O Ira na sa Qase—Era Taleitaki ena iVavakoso Vakarisito

“O ira era tei e na vale i Jiova era na bulabula . . . Era na vuavua tiko ni ra sa qase mai.”​—SAME 92:13, 14.

1. Na cava nodra rai e levu me baleti ira na sa qase?

E DAU lomani ira kece na nona tamata yalodina o Jiova, okati tale ga kina o ira na sa qase. Ia, era kaya na kenadau, ni rauta ni veimama na milioni na sa qase e Mereke era vakalolomataki ena veiyabaki se ra biu tu qai sega ni kauaitaki. Na ripote tale ga vaka oqori mai na veiyasa i vuravura e vakaraitaka ni leqa levu tiko ena vuravura raraba na nodra dau vakalolomataki na sa qase. E kaya e dua na isoqosoqo, ni uto ni leqa oqo “na nodra rai e levu na tamata . . . ni sa sega na betedra na sa qase, sa sega na kedra yaga, ra qai bula vakararavi tu ga.”

2. (a) Na cava na rai i Jiova me baleti ira na nona tamata yalodina era sa qase? (b) Na vosa veiuqeti cava e vakamacalataki ena Same 92:12-15?

² Na Kalou o Jiova e dau vakamareqeti ira na sa qase era yalodina tu vua. E bibi vua na Kalou na “tamata eloma”—⁠na keda ituvaki vakayalo—⁠sega ni ka eda rawata vakayago. (2 Korinica 4:16) Eda wilika na veivakadeitaki yalololoma oqo ena nona Vosa, na iVolatabu: “Ena bulabula na yalododonu me vaka na balabala [se, vuniniusawa]: ena tubu tiko me vaka na sitari mai Lepanoni. O ira era tei e na vale i Jiova era na bulabula e na lomanibai ni noda Kalou. Era na vuavua tiko ni ra sa qase mai; era na drokadroka ka bulabula; me vakatakila ni sa yalododonu ko Jiova.” (Same 92:12-15) Nida dikeva na veitikina oqori eda na raica kina na nodra yaga vei keda na mataveitacini lotu Vakarisito o ira na sa qase.

“Era na Vuavua Tiko ni Ra sa Qase Mai”

3. (a) Na cava era vakatauvatani kina kei na vuniniusawa o ira na yalododonu? (b) Era ‘vua tiko ga vakacava o ira na sa qase’?

³ E vakatauvatani ira na tamata yalododonu na daunisame ina vuniniusawa (date palm) ‘era tei ena lomanibai ni noda Kalou.’ Era “vuavua tiko ni ra sa qase mai.” O sega li ni duavata kei na vakasama veiuqeti oqori? Era dau laurai vakalevu ena lomanibai mai Esia ena gauna vakaivolatabu na vuniniusawa wadrovu. Me ikuri ni kedra rairai vinaka, e vakamareqeti na vunikau oqo baleta ni vuavuaivinaka, so mada ga era se vua tiko ga ena gauna era sa yabaki duanadrau vakacaca kina.a Ke vaka oqori na nomu dei tiko ga ena sokalou dina, o na ‘vua tiko ga kina ena cakacaka vinaka kece ga.’​—Kolosa 1:10.

4, 5. (a) Na ka bibi cava mera vuataka na lotu Vakarisito? (b) Tukuna e so na ivakaraitaki vakaivolatabu me baleti ira na sa qase era ‘cabora na vua ni tebenigusudra.’

⁴  E namaka o Jiova vei ira na lotu Vakarisito me so na ‘vua ni tebenigusudra’—⁠oya na vosa era vakacaucautaki koya kina kei na nona inaki. (Iperiu 13:15) Oni wili tale beka ga kina na sa qase? Io, e vaka kina.

