‘Era na Taukena na Vanua na Yalomalumalumu’—Ena Sala Cava?
“ONI rairai kila vinaka na vosa veivakauqeti i Jisu, oya na nodra ‘na taukena na vanua na yalomalumalumu.’ Ia, nida raica na veika era cakava na tamata vei ira tale e so, vaka kina ina vuravura, na cava oni nanuma ena vo tu mera taukena na yalomalumalumu?”—Maciu 5:5; Same 37:11.
A vakayagataka na taro oqori o Myriam, e dua na iVakadinadina i Jiova me iucu ni nona veivosaki mai na iVolatabu. Na turaga erau a veivosaki tiko a sauma ena nona kaya ni kevaka a yalataka vaka oqori o Jisu, e kena ibalebale ni a okata na vuravura me dua na ivotavota yaga, ena sega ni vakacacani se rusa rawa.
Oqori e dua dina na rai vinaka. Ia e tiko beka na yavu ni rai oqori? Io, ni iVolatabu e vakamacalataka na vuna meda vakabauta kina ni na vakavatukanataki na vosa ni yalayala oqori. Na kena dina, ni rau veisemati voleka na kena vakayacori na vosa ni yalayala oqori kei na inaki ni Kalou me baleta na kawatamata kei na vuravura. E vakadeitaki tale ga vei keda ni ka sa nakita na Kalou me yaco, ena vakavatukana. (Aisea 55:11) O koya gona, na cava a nona inaki taumada na Kalou me baleta na kawatamata, ena vakayacori vakacava?
iNaki Tawamudu ni Kalou me Baleta na Vuravura
Na Kalou o Jiova a bulia na vuravura ena dua na inaki bibi. “Sa kaya vakaoqo ko Jiova, ko koya ka bulia na lomalagi; na Kalou, ko koya ka bulia na vuravura ka cakava; sa vakataudeitaka ko koya, a sa sega ni cakava me lala, sa bulia ga me tawa: Koi au ko Jiova; ka sa sega e dua tale.” (Aisea 45:18) Kena ibalebale, a buli na vuravura me nona itikotiko na tamata. Kuria oya, a nona inaki na Kalou me nona itikotiko tawamudu na tamata na vuravura. “Sa vakataudeitaki vuravura ko koya e na kena yavu, me kakua ni yavala rawa ka sega ni mudu.”—Same 104:5; 119:90.
Nona inaki na Kalou me baleta na vuravura e votu tale ga ena ivakaro a solia vei rau na imatai ni veiwatini. A kaya o Jiova vei Atama kei Ivi: “Drau vakaluveni, ka tubu me lewe vuqa, ka vakatawai vuravura, ka vakamalumalumutaka; ka lewa na ika ni waitui, kei na manumanu vuka, kei na ka bula kecega sa qasi voli e dela i vuravura.” (Vakatekivu 1:28) A solia na Kalou na vuravura vei Atama kei Ivi me nodrau itikotiko tawamudu kei ira na nodrau kawa. “Na lomalagi io ua lomalagi sa nei Jiova,” a kaya na daunisame ena vica vata na senitiuri e muri, “ia sa solia na vuravura ko koya me nodra na luve ni tamata.”—Same 115:16.
Me rawata o Atama kei Ivi, vaka kina o ira na nodrau kawa na ituvaki totoka oqori, ena dodonu vei ira yadua mera ciqoma ni Kalou o Jiova, na Dauveibuli qai Dausolibula, e nodra Turaga Cecere ra qai tu vakarau mera talairawarawa vua. A vakamacalataka vakamatata o Jiova na tikina oqo ena gauna e vakarota kina vua na tamata: “E tara mo kana mai na kau kecega sa tu e na were: ia mai na kau sa kilai kina na ka vinaka kei na ka ca, mo kakua ga ni kana kina: ni ko na mate vakaidina e na siga ko sa kana kina.” (Vakatekivu 2:16, 17) Me rawa ni rau tiko ga ena were o Iteni o Atama kei Ivi, ena dodonu me rau talairawarawa ina ivakaro matata oqori. Nodrau cakava vaka kina e ivakaraitaki ni nodrau vakavinavinakataka vua na Tamada vakalomalagi na ka kece e cakava vei rau.
