Cakava Tiko ga na Ka e Vinaka

“Sa vua ni rarama nai valavala vinaka kecega kei nai valavala dodonu kei na ka dina.”​—EFESO 5:​9.

1. Era vakaraitaka vakacava e vica na milioni edaidai nira duavata kei na vosa ni Same 31:19?

NA KA vinaka duadua e rawa ni cakava e dua na tamata oya me vakalagilagi Jiova. Era le vica na milioni edaidai era vakacaucautaka tiko na Kalou ni sa rui vinaka. Nida iVakadinadina i Jiova yalodina, eda duavata kina mai vu ni lomada kei na sere a lagata na daunisame e vaka: “A ka vakaidina na nomuni loloma [se, “nomuni vinaka,” NW], ko ni sa maroroya me nodra era sa rerevaki kemuni”!​—Same 31:19.

2, 3. Na cava ena yaco ke veicalati na noda itovo kei na noda itavi meda vukea e so tale mera tisaipeli?

² Nida rerevaki Jiova mai vu ni lomada, eda na via vakacaucautaka kina na nona vinaka vei keda. Eda na via ‘vakavinavinakataki koya tale ga, da qai vakarogoya na totoka ni nona matanitu.’ (Same 145:​10-​13) Oqori na vuna eda dau gu kina meda vunautaka na Matanitu ni Kalou, meda vukea tale ga e levu mera mai tisaipeli. (Maciu 24:14; 28:​19, 20) Ia na noda cakacaka vakavunau e dodonu me salasalavata kei na noda itovo vinaka. Kevaka e sega, ena rogo ca kina na yaca tabu i Jiova.

³ E levu era kaya voli nira qarava na Kalou, ia e veicalati na nodra itovo kei na nona Vosa. A kaya na yapositolo o Paula me baleta e so e gusudra wale tiko ga nira caka vinaka: “Ko iko, ko sa dauvakatavulica na tani, o sa sega li ni vakatavulici iko? o iko, ko sa dauvunau me kakua na butako, o sa bau butako ko iko? o iko, ko sa daukaya me kakua na dauyalewa, o sa bau dauyalewa ko iko? . . . Sa dauvosavakacacataki na yaca ni Kalou vei ira na veimatanitu e na vukumudou, me vaka sa volai.”​—Roma 2:​21, 22, 24.

4. E yaga vakacava ke vinaka na noda itovo?

⁴ Me vakacaucautaki mada ga na yaca i Jiova ena noda itovo vinaka, meda kua ni vakarogorogocataka. Na vinaka ni noda itovo e dau tarai ira vakalevu na wekada ena saula ni ivavakoso vakarisito. Ke ra tiko na meca, e dau vagalui ira oqori. (1 Pita 2:​15) O koya e bibi cake sara, na noda itovo vinaka e dreti ira na tamata ina isoqosoqo i Jiova, mai rawa kina vei ira mera vakalagilagi koya tale ga, ra qai vakadonui mera bula tawamudu.​—Cakacaka 13:48.

5. Na taro cava soti eda na vakarau veivosakitaka?

⁵ Nida tamata ivalavala ca, eda na qarauna vakacava na itovo ena vakarogorogocataki Jiova qai vakatarabetaki ira na via kila na ka dina? Eda na bulataka rawa vakacava na itovo vinaka?

E Vua ni Rarama

6. Na cava e so “nai valavala butobuto sa sega ni yaga,” ia na vua cava mera vuataka na lotu Vakarisito?

⁶ E dua na ka e vakarawarawataka vei keda na lotu Vakarisito yalayala meda kua kina ni cakava “nai valavala butobuto sa sega ni yaga.” E wili ena ivalavala butobuto na veika e so e beci kina na Kalou me vaka na lasu, butako, vosavosa ca, veiwali vakasisila, ivakarau torosobu, veiwali velavela, kei na mateni. (Efeso 4:​25, 28, 31; 5:​3, 4, 11, 12, 18) Meda cata na mataqali ivakarau vaka oya, ia meda “bula voli me vaka na luve ni rarama.” A kaya na yapositolo o Paula ni sa “vua ni rarama na i valavala kece ga e vinaka, dodonu ka dina.” (Efeso 5:​8, 9, VV) O koya gona, eda na muria tiko ga na itovo vinaka kevaka eda lako voli ena rarama. Ia na mataqali rarama sara mada vakacava oqo?