⁵ E tu ena iVolatabu na kedra ivakaraitaki e so era sa qase era a tukuna ena doudou na yaca i Jiova kei na nona inaki. Sa yabaki “vitusagavulu” oti o Mosese ni qai lesi koya o Jiova me nona parofita, me nona mata tale ga. (Same 90:10; Lako Yani 4:10-17) E sega ni tarovi Taniela na nona sa qase me vunautaka ena doudou na cecere ni nona veiliutaki o Jiova. Sa rairai yabaki ciwasagavulu tu vakacaca o Taniela ena gauna e kacivi koya kina o Pelisasari me vakadewataka na ibalebale ni volavola vereverea a kune ena lalaga. (Taniela, wase 5) Vakacava na yapositolo qase o Joni? Ena icavacava ni nona veiqaravi tu vakabalavu, a vesu ena yanuyanu o Patimo baleta ni “vunautaka na vosa ni Kalou kei na dina sa mai vakatakila ko Jisu.” (Vakatakila 1:⁠9, VV) O na rairai nanuma tale ga e levu na tamata ni Kalou ena iVolatabu era ‘cabora na vua ni tebenigusudra’ ena gauna era sa qase kina.​—1 Samuela 8:1, 10; 12:2; 1 Tui 14:4, 5; Luke 1:7, 67-79; 2:22-32.

6. E vakayagataki ira vakacava na ‘sa qase’ o Jiova mera parofisai ena iotioti ni veisiga oqo?

⁶ E cavuqaqataka na yapositolo o Pita na vosa i Joeli e dua na parofita Iperiu, e kaya: ‘Ena yaco ena gauna maimuri, e kaya na Kalou, au na sovaraka na yaloqu vei ira na tamata kece ga [wili kina o ‘ira na sa qase’]: era na parofisai kina.’ (Cakacaka 2:17, 18; Joeli 2:28) E vaka kina ena iotioti ni veisiga oqo, e vakayagataki ira na sa qase o Jiova era lewe tiko ni ilawalawa lumuti vaka kina o ira na lewe ni ‘so tani tale na sipi’ mera kacivaka na nona inaki. (Joni 10:16) E so era se yalodina tiko ga ena vicasagavulu na yabaki ena nodra kacivaka tiko na itukutuku ni Matanitu ni Kalou.

7. Vakamacalataka mada se ra kacivaka tiko ga vakacava na sa qase na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, dina ga ni vakaiyalayala na nodra kaukaua.

⁷ Dikevi Sonia mada, a tekivu cakacaka vakaitalatala vakatabakidua ena 1941. E dina ni tautauvimate tu mai vakadede, ia e se veivakavulici wasoma ga ena iVolatabu ena nona vale. “E dua na iwase levu ni noqu bula na vunautaki ni itukutuku vinaka,” e vakamacalataka o Sonia. “Seu rawa ni kaya, sa noqu bula sara ga. Au sega ni via vakacegu mai kina.” Wale tiko ga oqo, rau a vakamacalataka na inuinui e kune ena iVolatabu, o Sonia kei na tuakana o Olive vei Janet, e dua na marama ratou a sota ena vanua ni wawa e valenibula e tauvimate bibi sara. E tarai tina i Janet sara ga, e dua na lotu Katolika kaukaua, na ivakaraitaki ni veikauaitaki vakayalololoma e caka vei luvena mani vakadonuya me vuli iVolatabu, sa toso vinaka sara tiko na nona vuli ena gauna oqo. O rawa beka ni vakayagataka na sala vata ga oqori mo vua kina ena kena tukuni na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou?

8. E nuitaki Jiova vakacava na kena turaga o Kelepi? Mera vakatotomuri koya vakacava na lotu Vakarisito era sa qase?

⁸ Ena nodra gumatua ni vunautaka na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, dina ni lailai na ka era cakava nira sa qase, era sa vakatotomuria sara tiko ga na lotu Vakarisito oqo na ivakaraitaki i Kelepi na Isireli yalodina, a tomani Mosese ena vanualiwa me vasagavulu na yabaki. E yabaki 79 o Kelepi ena gauna e takosova kina na Uciwai na Joritani me dewa ina Vanua Yalataki. Ni sa vakaitavi oti ena ono na yabaki ni qaqa vakaivalu i Isireli, sa rawa sara ga ni vakacegu mai na levu ni ka e sa rawata oqori. Ia, e sega ni vaka kina, e yaloqaqa ga ni bolea na itavi dredre me valuti ira ‘na veikoro bai lelevu’ ena veiulunivanua e Juta era vakaitikotiko kina na tamata lelevu na Anaki. Ena veivuke ni Kalou, a ‘vakasavi ira dina o Kelepi, me vaka ga e kaya o Jiova.’ (Josua 14:9-14; 15:13, 14) Dina beka ni o sa qase, ia mo nuidei ni na tiko kei iko o Jiova ena nomu kacivaka tiko ga na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, me vaka ga a cakava vei Kelepi. Ena vakalougatataki iko ena vuravura vou sa yalataka tu kevaka o yalodina tiko ga.​—Aisea 40:29-31; 2 Pita 3:13.

