“Kunea e Dua na Mata-ni-civa Talei Sara”

“Sa rawa na matanitu vakalomalagi e na gugumatua, ia ko ira sa gumatua sara, era sa taukena.”​—MACIU 11:12.

1, 2. (a) Na itovo kunekunei dredre cava e vakamacalataka o Jisu ena dua vei ira na nona vosa vakatautauvata me baleta na Matanitu ni Kalou? (b) Na cava a kaya o Jisu ena vosa vakatautauvata ni mataniciva talei sara?

E TIKO beka e dua na ka e talei vei iko, o bolea mo solia kece kina na veika o rawata, mo rawa ni taukena? E dina nira dau solibula e so ena nodra qara na ilavo, rogo, kaukaua, se itutu, ia e kunekunei dredre me dua e solia na veika kece e tu vua me rawata kina na ka e vakamareqeta. O Jisu Karisito sa qai vakamacalataka na itovo kunekunei dredre qai bibi oqo, ena dua vei ira nona vosa vakatautauvata vakavure vakasama me baleta na Matanitu ni Kalou.

² Na vosa vakatautauvata oqo a kaya o Jisu vei iratou ga nona tisaipeli, e dau kilai me vosa vakatautauvata ni mataniciva talei sara. Oqo na ka a kaya o Jisu: “Sa tautauvata na matanitu vakalomalagi kei na tamata dauveivoli, sa vakasaqara eso na mata-ni-civa vinaka: ia ni sa kunea e dua na mata-ni-civa talei sara, sa lako ka volitaka na ka kecega sa tu vua, ka sa volia na ka ko ya.” (Maciu 13:​36, 45, 46) Na cava a vinakata o Jisu me ratou vulica na nona tisaipeli ena vosa vakatautauvata oqori? Ena yaga vakacava vei keda na vosa i Jisu?

Mataniciva Talei Sara

3. Ena gauna makawa, na cava e talei sara kina na mataniciva?

³ Me tekivu mai na gauna makawa, e dau raici tu na mataniciva me iukuuku. E kaya e dua na itukutuku ni tukuna na vuku ni Roma o Pliny the Elder, ni “iyau saulevu duadua” na mataniciva. Na mataniciva e duatani mai na koula, siliva, kei na levu tale na vatu talei, baleta ni bulia na kabula. E kilai ni tiko e so na mataqali civa e rawa ni vukica na vuruvuru ni vatu e curu e lomana. Na weli vavaku e tiko e loma ni civa sa qai ovica na vuruvuru ni vatu qai veisautaka me dua na mataniciva makualiliva. Ena gauna makawa, na mataniciva totoka duadua era kune ena Wasa Damudamu, ena Toba o Perisia, vaka kina ena Wasawasa Vakaidia, e yawa sara mai na vanua o Isireli. Oya na vuna e tukuna kina o Jisu na “dauveivoli, sa vakasaqara eso na mata-ni-civa vinaka.” Ena gadrevi na sasaga me kune kina na mataniciva talei sara.

4. Na cava e vakabibitaki ena vosa vakatautauvata i Jisu ni dauveivoli?

⁴ E dina ni se saulevu tu ga na mataniciva me tekivu sara mai ena gauna makawa, ia ena vosa vakatautauvata i Jisu, e sega ni vakabibitaki tiko kina na kena isau vakailavo. Ena vosa vakatautauvata oqo, a sega wale ga ni vakatauvatana o Jisu na Matanitu ni Kalou kei na mataniciva talei sara; a vakabibitaka tale ga na “dauveivoli, sa vakasaqara eso na mata-ni-civa vinaka” kei na veika e cakava ni sa kunea. Na dauvoli mataniciva e sega ni vaka na itaukeinisitoa. O koya e dua e kenadau, e dau vakadidike matua se dau raica na veika matailalai e kilai tani kina na mataniciva talei sara. Ena kila vinaka na mataniciva dina qai sega ni vakacalai ena ivoli e lasutaki.

5, 6. (a) Na cava e bibi me dikevi me baleta na dauveivoli ena vosa vakatautauvata i Jisu? (b) Na cava e kilai me baleti koya na dauveivoli ena vosa vakatautauvata ni iyau vuni?

