Kua ni Vakatara me Kabi Mai na Tevoro

‘Ni kua ni soli kemuni vakarawarawa vua na Tevoro.’​—EFESO 4:27, VV.

1. Na cava era sega ni vakabauta kina na Tevoro e levu na tamata?

SA VICA na senitiuri na nodra vakabauta voli e levu na tamata ni vakaileu na Tevoro, sei rua na qeteqete ni yavana, damudamu nona isulu, qai dau vakayagataka na icula balavu matairua me kolotaki ira kina na tamata ivalavala ca i eli. E sega ni tokona na iVolatabu na ivakamacala oqori. Na rai cala oqo me baleta na Tevoro e vakavuna mera sega ni vakabauta kina e vica vata na milioni ni tiko dina na Tevoro se me nanumi ni Tevoro e ivalavala ca ga e tiko e lomada.

2. Na cava e so na ka dina e tukuna na iVolatabu me baleta na Tevoro?

² E tukuna vakamatata na iVolatabu ni tiko dina na Tevoro. A raici koya o Jisu mai lomalagi qai vosa tale ga vua e vuravura oqo. (Jope 1:6; Maciu 4:4-11) Dina ni sega ni vakaraitaka na iVolatabu na yacana dina na ibulibuli vakayalo oqo, ia e vakatokai koya ga me Tevoro (kena ibalebale “Daukakase”) baleta ni kaseta na Kalou. E vakatokai tale ga me o Setani (kena ibalebale “Dauveivorati”) baleta ni vorati Jiova. E vakamacalataki o Setani na Tevoro me “gata makawa” baleta ni a vakayagataka na gata me vakacalai Ivi kina. (Vakatakila 12:9; 1 Timoci 2:14) E vakatokai tale ga me ‘vu ni ca.’​—Maciu 6:13.a

3. Na taro cava eda na dikeva?

³ Nida tamata i Jiova, eda sega sara ga ni vinakata meda vakataki Setani, na meca levu ni Kalou dina duadua ga. Meda muria ga na ivakasala i Paula na yapositolo: ‘Ni kua ni soli kemuni vakarawarawa vua na Tevoro.’ (Efeso 4:27, VV) Na cava gona e so na itovo ca nei Setani meda kua ni vakatotomuria?

Kua ni Vakatotomuria na Daukakase Levu

4. E kaseta vakacava na Kalou na ‘vu ni ca’?

⁴ E veiganiti na nona vakatokai na ‘vu ni ca’ me Tevoro baleta ni daukakase. E okati vakakase na itukutuku e lasutaki qai vakacacani kina e dua. A vakaroti Atama na Kalou: “Na kau sa kilai kina na ka vinaka kei na ka ca, mo kakua ga ni kana kina: ni ko na mate vakaidina e na siga ko sa kana kina.” (Vakatekivu 2:17) Sa matata tu vei Ivi oya, ia e qai tukuna vua na Tevoro ni vakayagataka na gata: “Drau na sega dina ni mate: ni sa kila na Kalou e na siga drau na kana kina ena qai yadra dina na matamudrau; ia drau na vaka na Kalou, ni drau na kila na ka vinaka kei na ka ca.” (Vakatekivu 3:4, 5) Na itukutuku oya e kaseti kina na Kalou o Jiova!

5. Na cava e dodonu me cudruvi kina o Tiotirifi ena nona daukakase?

⁵ Era vakaroti na Isireli: “Mo kakua ni daukakase voli e na kedra maliwa na kai nomu.” (Vunau ni Soro 19:16) E vola na yapositolo o Joni me baleta e dua na daukakase ena nona gauna: “Au a sa vola yani e so na ka ki na i soqosoqo lewe ni lotu; ia e na sega ni via kauwaitaka na noqu lewa ko Tiotirifi ka ni sa via vakaliuci koya ga vaka i koya. Kevaka gona au sa na mani lako yani, au sa na qai kauta cake yani na veika e sa kitaka kei na veitukutuku ca ka lasulasu ka la’ki veikauyaka voli e na vuku i keitou.” (3 Joni 9, 10, VV) A dodonu me cudruvi o Tiotirifi baleta ni kaseti Joni voli. O cei na lotu Vakarisito yalodina ena vinakata me vakataki Tiotirifi qai vakatotomuria tale ga na daukakase levu o Setani?