“Era na Drokadroka ka Bulabula”

9, 10. Sala cava era na bulabula tiko ga kina vakayalo na lotu Vakarisito era sa qase? (Raica na kato ena tabana e 13.)

⁹ Ni vakamacalataka nodra dau vua vakalevu na sa qase era yalodina tiko vei Jiova, e lagata na daunisame: “Ena bulabula na yalododonu me vaka na balabala: ena tubu tiko me vaka na sitari mai Lepanoni. Era na vuavua tiko ni ra sa qase mai; era na drokadroka ka bulabula.”​—Same 92:12, 14.

¹⁰ O na rawa vakacava ni bulabula tiko ga vakayalo dina ga ni o sa qase? Na vu ni kena totoka tu ga na irairai ni vuniniusawa, ni sega vakadua ni maca na wai bulabula e gunuva tiko. Ena vakaukauataki iko tale ga vaka oqori na “wai” mai na iVolatabu, e wili kina na nomu vulica na Vosa ni Kalou kei na nomu vakasosoqoni vata kei na nona isoqosoqo. (Same 1:1-3; Jeremaia 17:7, 8) E ka talei vei ira na mataveitacini na nomu bulabula tu ga vakayalo. Dikeva mada se dina vakacava na tikina oqo ena nona ivakaraitaki na Bete Levu sa qase o Jioiata.

11, 12. (a) Na ka bibi cava a cakava o Jioiata ena itukutuku makawa kei Juta? (b) E vakayagataka vakacava o Jioiata na nona kaukaua me tara cake kina na sokalou dina?

¹¹ Sa rairai yabaki duanadrau vakacaca o Jioiata ena gauna e vuaviritaki Juta kina na ranadi kocokoco o Acalaia ena nona labati iratou ga na makubuna. Na cava beka ena cakava na kena turaga o Jioiata? Rau a vunitaka vakaveiwatini ena valenisoro me yabaki ono na gone kawa vakatui a bulata na veivakamatei oya, na yacana o Joasi. E vakasauri ga nona kacivaka e matanalevu o Jioiata ni sa tui na gone yabaki vitu o Joasi, e vakarota tale ga me vakamatei o Acalaia.​—2 Veigauna 22:10-12; 23:1-3, 15, 21.

¹² Ni a susugi koya na tui o Jioiata, e vakayagataka na kaukaua e tu vua me tara cake kina na sokalou dina. E “veiyalayalati ko Jioiata kei ira kecega na tamata, kei koya na tui, me ra nona tamata ko Jiova.” Ena nona veivakaroti o Jioiata era basuraka kina na tamata na vale ni kalou lasu o Peali, ra qai kauta tani na kena icabocabonisoro, kena ivakatakarakara, kei koya na kena bete. Ena veidusimaki tale ga i Jioiata a vakalesuya tale kina o Joasi na veiqaravi e dau caka ena valenisoro, qai levu tale ga na cakacaka e cakava me vakavinakataki kina na valenisoro. “A sa caka dodonu ko Jioasi [se, Joasi], e na mata i Jiova e na nona gauna kecega, sa vakavulici koya tiko kina ko Jioiata na bete.” (2 Veigauna 23:11, 16-19; 24:11-14; 2 Tui 12:2) Na gauna e mate kina o Jioiata ni sa yabaki 130, a bulu vata kei ira na tui baleta ‘ni a caka vinaka e Isireli, vua na Kalou, kei na nona vale.’​—2 Veigauna 24:15, 16.

