalododonu.” (Isikeli 14:14) E kunei votu ni sa dei vei iratou na itovo vinaka eratou matau kina.
A tukuni vei Noa me taya e dua na waqa, na kena balavu e lekaleka na raraniveicaqe, na kena rewa e sivia e dua na vale tabalima. Rairai ena sega tale ni dua na dau tawaqa ena gauna oya ena bolea na cakacaka vakaitamera oqori. E sega ni dua na iyaya ni tawaqa e tu edaidai eratou a vakayagataka o Noa kei na le vitu na lewe ni nona vuvale me ratou taya kina na waqa oqo. A vunau tale ga o Noa ena gauna oya. Rawa tale ga nida kaya ni a qarava na nona vuvale vakayalo, vaka kina vakayago. (2 Pita 2:5) Sega ni vakatitiqataki ni a vakamatauni koya o Noa ena dua na ituvatuva vinaka ni cakacaka, me qarava rawa kina na itavi levu oqo. E kilai tale ga o Noa ena kena itukutuku e tu ena iVolatabu ni “rau a daulako vata kei na Kalou. . . . A sa cakava ko Noa me vaka na ka kecega sa vakarota vua na Kalou.” (Vakatekivu 6:9, 22; 7:5) E tukuna tale ga na iVolatabu ni “sega ni cala,” e sega ni vakatitiqataki ni rau a salavata tiko ga kei na Kalou ni sa oti na Waluvu kei na vukitani a yaco mai Pepeli. Erau dau salavata tiko ga kei na Kalou me yacova sara nona mate ni sa yabaki 950.—Vakatekivu 9:29.
Na itovo e dau matau vei Jope e vukei koya me tamata “yalododonu ka daucaka dodonu.” (Jope 1:1, 8; 2:3) Dau nona ivakarau se nona itovo me vakacaboisoro ena vukudratou yadudua na lewe ni nona matavuvale ni oti e dua na nodratou kana magiti, de lakolako eratou “cala . . . , ka vosavakacacataka lo na Kalou e lomadratou. Ia sa daukitaka vakaoqo ko Jope.” (Jope 1:5, neitou na matanivola kala.) E sega ni vakabekataki ni dau vakabibitaki ena vuvale i Jope me ratou vakamatauna e so na ivalavala e vauca na nodratou sokaloutaki Jiova.
O Taniela e “qarava tikoga” na Kalou ena nona bula taucoko. (Taniela 6:16, 20) Na itovo vinaka vakayalo cava e dau matau vei Taniela? E dau masu vakawasoma vei Jiova. Dina ni vakatabuya na tui me vakayacori oqo, ia e dau “tekiduru e duruna vakatolu e na veisiga [o Taniela], me masu, ka vakavinavinaka vua na nona Kalou, me vaka sa daucakava eliu ko koya.” (Taniela 6:10, neitou na matanivola kala.) Ni sa matau vua na itovo oqori, sa sega ni rawa me muduka na nona dau masu vua na Kalou, dina ni rawa ni vakamatei kina. Sega ni vakabekataki ni vakaukauataki Taniela na itovo sa matau vua, mani dei kina nona yalodina vua na Kalou. E rairai ni dau matau tale ga vei Taniela me vakadikeva vakatitobu na veivosa ni yalayala totoka ni Kalou. (Jeremaia 25:11, 12; Taniela 9:2) Na veitovo vinaka oqo e sa matau vua e vakaukauataki koya me yacova sara na icavacava, e yalodina me cici tiko ga ena veitaucici ni bula me yacova sara ni mate.
Na kena veibasai o Taina, e tini ca na itovo e dau matau vua. Dau matau vua me “lako voli yani me raici ira na goneyalewa ni vanua ko ya,” era sega ni qaravi Jiova. (Vakatekivu 34:1, neitou na matanivola kala.) E vaka me sega ni ca na nona itovo matau oqori, ia e tini ena leqa. A vaqaseni koya o Sikemi na “tamata yalovakaturaga vei ira kecega e na mataqali i tamana.” Ni rau cudru na ganena, erau lai vakamatei ira kina na tagane kece ena koro oya. Sa tini vakaca dina!—Vakatekivu 34:19, 25-29.
Eda na vakadeitaka vakacava ni na yaga na itovo sa matau vei keda qai sega ni vakaleqai keda?
Me Yaga na iTovo sa Matau Vei Iko
E vola e dua na vuku: “E sega ni na veisau rawa na itovo e sa matau vei keda.” E sega ni dina oqori. E tukuna tu vakamatata na iVolatabu ni rawa nida vakatulewataka meda veisautaka na itovo ca eda matau kina, me rawa nida vakamatauna na itovo vinaka.
