Na Tevoro—Sega ni Ka ni Vakasama Wale Ga
“E kunei ena Veiyalayalati Vou na nodrau vakasota na Kalou, na vu ni ka vinaka kei Setani, na vu ni ka ca. Oqo e sega ni ka ga erau vakabauta e dua se rua na dauvola iVolatabu, era vakabauta kece na tikina oqo o ira na vola na iVolatabu. . . . E matata vinaka gona na ivakadinadina e tu ena Veiyalayalati Vou. O Setani e dua na kaisi botoboto, e dau nona cakacaka me saqata na Kalou kei ira na nona tamata.”—“The New Bible Dictionary.”
IA, NA cava na vuna era sega ni vakabauta kina ni bula dina na Tevoro o ira era kaya voli nira lotu Vakarisito, ra tukuna tale ga nira vakabauta na iVolatabu? Sa macala ga nira sega ni vakabauta na iVolatabu me Vosa ni Kalou. (Jeremaia 8:9) Era kaya ni o ira na vola na iVolatabu era vakamuria ga na ka era vakavuvulitaka na veivanua butobuto era tu ena gauna oya, era sega tale ga ni tukuna vakadodonu na dina ni Kalou. Me kena ivakaraitaki, e kaya na vuku ni lotu Katolika o Hans Küng: “Na itukuni makawa nodra na kai Papiloni me baleti Setani kei na nona ilawalawa tevoro e dewavi ira na Jiu, dewa sara ina Veiyalayalati Vou.”—On Being a Christian.
Ia na iVolatabu e sega ni vosa ni tamata; e Vosa uqeti dina ni Kalou. E ka vakayalomatua kina meda taura vakabibi na ka e tukuna me baleta na Tevoro.—2 Timoci 3:14-17; 2 Pita 1:20, 21.
Na Cava e Nanuma o Jisu?
E vakabauta o Jisu Karisito ni bula dina na Tevoro. Sega ni temaki Jisu na ivalavala ca e tiko vua. E sagai koya e dua dina na kabula, e muri e qai vakatokai koya me “turaga ni vuravura oqo.” (Joni 14:30; Maciu 4:1-11) E vakabauta tale ga ni so tale na kabula vakayalo era a duavata kei Setani ena nona ivadi ca. A vakabulai ira tale ga na ‘curumi tevoro.’ (Maciu 12:22-28) Ena nodra ivola sara mada ga na tawavakabauta na Kalou, e kaya kina na Rationalist Encyclopædia: “Dau vakacudrui ira tu ga na qase ni lotu ni o Jisu e volai ena Kosipeli e vakabauta na ivakavuvuli ni bula dina na tevoro.” O Jisu e dau vakamacalataka na Tevoro kei ira na nona timoni, e sega ni tukuna tiko na vakabauta e yavutaki ena rere vakalialia e dewa mai na nodra itukuni makawa na kai Papiloni. E kila vinaka sara tu ga nira bula dina.
Levu sara na ka eda vulica me baleta na Tevoro ena noda vakasamataka na vosa i Jisu vei ira na qase ni lotu ena gauna oya: “A tamamudou na tevoro, ia dou sa via kitaka na gagadre ca ni tamamudou. Ko koya na dauveivakamatei mai nai vakatekivu, a sa sega ni vakabauta na ka dina, ni sa sega vei koya na ka dina. Ni sa vosa lasu ko koya, sa vosataka na ka sa tu vua; ni sa daulasulasu ko koya, ka sa vu ni ka oqo.”—Joni 8:44.
Na Tevoro gona e kena ibalebale “daukakase,” na “daulasulasu ko koya, ka sa vu ni ka oqo.” O koya na imatai ni kabula vakayalo me lasutaka na ka e baleta na Kalou, e vakayacora oya mai na were o Iteni. Sa kaya oti o Jiova ni rau na “mate vakaidina” ke rau kania na kau e kilai kina na ka vinaka kei na ka ca. E kaya o Setani ena gusu ni gata ni lasu na veivosa oqori. (Vakatekivu 2:17; 3:4) Sa rauta vinaka me vakatokai na “gata makawa, a yacana na Tevoro, kei Setani.”—Vakatakila 12:9.