13. Era ‘caka vinaka vakacava vei koya na Kalou dina kei na nona vale’ na lotu Vakarisito era sa qase?

¹³ De dua e vakadredretaka nomu sokalou dina na tautauvimate se so tale na leqa. Ke yacovi iko tiko oqori, e se tiko ga e so na sala mo ‘caka vinaka kina vua na Kalou kei na nona vale.’ O rawa ni vakaraitaka ni o lomana dina na vale vakayalo i Jiova ni o tiko ena soqoni qai vakaitavi tale ga kina, kei na nomu cakacaka vakavunau ena kena levu o rawata. Ena vakaukauataki ira na mataveitacini lotu Vakarisito na nomu tutaka na ivakasala vakaivolatabu kei na nomu tokona na cakacaka ni “dauveiqaravi yalo dina ka vuku,” vaka tale ga kina na ivavakoso. (Maciu 24:45-47, VV) O na uqeti ira tale ga na mataveitacini mera ‘veivakatakatai mera dauloloma, ra qai ivalavala vinaka.’ (Iperiu 10:24, 25; Filimoni 8, 9) O na vu ni veivakalougatataki vei ira e so tale ke o muria na ivakasala ni yapositolo o Paula: “Vakarota me ra yalomatua na qase, me ra loma vuku ka lewai ira vakavinaka, me taucoko vinaka na nodra vakabauta, me ra dau loloma ka dau vosota. Me vaka tale ga kina ko ira na yalewa qase, me tiko vei ira na yalo e veidokai ka me ra kakua ni dau veibeitaki vakailasu se dau mateni. Ia me ra dau vakatavuvulitaka na ka vinaka.”​—Taito 2:2-4, VV.

14. Na cava mera cakava na ivakatawa ena ivavakoso era sa veiqaravi tu vakadede mera tara cake kina na sokalou dina?

¹⁴ O sa bau veiqaravi mada vaqase ni ivavakoso me vica vata na yabaki? “Ni sa dede na nomu bula e macala ni levu sara na ka o sa na kila, mo kua gona ni burogotaka,” e nona ivakasala e dua na qase ni ivavakoso sa veiqaravi tu vakadede. “Dau lesia na itavi, wasea tale ga na nomu kila vei ira era tu vakarau mera vuli . . . Saga mo kila na ka era rawa ni cakava e so tale. Oti, vukei ira mera vakayagataka na taledi e tu vei ira. Era na vakarautaki gona kina ena itavi e tu mai liu.” (Vakarua 3:27, 28) Ena vu ni veivakalougatataki vei ira e levu tale na mataveitacini lotu Vakarisito na nomu kauaitaka na cakacaka ni Matanitu ni Kalou e sa tubu tiko ga oqo.

‘Me Vakatakilai ni sa Yalododonu o Jiova’

15. Era vakatakila vakacava o ira na sa qase ni “yalododonu ko Jiova”?

¹⁵ O ira na sa qase era qarava tiko na Kalou, era marautaka ni cakava nodra itavi mera “vakatakila ni sa yalododonu ko Jiova.” Ke o dua na lotu Vakarisito qase, na ka o kaya kei na nomu itovo ena vakaraitaka ni ‘o Jiova e nomu uluvatu, e sega ni dua na cala e kune vua.’ (Same 92:15) E vakaraitaka galugalu na vuniniusawa na itovo vakasakiti i koya na Dauveibuli. Ia, e vakacolati iko o Jiova ena itavi bibi mo vakadinadinataki koya vei ira era sa mai ciqoma tu nikua na sokalou dina. (Vakarua 32:7; Same 71:17, 18; Joeli 1:2, 3) Na cava e itavi bibi kina oqori?