Ke da vakamatauni keda ena itovo vinaka eda na vakila na vinaka ni bula vakarisito, ena rawarawa tale ga nida vakamuria. E kaya o Alex, e dua na lotu Vakarisito mai Kirisi: “E vakabula gauna na noqu dau vakamatauna meu muria e dua na ituvatuva ni veika me vakayacori.” O Theophilus, e dua na qase lotu Vakarisito, e tukuna ni yaga vakalevu nona dau lalawataka na ka, oqori na itovo e dau matau kina. E tukuna: “Au vakabauta niu na sega ni rawa ni vakayacora vinaka na noqu itavi vakarisito keu sega ni vakamatauna na lalawataka na ka.”
Nida lotu Vakarisito eda uqeti meda muria tiko ga na “i vakarau eda a sa muria tiko mai ka yacova mai na gauna oqo.” (Filipai 3:16, VV, neitou na matanivola kala.) Na ivakarau oya, na kena vakamuri e dua “na . . . ituvatuvanaki e sa navuci oti tu.” E yaga vei keda na itovo vinaka eda vakamatauna oqori, baleta nida na sega ni vakaoti gauna ena vakasamataka se cava meda na vakayacora tarava—sa matau vei keda, sa noda itovo. Sa vaka e curuma tu noda dra. E vaka ga e dua na draiva ni motoka e nona itovo me dau vakamuria vinaka na lawa ni vakau motoka e gaunisala ena kena taqomaki na bula, ena nona vakatulewa totolo ena rawa ni taqomaka na bula ni sotava e dua na leqa e gaunisala, ena rawa tale ga nida vakatulewataka vakavinaka na noda ilakolako ni bula vakarisito, ni lewai keda na itovo vinaka eda sa matau kina.
Oqo na ka e tukuna na dauvolavola ni Igiladi o Jeremy Taylor: “Na itovo sa matau vei keda ena rawa ni vakataucokotaka na ka eda cakava.” Ke vinaka na itovo sa matau vei keda, ena sega soti ni dredre nida vakayacora na veika vinaka. Me kena ivakaraitaki, ke noda itovo matau meda dau vakaitavi wasoma ena cakacaka vakavunau, nida italatala lotu Vakarisito, ena rawarawa qai marautaki na noda lako ina cakacaka vakavunau. Eda wilika me baleti iratou na yapositolo: “E na veisiga kecega e na vale ni soro, kei na veivale kecega, era sa sega ni mudu ni vakatavuvuli ka vunautaki Jisu ni sai koya na Karisito.” (Cakacaka 5:42, neitou na matanivola kala; 17:2) Eda na ririko ke da vakaitavi vakavudua ena cakacaka vakavunau, ena vinakati gona meda vakamatauni keda me rawa nida nuidei ni cakava na cakacaka bibi vakarisito oqo.
E tautauvata tale ga kei na veibasoga ni noda bula vakarisito tale e so. E rawa meda wilika vakawasoma na ‘Vosa ni Kalou ena siga kei na bogi’ ke sa noda itovo matau. (Josua 1:8; Same 1:2) Dau nona itovo e dua na lotu Vakarisito me wilika na iVolatabu ena loma ni 20 se 30 na miniti ni bera ni moce ena bogi. Ke mani oca sara tu mada ga vakalevu, ena wilika ga na iVolatabu, ke sega ena sega ni moce rawa. Ena duri mada ga me qarava na nona veika vakayalo. Na itovo vinaka oqo e sa vakamatauna e vukei koya me dau wilika tasevu na iVolatabu ena veiyabaki ena loma ni vica vata na yabaki.
Dau itovo matau i Jisu Karisito me lako ina vanua e dau veivosakitaki kina na iVolatabu, e kotora o Jisu e dua na ivakaraitaki meda vakamurimuria. “Ia me vaka na nonai valavala, sa curu ki na vale ni lotu e na siga ni vakacecegu, a sa tu cake me wili vola.” (Luke 4:16) O Joe e dua na qase ni ivavakoso, e vakamatavuvale levu, dau levu tale ga na gauna e cakacaka kina, ia e raica ni yaga vua na soqoni qai taleitaka vakalevu, baleta ni vukei koya na itovo e dau matau vua. E kaya: “Na noqu toso tiko ga i liu e vakavuna na itovo e sa matau vei au, e vakaukauataki au dina vakayalo, na ka sara ga au gadreva tu meu rawa ni valuta kina na veika dredre kei na leqa e so.”—Iperiu 10:24, 25.