7. Na cava meda cakava meda vuataka tiko ga kina na vua ni itovo vinaka?

⁷ Dina nida tamata ivalavala ca, e se rawa ga nida muria na itovo vinaka kevaka eda lako voli ena rarama vakayalo. A lagata na daunisame: “A nomuni vosa na cina ki na yavaqu, kei na rarama ki na noqu sala.” (Same 119:105) Ke lomada meda vuataka tiko ga na “vua ni rarama” ena “i valavala kece ga e vinaka,” sa dodonu ga meda vakayagataka e veigauna na rarama vakayalo e kune ena Vosa ni Kalou, e dau sereki vakamaqosa ena ivolatabaki vakarisito, qai dau veivosakitaki e veigauna ena noda vanua ni sokalou.” (Luke 12:42; Roma 15:4; Iperiu 10:​24, 25) E bibi tale ga meda vuli mai na ivakaraitaki kei na ivakavuvuli i Jisu Karisito, “na rarama kei vuravura” kei na “yaloyalo ni nonai tovo [o Jiova].”​—Joni 8:​12; Iperiu 1:​1-3.

E Vua ni Yalo Tabu

8. Na cava ena rawa kina vei keda meda vuataka na itovo vinaka?

⁸ E sega ni vakatitiqataki nida muria rawa ga na itovo vinaka ena vuku ni rarama vakayalo. Eda bulataka rawa tale ga na itovo oqo baleta ni dusimaki keda tiko na yalo tabu, se igu yavavala ni Kalou. Na yalovinaka se itovo vinaka e dua na “vua ni Yalo Tabu.” (Kalatia 5:​22, 23) Ke da vakamalumalumutaki keda me dusimaki keda na yalo tabu i Jiova, eda na qai vuataka na itovo vinaka, e dua vei ira na vuana totoka.

9. Eda na muria vakacava na ivakasala i Jisu e volai tu ena Luke 11:​9-​13?

⁹ Kevaka e noda gagadre dina meda vakamarautaki Jiova ena noda vakaitovotaka na vua ni yalo tabu na vinaka, eda na cakava sara ga na ka a kaya o Jisu: “Dou kerekere, ka na soli vei kemudou; dou vakasaqara, ka dou na kunea; dou tukituki, ka na dolavi vei kemudou: ni sa rawata ko koya yadua sa kerekere; ka sa kunea ko koya sa vakasaqara; ia ena dolavi vua sa tukituki. E dua li vei kemudou na tama ni gone kevaka sa mai kere madrai vei iko na luvemu, ena solia vua e dua na vatu? Ia kevaka sa kere ika, ena solia beka vua e dua na gata mei sosomi ni ika? Ia kevaka ena kere yaloka, ena solia beka vua e dua na batibasaga? Ia kevaka dou kila, koi kemudou sa tamata ca [se ivalavala ca], mo dou solia na ka vinaka vei ira na luvemudou; sa qai dina vakalevu cake, ni na solia na Yalo Tabu ko koya na Tamamudou vakalomalagi vei ira sa kerekere vua”! (Luke 11:​9-​13) Meda muria na ivakasala i Jisu ena noda masuta na yalo i Jiova me vukei keda meda vuataka na itovo vinaka.