6, 7. Na cava eda sega ni via kaseta kina e dua?

⁶ Era dau kaseti ra qai vosavakacacataki tale ga vakalevu na tamata i Jiova. “Era a tu voleka tu e ke ya na bete levu kei ira na daunilawa, ka beitaki koya [Jisu] vakaukauwa.” (Luke 23:10, VV) Era beitaki Paula vakailasu o Ananaiasa na Bete Levu kei ira tale e so. (Cakacaka 24:1-8) E tukuna na iVolatabu ni o Setani e “daubeitaki ira na wekada . . . , sa beitaki ira tikoga e na mata ni Kalou e na siga kei na bogi.” (Vakatakila 12:10) O ira na wekada se tacida oqo o ira na lotu Vakarisito lumuti era tiko e vuravura ena iotioti ni veisiga oqo.

⁷ E sega ni dua na lotu Vakarisito e vinakata me kaseta se beitaka vakailasu e dua. Ia, e rawa ni yaco oqo kevaka eda sega ni taura kece na itukutuku dina me baleta e dua ni bera nida tukuna e dua na ka me baleti koya. E vakaraitaki ena Lawa e soli vei Mosese ni rawa ni vakamatei e dua kevaka e nakita nona veibeitaki vakailasu. (Lako Yani 20:16; Vakarua 19:15-19) E okati tale ga me dua na ka vakasisila vei Jiova “na dautukutuku vakailasu sa dauvosataka na ka lasu.” (Vosa Vakaibalebale 6:16-19) O koya gona, eda na sega ni vinakata meda vakatotomuria na daukakase levu e dauveibeitaki vakailasu tale ga.

Kua ni Muria Nona Sala na Daulaba Taumada

8. E yaco vakacava na Tevoro me “daulaba mai na i vakatekivu”?

⁸ E daulaba na Tevoro. A kaya o Jisu ni o koya oqo e “daulaba mai na i vakatekivu.” (Joni 8:44, VV) A tekivu laba o Setani ena gauna e vakamuai rau tani kina o Atama kei Ivi mai vua na Kalou. E vakavuna na nodrau mate na imatai ni veiwatini vaka kina na nodrau kawa. (Roma 5:12) E rawa ga ni cakava na ka oya e dua na ka bula, e sega ni rawa ni vakavuna na ca ni loma ni tamata.

9. Me vaka e vakaraitaki ena 1 Joni 3:15, e rawa vakacava meda daulaba?

⁹ “Mo kakua ni laba,” e kaya e dua na iVunau e Tini e soli vei ira na Isireli. (Vakarua 5:17) E vola vei ira na lotu Vakarisito na yapositolo o Pita: “Me kakua e dua vei kemudou me vakararawataki ni sa daulaba.” (1 Pita 4:15) Ena sega kina ni rawa vei ira na tamata i Jiova mera daulaba. Ia, eda na valavala ca vua na Kalou kevaka eda cata e dua na noda itokani lotu Vakarisito, da qai diva me mate. “Sa tamata daulaba ko koya yadua sa cata na wekana: ia ko ni kila ni sega ni dua na daulaba e tiko vua na bula tawa mudu.” (1 Joni 3:15, VV) Era vakaroti na Isireli: “Mo kakua ni cata na wekamu e lomamu.” (Vunau ni Soro 19:17) Meda dau walia totolo mada ga na leqa e basika ena keda maliwa na vakabauta vata, me kakua kina ni vakarusa na noda duavata vakarisito na daulaba o Setani.​—Luke 17:3, 4.

Vorata na Daulasulasu Levu

10, 11. Na cava e dodonu meda cakava meda vorata rawa kina na daulasulasu levu, o Setani?

¹⁰ E lasulasu na Tevoro. “Ni sa tukuna ko koya e dua na i tukutuku lasu,” e kaya o Jisu, “sa dodonu sara tu ga vua ko ya, ka ni sa dau lasulasu ka sa vu mai vua na lasu kece ga.” (Joni 8:44, VV) E lasutaki Ivi o Setani, ia o Jisu e lako mai i vuravura me mai tukuna na ka dina. (Joni 18:37) Me rawa nida vorata na Tevoro na imuri i Karisito, ena sega ni rawa meda lasulasu se veidabui. E dodonu meda dau “vosa dina.” (Sakaraia 8:16; Efeso 4:25) O “Jiova, na Kalou daudina” e vakalougatataki ira ga na nona iVakadinadina era dau dina. Era na sega ni rawa ni matataki koya na tamata ca.​—Same 31:5; 50:16; Aisea 43:10.