⁵ E dua tale na tikina me baleta na dauveivoli oqo e bibi me dikevi. O koya na dauveivoli wale e sa na rairai cakacakataka rawa o koya na isau ena volitaki kina na mataniciva me rawa ni matata vua na levu ni ilavo ena solia me rawa tubu kina. Ena rairai vakasamataka tale ga na makete ena volitaki totolo kina na civa vaka oqo. E laurai ga e ke ni kauaitaka vakalevu o koya me rawa tubu totolo, sega ni nona maroroya voli na mataniciva. Ia e sega ni vaka oya na dauveivoli ena vosa vakatautauvata i Jisu. E sega ni guta na ilavo se me vakaiyau. E biuta laivi “na ka kecega sa tu vua,” na veika kece beka e taukena kei na nona iyau me rawata kina na veika a vakasaqara voli.

⁶ E levu na dauveivoli era na nanuma ni sega ni vukutaki na ka e cakava na dauveivoli ena vosa vakatautauvata i Jisu. O koya e matai ena bisinisi ena sega ni via coko ena bisinisi ririkotaki vaka oqo. Ia, na dauveivoli ena vosa vakatautauvata i Jisu e duatani na nona rai me baleta na ka e talei. E sega ni vakasamataka na isau vakailavo ni veika e kunea, e bibi ga vua na nona marau kei na nona lomavakacegu ni sa na taukena na iyau e talei sara. Na tikina oqo e vakamatatataki ena dua tale na vosa vakatautauvata i Jisu. E kaya: “Sa tautauvata na matanitu vakalomalagi kei nai yau sa vuni tu e na dua na were; ka sa dua na tamata sa kunea, ka sega ni tukuna, ia ni sa rekitaka, sa la’ki volitaka na ka kecega sa tu vua, a sa volia na were ko ya.” (Maciu 13:44) Io, na marau e vu mai na nona kunea kei na nona taukena na iyau oya, e uqeti koya me volitaka na ka kece ga e tu vua. E tiko tale beka ga e so era vaka oya nikua? E tiko beka e dua na iyau e vakavuna mo vakuai iko kina vaka oya?

O Ira na Vakamareqeta na Matanitu ni Kalou

7. E vakaraitaka vakacava o Jisu ni vakamareqeta dina na Matanitu ni Kalou?

⁷ Ni tukuna o Jisu nona ivakatautauvata, a vakaibalebaletaka tiko ina “matanitu vakalomalagi.” E dau vakamareqeta sara ga o koya na Matanitu ni Kalou. E vakadeitaka oqo na itukutuku ena Kosipeli. Ni oti nona papitaiso ena 29 S.K., “sa vakatekivu kina ko Jisu me dauvunau, ka kaya, Dou veivutuni! ni sa voleka na matanitu vakalomalagi.” E tolu veimama na yabaki na nona vakavulici ira voli e lewevuqa me baleta na Matanitu ni Kalou. E biubiu mai na dua na vanua ina dua tale ena nona ‘lako voli ena veikoro kece ga kei na veikoro lalai kece ga, ena nona vunau qai tukuna na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou.’​—Maciu 4:​17; Luke 8:1.

8. Na cava a cakava o Jisu me vakaraitaka na veika ena qai vakayacora na Matanitu ni Kalou?

⁸ A vakaraitaka tale ga o Jisu na veika ena vakayacora na Matanitu ni Kalou ena vica vata na nona cakamana ena veivanua e lakova, okati kina nona vakabulai ira na tauvimate, vakani ira na viakana, tarova na cagi qai vakamaravutaka na wasawasa, kei na nona vakaturi ira sara mada ga na mate. (Maciu 14:​14-​21; Marika 4:​37-​39; Luke 7:​11-​17) Kena itinitini, a yalodina tiko ga vua na Kalou kei na nona Matanitu ena nona solia nona bula me mate ena kaunirarawa ena vuku ni nona vakabauta. Me vaka ga nona solia na dauveivoli na veika kece e tu vua me taukena kina na “mata-ni-civa talei sara,” o Jisu a vakuai koya tale ga ena gauna e bula voli kina qai mate me baleta na Matanitu ni Kalou.​—Joni 18:37.