“Kitaka na Ka e Vinaka”

10. Na cava e so na basoga ni nona vinaka o Jiova me vaka e cavuti ena Lako Yani 34:​6, 7?

¹⁰ Eda na “kitaka na ka e vinaka” kevaka eda dusimaki tiko ga ena rarama vakayalo mai na Vosa ni Kalou qai tokoni keda kina na yalona tabu. (Roma 13:3) Mai na noda vulica wasoma na iVolatabu, ena qai levu cake ga na ka eda kila me baleta na ivalavala meda vakatotomuria kina na vinaka i Jiova. Eda raica ena ulutaga ni vuli sa oti e vica na basoga ni nona vinaka na Kalou me vaka a vakarogoi vei Mosese, e volai ena Lako Yani 34:​6, 7: “Ko Jiova, ko Jiova na Kalou, sa yalololoma ka daulomasoli, sa vosovoso vakadede, ka levu na nona yalovinaka [se, “dau veinanumi,” NW] kei na dina, sa dauyalovinaka [se, “dau veinanumi”] tiko vei ira na veiudolu, sa sega ni cudruvaka na caka ca kei na talaidredre kei nai valavala ca, ia sa sega ga ni vakadonui ira na cala.” Kevaka eda dikeva voleka na vica na tikina oqo me baleta na vinaka i Jiova, ena yaga oqori meda ‘kitaka tiko ga kina na ka e vinaka.’

11. Me yaga vakacava vei keda na noda kila ni o Jiova e dau yalololoma qai dau lomasoli?

¹¹ Eda taura rawa mai na vosa oqo i Jiova ni bibi meda vakatotomuri koya ena nona dau yalololoma kei na nona lomasoli. “Sa kalougata ko ira e dauloloma,” a kaya o Jisu, “ni ra na lomani.” (Maciu 5:7; Luke 6:​36) Nida kila ni Kalou lomasoli o Jiova, eda na saga tale ga meda dau lomasoli da qai yalovinaka vei ira tale na so, wili kina o ira eda vunau vei ira. Na ka oqo e salasalavata kei na ivakasala i Paula: “Me ia tikoga na nomudou vosa e na yalovinaka, ka vakatuituinataki e na masima, mo dou kila kina se cava sa dodonu mo dou kaya tale vei ira na tamata yadua.”​—Kolosa 4:6.

12. (a) Meda vakatotomuria vakacava na Kalou ena nona dau vosovoso vakadede? (b) E uqeti keda na yalo veinanumi i Jiova meda cakava na cava?

¹² Ni dau vosovoso vakadede na Kalou, na noda via “kitaka na ka e vinaka” me vakataki koya ena uqeti keda meda vosoti ira na tacida vakayalo ena ka lalai era cala kina vei keda, da qai saga meda raica ga na nodra itovo vinaka. (Maciu 7:5; Jemesa 1:​19) E uqeti keda na yalo veinanumi i Jiova meda dau vakaraitaka na loloma dina ena ituvaki dredre sara mada ga. Sa dua dina na ka totoka oqo.​—Vosa Vakaibalebale 19:22.

13. Eda na qarauni keda mai na cava nida kila tiko ni o Jiova e ‘dau dina vakalevu’?

¹³ Ni ‘dau dina vakalevu’ na Tamada vakalomalagi, eda na saga meda ‘vakaraitaki keda nida nona italatala ena noda dau vosa dina.’ (2 Korinica 6:​3-7) E wili tiko ena vitu na ka e vakasisila vei Jiova “na yame daulasu” kei “na dautukutuku vakailasu sa dauvosataka na ka lasu.” (Vosa Vakaibalebale 6:​16-​19) Nida gadreva gona meda vakamarautaka na Kalou, eda na ‘biuta tani kina na lasu da qai saga meda vosa dina.’ (Efeso 4:​25) Bibi dina meda vakavotuya tiko ga e veigauna kece na vinaka ena sala oqo.

14. Na cava meda dau veivosoti kina?

¹⁴ Na vosa ni Kalou vei Mosese e dodonu me uqeti keda tale ga meda dau yalovosovoso, ni o Jiova e tu vakarau me veivosoti. (Maciu 6:​14, 15) Ia ena sega ni vakadaroya o Jiova na itotogi vei ira na tamata ca era sega ni veivutuni. Meda tutaka gona e veigauna na nona ivakatagedegede vinaka me baleta na kena maroroi na savasava vakayalo ni ivavakoso.​—Vunau ni Soro 5:1; 1 Korinica 5:​11, 12; 1 Timoci 5:​22.

