iTalanoa ni Nona Bula

Au Luveniyali, Ia Au Kunea e Dua na Tama Dauloloma

TALANOATAKA O DIMITRIS SIDIROPOULOS

“Taura, taura na dakai oqo qai vana,” e kaya vakacudrucudru na turaganivalu ni togoraka e mataqu e dua na dakai. Au kaya yani vakamalua niu na sega ni cakava. Era domobula na vo ni sotia nira raica ni sa vanavana na turaganivalu, e calati au ga vakalailai na sicini. E kena irairai niu sa na mate. Ka ni marau, niu mani bula. Ia e sega ni qai imatai ni gauna me voleka ni vakaleqai kina noqu bula.

ERAU turaga, marama ni Kirisi na noqu itubutubu, rau vakaitikotiko voleka i Kayseri, e Kapatosia, mai Taki. Kena irairai nira a yaco e so mai na yasayasa oqo mera lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri S.K. (Cakacaka 2:9) Ia, ena itekitekivu ni ika20 ni senitiuri, sa levu sara na veisau sa yaco.

iSenivalu, Au Mani Yaco Sara Meu Luveniyali

Niu se qai sucu oti ga ena vica na vula ena yabaki 1922, a katuvu na veivala vakayavusa, rau mani dro vakaisenivalu e Kirisi na noqu itubutubu. Erau biubiu ena domobula kei na luvedrau e se qai vula vica ga​—o yau​—sega tale ni dua na ka erau kauta. Sega ni tukuni rawa na levu ni leqa keitou sotava ena ilakolako oya, qai vakaloloma sara na keitou ituvaki ni keitou yaco yani e Kiria, volekata na korolevu o Drama, ena vualiku kei Kirisi.

Niu se qai yabaki va, a mai leqa o tamaqu, a sa sucu tale tu ga kina e dua na taciqu. E se qai yabaki 27 ga o Tata, ia na dredre sara ga ni bula ena gauna oya e vakamalumalumutaki koya. A sotava gona na ituvaki dredre o Nau, vakalailai ga oya sa mai takali tale ga. Keirau mani biu vakaloloma tu yani na veitacini, qai sega na ka keirau bula kina. E levu na itikotiko ni gone luveniyali keirau dau biu kina, niu tiko gona ena dua na vale vaka oqo mai Cesalonaika, niu se qai yabaki 12, au mani vakavulici kina meu mekeniki.

Niu tubu cake tiko ena itikotiko ni gone luveniyali, e sega kina na loloma kei na veikauaitaki, au dau qai vakasamataka se cava era vakararawataki tu kina e so na tamata, ra vakaduiduitaki tale ga. Au vaqaqa lo se cava e vakatara tu kina na Kalou na ituvaki vakaloloma vaka oqo. Keimami vakavulici ena neimami lesoni vakalotu ni kaukaua duadua ga na Kalou, ia a sega ga ni dua na ivakamacala matata e soli ena vu ni veika ca e yaco tiko kei na kena roboti vuravura tu. Dau tukuni vakalevu ni vinaka duadua na lotu Greek Orthodox. Au dau taroga, “Ke vinaka duadua, na cava era sega ni lotu Orthodox kece kina na tamata?” Au sega ni lomavakacegu ena ka e vakamacalataki vei au.

Ia ena dua tale na yasana, e doka vakalevu na iVolatabu neimami qasenivuli, dau qai vakabibitaka vei keimami ni oqo e dua na ivola me rokovi. E duavata tale ga kei na rai oya na dairekita ni itikotiko, ia au sega ni kila na vuna e sega kina ni dau lotu. Niu vakataroga na vuna, a tukuni vei au ni a dau vuli iVolatabu tu kei ira na iVakadinadina i Jiova, e dua na lotu au se qai rogoca vakadua.

Au vakaotia noqu vuli ena itikotiko ni gone luveniyali e Cesalonaika niu sa yabaki 17. Sa cabolo tale ga kina na iKarua ni iValu Levu, sa liutaki Kirisi o Itala. Era mate na tamata e gaunisala nira viakana. Meu rawa ni bula, au dro sara ina lomanivanua meu lai cakacaka ena iteitei, bau so na ilavo lalai au rawata kina.

