Kua ni Bula ena Vukuda Ga

“Sa mate ko koya [Karisito] e na vuku ni tamata kece, me ra kua kina ni bula e na vukudra ga ko ira era bula.”​—2 KORINICA 5:15, VV.

1, 2. Na ivakaro vakaivolatabu cava e uqeti ira na imuri i Jisu ena imatai ni senitiuri mera kua ni nanumi ira ga?

E IOTIOTI ni bogi nei Jisu e vuravura. Ni oti tale ga e vica na aua, ena solia nona bula ena vukudra kece era cakacakataka na nodra vakabauti koya. Ena bogi oya, e vakaraitaka o Jisu e levu na veika bibi vei iratou na nona yapositolo yalodina. Okati kina na ivakaro me baleta e dua na itovo ena vakatakilakilataki ira na nona imuri. “Au sa solia vei kemudou e dua na i vakaro vou, mo dou veilomani. Me vaka au sa lomani kemudou, mo dou veilomani tale ga vaka kina. Na ka oqo era na kila kina na tamata kece ga ni dou sa noqu tisaipeli, ‘oya kevaka dou sa dau veilomani.’”​—Joni 13:​34, 35, VV.

² E vinakati vei ira na lotu Vakarisito dina mera vakaraitaka nira vakuai ira ena so na ka ena nodra veilomani ra qai vakaliuca na veika era gadreva na nodra itokani vakabauta. Mera kua ni tuvakasuka mada ga ni ‘solia na nodra bula ena vukudra na wekadra.’ (Joni 15:13) Era muria vakacava na lotu Vakarisito taumada na ivakaro vou oya? Ena nona ivola rogo na Apology, e vola kina na dauvolaivola ni ikarua ni senitiuri o Tertullian na ka era kaya e so me baleti ira na lotu Vakarisito: ‘Raica mada na nodra veilomani; era tu vakarau sara ga mera mate ena vukudra na nodra itokani.’

3, 4. (a) Na cava meda valuta kina na nanumi keda ga? (b) Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga oqo?

³ E dodonu tale ga meda ‘veivuketaka na noda icolacola meda vakayacora kina na ivunau i Karisito.’ (Kalatia 6:2) Ia, na noda dau nanumi keda ga e vakaleqa vakalevu na noda muria na ivakaro i Karisito kei na noda ‘lomani Jiova na noda Kalou ena lomada taucoko kei na yaloda taucoko kei na noda nanuma kece ga, kei na noda lomani ira na kai noda me vaka eda lomani keda.’ (Maciu 22:​37-​39) Nida tamata ivalavala ca, ena rawa meda dau nanumi keda ga. Kuria oqori na bula osooso ni veisiga, na yalo ni veiqati e koronivuli se vanua ni cakacaka, kei na lomaocaocataki ni bula ni veisiga, qai tiko tale na yalo ni nanumi keda ga eda sucukaya mai. E sega ni sa seavu tiko yani na dau nanumi keda ga. E kaya na yapositolo o Paula ena nona ivakasala: ‘Ena veisiga mai muri, era na dau lomani ira vakai ira na tamata.’​—2 Timoci 3:​1, 2, VV.

⁴ Ni vakarau cava nona cakacaka vakavunau e vuravura o Jisu, a vakaraitaka vei ira nona tisaipeli e tolu na sala e rawa nira valuta kina na nanumi ira ga. Na cava na sala oqori, ena yaga vakacava vei keda?

Na iWali Dina!

5. Na cava e vakaraitaka o Jisu vei iratou nona tisaipeli ni vunau voli ena vualiku kei Kalili, na cava eratou kurabui kina?

⁵ A vunau tiko o Jisu volekati Sisaria Filipai ena vualiku kei Kalili. Na vanua talei qai totoka oqo e vanua vinaka meda lai vakacegu kina, e sega ni vanua me lai vulici kina na noda vakuai keda. Ia ni tiko ena vanua oqori, a vakaraitaka kina o Jisu vei iratou na nona tisaipeli “ni sa dodonu me lako yani ki Jerusalemi ka vosota kina na veika rarawa e vuqa mai vei ira na qase, kei ira na bete levu, kei ira na daunilawa, ka me vakamatei, me na qai vakaturi cake tale e na i katolu ni siga.” (Maciu 16:​21, VV) Ratou kurabui dina na tisaipeli i Jisu ena ka e vakaraitaka oya, baleta me yacova mai na gauna oya eratou namaka tiko me tauyavutaka na nona Matanitu e vuravura na nodratou iLiuliu!​—Luke 19:11; Cakacaka 1:6.