Ni rau nakita o Atama kei Ivi me rau talaidredre vua na Kalou ena nodrau beca na ivakaro a soli vei rau, erau sa vakanadakui koya kina e solia vei rau na ka kece erau gadreva. (Vakatekivu 3:6) Nodrau cakava oqo, erau sa vakayalia kina na Parataisi totoka e dodonu me nodrau itikotiko kei ira na nodrau kawa. (Roma 5:12) A tarova beka na inaki ni nona bulia na vuravura na Kalou na nodrau talaidredre na imatai ni veiwatini?
E Sega ni Veivukiyaki na Kalou
Ena gusu i Malakai na nona parofita, a kaya kina na Kalou: “Koi au ko Jiova, ka’u sa sega ni veivukiyaki.” (Malakai 3:6) Nona vosa tiko me baleta na tikina oqo, a kaya e dua na vuku ni iVolatabu mai Varanise o L. Fillion ni lako vata sara ga oqori kei na kena vakayacori na vosa ni yalayala ni Kalou. “A rawa vei Jiova me vakawabokotaki ira na nona tamata talaidredre,” e vola o Fillion, “ia ni sega gona ni dau veivukiyaki se veiveisau ena nona vosa ni yalayala, ena ituvaki cava ga ena dina tiko ga me vaka ena veigauna sa sivi.” Ke mani vosa ni yalayala na Kalou ina dua na matanitu, vua e lewe dua se ina kawatamata kece, ena sega ni guilecava ia ena vakayacora ga ena nona gauna lokuci. “Sa daunanuma ko koya na nona veiyalayalati ka tawamudu, na vosa ka vakarota me yacova nai tabatamata e udolu.”—Same 105:8.
Ia, e rawa beka nida vakadeitaka ni na sega ni veisautaka o Jiova na nona inaki taumada me baleta na vuravura? Eda vakadeitaka oqori baleta e tukuna na nona vosa uqeti na iVolatabu, ni a inaki ni Kalou mera taukena na vuravura na tamata talairawarawa. (Same 25:13; 37:9, 22, 29, 34) Kuria, e vakamacalataki ena iVolatabu ni o ira e vakalougatataki ira o Jiova era na tiko vinaka, era na dui tiko “e na ruku ni nona vaini, kei na ruku ni nona lolo,” qai “sega e dua me na vakarerei ira.” (Maika 4:4; Isikeli 34:28) O ira e digitaki ira o Jiova “[e]ra na tara vale, ka tiko kina; era na tea eso na were-ni-vaini, ka kania na vuana.” Era na marautaka sara mada ga na veimaliwai vinaka kei ira na manumanu kila.—Aisea 11:6-9; 65:21, 25.
Na iVolatabu e vakamacalataka na vosa ni yalayala ni Kalou ena dua tale na sala. Ena veiliutaki i Tui Solomoni, era a vakila na matanitu o Isireli na bula sautu kei na tiko vinaka. Ena ruku ni nona veiliutaki, a “tiko vakavinaka e na gauna kece i Solomoni ko ira na Juta kei ira na Isireli, na tamata yadua e ruku ni nona vaini, kei na ruku ni nona lolo, mai Tani ka yacovi Pieri-sepa.” (1 Tui 4:25) Na iVolatabu e cavuti Jisu me “uasivi cake vei Solomoni,” qai parofisaitaka na daunisame me baleta na nona veiliutaki: “Ena tubu vinaka mai e na nona gauna ko ira na yalododonu; kei na sautu levu, ka yacova na gauna e oti kina na vula.” Ena gauna oya, “ena . . . tu e vuravura e na dela ni veiulu-ni-vanua na sila e qumi rawarawa ga.”—Luke 11:31; Same 72:7, 16.
