Na Totoka ni Veika e Bulia o Jiova

“Nai Yau ni Wasawasa”

NI DROMU na siga, e sorokidikidi na ua e waitui ni liwava malua tu na cagi, qai veisorovi na ua e matasawa. E dau vakamaravutaka dina na yaloda na rogo malumu ni ua, sa rauta bagi mera sosova na matasawa e dua na iwase levu ni tamata, nira via lai vakacegu kei na nodra vaqara na vanua e vakadigagalu.a

E vica vata na udolu na kilomita na balavu ni matasawa vaka oqori ena baravi e veiyasa i vuravura. Na iyala ni vanua mamaca mai na waitui na nuku ni matasawa, oya ga na lewa ni Dauveibuli. Laurai oqo ena nona tukuni koya tiko na Kalou, ni “yalana na waitui e na nuku.” Sa rauta me tomana: “Ke sa vakauaua, . . . sa sega ni gumatua rawa; ke sa vadugu, . . . sa sega ni sivia mai?”​​—⁠Jeremaia 5:​22; Jope 38:8; Same 33:⁠7.

E dua na iwase levu ni noda vuravura e ubia tu na wai, ni vakatauvatani kei na vuravura tale e so ena noda maliwalala. Rauta ni sivia e 70 taucoko na pasede ni noda vuravura e ubia tu na wai. Ena gauna ga se qai vakarautaka kina o Jiova na vuravura me na tawana na tamata, a vakarota: “Me soqoni vata na wai e ruku i lomalagi ki na dua na yasana, me rairai mai na vanua mamaca.” A yaco “vakakina.” Qai kuria na itukutuku: “A sa vakatoka na vanua mamaca na Kalou me Vuravura, a sa vakatoka na wai sa soqoni vata tu me Wasawasa: a sa raica na Kalou ni sa vinaka.” (Vakatekivu 1:​9, 10) E yaga vakacava na wasawasa?

E vakasakiti na sala e buli tu kina na wasawasa me rawa kina na bula. Kena ivakaraitaki, na wai e maroroya na katakata. Na wasawasa gona e vaka tu e dua na tobu vakaitamera e imamaroroi ni katakata, oqo sara ga na ka e veiraurautaka na liliwa taratarasui e dau lutu ena vulaililiwa.

E tiko tale e dua na vuna e sa rui bibi kina na wai ena noda bula. Ni vakatauvatani kei na veika tale e so, na wai duadua e rawa ni vakawaicalataka vinaka e levu na ka. E levu na ka era bula tu ena dela ni vuravura, e tekivu na nodra bula mai na ituvatuva vereverea qai matailalai e vauca na veiwaki ni vica vata na mataqali chemical. Ia, me rawa nira cakacaka ena vinakati mera vakawaicalataki, e mana duadua ga e ke na wai. E bibi mera vakawaicalataki, mera cokovata kina na kedra molecule somidi lalai, me tubu rawa kina e dua na kabula. Sa rauta me kune ena nodra sela e vuqa na kabula na wai. Kaya kina na ivola, The Sea: “Era gadreva na wai na veikabula kece​​—⁠dua na iwase levu ni wai oqo e lako ga mai wasawasa, na wai oqo e yaga sara mada ga vei ira na manumanu kei na kau ni vanua mamaca.”

E dua tale na itavi levu ni wasawasa, oya na kena vakasavasavataki na cagi e maliwalala. Era cakacaka e ke na kau ni waitui, ena nodra ceguva na cagi gaga na carbon dioxide, ra qai kaburaka tani mai na cagi bulabula na oxygen. Kaya kina e dua na dauvakadidike, “ni 70 taucoko na pasede ni cagi bulabula e kaburaki ina maliwalala e veiyabaki, me ikuri ni kena sa tu rawa, e lako mai na kau ni waitui.”

Bau rawati tale ga mai wasawasa na wainimate. Ena loma ni vica vata na senitiuri, e so na ka e tauri mai na so na ika e dau vakayagataki me wainimate. Me kena ivakaraitaki na waiwai ni ika, sa dede sara na gauna e vakayagataki tu mai kina. Wale tiko ga oqo, sa vakayagataki tale ga na chemical ni so tale na veikabula ni waitui, me ikuri ni kena e rawati mai na ika, me buli kina na wai ni ceguoca, kenisa, e vakamatea sara tale ga na manumanu lalai ni mate.

E levu gona era saga mera cakacakataka na isoqoni ni ilavo eda rawata ena noda vakayagataka na wasawasa kei na kena iyaubula. Macala ni na dredre sara me dua na kena iwiliwili matata, ia e nodra nanuma na dauvakadidike, ke vakatauvatani na levu kece ni ilavo e rawati mai na kena vakayagataki na iyaubula e tu e vuravura, e voleka ni ruanaikatolu ni ilavo oqo e rawa mai wasawasa. E vakadeitaka ga ni a buli na wasawasa ena dua na inaki​​—⁠me rawa kina na bula. Sa rauta me kaya na iVolatabu ni tu “nai yau ni wasawasa”!​​—⁠Vakarua 33:⁠19.

Na veivakacaucautaki e gole vakatabakidua vei Jiova, na Dauveibuli Levu, ni a bulia na iyau oqo. E veiganiti kina na vosa e lagiti Jiova kina o Niemaia: “Kemuni ko Jiova, sai kemuni duaduaga; ko ni a bulia na lomalagi, . . . na wasawasa, kei na ka kecega sa tu kina, ko ni sa maroroya kece talega.”​​—⁠Niemaia 9:⁠6.

[iVakamacala e ra]

[Kato/​iYaloyalo ena tabana e 9]

Na Wai, na Cagi, kei na Ua

Na bula ni cagi e dela ni wai, e rawa ni tubu kina na ua vakaitatamera, e vakere ni sovuta na barinivatu, me vaka e laurai e ke mai California, e Mereke. E dua na tiki vakatubuqoroqoro ni wasawasa na ua, qai sega ni dua e vulagi ena kena kaukaua levu. Ia, ena sala vakasakiti oqo e vakadeitaka tale kina vei keda na kaukaua levu e tu vua na Dauveibuli. “A sa butuka tu na dela ni ua ni wasawasa” o Jiova. “Sa wasea na wasawasa e nona kaukauwa, a sa laubasikataki koya na viavialevu e na nona vuku.” (Jope 9:8; 26:12) Io, “sa kaukauwa ko Jiova maicake, ka malumalumu na vadugu ni wai levu, io sa malumalumu na ua ni wasawasa ni sa se vakaukauwa.”​​—⁠Same 93:⁠4.

Na Baba Nukunuku

E kune ena so na baravi na baba rairai totoka e nuku wale tu ga, me vaka e laurai e ke ena baravi e Namibia, mai na ceva kei Aferika. E bulia na baba vaka oqo na liwa ni cagi, ni veikauyaka na nuku. So na baba e lalai ga, ia e so e yacova sara na 400 na mita na kena cere. Nida raica na ibinibini nuku vakaitamera vaka oqo, e vukei keda meda taura rawa na ibalebale ni kena tukuni ena iVolatabu “na nuku mai matasawa.” E dusia e dua na ka e sega ni kilai rawa na kena iwiliwili, e sega ni vakarautaki rawa. (Vakatekivu 22:17) Eda qoroi koya na Dauveibuli, ena nona sa vakarautaka tu na ka me buli rawa kina e so na baba vaka oqo, me latia na wasawasa seuseua.

[iYaloyalo ena tabana e 9]

Na baravi idromudromunisiga, ena toba kei Biafra, mai Cameroon