6. Na cava e vunauci Pita vakaukaua kina o Jisu?

⁶ Sega ni bera nona “kauti koya [Jisu] vakatikitiki ko Pita ka tekivu me vunauci koya, ka kaya, ‘Me kakua sara, Turaga. E na sega sara ni yacovi kemuni na ka oqo.’ ” E sauma vakacava o Jisu? “Sa qai vuki ga ko koya ka kaya vei Pita, ‘Lako tani ki dakuqu, Setani! Ko sa ka ni veivakatarabetaki vei au, ni sa vakatamata ga na nomu vakasama ka sega ni vaka na vakasama ni Kalou.’  ” Rau duidui sara ga na rua na rai oya! E ciqoma ena marau o Jisu na rai ni vakuai koya e nakita na Kalou me muria, ena qai tini ina nona mate ena kaunirarawa ena loma ni vica ga na vula. E vakatura o Pita na sala malumu. “Me kakua sara,” e tukuna o koya. Sega ni vakabekataki ni a vinaka na inaki i Pita. Ia e vunauci Pita o Jisu ena gauna oya baleta ni vakatara me rawai koya o Setani. E ‘vakatamata ga, e sega ni vaka na vakasama ni Kalou’ na vakasama i Pita.​—Maciu 16:​22, 23, VV.

7. Na cava e tukuna o Jisu ena Maciu 16:24 mera muria na nona imuri?

⁷ E vakilai tale ga nikua na vosa i Pita vei Jisu. E dau vakatura na vuravura ‘mera kua ni vakaocai ira’ na tamata se mera ‘muria ga na sala rawarawa.’ Ena yasana kadua, e duatani sara na rai e vakatura o Jisu. E tukuna vei iratou nona tisaipeli: “Kevaka e dua sa via muri au, me kakua ni muria na lomana, ia me colata na nona kauveilatai [kaunirarawa, NW] ka muri au.” (Maciu 16:​24) “Na vosa oqo e sega ni tau vei ira na se bera ni tisaipeli,” e kaya na New Interpreter’s Bible, “ia e vakamacalataka ga na ka e gadrevi vei ira na sa tisaipeli rawa tu i Karisito.” E dodonu mera muria o ira na tiko ena vakabauta na tolu na ikalawa e vakaraitaka o Jisu ena tikinivolatabu oya. Meda dikevi iratou yadudua mada.

8. Vakamacalataka na ibalebale ni noda sega ni muria na lomada.

⁸ Kena imatai, meda kakua ni muria na lomada. E ibalebale ni vosa vakirisi ni ‘kakua ni muria na lomada’ oya na noda vakadonuya meda kua ni muria na noda gagadre se na veika e yaga ga vei keda. Na sega ni muria na lomada e sega ni kena ibalebale na noda marautaka vakavudua e so na ka ni marau; e sega tale ga ni kena ibalebale na noda sa vakuai keda ena veika kece. Eda sa sega ni ‘muria na lomada’ baleta nida a solia ena marau na noda bula kei na veika kece e vauca, vei Jiova. (1 Korinica 6:​19, 20) Eda sa sega ni vakaliuci keda, eda sa vakaliuca ga na noda qarava na Kalou. Noda sega ni muria na lomada e kena ibalebale na noda sa vakadonuya meda cakava na loma ni Kalou, kevaka mada ga e sega ni salavata kei na ka eda vinakata. Eda vakaraitaka na noda via qarava vakatabakidua na Kalou ena noda yalataki keda vua da qai papitaiso. Eda na qai saga vagumatua meda vakayacora na noda yalayala ena vo ni noda bula.

9. (a) Na cava e vakatakarakarataka na kaunirarawa ena gauna e tu kina e vuravura o Jisu? (b) Eda colata vakacava na noda kaunirarawa?

⁹ Na ikarua ni ikalawa oya meda colata na noda kaunirarawa. Ena imatai ni senitiuri, na kaunirarawa e dau vakatakarakarataka na rarawa, na vakamadualaki, kei na mate. Era dau vakamatei ga ena kaunirarawa na daubasulawa se era dau vakaliligi kina nira sa mate. Ni vakayagataka na matavosa oqori o Jisu, e vakaraitaka mera namaka na lotu Vakarisito na veivakacacani, vakasewasewani, se ra vakamatei sara ga, baleta nira sega ni vakavuravura. (Joni 15:​18-​20) E vakaduiduitaki keda na noda ivakatagedegede vakarisito, oya na vuna e rawa ni ‘vosa vakacacataki keda’ kina o vuravura. (1 Pita 4:4) E rawa ni yaco e koronivuli, ena noda vanua ni cakacaka, se ena loma ni noda vuvale sara ga. (Luke 9:​23) Ia eda na vosota na veivakasewasewani baleta nida sa sega ni muria na lomada. E kaya o Jisu: “Dou sa kalougata ni dou sa vakasewasewani ka vakacacani ka vosa vakacacataki vakailasu e na ka kece ga e ca e na vukuqu. Dou reki ka marau vakalevu, ni sa levu na kemudou i sau mai lomalagi.” (Maciu 5:​11, 12, VV) Io, e bibi ga na nona vakadonui keda na Kalou.