¹¹ Ke da mareqeta na noda sa galala vakayalo mai na lasu i Setani, eda na kabita matua na vakabauta vakarisito se “nai vakavuvuli dina.” (2 Pita 2:2; Joni 8:32) Na ivakavuvuli kece vakarisito e dau vakatokai me “dina ni i tukutuku-vinaka.” (Kalatia 2:5, 14) E vakatau na noda bula ena noda “muria tiko ga na dina” kei na noda vorati koya tiko e “vu mai vua na lasu kece ga.”​—3 Joni 3, 4, 8, VV.

Vorati Koya e Liutaka na Vukitani

12, 13. Na cava meda kua ni kitaka vei ira na vukitani?

¹² A tiko taumada ena dina na ibulibuli vakayalo e qai yaco me Tevoro. Ia e “sega ni dau tovaka na dina,” e kaya o Jisu, “ni sega ga vua na dina.” (Joni 8:44, VV) O koya e liutaka na vukitani e dau saqata vakalevu na “Kalou ni dina.” E so na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri era coriti e “nai cori ni Tevoro,” ni a vakamuai ira tani na Tevoro mai na ka dina. Oya na vuna e vakauqeti Timoci kina o Paula me vakatavulici ira ena yalomalumalumu na sa vakamuai tani tiko oqo me rawa nira kaukaua tale vakayalo mera vorata na icori i Setani. (2 Timoci 2:23-26) Ia e vinaka cake sara meda kaukaua tiko ga ena dina meda kua kina ni rawai ena nodra veivakamuai na vukitani.

¹³ Rau vukitani na imatai ni veiwatini baleta ni rau vakarorogo vua na Tevoro, rau sega ni vorata na nona lasu. E dodonu beka meda rogoci ira na sa vukitani, wilika na nodra ivola, se raica na nodra Web site ena Internet? Kevaka eda lomana na Kalou kei na ka dina, eda na sega ni cakava oya. Meda kua ni vakatarai ira na vukitani mera curu mai i noda vale se meda kidavaki ira mada ga baleta ena rawa kina meda “veitokani vata kei koya e na nona cakacaka ca.” (2 Joni 9-11, VV) Meda kua ni rawai ena ilawaki ni Tevoro ena noda biuta “na ivakavuvuli dina” meda lai muria na ivakavuvuli lasulasu era vakavuvulitaka na “ivakavuvuli vakatamata e veivakaleqai” ra qai ‘vakaisini keda ena vosa e veirawai.’​—2 Pita 2:1-3.

14, 15. Na cava e vakasalataki Timoci kina kei ira na qase ni ivavakoso e Efeso o Paula?

¹⁴ E tukuna o Paula vei ira na qase ni ivavakoso lotu Vakarisito mai Efeso: “Dou vakaraici kemudou, kei ira kecega na qele-ni-sipi, sa lesi kemudou kina na Yalo Tabu mo dou nodrai vakatawa, mo dou vakania nai soqosoqo lewe ni lotu ni Kalou; ko ira sa volia ko koya, e na nona dra ga. Ni’u sa kila oqo, ni’u sa lako tani eke ena qai curu mai vei kemudou eso na wolifa ca sara; era na sega ni lomani ira na qele-ni-sipi. Ena tubu cake talega eso na tamata vei kemudou, era na vosataka na ka e veivakacalai, me mari ira kina era sa lotu me muri ira.” (Cakacaka 20:28-30) Ni toso tiko na gauna, era qai basika o ira na vukitani era “vosataka na ka e veivakacalai.”