E Sauma na Noqu Taro na iVolatabu

Niu lesu tale e Cesalonaika ena Epereli 1945, a sikovi au mai e dua na marama, e ganena e dua na noqu itokani keirau a tiko vata ena vica na itikotiko ni gone luveniyali. E kaya o Paschalia ni sa yali tu o ganena qai taroga seu kila na vanua e tiko kina. Ni keirau veivosaki tiko, e kaya ni dua vei ira na iVakadinadina i Jiova qai vakamacalataka ni Kalou e kauaitaka na tamata.

Ia, e levu na taro au kudruvaka kina na ka e kaya. Na cava au bula rarawa kina mai na gauna sara au se gone kina? Na cava au luveniyali kina? E tu e vei na Kalou ena gauna eda gadrevi koya kina? E sauma o Paschalia, “E dodonu beka mo beitaka na Kalou ni vakavuna na ituvaki vaka oqo?” Vakaraitaka sara o koya vei au ena nona iVolatabu ni sega ni dau vakararawataki ira na tamata na Kalou. E vukei au meu raica ni o koya na Dauveibuli e lomani keda na tamata, sa voleka tale ga oqo me vakavinakataka na veika kece. Nona vakamacalataka e so na tikinivolatabu, me vaka na Aisea 35:​5-7 kei na Vakatakila 21:​3, 4, e vakaraitaka vei au ni sa vakarau oti na ivalu, veivala, tauvimate, kei na mate, era na qai bula tawamudu e vuravura na tamata yalodina.

Au Kunea e Dua na Vuvale e Lomani Au

Au qai kila ni a leqa na gane i Paschalia ena dua na nodra vala na batikadi. Au mani sikovi ratou na nona vuvale meu lai vakacegui ratou, ia na kena veibasai, ni ratou a vakacegui yau ena itukutuku mai na iVolatabu. Ni oti oya, au a lesu tale ina nodratou vale o Paschalia meu lai vakuria na noqu rogoca na itukutuku veivakacegui mai na iVolatabu. Tekivu sara ga e kea na noqu sa tomani iratou na ilawalawa lailai ni iVakadinadina i Jiova eratou dau sota lo tiko me ratou vuli iVolatabu, ratou sokalou tale ga. Dina nira a vakaduiduitaki na iVakadinadina ni vakatabui tu nodra cakacaka, ia au vakadeitaka e lomaqu meu sosoqoni tiko ga kei ira.

Ena kedra maliwa na lotu Vakarisito yalomalumalumu oqo, au vakila kina na veilomani me vaka ga ena dua na matavuvale, na mataqali loloma au a calata. Era vukei au, ra tokoni au tale ga vakayalo, na ka sara ga au a gadreva tu. Au raica vei ira na yalo ni veikauaitaki, ra qai sega ni nanumi ira ga ia era tu vakarau mera vukei au, ra vakacegui au tale ga. (2 Korinica 7:​5-7) Koya e uasivi sara, oya na nodra vukei au meu toro volekati Jiova, vakabibi niu sa tekivu okati koya me Tamaqu vakalomalagi dauloloma. E tarai au na loloma i Jiova, nona dauveinanumi, kei na nona kauaitaki keda dina. (Same 23:​1-6) Sa qai dua na noqu matavuvale vakayalo, e dua tale ga na Tamaqu dauloloma! E luvuci au dina na veika oqo. Sega ni dede au sa yalataka na noqu bula vei Jiova, au papitaiso sara ena Sepiteba 1945.

Na noqu dau lai tiko ena soqoni vakarisito, e sega wale ga ni levu kina na ka au kila, e vaqaqacotaka tale ga na noqu vakabauta. Dina ni sega na sala ni veilakoyaki, ia keimami lewe levu na dau taubaletaka na lima na kilomita mai na koro ina vanua ni soqoni, qai guiguilecavi dredre na neimami dau veitalanoataka tu na veika vakayalo ena taubale oqori. Ena icavacava ni yabaki 1945, e vakamacalataki vei au na cakacaka vakaitalatala vakatabakidua, au mani tekivu painia sara. Ia, e vinakati me qaqaco vinaka na noqu veiwekani kei Jiova, vakauasivi ni sega ni dede ga oya sa vakatovolei sara vakaukaua na noqu vakabauta kei na noqu yalodina.