9. Na cava eratou kilai tani kina na tisaipeli taumada i Jisu?

⁹ Dina ni a kauaitaka vakatabakidua o Jisu na veika e vauca na Matanitu ni Kalou, ia a kumuna tale ga e dua na ilawalawa lailai me ratou nona imuri. O iratou tale ga oqo eratou vakamareqeta na Matanitu ni Kalou. E dua vei iratou o Adriu, a tisaipeli tu i Joni na Dauveipapitaiso. Ni rau rogoca ni a kaya o Joni na Dauveipapitaiso ni o Jisu “na Lami ni Kalou,” erau saga sara o Adriu kei Joni, e dua tale ga na tisaipeli i Joni na Dauveipapitaiso, e kena irairai ni dua vei iratou na luve i Sepete me rau volekati Jisu rau mani vakabauti koya sara. Ia a sega ni yala ga e kea na ka erau cakava. A biubiu sara o Adriu me lai kaya vei tacina o Saimoni: “Keitou sa kunea na Mesaia.” Ni oti ga oya a mani gole sara o Saimoni (a qai vakatokai o Kifa, se Pita) vaka kina o Filipi kei na nona itokani o Nacanieli me ratou vakadinadinataka ni o Jisu na Mesaia. A qai kaya o Nacanieli vei Jisu: “Koi kemuni na Luve ni Kalou, koi kemuni na nodra Tui na Isireli.”​—Joni 1:​35-​49.

Gu na Lomadratou

10. Na cava eratou cakava na tisaipeli ni kacivi iratou o Jisu ena gauna eratou sota tale kina?

¹⁰ Na nodratou marau o Adriu, Pita, Joni, kei iratou na kena vo ni ratou sota kei na Mesaia e rawa ni vakatauvatani kei na nona marau na dauveivoli ni kunea na mataniciva talei sara. Cava beka eratou na cakava? Na Kosipeli e sega ni tukuna kece sara na veika eratou cakava ni oti na nodratou sota kei Jisu ena imatai ni gauna. E kena irairai ni levu vei iratou eratou suka tale ina nodratou dui cakacaka. Ena loma ni ono na vula ina dua na yabaki, sa qai sota tale o Jisu kei iratou o Adriu, Pita, Joni, kei na tacina o Jemesa ena nodratou cakacaka vagonedau ena Wasa o Kalili.a Sa qai kaya o Jisu ni raici iratou: ‘Dou muri au mai, ka’u na qisi kemudou mo dou gonedau ni tamata.’ Na cava eratou cakava? E kaya na Maciu me baleti Pita kei Adriu: “A rau sa biuta sara tu na nodrau lawa, ka muri koya.” Ia me baleti Jemesa kei Joni, eda wilika: “A rau sa biuta sara tu na waqa kei na tamadrau, ka muri koya.” E kuria na nona ivakamacala o Luke ni ratou “sa biuta na ka kecega, ka muri koya.”​—Maciu 4:​18-​22; Luke 5:​1-​11.

11. Na cava e totolo kina nodratou ciqoma na tisaipeli na veisureti i Jisu?

¹¹ E vure beka ga mai vakasauri na nodratou vakatulewa na tisaipeli? Sega sara! E dina ni ratou dui suka tale ina nodratou cakacaka vagonedau ni oti nodratou sota ena imatai ni gauna kei Jisu, e macala ni veika eratou raica kei na ka eratou rogoca ena gauna oya a kasa matua toka e lomadratou kei na nodratou vakasama. Voleka ni sivi e dua na yabaki na dede ni gauna eratou vakasamataka tiko kina na ka me ratou cakava. Sa kena gauna me ratou vakatulewa. Eratou na vakataki koya beka na dauveivoli e gu na lomana ni sa kunea na mataniciva talei, me vaka e kaya kina o Jisu ni “sa lako” me cakava na ka kece ga me volia kina? Io. A uqeti iratou na veika eratou raica kei na veika eratou rogoca. Eratou kila ni sa kena gauna me ratou cakava e dua na ka. Koya gona, me vaka e kaya vei keda na kena itukutuku, eratou kusarawa ni biuta na nodratou veika kece ga me ratou muri Jisu.

12, 13. (a) Na cava era cakava e levu ni sureti ira o Jisu? (b) Na cava e kaya o Jisu me baleti iratou nona tisaipeli yalodina, na cava na kena ibalebale?

¹² E duidui dina o iratou na dauveiqaravi yalodina oqo vei ira na qai tukuni e muri ena Kosipeli! E levu vei ira era lai ogataka tale na nodra bula ni veisiga dina ga ni a vakabulai ira se vakani ira o Jisu. (Luke 17:​17, 18; Joni 6:​26) E so mada ga era vakuakua ni sureti ira o Jisu mera nona imuri. (Luke 9:​59-​62) Ia e veibasai oqo kei ira na yalodina, a qai kaya kina o Jisu: “Mai na gauna i Joni na dauveipapitaiso ka yacova na siga oqo, sa rawa na matanitu vakalomalagi e na gugumatua, ia ko ira sa gumatua sara, era sa taukena.”​—Maciu 11:12.