“Raici Kemudou Vinaka”

15, 16. Ena yaga vakacava vei keda na ivakasala i Paula ena Efeso 5:​15-​19 meda vakayacora tiko ga kina na ka e vinaka?

¹⁵ Kevaka meda dei tiko ga ni muria na vinaka ena vuravura ca eda bula tu kina oqo, ena gadrevi meda vakasinaiti ena yalo ni Kalou, meda qarauna tale ga na noda ilakolako. A uqeti ira kina na lotu Vakarisito mai Efeso o Paula ena nona kaya: “Mo dou qai raici kemudou vinaka, mo dou i valavala vakayalomatua, mo dou kakua ni vakataki ira na lialia, mo dou vakataki ira ga na vuku, mo dou volia me nomudou na gauna, ni sa ca na veisiga oqo. O koya mo dou qai kakua ni sesewa, mo dou kila ga na loma ni Turaga. Ia dou kakua ni mateni e na waini, ni sa ia kina na ka vakasisila; dou vakasinaiti ga e na Yalo Tabu; ka dou veivosaki vakai kemudou e na same kei na sere kei na meke vakayalo, ka dou seretaka na sere e laga vinaka e na yalomudou vua na Turaga.” (Efeso 5:​15-​19) Na ivakasala oqo e ganiti keda dina eda sa donuya tu na veigauna dredre edaidai.​—2 Timoci 3:​1, VV.

¹⁶ Eda na cakava tiko ga na ka e vinaka kevaka eda dau qaqarauni meda lako voli me vakataki ira era vuku vakalou. (Jemesa 3:​17) Meda qarauni keda mai na ivalavala ca torosobu, da qai vakasinaiti tiko ga ena yalo tabu ena noda vakamalumalumu ina kena veidusimaki. (Kalatia 5:​19-​25) Eda na vakayacora tiko ga na ka e vinaka kevaka eda muria na ivakasala vakayalo eda rogoca ena veisoqoni vakarisito, soqo ni tabacakacaka, kei na soqo ni tikina. Na vosa i Paula vei ira mai Efeso e kauta lesu mai ina noda vakasama ni yaga vakalevu na ‘sere vakayalo’ eda lagata mai vu ni lomada ena vanua eda dau sokalou vata kina. E levu na sere vakayalo oqori e vakabibitaki kina na itovo vakayalo e so, me vaka na itovo vinaka.

17. Na cava mera kila tiko na lotu Vakarisito e dredre mera tiko wasoma ena soqoni ena vuku ni tauvimate bibi?

¹⁷ Vakacava o ira na tacida vakayalo e dredre mera tiko wasoma ena soqoni vakarisito ena vuku ni tauvimate bibi? De ra yalo bibivoro ni tu tu yadua sara na gauna mera qai maliwai ira kina na tacidra vakayalo ena sokalou vei Jiova. Ia mera kila tiko ni sega ni lecava o Jiova na kedra ituvaki, ena maroroi ira tiko ga ena nona rarama, ena solia vei ira na yalona tabu, qai vukei ira mera cakava na ka e vinaka.​—Aisea 57:15.

18. Eda na dei tiko ga ena ka e vinaka kevaka eda cakava na cava?

¹⁸ Kevaka eda via dei tiko ga ena ka e vinaka, e bibi meda qarauna se o cei era noda ilala, da qai lako tani mai vei ira era “cata na ka kece ga e vinaka.” (2 Timoci 3:​2-5, VV; 1 Korinica 15:33) Nida muria na ivakasala vaka oya, eda na sega kina ni “vakararawataka na Yalo Tabu ni Kalou,” meda coqa na kena veidusimaki. (Efeso 4:​30) Ena vakarawarawataka tale ga na noda cakava na ka e vinaka kevaka eda vakavolekati keda vei ira e raici votu nira lomana na ka e vinaka ra qai dau muria na veidusimaki ni yalo tabu i Jiova.​—Emosi 5:​15; Roma 8:​14; Kalatia 5:​18.