10. Na cava e okati ena noda muri Jisu tiko ga?

¹⁰ Kena ikatolu, e kaya o Jisu Karisito meda muri koya. E vakaraitaka o W. E. Vine ena Expository Dictionary of New Testament Words, na muria e dua e kena ibalebale na nodrau veitokani, rau qai “muria vata e dua na sala.” E kaya na 1 Joni 2:6 (VV): “Ko koya e kaya ni sa tu vata kei na Kalou sa dodonu me bula tiko me vaka na i vakarau ni bula i Jisu Karisito.” E vakacava na ivakarau ni bula i Jisu? Ena levu ni nona lomani Tamana vakalomalagi kei ira na nona tisaipeli, e sega sara ga ni nanumi koya ga o Jisu. E vola o Paula: “Ko Karisito sara tale mada ga e a sega ni cakava na ka ga e vinaka vua.” (Roma 15:​3, VV) Ena gauna mada ga ni nona oca qai viakana, e se vakaliuca tiko ga o Jisu na veika era gadreva na tani. (Marika 6:​31-​34) E vakaogai koya vakalevu tale ga o Jisu ena kena vunautaki qai vakavuvulitaki na Matanitu ni Kalou. Eda na sega li ni vakatotomuri koya nida vakayacora na noda itavi meda ‘vukei ira mera tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga, da qai vakavulici ira mera vakabauta na veika kece e vakarota o Jisu’? (Maciu 28:​19, 20, VV) E ivakaraitaki o Karisito ena veika kece e cakava, e dodonu gona kina meda “muria na we ni yavana.”​—1 Pita 2:​21.

11. Na cava meda kua kina ni muria na lomada, ia meda colata ga na noda kaunirarawa, da qai muri Jisu Karisito tiko ga?

¹¹ Meda kua gona ni muria na lomada, ia meda colata ga noda kaunirarawa, da qai muri koya na noda iVakaraitaki. Nida vakayacora oqori eda na sega ni nanumi keda ga, na itovo e dau vakadredretaka noda vakaraitaka na loloma e salavata kei na noda vakuai keda. E kaya tale ga o Jisu: “Ko koya ga e via maroroya na nona bula e na vakayalia, ia ko koya ga e vakayalia na nona bula e na vukuqu e na qai kunea. Na cava li e na kena yaga vua na tamata kevaka e rawati vuravura taucoko, ka vakayalia kina na nona bula? Se na cava e na solia na tamata me i sau ni nona bula?”​—Maciu 16:​25, 26, VV.

Sega ni Rawa Meda Qarava e Rua na Turaga

12, 13. (a) Na cava e via kila na iliuliu gone e kere ivakasala vei Jisu? (b) Na ivakasala cava e solia o Jisu vua na cauravou oya, na cava e vuna?

¹² Oti e vica na vula mai na gauna e vakabibitaka kina o Jisu vei iratou na nona tisaipeli me ratou kua ni nanumi iratou ga, a lako mai vei Jisu e dua na iliuliu gone e vutuniyau qai taroga: “Vakavuvuli, na cava mada na ka vinaka me’u cakava me noqu kina na bula tawa mudu?” E tukuna o Jisu me “muria ga na i vakaro” qai cavuta vua e so vei ira. E tukuna na cauravou: “Au sa dau muria mai na veivakaro kece ga oqo.” E turaga lomadina o koya qai dau saga vakaukaua me muria na ivakaro ena Lawa. Mani taroga tale: “Na cava tale e sa vo tiko vei au?” E sauma o Jisu ena nona sureta na cauravou oqo ena dua na veisureti e duatani: “Kevaka ko vinakata mo sa vinaka sara, mo lako, ka volitaka na nomu i yau ka solia vei ira na dravudravua, ko na qai vakaiyau mai lomalagi, lako mai ka muri au.”​—Maciu 19:​16-​21, VV.