16. Na ivakaraitaki vakaivolatabu cava e dusia na bibi ni noda ‘vakatakila tiko ga na yalododonu i Jiova’?

¹⁶ Na gauna sa qase mai kina o Josua “ka sa vuqa na nona yabaki,” e “kacivi ira kecega na Isireli . . . , kei ira na nodra qase, kei ira na nodra turaga, kei ira na nodra mataveilewai, kei ira na nodra turaga lalai,” me tokaruataka na nona dau yalododonu vei ira na Kalou. E kaya: “Sa sega ni lutu e dua na ka e na ka vinaka kecega sa vosataka e na vukumuni ko Jiova na nomuni Kalou; sa yaco kecega vei kemuni.” (Josua 23:1, 2, 14) A vakaukauataka na nodra inakinaki na Isireli na vosa oqori ena dua na gauna mera yalodina tiko ga kina. Ia, ni mate ga o Josua, “sa tubu cake e dua tani nai tabatamata emuri, era sa sega ni kilai Jiova, se na cakacaka ka kitaka ko koya e na vukudra na Isireli. A ra sa kitaka na ka ca e na mata i Jiova ko ira na Isireli, ka qaravi ira na Peali.”​—Dauveilewai 2:8-11.

17. E vukei ira vakacava nona tamata o Jiova ena gauna oqo?

¹⁷ E sega ni vakatau na yalodina ni ivavakoso lotu Vakarisito nikua ena nona rogoca tu ga na kedra italanoa na sa qase era qarava na Kalou. Ia, e vakaukauataki na noda vakabauta kei na noda nuitaka na yalayala i Jiova nida rogoca sara ga na “cakacaka levu” sa cakava tiko o koya vei ira na nona tamata ena iotioti ni veisiga oqo. (Dauveilewai 2:7; 2 Pita 1:16-19) Ke o dau vakasosoqoni tiko kei na isoqosoqo i Jiova ena vica vata na yabaki, o na rawa ni nanuma lesu na gauna e se vica wale ga kina na dau kacivaka na Matanitu ni Kalou ena nomu vanua, se gauna e dau tusaqati vakaukaua tu kina na cakacaka vakavunau. O sa raica tale ga na nona kauta laivi o Jiova na leqa vaka oqori kei na nona ‘vakatotolotaka’ na tubu ni kedra iwiliwili na dau kacivaka na nona Matanitu. (Aisea 54:17; 60:22) O sa raica na kena vakamatatataki na ka dina vakaivolatabu kei na veiveisau e caka ena isoqosoqo laurai ni Kalou me vakavinakataki kina. (Vosa Vakaibalebale 4:18; Aisea 60:17) O dau uqeti ira beka e so tale ena nomu tukuna vei ira na veika o sotava me ivakaraitaki ni nona dau yalododonu o Jiova? O na uqeti ira kina na mataveitacini lotu Vakarisito qai vu ni veivakaukauataki vei ira!

18. (a) Vakamacalataka mada na kena dau cakayaco na ‘vakatakilai ni yalododonu i Jiova.’ (b) Sala cava o sa vakila kina na yalododonu i Jiova?

¹⁸ Vakacava mada na gauna o vakila sara ga kina na veikaroni vakayalololoma i Jiova kei na nona veidusimaki? (Same 37:25; Maciu 6:33; 1 Pita 5:7) E dau uqeti ira e so tale e dua na tacida yalewa e sa qase, na yacana o Martha ena nona kaya: “Se mani cava ga e yaco, kua vakadua ni biuti Jiova. Ena vakaukauataki iko o koya.” Na vosa veiuqeti oqori e tarai Tolmina sara ga, e dua na marama rau vuli iVolatabu kei Martha a papitaiso ena itekitekivu ni veiyabaki ni 1960. E nanuma lesu o Tolmina: “Na gauna e mate kina na watiqu, au yalolailai sara ga, ia e uqeti au na vosa i Martha meu kua vakadua ni calata e dua na soqoni. E vakaukauataki au o Jiova meu toso tiko ga i liu.” Ena veiyabaki sa sivi e vakasalataki ira tale ga e levu na nona vuli iVolatabu ena ka vata ga oqori o Tolmina. E vaka kina na nomu veivakayaloqaqataki kei na nomu tukuna na ivakaraitaki ni yalododonu i Jiova, o sa tara cake sara tiko ga kina na nodra vakabauta na tacimu vakayalo.