Yaga Dina ni Caka na Ka e Vinaka

19-21. Vakamacalataka mada na itukutuku e dusia na yaga ni caka vinaka.

¹⁹ Eda na qarauni keda ga mai na ka e ca da qai “kitaka na ka e vinaka” kevaka eda muria tiko ga na rarama vakayalo, vakamalumalumutaki keda ina veidusimaki ni yalo tabu, da qai vakaraica vinaka na noda ilakolako. Noda vakayacora oqori ena yaga dina. Vakasamataka mada na ka a sotava o Zongezile, e dua vei ira na iVakadinadina i Jiova e Sauca Aferika. Ni lai vuli ena dua na mataka, a gole sara me lai raica se sa bau vica toka na nona ilavo ena baqe. Ena tikiniveva e tabaka mai na misini ena baqe, e raica ni volai cala tu kina e 42,000 na Rand ($6,000 ni Mereke). E dua e dau yadra ena baqe kei na so tale era tukuna vua me kauta tani mai na ilavo oya, me lai vakacuruma ena dua tani tale na baqe. Ia o rau na veiwatini iVakadinadina eratou vakaitikotiko vata erau a vakacaucautaki koya ni sega ni taura vakatawadodonu na ilavo.

²⁰ Ena macawa e tarava, lako sara ina baqe o Zongezile me lai tukuna kina na cala oya. Mani laurai ni via tautauvata na naba ni nona akaude kei na nona e dua na daunibisinisi vakavatu, a vakacuruilavo cala. Kurabuitaka na daunibisinisi oya ni a sega ni vakayagataka na ilavo o Zongezile, qai taroga: “Lotu cava o iko?” Kaya o Zongezile ni dua na iVakadinadina i Jiova. Era vakacaucautaki koya na vakailesilesi ni baqe ra qai tukuna: “Keimami diva ga mera dau dina kece ga na tamata me vakataki kemuni na iVakadinadina i Jiova.” E vakalagilagi o Jiova kevaka eda dau dina da qai dau caka vinaka.​—Iperiu 13:18.

²¹ Sega ni tukuni me vakasakiti sara vaka oya na noda caka vinaka me qai vakilai na kena yaga. Me kena ivakaraitaki: Ena dua na yanuyanu mai Samoa, a gole i valenibula e dua na cauravou iVakadinadina i Jiova, e cakacaka vakaitalatala vakatabakidua. Era wawa tiko e so tale mera laurai vei vuniwai, mani raica sara na iVakadinadina oqo ni bibi sara toka na kena mate e dua sa kena marama e rau dabe veitikivi. Tukuna sara vua na marama oya me liu vua me raici totolo kina. Emuri, rau a qai sota tale ena makete. Nanuma sara na kena marama oya na vinaka a caka vua mai valenibula. “Au sa qai kila tu qo ni o kemuni na iVakadinadina i Jiova oni dau veilomani dina,” e kaya. E liu a sega ni dau vakarorogo nira vunautaka yani na itukutuku vinaka na iVakadinadina i Jiova, ia a veisau sara ga na lomana ena vuku ni vinaka a caka vua. Mani ciqoma na veisureti me vuli iVolatabu, tekivu sara me vakatitobutaka na nona kila na Vosa ni Kalou.

22. Na cava e dua na sala uasivi meda ‘kitaka tiko ga kina na ka e vinaka’?

²² De dua, o rawa ni talanoataka e so na ka e yaco dina e dusia na yaga ni caka vinaka. E dua na sala uasivi meda ‘kitaka kina na ka e vinaka’ oya meda vakaitavi wasoma ena kena kacivaki na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. (Maciu 24:​14, VV) Meda yalogutaka mada ga na cakacaka dokai oqo, nida kila tiko ni oqo e dua na sala eda caka vinaka kina, vakabibi vei ira era rogoci keda. Ia o koya e bibi sara, e lagiti o Jiova, na iVurevure ni vinaka kece ga, ena vuku ni noda cakacaka vakavunau kei na noda itovo vinaka.​—Maciu 19:​16, 17.