¹³ E raica rawa o Jisu ni kevaka me na qai qaravi Jiova ena lomana taucoko na cauravou oqo, ena vinakati me kauta laivi mada na ka e vakalatilati tiko vua, oya na nona iyau vakayago. Ena sega ni rawa ni qarava e rua na turaga na tisaipeli dina i Karisito. E “sega ni qarava rawa na Kalou kei nai yau.” (Maciu 6:​24) E vinakati me ‘vinaka na matana’ me rawa ni vakaliuca tiko ga kina na veika vakayalo. (Maciu 6:​22) Ena vakaraitaka nona vakuai koya ni solia na nona iyau vei ira na dravudravua. Me isosomi ni nona vakuai koya ena iyau vakayago, e via solia o Jisu vua na iliuliu gone oqo na isolisoli e sega ni vakatauvatani rawa, oya me kumuna na iyau ni lomalagi, na iyau ena rawata kina na bula tawamudu e rawa ni lai tini sara ina nona veiliutaki kei Karisito mai lomalagi. Ia e nanumi koya ga na cauravou oya. E “lako yani e na yalo rarawa; ni sa ka levu sara na nona i yau.” (Maciu 19:​22, VV) Ia e duatani na ka era cakava e so tale na imuri i Jisu.

14. Eratou ciqoma vakacava e va na gonedau na veisureti i Jisu me ratou muri koya?

¹⁴ Rauta ni rua na yabaki ni se bera na gauna oya, a veisureti tale ga vaka kina o Jisu vei iratou na va na gonedau o Pita, Adriu, Jemesa, kei Joni. Rau qoli toka e le rua, o rau tale na rua erau oneva toka na nodrau lawa. E kaya vei iratou o Jisu: ‘Dou muri au mai, au na qisi kemudou mo dou gonedau ni tamata.’ Eratou qai biuta na nodratou bisinisi ni qoli na lewe va oqo me ratou muri Jisu ena vo ni nodratou bula.​—Maciu 4:​18-​22.

15. E vakuai koya vakacava e dua na iVakadinadina i Jiova ena gauna oqo me rawa kina ni muri Jisu?

¹⁵ Levu na lotu Vakarisito nikua era vakatotomuria na ka eratou cakava na va na gonedau, era sega ni muria na ka e cakava na iliuliu gone e vutuniyau. Era vakuai ira ena iyau kei na rogo ena vuravura oqo baleta nira via qaravi Jiova. “A vinakati meu cakava e dua na vakatulewa bibi ena gauna au yabaki 22 kina,” e kaya o Deborah. E vakamacalataka: “Au a vulica na iVolatabu ena rauta e ono na vula. Au sa vinakata meu yalataka na noqu bula vei Jiova, ia eratou saqati au vakaukaua na noqu vuvale. Ni ratou milioniea, eratou nanuma ni noqu sa iVakadinadina ena vakamadualaki iratou. Eratou solia vei au e 24 na aua meu vakatulewataka se au vinakata na bula vutuniyau se na ka dina. Kevaka au sega ni tagutuva na veimaliwai kei ira na iVakadinadina, eratou na sega ni okati au ena nodratou iyau. E vukei au o Jiova me donu noqu vakatulewa qai solia tale ga vei au na kaukaua meu cakava na ka au vakatulewataka. Sa 42 na yabaki na noqu cakacaka vakatabakidua voli, au sega sara ga ni bau veivutunitaka na noqu vakatulewa. Niu vakanadakuya na bula e yavutaki ena ka ni veivakamarautaki, au drovaka kina na bula tawavakainaki qai sega ni mamarau au raica vei iratou na lewe ni noqu vuvale. Keirau sa vukei ira vakaveiwatini e duanadrau vakacaca na tamata mera vulica na ka dina. Era talei cake vei au na luvequ vakayalo oqo mai na vutuniyau vakayago.” E vaka tale ga oya na nodra rai e vica na milioni na iVakadinadina i Jiova. Vakacava o iko?

16. Eda vakaraitaka vakacava nida sega ni nanumi keda ga?

¹⁶ Ena nodra sega ni nanumi ira ga, era bole e vica na udolu na iVakadinadina i Jiova mera painia, se daukacivaka vakatabakidua na Matanitu ni Kalou. O ira na sega ni rawa ni cakacaka vakatabakidua baleta ni sega ni vakatara na nodra ituvaki ni bula, era saga me tiko vei ira na yalo ni painia ena nodra tokona na vunautaki ni Matanitu ni Kalou ena kena vinaka duadua era rawa ni cakava. Era vakaraitaka tale ga na itubutubu na yalo oqori ena nodra vakayagataka vakalevu na nodra gauna ra qai vakuai ira ena veika e baleti ira ga me rawa kina nira vakavulici ira na luvedra ena veika vakayalo. E rawa kece vei keda meda vakaliuca na Matanitu ni Kalou.​—Maciu 6:​33.