¹⁵ Rauta na yabaki 65 S.K., a uqeti Timoci na yapositolo o Paula me “tukuna vakadodonu sara na ka dina.” E kuria o Paula, “kakua ni vakaitavi e na veitalanoa ca ni sa vakauti ira na tamata ki na veika ca sara. Ia na nodra vosa e na kakana tiko me vaka na vidikoso ca. E rau sa tiko e na kedra maliwa ko Imeneo kei Filito; e rau sa gole tani mai na ka dina, ni rau sa kaya sa oti na tucake tale mai na mate; e rau sa vakaleqa kina na nodra vakabauta e so.” Sa basika na vukitani! E qai kuria o Paula: “Na yavu tudei sa virikotora na Kalou sa tudei ga.”​—2 Timoci 2:15-19, VV.

16. Dina ga ni sasaga vaqaseqase o koya e liutaka na vukitani, na cava eda yalodina tiko kina vua na Kalou kei na nona Vosa?

¹⁶ O Setani e dau vakayagataki ira na vukitani mera vakacaraka na sokalou dina, ia e dau tawayaga na sasaga oqori. Rauta na yabaki 1868, a tekivu vakadikeva kina o Charles Taze Russell na veivakavuvuli e vakabauta dede tu mai na lotu ni Veivanua Vakarisito qai kunea ni dau vakaibalebaletaki cala na iVolatabu. Ratou tauyavutaka sara o Russell kei na vica tale era vaqara tiko na ka dina e dua na iwasewase ni vuli iVolatabu e Pittsburgh, Pennsylvania, mai Mereke. Ena loma ni 140 na yabaki mai na gauna oya, sa torocake sara na nodra kila ra qai lomana na Kalou kei na nona Vosa o ira na nona tamata. Dina ga ni saga vaqaseqase me veivakaleqai o koya e liutaka na vukitani, ia na nona qaqarauni vakayalo na ilawalawa dauveiqaravi yalodina ka vuku e vukei ira na lotu Vakarisito dina mera yalodina tiko ga vei Jiova kei na nona Vosa.​—Maciu 24:45, VV.

Kua ni Vakatara na iLiuliu ni Vuravura me Lewai Iko

17-19. Na vuravura cava e tu ena kaukaua ni Tevoro, na cava meda kua kina ni lomana na vuravura oya?

¹⁷ E dua tale na sala e dau coriti keda kina o Setani oya na nona vakamuai keda meda lomana na vuravura oqo se na isoqosoqo tamata e yawaka na Kalou. O Jisu e vakatoka na Tevoro me “turaga ni vuravura oqo” qai kaya tale ga o koya: “E sega ni dua na nona kaukauwa vei au.” (Joni 14:30,VV) Me kua mada ga ni lewai keda o Setani baleta nida kila “ni sa tu na vuravura taucoko e na kaukauwa ni Vunica.” (1 Joni 5:19, VV) Sa rauta me via solia na Tevoro vei Jisu “na veimatanitu kece ga e vuravura” kevaka e cuva sobu me vakarokoroko vua, na ka e cata na Luve ni Kalou. (Maciu 4:8-10, VV) E cati ira na imuri i Karisito na vuravura e liutaka tiko o Setani. (Joni 15:18-21) Sa rauta me tukuna vei keda na yapositolo o Joni meda kua ni lomani vuravura!

¹⁸ E vola o Joni: “Ni kakua ni lomani vuravura se na veika vakavuravura. Kevaka sa lomani vuravura e dua na tamata sa sega vei koya na loloma vua na Tamada. Ka ni veika kece sa tu e vuravura: na gagadre ca ni yago, na gagadre ca ni mata, kei na yalo e dokadokataka na veika ni bula oqo, era sega ni tubu mai vei Tamada, mai vuravura ga. Ia sa takali tiko yani na vuravura kei na kena gagadre ca; ia ko koya ga sa vakayacora na loma ni Kalou sa tu dei ka tawa mudu.” (1 Joni 2:15-17, VV) Meda kua sara ga ni lomani vuravura baleta na kena ivakarau ni bula e galeleta na gagadre ca ni yago e kena veibasai na ivakatagedegede ni Kalou o Jiova.

¹⁹ Vakacava ke vakilai e lomada nida se lomani vuravura tiko? Meda masuta na Kalou me vukei keda meda kauta laivi na loloma oya kei na gagadre vakayago e salavata mai. (Kalatia 5:16-21) Eda na saga meda kua ni “vakadukadukalitaki e na veika vakavuravura,” meda nanuma tiko ni o “ira na i liuliu i valavala ca” era ibulibuli ‘kaukauwa’ tawarairai era liutaka tiko na isoqosoqo tamata ca.​—Jemesa 1:27, VV; Efeso 6:11, 12, VV; 2 Korinica 4:4.