Cakava Tiko ga “na Ka e Vinaka”

23. Na cava e cakacaka vinaka kina na cakacaka vakavunau vakarisito?

²³ Sega ni vakatitiqataki ni noda cakacaka vakavunau e dua dina na cakacaka vinaka. E rawa ni vu ni noda vakabulai kei ira era rogoca na itukutuku ni iVolatabu, ra mai muria sara na gaunisala e basika ina bula tawamudu. (Maciu 7:​13, 14; 1 Timoci 4:​16) Ke sa tiko na ka bibi me vakatulewataki, na noda via cakava na ka e vinaka ena uqeti keda meda taroga: ‘Ena lai tara vakacava na noqu cakacaka vakavunau na ka au na vakatulewataka qo? E ka vakayalomatua na ka au sa nanuma tiko qo? Ena vakarawarawataka beka vei au meu na vukea e so tale mera ciqoma “na i Tukutuku Vinaka tawa mudu” ra qai mai veiwekani kei na Kalou o Jiova?’ (Vakatakila 14:​6, VV) Eda na marau ga vakalevu ke salasalavata na noda vakatulewa kei na kena cuqeni tiko ga na veika e baleta na Matanitu ni Kalou.​—Maciu 6:​33; Cakacaka 20:35.

24, 25. Na cava e so na sala meda cakava kina na ka e vinaka ena ivavakoso, ia nida cakava tiko ga na ka e vinaka, na cava meda kila?

²⁴ Meda kua sara ni taura vakamamada na yaga ni dau caka vinaka. Eda na bulataka tiko ga na itovo yaga oqo mai na noda tokona na ivavakoso vakarisito kei na noda vakayacora na ka eda rawata me baleta na kena qaravi. Eda sa cakava tiko na ka e vinaka mai na noda dau sosoqoni e veigauna kei na noda vakaitavi tale ga kina. Na noda tiko mada ga ena soqoni e vakayaloqaqataki ira eda sokalou vata, qai tarai ira cake vakayalo na noda ivakamacala vakarautaki vinaka. Eda caka vinaka tale ga nida vakayagataka na noda iyau me qaravi kina na Kingdom Hall, nida veivuke tale ga ena kena samaki kei na kena maroroi. (2 Tui 22:​3-7; 2 Korinica 9:​6, 7) O koya gona, kevaka e rawa, “me da caka vinaka vei ira na tamata kecega, ka vakalevu vei ira era veitokani e na vakabauta.”​—Kalatia 6:​10.

²⁵ E sega ni tu tu ga e votu na ituvaki ena gadrevi meda caka vinaka kina. Ia ke sa mani basika, meda vakasaqara ena ituvaki oqori na yalomatua mai na iVolatabu, da masuta na yalo tabu i Jiova, da qai tovolea meda vakayacora mai vu ni yaloda na lomana e vinaka qai uasivi. (Roma 2:​9, 10; 12:2) Meda kila tiko ni na vakalougatataki keda vakalevu o Jiova kevaka eda dei ni cakava na ka e vinaka.

O na Sauma Vakacava?

• Eda na vakayacora vakacava na ka e vinaka duadua?

• Na cava e vakatokai kina na vinaka me “vua ni rarama”?

• Na cava e vakatokai kina na vinaka me “vua ni yalo tabu”?

• E dau yaga vakacava na noda itovo vinaka?

[iYaloyalo ena tabana e 17]

E yaga na Vosa ni Kalou kei na yalona tabu meda cakava tiko ga kina na ka e vinaka

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Dau tini vinaka na noda cakava na ka e vinaka