E Bibi Vakacava na Bula Savasava?

E DUIDUI nodra rai na tamata me baleta na savasava. Kena ivakaraitaki, ni talai luvena tagane lailai o tinana me lai savata na ligana kei na matana, ena rairai nanuma me lai vakasuasuataka ga na ligana kei na gusuna ena paipo. Ia e kila vinaka o tinana na ka me caka. E kauti koya lesu tale ina valenisili qai savata na ligana kei na matana ena sovu kei na wai​—dina ni sega ni taleitaka!

E duidui na ivakatagedegede ni savasava ena veiyasa i vuravura, ra qai tuberi na tamata ena duidui ivakarau ni bula savasava. Ena veigauna sa oti, na koronivuli e savasava qai tuvanaki vakamatau ena levu na veivanua e vukei ira na kena gonevuli mera bucina na ivakarau vinaka ni bula savasava. Nikua, e so na rara ni koronivuli e sinai kina na duka kei na benu, e sa sega ni vanua e caka kina na qito se vakaukaua yago ia sa vaka na isovasova ni benu. Vakacava e loma ni rumunivuli? O Darren, e dausasamaki ena dua na koronivuli mai Ositerelia, e kaya: “Nikua sa laurai tale ga na duka e loma ni rumunivuli.” E so na gonevuli era okata me itotogi na ivakaro “Tomika” se “Samaka.” Na leqa oya ni so na qasenivuli era taurivaka na sasamaki me itotogi.

Ena dua tale na yasana, era sega ni ivakaraitaki vinaka na qase ena savasava, ena bula e veisiga se ena vanua ni bisinisi. Kena ivakaraitaki, levu na vanua ra dau gadiva na lewenivanua era dau biuta tu ga mai nodra benu ra lesu tale me duka qai rairai ca tu na vanua oya. E so na valenibuliyaya era vagaga na vanua. E sega ni vakavuna na duka na valenibuliyaya vakataki koya kei na vanua ni bisinisi vakataki koya, o ira ga na tamata. Dina ni kocokoco e vu levu duadua ni kena vakadukadukalitaki o vuravura raraba kei na kena revurevu, e tiki tale ga ni leqa oqo na ivakarau ni bula tawasavasava ni tamata yadua. Na dairekita levu e liu ni matanitu o Ositerelia e tokona na tikina oqo ni kaya: “Na bulabula vinaka e vakatau ina savasava ni tamata yadua.”

Ia, e so era nanuma ni savasava e ka ga vakaitaukei qai sega ni dodonu me kauai kina e dua tale. E dina beka oya?

E bibi sara na savasava ena ka e baleta na keda kakana​—nida volia beka mai ena makete, vakayagataka ena valenikana, se kania ena vale ni noda itokani. E namaki mera savasava o ira era tara se ra vakarautaka na kakana eda kania. Na duka ni ligadra se na ligada e rawa ni vakavuna e levu na mate. Vakacava na valenibula, na vanua eda namaka me savasava? E kaya na New England Journal of Medicine nodra sega ni dau savata na ligadra na vuniwai kei na nasi, e rairai vakavuna na kena tauvi ira na curu i valenibula na mate e vakayagataki kina e tininabilioni na dola ni Mereke e veiyabaki me vakaotia. Eda nuitaka ni sega ni dua me na vakaleqa noda bula ena nona ivakarau tawasavasava.

E leqataki tale ga ke dua e nakita me vakadukara na meda wainigunu. Ena sega beka ni leqataki ke da taubale e baravi nida sega ni vakaivava da qai raica na icula era a taurivaka na dau vakayagataka na wainimate gaga kei na so tale? De na bibi cake sara na taro: E bulataki na tiko savasava ena noda dui vale?

O Suellen Hoy, ena nona ivola na Chasing Dirt, e taroga: “Eda se bula savasava tiko ga me vaka e liu?” E sauma: “Kena irairai ni sega.” E tukuna ni vakavuna oqo na veisau ni ivakarau ni bula. Ni lailai na gauna era tiko kina e vale na lewenivale, era sauma tale e dua me samaka na vale. Sa sega tale ni qai ka bibi na vakasavasavataki ni itikotiko. E kaya e dua na turaga: “Au sega ni savata na valenisili, au vakasavasavataki au ga. Kevaka mada ga e duka noqu vale, au sa bau savasava.”

Na savasava e sega wale ga ni irairai e taudaku. E kovuta kece sara ga na noda tiko bulabula. E ivakarau tale ga ni vakasama kei na lomada e okati kina na noda itovo kei na sokalou. Meda raica mada se dina vakacava oqo.