Me dina tiko ga ena nona vosa, ena raica na Kalou o Jiova me sega wale ga ni tu na ivotavota yalataki oqo, ia me vakalesui tale mai na kena ituvaki totoka kece. E tukuna vei keda na Vosa ni Kalou ena Vakatakila 21:4, ni Kalou “ena tavoya tani kecega na wai-ni-mata mai na matadra; ia ena sega tale na ciba, se na rarawa, se na tagi, ka na sega tale na vutugu” ena vuravura vou e yalataka tu. Na ituvaki e yalataki oqo ena vaka na Parataisi.—Luke 23:43.
Sala Meda Taukena Kina na iVotavota Yalataki
Na kena veisautaki na vuravura oqo me parataisi ena vakayacori ena ruku ni Matanitu e veiliutaki mai lomalagi, na kena Tui o Jisu Karisito. (Maciu 6:9, 10, VV) Taumada, na Matanitu oqo ena “vakawabokotaki ira era sa vakawabokotaki vuravura.” (Vakatakila 11:18; Taniela 2:44) Oti oya, ni “Tui ni Sautu,” ena vakayacora o Jisu Karisito na veivosa ni parofisai oqo: “Ena sega ni oti na kena tubu na nona lewa kei na sautu.” (Aisea 9:6, 7) Ena ruku ni veiliutaki ni Matanitu oqo, era le vica vata na milioni na tamata, wili kina o ira na vakaturi mai na mate, era na rawa ni taukena na vuravura.—Joni 5:28, 29; Cakacaka 24:15.
O cei e rawa ni okati ena ivotavota vakasakiti oya? Vakasamataka mada na vosa i Jisu: “Sa kalougata [“marau,” NW] ko ira sa yalomalua: ni ra na taukena na vanua.” (Maciu 5:5) Na cava na ibalebale ni yalomalua, se yalomalumalumu? E vuqa na ivolavosa e vakaibalebaletaka na “yalomalumalumu,” se “yalomalua,” me moimalua, maloku, dau vakarorogo, se galugalu. Ia, na kena vosa vakirisi taumada, e titobu sara na kena ibalebale. Na vosa oqo “e boroya na iyaloyalo ni lomamalua,” e kaya na nona ivola o William Barclay na New Testament Wordbook, “ia e tiko ena daku ni yalomalua na kaukaua e vaka na kaukamea.” Kena ibalebale ni dusia na ivakarau ni yalo, na kena rawa vua e dua me tauri koya vakamalua ni caka vua na ka ca, qai sega ni uqeta na lomana me sauma lesu. Ena rawa ga oqo ni vinaka na nona veiwekani kei na Kalou, na veiwekani oqo e vu ni nona kaukaua.—Aisea 12:2; Filipai 4:13.
Na tamata yalomalumalumu ena ciqoma ena basoga ni nona bula kece na ivakatagedegede ni Kalou; na veika e cakava ena sega ni yavutaka ena nona nanuma ga, se ena nodra nanuma na tani. Ena rawarawa tale ga ni vakavulici, ena tu vakarau me vakavulici koya o Jiova. E vola na daunisame o Tevita: “Ena tuberi ira na yalomalua [o Jiova] e na lewa. Io, ena vakavulici ira na yalomalumalumu e na nona sala.”—Same 25:9; Vosa Vakaibalebale 3:5, 6.
O na dua beka vei ira “na yalomalumalumu” era na taukena na vuravura? Nomu kilai Jiova kei na nona inaki ena nomu vulica vagumatua na nona Vosa qai bulataka sara ga, o rawa ni vakanamata mo na taukena tale ga na parataisi e vuravura qai bula tawamudu kina.—Joni 17:3.
[iYaloyalo ena tabana e 5]
A votu ena ivakaro a soli vei Atama kei Ivi na inaki ni Kalou me baleta na vuravura
[iYaloyalo ena tabana e 6]
Na bula sautu kei na tiko vinaka a vakilai ena veiliutaki i Solomoni e ivakaraitaki lailai ga ni ivotavota yalataki
[Credit Line]
Sipi kei na veidelana: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.; Arabian oryx: Hai-Bar, Yotvata, Israel; siviyara tiko na dauteitei: Garo Nalbandian
[iYaloyalo ena tabana e 7]
E sa tu oqo e liu e dua na vuravura vou ni yalododonu—o na bula beka kina?