E Vakamareqeti Ira na sa Qase Era Yalodina tu o Jiova

19, 20. (a) Na cava e nona rai o Jiova me baleta nodra veiqaravi na sa qase? (b) Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga e tarava?

¹⁹ E kilai levu na vuravura nikua ni sega kina na veinanumi, era sa sega gona ni dau kauaitaki na sa qase. (2 Timoci 3:1, 2) Era na nanumi ga ena ka era a rawata ena dua na gauna e liu—⁠de dua beka na ka era a cakava, ia e sega ni nanumi na ka era cakava tiko nikua. E veibasai dina kei na ka e kaya na iVolatabu: “Ni sa sega ni tawa dodonu na Kalou me guilecava na nomudou cakacaka, kei na loloma, dou a vakatakila ki na yacana ni dou a qaravi ira era sa lotu, ia dou sa qarava tikoga.” (Iperiu 6:10) E sega vakadua ni guilecava na Kalou o Jiova na nomu dau yalodina vua ena veiyabaki sa sivi. Ia, e taleitaka tale ga o koya na nomu qaravi koya tiko ga. E nona rai na Kalou me baleti ira na sa qase nira dau vua vakalevu, ra bulabula vakayalo, ra qai lotu Vakarisito kaukaua—⁠era vakadinadinataka na kaukaua e taka mai vua.​—Filipai 4:13.

²⁰ E tiko beka vei keda na mataveitacini lotu Vakarisito na rai i Jiova me baleti ira na tacida kei na ganeda era sa qase? Ke vaka kina, o na lomani ira sara ga. (1 Joni 3:18) Ena veivosakitaki ena ulutaga e tarava e so na sala meda lomani ira kina, da qai qarava na veika era gadreva tu.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Era “vuavua tiko” vakacava na sa qase?

• Na cava e ka talei kina na nodra bulabula vakayalo na lotu Vakarisito era sa qase?

• Era vakatakila vakacava na sa qase ‘na yalododonu i Jiova’?

• Na cava e vakamareqeti ira kina na sa qase era veiqaravi tu vakadede o Jiova?

[Katona ena tabana e 13]

Sala e Kaukaua tu ga Kina na Nodra Vakabauta

Na cava e vukei ira na lotu Vakarisito yalodina me kaukaua tiko ga na nodra vakabauta ra qai kaukaua tu ga vakayalo? Oqo na ka era kaya e so:

“E bibi na kena dau wiliki na tikinivolatabu era vakabibitaka na noda veiwekani kei Jiova. Levu na bogi au dau cavuqaqataka na Same 23 kei na 91.”​—O Olive, a papitaiso ena 1930.

“Au sega ni dau calata na ivunau ni papitaiso, au dau vatudaliga matua tale ga, me vaka sara ga niu na papitaiso kina. Na kena matata tiko ga ena noqu vakasama na noqu yalayala e vukei au meu yalodina tiko ga.”​—O Harry, a papitaiso ena 1946.

“E bibi na masu ena veisiga—⁠meda kerea tiko ga na veivuke i Jiova, nona veitaqomaki, kei na veivakalougatataki, da qai ‘vakarorogotaka vua na noda sala kece ga.’ ” (Vosa Vakaibalebale 3:5, 6)​—O Antônio, a papitaiso ena 1951.

“Noqu dau rogoca na nodra ivakaraitaki o ira sa dede tu na nodra qaravi Jiova ena yalodina, e solia tale vei au e dua na igu meu na yalodina tiko ga kina vua.”​—O Joan, a papitaiso ena 1954.

“E bibi meda kua ni dokadokai keda. Na ka kece eda rawata e vu ga mai na yalololoma ni Kalou. Eda na vakanamata donu tiko ga ina kakana vakayalo eda gadreva meda vosota kina me yacova na ivakataotioti.”​—O Arlene, a papitaiso ena 1954.

[iYaloyalo ena tabana e 11]

E ka talei na nodra dau kacivaka vakalevu na Matanitu ni Kalou na sa qase

[iYaloyalo ena tabana e 14]

E dau taleitaki na nodra bulabula vakayalo na sa qase