Vodi na Veitusaqati

Era dau yanaraka na neimami vanua ni soqoni na ovisa era tauri dakai. A vakarurugi tu o Kirisi ena veiliutaki ni mataivalu nira veivaluvaluti tiko na lewenivanua. E carubi nodra veivala vakataki ira na ito era dau veisaqasaqa. Era vakayagataka na ituvaki oqo na iliuliu ni lotu, mera uqeti ira kina na veiliutaki mera vakabauta ni keimami Kominisi, me rawa kina nira vakacacani keimami vakaca.

Ena loma ni rua na yabaki, keitou vesu vakavuqa​—o yau kei rau na noqu itokani painia​—qai vakaono na kena tau vei keitou na itotogi me keitou bala e valeniveivesu me rauta ni va na vula. Ia, ni levu na valeniveivesu era sa sinai rawa tu vei ira na vesu ena vuku ni veika vakapolitiki, mani keitou sereki tale. Keitou vakayagataka na galala tawanamaki oqo me tomani kina na neitou cakacaka vakavunau, ia vakalailai ga keitou sa vesu tale​—vakatolu ena dua na macawa. Keitou kila ni levu vei ira na mataveitacini era a kau vakavesu ena so na yanuyanu lala. Ena kaukaua beka noqu vakabauta ena gauna au na sotava kina na veivakatovolei vaka oya?

Dua na gauna dredre au sotava niu sa sereki tu vakawawa. Me rawa nira wanonovi au tiko na ovisa, era vakauti au sara e Evosmos, voleka e Cesalonaika, e tiko kina e dua na siteseni ni ovisa. Au sauma e dua na rumu voleka e kea. Me vukei au vakailavo, au tekivu cakacaka vakamatai dau veitokiyaki, meu dau masi kuro parasa. E vukei au na cakacaka oqo ena gauna au painia voli kina ena veikoro voleka, e vakarawarawataka noqu curuma na veivale ra qai sega ni kasami kina na ovisa. Kena itinitini, nira vakarorogo e so, ra qai ciqoma na itukutuku vinaka. E sivia e le tini era qai yaco mera dauveiqaravi yalayala i Jiova.

Au Bala ina Walu na Valeniveivesu ena Loma ni Tini na Yabaki

Era wanonovi au tu na ovisa me yacova na icavacava ni 1949, oti oya, au sa qai lesu tale e Cesalonaika, e lomaqu sara ga meu tomana tale na noqu veiqaravi vakaitalatala vakatabakidua. Ena gauna sara ga au nanuma kina ni sa cava na veika dredre au sotava tiko, au a vakaroti meu curu ena mataivalu ena 1950. Baleta noqu tawaveitovaki vakarisito, au nakita dei meu kua ni ‘vulica na ivalu.’ (Aisea 2:​4) Sa tekivu sara ga e ke na noqu dau vesu meu bala ina so na valeniveivesu torosobu e Kirisi.

A tekivu sara ga ena korolevu o Drama. Ena imatai ni vica na macawa noqu vesu tu e kea, era tekivu vakatovotovo vanavana na sotia vou. Dua na siga, au a kau ena vanua ni vanavana. E togoraka vei au na dakai e dua na turaganivalu qai vakarota meu vanavana. Niu sega ni cakava, a tekivu vanavana mai. Nira raica na vo ni turaganivalu niu sega ni via soro, era vaculaki au sara kina vakaca. Era waqaca na tavako ra qai bokoca e ligaqu ruarua. Oti oya, au lai biu tu ena lokamu. E caka tiko vaka oqori vei au me tolu na siga. Dua na ka na mosi ni ligaqu ruarua ena kama ni tavako, qai mawe tu me vica na yabaki.

