Duidui na Rai me Baleta na Cakacaka

“Meda lako i cakacaka​​—⁠io, meda lako i cakacaka! Dua na ka kamikamica meda kila nida se rawa ga ni cakacaka.”​—Katherine Mansfield, dauvolaivola (1888-1923).

E VAKATALE beka ga oqori na nomu rai​​—⁠ni kamikamica na cakacaka? O raica sara mada vakacava na cakacaka? O voraki beka na cakacaka ena lomanimacawa, o qai nanuma ni vakalatilati ga ina nomu dau via gade ena muanimacawa? Se, sa rui sivia tale beka na nomu dau cakacaka, e logalogaca vei iko ke sega na ka o cakava?

Vei ira e lewe vuqa, e dua na iwase levu ni nodra gauna ena loma ni dua na siga e kania na cakacaka saumi. Ni rawa sara ga ni lewa na noda cakacaka na vanua eda vakaitikotiko kina se na ivakatagedegede ni noda bula. Me tekivu gona nira se cauravou me lai yacova sara na nodra sa cegu ena cakacaka, na ka duadua era vakaliuca ena nodra bula e lewe levu, oya na nodra cakacaka saumi. Io, e so vei keda eda taleitaka vakalevu na noda cakacaka. Ia, vei ira tale na so, na nodra taleitaka na cakacaka e vakatau ina kedra isau se nodra na rogo kina. So tale era cakacaka mera vakaogai ira wale tu ga kina, ra qai tiko e so era nanuma ni vakaoti gauna na cakacaka.

E so era cakacaka me rawa nira qarava kina na nodra bula, ena yasana kadua, e so era raica na nodra cakacaka saumi me ka bibi duadua ena nodra bula. Sa qai tiko e so e vakamatei ira sara ga na ca ni ituvaki era sotava e vanua ni cakacaka. Laurai oqo ena dua na itukutuku mai na Matabose kei Vuravura, e kaya ni levu cake na rarawa kei na mate e vu mai na cakacaka saumi, “e lailai na kena e vu mai na ivalu, vakayagataki ni wainimate gaga se gunuvi ni yaqona ni valagi nira wiliki vata kece.” Na niusipepa ni Lodoni na Guardian, e kaya: “Sivia e ruanamilioni era mate e veiyabaki ena vuku ni vakacalaka e valenicakacaka se na nodra tauvimate . . . Era ceguva na kuvu, na chemical, qai sivia tale ga na rorogo kei na radiation, e vakavuna na kenisa, na mateniuto kei na mateniyago.” Okati tale ga ena vakasama oqo na nodra dau vakacakacakataki na gone kei na nodra vakasaurarataki e so mera cakacaka, sa qai veitaqataqai ga kina na leqa e sotavi e vanua ni cakacaka.

Kena ikuri na ka e vakatoka na vuniwai ni vakasama o Steven Berglas me “oca ena kena ivakatagedegede duadua e cake.” Kaya o vuniwai ni rawa ni yaco oqo vua e dua e dau qatia na nona cakacaka, mani toroicake kina na nona itutu me yacova sara ni sa taura na itutu levu duadua ena taba ni nona cakacaka. Ia, ni lai yacova na itutu oya, sa na salavata tale ga mai kei na “nuiqawaqawa, na rarawa kei na yalolailai e vu mai na nona vakila ni vaka me sa bobula ena nona cakacaka, me sa sega ni drotaka rawa na itosotoso oqori. Ena lai vakavuna tale ga me sega ni marautaka na nona cakacaka.”

Duidui o Ira na Gugumatua ena Cakacaka ni Vakatauvatani kei Ira sa Bobula Kina

Sa kena ivakarau ga vei ira e levu na tamata cakacaka e veiyasa i vuravura mera cakacaka vakabalavu tu ena loma ni dua na siga. E vinaka gona meda kila ni tiko na duidui ena kedrau maliwa e dua na tamata e gugumatua ena cakacaka kei na dua sa bobula kina. Vua e dua sa bobula ina cakacaka, ena laurai ni kamikamica ga vua na nona valenicakacaka baleta e viribaiti koya mai na vuravura rerevaki qai veilecayaki oqo; ia vua e dua e gugumatua ena cakacaka, ena raica na nona cakacaka saumi me dua ga na itavi e dodonu me colata qai marautaka ena so na gauna. Dua tale na duidui oqo​​—⁠vua e bobula ina cakacaka, ena vakalaiva na nona cakacaka saumi me lewa na veitaba kece ni nona bula; e kena veibasai o koya e gugumatua ena cakacaka, e kila na gauna me cegu kina me vagolea tani na nona vakasama mai na nona cakacaka saumi. Me kena ivakaraitaki, ena rawa vua me biuta vakatikitiki toka na cakacaka me se tei lai tiko mada ena kena vakananumi na siga a vakamau kina. Ia, vua e bobula ina cakacaka, sa taura sara tu ga na nona bula, e vaka ni dau solia vua e dua na bula levu; ia, vua e tamata gugumatua ga ena cakacaka e sega ni vaka oqori na ka e vakila.

Na bula vou eda donuya tu oqo e sega ni vakaduiduitaka na rua na vakasama e vakamacalataki tiko. E vu mai na rai ni kena sa vakabekabei ga nikua na bobula ina cakacaka. Laurai oqo ena kena vakayagataki vakalevu na iyaya vakalivaliva ni vakauitukutuku me vaka na cell phone, kei na pager. Sega kina ni macala se sa suka ena cakacaka o koya e vakayagataka tiko se sa bera. Ni rawa vua e dua me cakava na nona cakacaka ena vanua cava ga e tu kina, se na gauna ga e rawa, e macala ni so era na tini leqa kina.

Na cava era cakava e so me iwali ni mataqali rai cala vaka oqo? Ra raica na vuniwai ni vakasama ni dua na ivukivuki sa takalevu tiko ena kedra maliwa era bobula ina cakacaka ra qai oca tu vakasivia. Oya na nodra sa tekivu vakabulabulataka na bula vakayalo e vanua ni cakacaka​​—⁠me cokovata na lotu kei na cakacaka. Kaya na niusipepa na San Francisco Examiner ni “sa takalevu sara tiko ga na kena cokotivata na bula vakayalo kei na cakacaka saumi.”

Me baleti Silicon Valley, e Kalifonia, mai Mereke, e dua na itikotiko rogolevu ena buturara ni buli kompiuta kei na iyaya livaliva ni vakauitukutuku, e kaya vaka oqo e dua na kena itukutuku: “Era vakila na iliuliu ni cakacaka ni sa lala e levu na ikelekele ni motoka ni valenicakacaka ena nodra sa vakacegui vakayauyau na tamata cakacaka. Ia, dua na ka na oso ni ikelekele ni motoka e veivanua e caka kina na vuli iVolatabu ena yakavi bogi.” Sega ni kilai se cava e vakavuna na roka ni bula vou oqori, ia na ka ga e macala ni lewe levu e veiyasa i vuravura era vakadinata ni vakavinakataka na iVolatabu na nodra rai me baleta na cakacaka. E veivuke gona vakalevu ena nodra veiraurautaka na veika era cakava ena nodra bula.

Na iVolatabu e rawa ni vukei keda me veiraurau na noda raica na cakacaka, ena sala cava? Na ivakavuvuli cava sara mada ena iVolatabu e rawa ni vukei keda meda walia kina na veika dredre e sotavi ena vanua ni cakacaka edaidai? Rawa ni sauma na taro oqo na ulutaga e tarava.