¹³ Na cava na ibalebale ni “gugumatua” kei na “gumatua sara”? Oqo na ka e kaya e dua na ivolavosa na Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words me baleta na ibalebale ni vosa vakirisi erau vu mai kina na vosa e vakadewataki oqori: “Na vosa oqo e dusia na sasaga kaukaua.” E qai kaya me baleta na tikinivolatabu oqo o Heinrich Meyer, na dauvakadidike ni iVolatabu: “E vakaraitaka na makutu kei na sasaga vagumatua ni sa voleka na Matanitu i koya na Mesaia . . . E gumatuataki vakalevu (e sega ni weletaki se namaki wale tiko ga) na veika me baleta na matanitu.” Me vakataki koya na dauveivoli, na ilawalawa lailai oqo e totolo nodra siqema na ka e talei dina, ra qai tu vakarau mera solia na veika kece era taukena me baleta na Matanitu ni Kalou.​—Maciu 19:​27, 28; Filipai 3:8.

Ra Veitomani Tale e So ena Vaqaqara

14. E vakarautaki iratou vakacava na nona yapositolo o Jisu ena vunautaki ni Matanitu ni Kalou, ia a qai cakayaco vakacava?

¹⁴ Ni tomana tiko o Jisu nona cakacaka vakavunau, e veivakavulici qai vukei ira tale e so mera vakasaqara na Matanitu ni Kalou. A digitaki iratou mada e liu e 12 mai vei ira na nona tisaipeli qai lesi iratou me ratou yapositolo, se nona italai. E tukuna vakamatailalai vei iratou o Jisu na veika me ratou cakava ni ratou lai vunau, qai vakaroti iratou tale ga ena veika dredre kei na ka ni bolebole eratou na sotava. (Maciu 10:​1-​42; Luke 6:​12-​16) Ena rua vakacaca tale na yabaki e tarava, eratou tomani Jisu ena nona vunau voli ena veivanua, ratou qai marautaka nodratou veimaliwai kei koya. Eratou rogoca na ka e kaya, vakadinadinataka nona cakamana, ratou raica tale ga nona ivakaraitaki. (Maciu 13:​16, 17) Na veika kece oqo e uqeti iratou sara ga, me vakataki koya na dauveivoli, me ratou gumatua qai yalodina ni vakasaqara na Matanitu ni Kalou.

15. Na cava na vuna dina e kaya o Jisu me ratou marau kina na nona imuri?

¹⁵ Me ikuri ni 12 na yapositolo, o Jisu “sa qai lesia . . . e lewe vitusagavulu tani, ka talai ira me ra lako yayarua ka liu vua ki na veikoro kecega kei na veitikina sa via lako kina ko koya.” E kaya tale ga vei ira na veivakatovolei kei na veika dredre era na sotava qai vakadreti ira ni kaya: “Sa volekati kemudou na Matanitu ni Kalou.” (Luke 10:​1-​12) Dua na ka nodra marau na le 70 ni sa oti nodra cakacaka, ra qai kaya vei Jisu: “Kemuni na Turaga, era sa guca vei keimami na tevoro, e na vuku ni yacamuni.” Ia, eratou rairai kurabui ni tukuna vei iratou o Jisu ni ratou na marau vakalevu sara mai muri, ena vuku ni nodratou gugumatua ena veika e vauca na Matanitu ni Kalou. A kaya vei iratou: “Dou kakua ni reki e na ka oqo, ni sa guca vei kemudou ko ira na yalo; oqo ga mo dou reki kina, ni sa volai na yacamudou mai lomalagi.”​—Luke 10:​17, 20.

16, 17. (a) Na cava e kaya o Jisu vei iratou nona yapositolo yalodina ena iotioti ni bogi eratou tiko vata kina? (b)  E vakamarautaki iratou qai vakadeitaki iratou vakacava na yapositolo na vosa i Jisu?