Niu se bera ni rairai ena mataveilewai ni mataivalu, au a vakau ina keba ni mataivalu e Iráklion, mai Kiriti. Era vakatovolea na tiko e kea na noqu yalodina, ra qai mokulaki au vakaca. Au leqataka deu na soro koso, au mani masu sara vagumatua, au qai kerea na nona veivakaukauataki na Tamaqu vakalomalagi. Au nanuma na veivosa ena Jeremaia 1:​19: “Era na veivala kei iko; ka ra na sega ni gumatua vei iko; ni’u sa tiko vata kei iko, sa kaya ko Jiova, me’u vakabulai iko.” Na vinaka ni “vakacegu ni Kalou” e sa bau veitarai dina, qai vu ni veivakacegui. Au raica rawa kina ni ka vakavuku noda nuitaki Jiova vakatabakidua.​—Filipai 4:​6, 7; Vosa Vakaibalebale 3:5.

Ena gauna au lewai kina, au a totogitaki meu cakacaka mate e valeniveivesu. Era nanumi tu na iVakadinadina i Jiova nira meca levu ni matanitu. E tekivu sara ga na noqu cakacakataka na kequ itotogi ena valeniveivesu e Itsedin, ena taudaku kei Canea, niu a lai biu tu ena lokamu. A dua na vale vatu makawa na valeniveivesu oqo, ra bini gona ena noqu lokamu na kalavo. Au dau tutuvisedromu ena dua na itutuvi makawa kakadresudresu mera kua ni tara na yagoqu na kalavo ena gauna era qasivi au tiko kina. Au tauvimate bibi ena niumonia. E kaya o vuniwai meu dau vakacilavi siga, na sala tale ga oqori au rawa kina ni veitalanoa kei na levu na kaivesu ena lomanibai. Ia, a qai ca ga na kequ ituvaki, ni sega ni bonoti rawa na drodro ni dra mai na noqu yatevuso, au mani vakau kina ena valenibula e Iráklion.

Era vukei au tale na noqu vuvale vakayalo ena gauna au gadreva kina na nodra veivuke. (Kolosa 4:​11) Era sikovi au wasoma na taciqu vakarisito e Iráklion, ra veivakacegui, ra veivakayaloqaqataki tale ga. Au tukuna vei ira niu gadreva e so na ivola meu vunau kina vei ira na tataleitaki. Era kauta mai vei au e dua na katoleta e taqairua na botona meu vunia vinaka kina na ivola. E vakamarautaki au dina ni bau ono na kaivesu era a yaco mera lotu Vakarisito dina ena gauna au a vesu tu kina!

Donuya na gauna oqori, sa mai cava na veivaluvaluti vakalewenivanua, a vakalailaitaki tale ga na kequ itotogi me sa tini ga na yabaki e valeniveivesu. Au vakaotia na ivovo ni itotogi e valeniveivesu e Rethimno, Genti Koule, kei Cassandra. Au a qai sereki ni oti noqu bala ina walu na valeniveivesu ena loma ni tini na yabaki. Au lesu tale e Cesalonaika, ra ciqomi au ena marau na taciqu lomani vakarisito.

Au Bulabula Vakayalo ena Nodra Veivuke na Mataveitacini Vakarisito

Ena gauna au sereki kina, sa soli tale tu ga kina na galala vei ira na iVakadinadina e Kirisi mera sokalou. Au vakayagataka na ituvaki oqo meu tomana noqu veiqaravi vakatabakidua. Vakalailai ga oya sa dua tale na noqu kalougata, ena neirau mai veikilai kei na dua na tacida yalewa yalodina lotu Vakarisito, o Katina, e lomani Jiova qai dau vakaitavi vakalevu ena cakacaka vakavunau. Keirau vakamau sara ena Okotova 1959. Na kena sa mai dua oqo na noqu vuvale vakarisito kei na sucu ni luve i keirau yalewa, o Agape, au guilecava sara ga kina na vakaloloma ni noqu susu mai vakaluveniyali. O koya e bibi sara, oya neitou lomavakacegu vakavuvale na qarava na Kalou dauveitaqomaki, na Tama i keitou dauloloma vakalomalagi, o Jiova.​—Same 5:​11.