E lasutaka na Tevoro na kau e kilai kina na ka vinaka kei na ka ca. E kaya ni sega ni dodonu me vakatabui na kana mai na kau oya, sa curu uciwai na lewa ni Kalou. E kaya ni rawa ni rau na “vaka na Kalou” me rau lewa ga vakataki rau na ka vinaka kei na ka e ca o Atama kei Ivi. Ni rau ka buli lomavuku, e dodonu me rau lewai rau ga. (Vakatekivu 3:1-5) Na bolei ni dodonu ni nona veiliutaki e lasika kina e vica na ile bibi. E solia o Jiova na gauna me vakadinadinataki kina na ile oqo. Oqo na vuna e vakatarai tiko kina o Setani me bula tiko mada vakalailai. Sa lekaleka sara nona gauna. (Vakatakila 12:12) E se tomana tiko ga nona vagolea tani na tamata mai na Kalou ena lasu kei na veivakaisini ena nona vakayagataki ira na tamata era vakataki ira na vunivola kei na Farisi ena gauna i Jisu mera vakatetea nona ivakavuvuli.—Maciu 23:13, 15.
E kaya tale ga o Jisu ni Tevoro, “na dauveivakamatei mai nai vakatekivu” e “sega ni vakabauta na ka dina.” Sega ni kena ibalebale oqo ni o Jiova e bulia na Tevoro me “dauveivakamatei.” Sega tale ga ni vakadomobula na kena ibulibuli, me lewa tu na vanua e caudre tu kina na buka me vakararawataki ira kina na tusaqata na Kalou. Na “eli” ena iVolatabu e sega ni itikotiko i Setani. E ibulubulu ga ni kawatamata.—Cakacaka 2:25-27; Vakatakila 20:13, 14.
Na Tevoro a muria taumada na ivakavuvuli “dina.” E dua vei ira na luve vakayalo uasivi i Jiova mai lomalagi. Ia a “sega ni vakabauta na ka dina.” E via muria ga na lomana kei na nona ivakavuvuli e yavutaki ena lasu. A “vakatekivu,” sega ena gauna e qai buli kina me luve vakayalo ni Kalou, ia ena gauna ga sa lomana kina me talaidredre vei Jiova ena nona lasutaki rau o Atama kei Ivi. Na Tevoro e vakataki ira na tamata era talaidredre vei Jiova ena gauna i Mosese. Meda wilika mada: “Era sa vakacacani ira vakai ira, era sa sega ni luvena, e na vuku ni nodra ca: Era kawa veve ka yalovakatani.” (Vakarua 32:5) Sa rawa tale ga ni tukuni oqori vei Setani. Sa tekivu me “dauveivakamatei” ena gauna e talaidredre kina, qai vakavuna nodrau mate o Atama kei Ivi kei na kawatamata kece.—Roma 5:12.
Ra Agilosi Talaidredre
So tale ga na agilosi era a tomani Setani ena nona talaidredre. (Luke 11:14, 15) Era “sega ni tu dei e na nodrai tutu vakaturaga” na agilosi oqo, era vukici ira mera tamata me rawa nira veiyacovi kei na luvedra “goneyalewa na tamata” ena gauna i Noa. (Juta 6; Vakatekivu 6:1-4; 1 Pita 3:19, 20) E dua “nai katolu ni wase ni kalokalo ni lomalagi,” se dua na iwase lailai ni kabula vakayalo era vakayacora oqo.—Vakatakila 12:4.
E tukuna na ivola vakatayaloyalo kilai levu na Vakatakila, ni Tevoro e vaka e “dua na gata levu e damudamu.” (Vakatakila 12:3) Ena vuku ni cava? Sega ni baleta na vakadomobula ni kena irairai. Eda sega mada ni kila se ra yago vakacava na kabula vakayalo, ia e rawa ga nida tukuna ni o Setani e sega soti ni duidui mai vei ira na agilosi tawarairai. Na yalo ga ni veibasuraki, qaqa sodrosodro, na veivakarusai qai vakarerevaki e kunei vei Setani, e vakatokai kina me “gata levu e damudamu.”