Na itovo matau oqori e sega tale ni dua na kena isosomi ena veitaucici vakarisito ni bula. Oqo e dua na itukutuku e tauri mai ena dua na vanua era vakacacani tiko kina na tamata i Jiova: “O ira e nodra itovo matau mera kauaitaka na veika vakayalo, ra qai taleitaka vakalevu na dina era tudei tu ga ena gauna era vakatovolei kina, ia o ira na dau calata na soqoni ena ‘gauna vinaka’ sara mada ga, era sega ni dau lako wasoma ena cakacaka vakavunau, era soro ena so sara na veivakatovolei lalai, era bale sara ni sa ‘katakata’ na veivakatovolei.”—2 Timoci 4:2.
Biuta na iTovo Matau e Ca, Mo Taurivaka na Kena e Vinaka
E tukuni ni dodonu ga ‘meda bucina na itovo matau, na kena e rawa nida lewa vakamatau.’ Na itovo ca eda sa matau kina e rawa ni vakabobulataki keda. Ia e rawa nida muduka.
Dua na ka nona dau vakaotia nona gauna o Stella ena sarava na retioyaloyalo. E tukuna sara ga vakadodonu: “Dau tiko noqu ‘iulubale vinaka’ ena itovo ca kece au sikalutu kina.” Sa rui sivia na nona sarava na retioyaloyalo. Dau tukuna lo e lomana “au na sarasara ga vakalailai meu vakacegu toka kina” se “au cegu mada ga vakalailai ni bera niu tekivu tale.” Lakolako ga sa matau vua na itovo oqori, e vakavuna me dau sara iyaloyalo ena vica vata na aua. E kaya: “Oqo e dua sara ga na ka e vakabera na noqu toso vakayalo.” Sa dua na ka na nona saga vakaukaua me vakalailaitaka na levu ni gauna e dau vakayagataka ena sara retioyaloyalo, e digitaka vinaka tale na iyaloyalo e sarava. “Au na sega ni guilecava na vuna au vinakata kina meu biuta na itovo oqo,” e kaya o Stella, “au vakararavitaka ga vei Jiova na noqu sasaga meu vakayacora na ka au sa nakita.”
O Charalambos e dua na lotu Vakarisito, e kaya ni tarova nona toso vakayalo na nona dau lokuyara. “Niu raica rawa ni na vakavuleqa na noqu dau lokuyara, au saga sara ga meu sa veisautaki au. Ena gauna oqo niu saga e so na ka meu vakayacora, au sa lalawataka vinaka na gauna kei na sala meu na rawata kina na ka au saga. Na ka ga au cakava, au na saga tiko ga meu rawata na ka au sa lewa kei na ka au sa navuca, sa noqu itovo tudei tu me yacova mai edaidai.” Me isosomi ga ni itovo ca eda sa matau tu kina, na vakamatauni keda ena itovo vinaka.
O ira tale ga na noda ilala e rawa nira vakavuna meda vakamatauna na itovo vinaka se itovo ca. E dau veitakavi na vakamatauni ni itovo vinaka, vaka tale ga kina na vakamatauni ni itovo ca. Me vaka ga ni dau “vakacala nai valavala vinaka na dautiko vata kei ira era sa ca,” e rawa tale ga nira vakataka vei keda na tamata vinaka na nodra itovo vinaka me rawa nida vakamurimuria. (1 Korinica 15:33) E rawa ni vakaukauataka se vakamalumalumutaka na noda veiwekani kei na Kalou na itovo eda matau kina. E kaya o Stella: “Ke vinaka na itovo eda matau kina ena vakarawarawataka noda sasaga meda qaravi Jiova. Ke ca ena vakadredretaka noda sasaga.”
Vakamatauni iko ena itovo vinaka, qai bulataka. Ena tara sara ga nomu bula qai yaga vakalevu vei iko.
[iYaloyalo ena tabana e 19]
Na itovo eda vakamatauna e vaka na bukawaqa, ena rawa ni yaga, ena rawa ni veivakaleqai tale ga
[iYaloyalo ena tabana e 21]
E dau ivakarau i Jisu me lako ina valenilotu ena Siga ni Vakacecegu, ni dau wiliki kina na Vosa ni Kalou
[iYaloyalo ena tabana e 22]
Na itovo vinaka vakayalo eda matau kina e vakaukauataka noda veiwekani kei na Kalou