Loloma i Cei e Lewai Keda?

17. Na cava e lewai keda meda vakuai keda?

¹⁷ E sega ni ka rawarawa na noda vakaraitaka na loloma e salavata kei na noda vakuai keda. Ia vakasamataka mada na ka e lewai keda. E vola o Paula: “Sa lewai keitou na loloma i Karisito; keitou sa kila deivaki ni a sa mate oti e dua na tamata e na vuku ni tamata kece ga . . . Sa mate ko koya e na vuku ni tamata kece, me ra kua kina ni bula e na vukudra ga ko ira era bula, ia me ra bula ga e na vuku i koya e a mate ka vakaturi cake tale e na vukudra.” (2 Korinica 5:​14, 15 VV) E lewai keda na loloma i Karisito meda kua ni nanumi keda ga. Sa dua dina na ibili kaukaua oya! Ni mate ena vukuda o Karisito, e sega li ni dodonu meda bula ga ena vukuna? Io, na noda lomana na Kalou kei Karisito e lewai keda meda yalataka na noda bula vua na Kalou da qai tisaipeli tale ga i Karisito.​—Joni 3:​16; 1 Joni 4:​10, 11.

18. Na cava e yaga kina na noda vakuai keda?

¹⁸ E yaga beka na noda sega ni nanumi keda ga? Ni oti toka ga nona sega ni ciqoma na veisureti i Karisito na iliuliu gone e vutuniyau oya, e tukuna o Pita vei Jisu: “Raica, keitou sa biuta na ka kece, ka muri kemuni: a cava ena qai neitou?” (Maciu 19:27) Ratou sega ni nanumi iratou ga o Pita kei na vo ni yapositolo. Na cava ena qai nodratou? E tukuna taumada o Jisu nira na lai veiliutaki vata kei koya mai lomalagi. (Maciu 19:28) Ena gauna vata oqori, e cavuta o Jisu na veivakalougatataki era na marautaka na nona imuri. E kaya: “Sa sega e dua na tamata sa biuta na vale, se na veitacini, se na ganena, se na tamana, se na tinana, se na luvena, se na vanua, e na vukuqu, kei na vuku ni tuku-tuku-vinaka, me qai sega ni saumi, ena rawata yadrau e na bula oqo . . . ia e na gauna maimuri, na bula tawa mudu.” (Marika 10:​29, 30) E levu cake sara na ka eda vakalougatataki kina mai na ka eda vakuai keda kina. Era sega li ni uasivi cake na tamada, tinada, tacida, ganeda, kei na luveda vakayalo mai na veika kece eda sa biuta ena vuku ni Matanitu ni Kalou? O cei e marautaka vakalevu na nona bula, o Pita se na iliuliu gone e vutuniyau?

19. (a) E vakatau ina cava na marau dina? (b) Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga e tarava?

¹⁹ E vakaraitaka o Jisu ena nona vosa kei na ka e cakava ni rawati na marau ena noda soli ka kei na noda veiqaravi, sega ena noda nanumi keda ga. (Maciu 20:28; Cakacaka 20:35) Nida sega ni nanumi keda ga da qai muri Karisito tiko ga, eda na lomavakacegu ena noda bula ena gauna oqo da qai rawa ni nuitaka na bula tawamudu ena gauna e se bera mai. Nida sega ni nanumi keda ga, e kena ibalebale ni taukeni keda o Jiova. Eda sa yaco meda dauveiqaravi ni Kalou. Na cava e marautaki kina na noda veiqaravi oqo? E tara vakacava na vakatulewa eda cakava ena noda bula? Ena saumi na taro oqori ena ulutaga e tarava.

O se Nanuma Tiko?

• Cava meda valuta kina na noda dau nanumi keda ga?

• Na cava na ibalebale ni noda kua ni muria na lomada, colata na noda kaunirarawa, da qai muri Jisu tiko ga?

• Na cava e uqeti keda meda kua ni muria na lomada?

• Na cava e yaga kina na noda vakuai keda ena so na ka?

[iYaloyalo ena tabana e 11]

“Me kakua sara, Turaga”

[iYaloyalo ena tabana e 13]

Na cava e tarova na iliuliu gone oqo me muri Jisu?

[iYaloyalo ena tabana e 15]

Na loloma e uqeti ira na iVakadinadina i Jiova mera vunautaka na Matanitu ni Kalou