Ena vuku ni bula leqaleqa vakailavo a sotavi ena gauna oya, mai yalani koso kina na noqu cakacaka vakapainia, ia au vukei watiqu me tomana tiko ga nona veiqaravi vakaitalatala vakatabakidua. Dua na ka bibi a yaco ena noqu bula vakarisito ena 1969, na gauna a vakayacori kina na soqo cokovata ni veimatanitu ni iVakadinadina i Jiova e Nuremberg, mai Jamani. Ena noqu vakavakarau meu gole kina, au kerea e dua na noqu ivolatara ni biu kei na curuvanua. Ni oti e rua na vula a lako o watiqu ina siteseni ni ovisa me lai taroga kina na noqu ivolatara oqori, me vaka ni se bera ga ni dua na kena macala. A ucuna mai e dua na ivola vavaku ena nona droa e dua na turaganiovisa, qai kaya: “O kerea tiko e dua na ivolatara me nona na tamata oqo me rawa kina ni lai vukica nodra vakabauta mai Jamani? Sega sara ga! E sa rui tamata rerevaki.”

Ia, ena veivuke i Jiova kei na nodra veitokoni na mataveitacini, mani rawa ni okati kina na yacaqu ena ivolatara e soli vei ira na lako vakailawalawa, au mani tiko rawa kina ena soqo totoka oya. E sivia na le 150,000 era a tiko ena soqo oqo, au vakadinadinataka sara ga kina na veidusimaki ni yalo tabu i Jiova, kei na nona vakaduavatataki ira na nona vuvale vakayalo era cavutu mai na veiyasa i vuravura. Au sa qai mai vakavinavinakataka vakalevu e muri na talei ni mataveitacini lotu Vakarisito.

Ena 1977, a mai takali na watiqu lomani, a noqu itokani yalodina tale ga. Au solia na noqu vinaka taucoko meu tuberi luvequ yalewa ena ivakavuvuli vakaivolatabu, ia au a sega ni cakava duadua. Era baci vukei au tale kina na noqu vuvale vakayalo. Ena sega ni oti noqu vakavinavinaka vei ira na mataveitacini ena nodra vukei au ena gauna dredre oya. E so era bau mai tiko sara ga vakalailai e vale mera vukei au ena nona qaravi na noqu goneyalewa. Au na sega ni guilecava rawa na nodra loloma.​—Joni 13:​34, 35.

E tubu cake o Agape qai vakawatitaka e dua na tacida lotu Vakarisito, o Elias. E va na luvedrau tagane, eratou tiko kece ena dina. Vica tiko ga na yabaki oqo, e tauvi au vakavica na stroke qai toro sobu tiko ga na ituvaki ni noqu bula. E qaravi au vinaka na luvequ yalewa kei iratou na lewe ni nona vuvale. Dina ga niu sega ni bulabula vinaka sara, ia e levu na ka e vakamarautaki au tu. Au nanuma lesu na gauna era se dau sota lo tiko kina na mataveitacini e Cesalonaika ena nodra vale vakaitaukei na tacida, ni se rauta e duanadrau ga na kedra iwiliwili. Ia, edaidai era sa tiko kina e rauta ni limanaudolu na iVakadinadina gugumatua. (Aisea 60:22) Era dau tarogi au na mataveitacini gone ena gauna ni soqo ni tikina: “O nanuma lesu na gauna o dau kau ivoladraudrau mai kina e neitou vale?” Dina beka nira sega ni wilika na ivoladraudrau na itubutubu, ia era a wiliwili na gone, ra qai toso vinaka vakayalo!

Niu raica na tubu ni isoqosoqo i Jiova, au kila ni a yaga dina na noqu vosota na ituvaki dredre kece au a sotava. Au dau tukuna vei iratou na makubuqu kei na so tale na lalai ni na sega vakadua ni biuti ira na Tamadra vakalomalagi kevaka era nanumi koya ena gauna era se itabagone kina. (Dauvunau 12:1) A vakayacora dina nona vosa o Jiova vei au ena nona yaco me “tamadra na luveniyali.” (Same 68:5) Dina ga niu a luveniyali taudonu, ia a yaco meu qai kunea e dua na Tama dauloloma!

[iYaloyalo ena tabana e 22]

Au a dau vakasaqa ena valeniveivesu e Drama

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Siga ni neirau vakamau kei Katina, ena 1959

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Dua na soqo ni tabacakacaka e veikau voleka e Cesalonaika, ena icavacava ni veiyabaki ni 1960

[iYaloyalo ena tabana e 24]

Keitou vakaveiluveni, ena 1967