20. Na cava e rawa ni kainaki kina nida “sega ni vakavuravura”?

²⁰ E kaya o Jisu me baleti ira nona tisaipeli: “Era sa sega ni vakavuravura, me vaka ka’u sa sega ni vakavuravura.” (Joni 17:16) Era saga tiko na lotu Vakarisito lumuti kei ira na nodra itokani yalayala oti me savasava na nodra itovo ra qai savasava vakayalo tale ga, mera kua ni vakavuravura. (Joni 15:19; 17:14; Jemesa 4:4) E cati keda na vuravura tawadodonu oqo baleta nida sega ni vakavuravura da qai ‘vunautaka tiko na ivalavala dodonu.’ (2 Pita 2:5) Eda bula vata tiko kei ira na dauveibutakoci, dauveidauci, daukovekove, dausoro ki na matakau, daubutako, lasulasu, kei ira na daumateni. (1 Korinica 5:9-11; 6:9-11; Vakatakila 21:8) Ia eda sega ni qara na “yalo ni vuravura,” baleta ni sega ni lewai keda.​—1 Korinica 2:12.

Me Kua ni Kabi Mai na Tevoro

21, 22. Eda na vakayagataka vakacava na ivakasala i Paula ena Efeso 4:26, 27?

²¹ E sega ni uqeti keda na “yalo ni vuravura,” e uqeti keda ga na yalo ni Kalou e vakavuna meda bucina na itovo me vaka na loloma kei na noda lewai keda vinaka. (Kalatia 5:22, 23, VV) Na itovo oqo e vukei keda ena gauna e valuta kina na noda vakabauta na Tevoro. E via ‘vakararawataki keda meda cala,’ ia e dau vukei keda na yalo tabu i Jiova meda ‘kakua ni cudru da qai biuta na daulesa.’ (Same 37:8) Dina eda na cudru ena so na gauna, ia e vakasalataki keda o Paula: ‘Kevaka oni sa cudru, ia me kakua ni vakavu ivalavala ca vei kemuni. Ni kakua ni cudru tiko me yacova ni lai dromu na siga. Ni kua ni soli kemuni vakarawarawa vua na Tevoro.’​—Efeso 4:26, 27, VV.

²² Na noda dau cudrucudru e rawa ni vakavuna meda valavala ca. Ke tiko vei keda na itovo oqo, ena rawarawa sara vei Setani me vakavuna na veileti ena ivavakoso se me uqeti keda meda cakava na ivalavala e sega ni kilikili. E dodonu gona meda dau walia vakatotolo na duidui ena keda maliwa ena sala e vakalou. (Vunau ni Soro 19:17, 18; Maciu 5:23, 24; 18:15, 16) Me dusimaki keda tiko mada ga na yalo tabu ni Kalou, da lewai keda vakamatau, da qai kua ni vakalaiva na noda cudru ena so na gauna me vakayagataka o Setani meda veileti se veicati kina.

23. Na taro cava soti ena veivosakitaki ena ulutaga e tarava?

²³ Eda sa veivosakitaka e so na ivakarau ni Tevoro meda kua ni vakatotomuria. Ia era na taroga e so na dauwili ivoladraudrau oqo: E dodonu beka meda rerevaki Setani? Na cava e vakavuna tiko kina na nodra vakararawataki na lotu Vakarisito? E rawa vakacava me kua ni rawai keda na Tevoro?

[iVakamacala e ra]

Vakamacalataka Mada

• Na cava meda kua ni kaseta kina e dua?

• Me vaka e tukuni ena 1 Joni 3:15, e rawa vakacava meda kua ni laba?

• Meda raici ira vakacava na vukitani, ena vuku ni cava?

• Na cava meda kua ni lomani vuravura kina?

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Eda na sega ni vakatara na Tevoro me vakaleqa na noda duavata vakarisito

[iYaloyalo ena tabana e 24]

Na cava e uqeti keda kina o Joni meda kua ni lomana na vuravura?