¹⁶ Ena iotioti gona ni bogi a tiko kina o Jisu kei iratou nona yapositolo, ena 14 Naisani, 33 S.K., a mani tauyavutaka na soqo e qai kilai e muri me iVakayakavi ni Turaga qai vakaroti iratou me ratou dau vakananuma. Ena bogi tiko ga oya, sa qai kaya o Jisu vei iratou na vo ni 11: “Dou sa dautiko vata kei au e na noqu vosota na dauveivakatovolei. Ia ka’u sa solia vei kemudou e dua na matanitu me vaka sa solia mai vei au ko Tamaqu; mo dou kana ka gunu e na noqu tepeli e na noqu matanitu, ka tiko talega e nai tikotiko vakaturaga, me lewai ira na mataqali nei Isireli e tinikarua.”​—Luke 22:​19, 20, 28-​30.

¹⁷ Dua na ka nodratou marau kei na nodratou lomavakacegu na yapositolo ni ratou rogoca na vosa i Jisu! Sa qai soli vei iratou na itavi dokai duadua e rawa ni soli vua e dua na tamata. (Maciu 7:​13, 14; 1 Pita 2:9) Me vakataki koya na dauveivoli, e levu na ka eratou vakuai iratou kina me ratou muri Jisu ena nodratou vakasaqara na Matanitu ni Kalou. Sa qai vakadeitaki vei iratou ni sega ni mate wale na nodratou dau vakuai iratou.

18. O cei tale era na duavata kei iratou na le 11 na yapositolo era na vakila na yaga ni Matanitu ni Kalou?

¹⁸ Eratou na sega wale ga ni vakila na yapositolo eratou tiko kei Jisu ena bogi oya na yaga ni Matanitu ni Kalou. E loma i Jiova mera curu ena veiyalayalati ni Matanitu ni Kalou e le 144,000 mera veiliutaki kei Jisu Karisito ena matanitu uasivi vakalomalagi. Kena ikuri, ni a raivotutaka na yapositolo o Joni e “dua nai soqosoqo levu sara, e sega e dua na tamata e wilika rawa, . . . era sa tu e na mata ni tikotiko-vakaturaga, kei na mata ni Lami, . . . ka kaya, A vu ni bula na noda Kalou, o koya sa tiko e nai tikotiko-vakaturaga, vua na Lami talega.” O ira oqo era vakarurugi ena Matanitu ni Kalou era na bula e vuravura.b​—Vakatakila 7:​9, 10; 14:​1, 4.

19, 20. (a) Na cava e dola raraba tu vei ira na tamata ena veivanua kece ga? (b) Na taro cava ena qai veivosakitaki ena ulutaga e tarava?

¹⁹ Ni bera toka ga nona lako i lomalagi o Jisu, a vakaroti ira nona imuri yalodina: “Dou lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga, ka papitaisotaki ira e na yaca ni Tamamudou kei na Luvena kei na Yalo Tabu; vakavulici ira me ra muria na veika kece ga au sa vakarota tu vei kemudou, ka mo dou kila, au sa tiko vata kei kemudou e na veisiga kece ga me yacova na i vakataotioti kei vuravura.” (Maciu 28:​19, 20, VV) O ira gona na tamata mai na veivanua kece ga era na drodro mai mera tisaipeli i Jisu Karisito. O ira tale ga oqo era guta na veika me baleta na Matanitu ni Kalou, mera marautaka na bula i lomalagi se bula e vuravura, me vaka a cakava na dauveivoli ni sa kunea na mataniciva talei sara.

²⁰ E vakaraitaka na vosa i Jisu ni nodra vukei e so tale mera tisaipeli ena tomani tiko ga me yacova ‘na iotioti ni veisiga ni ituvaki kei vuravura.’ Koya gona, ena noda gauna, era tiko beka e so era vakataki koya na dauveivoli, era solia na ka kece ga era taukena ena vuku ni Matanitu ni Kalou? Na taro oqo ena qai veivosakitaki ena ulutaga e tarava.

[iVakamacala e ra]

O Rawa ni Vakamacalataka?

• Na cava e vakabibitaki ena vosa vakatautauvata ni dauveivoli?

• A vakaraitaka vakacava o Jisu na nona vakamareqeta na Matanitu ni Kalou?

• Na cava e vu ni nodratou ciqoma vakatotolo na veisureti i Jisu o Adriu, Pita, Joni, kei na so tale?

• Na cava e dola raraba tu vei ira na tamata ena veivanua kece ga?

[iYaloyalo ena tabana e 10]

‘Eratou biuta na ka kece ga me ratou muri Jisu’

[iYaloyalo ena tabana e 12]

Ni bera toka ga ni lako i lomalagi o Jisu, a vakaroti ira nona imuri mera vukei ira tale e so mera tisaipeli