Sa lailai sara na galala e soli vei Setani kei ira nona timoni. Sa sega tale nira qai vukici ira rawa mera tamata, me vaka era dau vakayacora e liu. Sega ni dede na kena tauyavu mai lomalagi na Matanitu ni Kalou ena 1914 ena nona sa veiliutaki o Karisito, era sa kolotaki sobu mai vuravura.—Vakatakila 12:7-9.
Dua na Meca Rerevaki na Tevoro
Ia na Tevoro e se dua tiko ga na meca rerevaki. E “veilakoyaki voli . . . me vaka na laioni sa tagi, a sa vakasaqara eso me tiloma.” (1 Pita 5:8) E sega gona ni kena vakananumi wale ga na ca e tiko ena yagoda ivalavala ca. Eda veimulomulo dina tiko kei na gagadre ca ni yagoda ena veisiga. (Roma 7:18-20) Ia na veimulomulo dina eda vakayacora tiko “kei ira era sa kaukauwa, kei ira era sa veitaliataka na butobuto kei vuravura oqo, kei ira na veivavakoso yalo ca e na veiyasana vakalomalagi.”—Efeso 6:12.
E vakacava sara mada na nona cakayaco na Tevoro? “Sa koto ga vua na vu-ni-ca ko ira kecega na kai vuravura,” e kaya na yapositolo o Joni. (1 Joni 5:19) Eda sega ni vinakata me sa taura na noda bula na noda vakananuma tu ga na Tevoro, se meda vakalaiva na rere vakalialia me vakaleqai keda. Ia e vinaka ga meda qarauna na nona saga me vakamatabokotaki keda meda kua ni kila na ka dina, qai tagutuva tale ga noda yalodina vua na Kalou.—Jope 2:3-5; 2 Korinica 4:3, 4.
E sega ni dau voravora tu ga na veivakacacani ni Tevoro vei ira era via cakava na loma ni Kalou. So na gauna, e dau vukici koya me “agilosi ni rarama.” E vakasalataki ira na lotu Vakarisito na yapositolo o Paula ena nona vola: “Na ka au leqataka sa i koya na nona a vakacalai Ivi na gata e na nona qaseqase; de na qai vakacalai tale ga na lomamuni mai na kena savasava kei na kena yalodina vei Karisito.”—2 Korinica 11:3, 14, VV.
O koya gona, meda ‘yalomatua, da vakatawa, meda vorati koya, da tudei tiko ga ena vakabauta.’ (1 Pita 5:8, 9; 2 Korinica 2:11) Meda kua ni cakava e dua na ka me vecei keda rawa kina na tevoro me na vakarawarawataka vei Setani na nona cakacaka. (Vakarua 18:10-12) Mo dua na gonevuli gugumatua ni Vosa ni Kalou, kua ni guilecava ni o Jisu Karisito e wasoma nona vakayagataka na Vosa ni Kalou ni temaki koya voli na Tevoro. (Maciu 4:4, 7, 10) Masuta na yalo ni Kalou. E rawa ni vukei iko na vua ni yalona mo vorata kina na gagadre ca ni yago, e uqeta tiko o Setani. (Kalatia 5:16-24) Masu tale ga vagumatua vei Jiova ni temaki iko na Tevoro kei ira na nona timoni.—Filipai 4:6, 7.
Meda kua ni rerevaka na Tevoro. E yalataka tu o Jiova ni na taqomaki keda mai na ivadi kece ga nei Setani. (Same 91:1-4; Vosa Vakaibalebale 18:10; Jemesa 4:7, 8) “Mo dou kaukauwa tiko e na Turaga, kei na kena levu ni nona kaukauwa,” e kaya na yapositolo o Paula. Eda na qai “tudei rawa ka vorata nai lawaki ni tevoro.”—Efeso 6:10, 11.
[iYaloyalo ena tabana e 5]
E kila o Jisu ni dua dina na kabula na Tevoro
[iYaloyalo ena tabana e 6]
“Sa koto ga vua na vu-ni-ca ko ira kecega na kai vuravura”
[Credit Line]
NASA photo
[iYaloyalo ena tabana e 7]
Vorata na Tevoro ena nomu vulica na Vosa ni Kalou kei na nomu masu vakawasoma