Na Cakacaka​—iSolisoli se iTotogi?

“Sa sega tale na ka e vinaka vua na tamata, ka me . . . vakaceguya na yalona e na kena vinaka ni nona cakacaka.”​—Dauvunau 2:24.

“AU SEGA ni tukuna rawa na levu ni noqu dau oca ni cava e dua na siga ni cakacaka.” Ena dua na vakatataro e se qai caka wale ga oqo, e le 1 vei ira na le 3 na tamata cakacaka era a vakatarogi era kaya ni dau vaka oqori na ituvaki era sotava. E namaki mera sotava na tamata na ituvaki oqori ena vanua ni cakacaka e dau vakilai kina na lomaocaoca; oya nira cakacaka vakabalavu ra qai kauta tale ga e so na nodra cakacaka mera lai cakava i vale​—ia vakavudua ena qai vosa vakacaucautaki ira na nodra boso ni cakacaka.

Na kena sa vakayagataki ga na misini me buliyaya, era lai nanuma kina e levu na tamata cakacaka ni sa tawayaga na nodra itavi e valenicakacaka. Sa tabaraki sobu na nodra dau marautaka mera vakayagataka na nodra dui taledi. E macala ni ituvaki vaka oqo ena cakayaco sara ga ina sala era raica kina na nodra cakacaka. Ena rawarawa ni vakaseavutaka na yalo ni nona taleitaka e dua na nona cakacaka. Rairai ena tababokoca tale ga na nona gadreva me vakavinakataka cake na veika e cakava. Na ituvaki oqori ena rawa ni vakavuna tale ga me sevaka na nona cakacaka e dua.

Meda Vakalewa na Noda Rai

E macala ni vuqa na gauna e sega nida na veisautaka rawa na keda ituvaki. Ia, e rawa nida veisautaka na noda rai, se sega beka? Ke o vakila ni sa vaka me cala tiko na nomu rai me baleta na cakacaka, ena ka vakayalomatua mo dikeva na nona rai na Kalou kei na nona ivakavuvuli ena tikina oqori. (Dauvunau 5:​18) E levu era sa cakava vaka kina, ra vakadinadinataka gona nira lomavakacegu ra qai marautaka cake na nodra cakacaka.

E uasivi duadua na nona cakacaka na Kalou. E dau cakacaka na Kalou. De o na sega beka ni raici koya vaka oqori, ia na Kalou a tekivu vakamacalataki koya ena iVolatabu ena sala oya. Na idola ni ivola ni Vakatekivu e vakamacalataki kina na nona bulia o Jiova na lomalagi kei na vuravura. (Vakatekivu 1:1) Vakasamataka mada na levu ni itavi e cakava na Kalou ena gauna e se qai tekivu bulibuli kina​—e daunipeleni, maqosa ni tuvanaka na ka e cakava, idinia, daudroini, kenadau ena digitaki ni veika e gadrevi me buli kina e dua na ka, vakarautaka na itikotiko me tawani, dauniuliwai, kenadau ena veika e vauca na bula ni tamata, vunikau, kei na manumanu, daunivosa, ia oqori e vica wale sara.​—Vosa Vakaibalebale 8:​12, 22-​31.

E vakacava sara mada na ivakatagedegede ni nona cakacaka na Kalou? Na iVolatabu e tukuna ni “vinaka,” se “vinaka sara.” (Vakatekivu 1:​4, 31) Na veika e bulia e “tukuna [tiko] na lagilagi ni Kalou,” e sa dodonu gona meda vakalagilagi koya tale ga!​—Same 19:1; 148:1.

Gauna sa bulia oti kina na lomalagi, vuravura kei rau na imatai ni veiwatini na Kalou, a sega ni mudu e keri na nona cakacaka. Ni a kaya o Jisu Karisito, na Luve ni Kalou: “Sa cakacaka tikoga ko Tamaqu.” (Joni 5:​17) Io, e cakacaka tiko ga o Jiova ena nona vakani ira tiko na nona ibulibuli. Ena vukuna era bula rawa tu kina na veika kece, qai maroroi ira era sokaloutaki koya ena yalodina. (Niemaia 9:6; Same 36:6; 145:​15, 16) E vakayagataki ira sara mada ga na tamata “na Kalou” mera “daucakacaka vata kei koya,” mera vukei koya ena kena vakayacori e so na itavi.​—1 Korinica 3:9.

E isolisoli na cakacaka. Sega li ni kaya na iVolatabu ni itotogi na cakacaka? E vaka ni vakaibalebaletaka toka na Vakatekivu 3:​17-​19 ni itotogi a tauca na Kalou vei Atama kei Ivi ena vuku ni nodrau talaidredre, oya na nodrau vakacolati ena cakacaka. Gauna a cudruvi rau kina na imatai ni tamata, a kaya na Kalou vei Atama: “E na buno ni matamu ko na kania kina na kemu kakana, ka yacova na siga ko na suka tale kina ki na qele.” Kena ibalebale beka oya ni itotogi na cakacaka?

Sega. Ia, e baleta ga na nodrau tawayalodina o Atama kei Ivi, a sega gona ni rawa ni vakatetei na Parataisi e Iteni ena gauna oya. Yaco me cudruva na qele na Kalou. Ena buno kei na sasaga ena cakacakataka kina na qele na tamata me bula kina.​—Roma 8:​20, 21.

E sega ni vakaraitaka na iVolatabu ni itotogi na cakacaka, ia e tukuna ga ni cakacaka e dua na isolisoli me vakamareqeti. Me vaka ga sa cavuti oti, e daucakacaka vakaukaua na Kalou. A buli keda o Jiova meda ucui koya, qai solia tale ga vei keda na igu kei na kaukaua meda lewai ira kina na veika bula e vuravura. (Vakatekivu 1:​26, 28; 2:​15) A soli na ilesilesi oqori ni bera sara ni cavuta na Kalou na ka e tukuni ena Vakatekivu 3:​19. Ke ca na cakacaka qai okati me itotogi, e macala ni na sega sara ga ni uqeti keda o Jiova meda dau cakacaka. E levu na cakacaka a tu me cakava o Noa kei ratou na lewe ni nona vuvale ni bera na Waluvu, kei na gauna sa yaco oti kina. Ena itabagauna vakarisito, era a uqeti tale ga na tisaipeli i Jisu mera dau cakacaka.​—1 Cesalonaika 4:​11.

Ia, eda kila kece ena gauna oqo ni rawa ni ka ni voraki na cakacaka. Baleta e dau sotavi kina e so na ituvaki e vaka na “kau votovotoa kei na soni,” oya na lomaocaoca, sotavi na leqa, vucesa, yalolailai, veisisivi, veidabui, qai sega na lewadodonu. Ia na cakacaka vakataki koya e sega ni itotogi. Ena Dauvunau 3:​13, e vakatoka na iVolatabu na cakacaka kei na vua ni noda cakacaka me isolisoli ni Kalou vei keda.​—Raica na kato “iWali ni Kena Lomaocaocataki na Cakacaka.”

O rawa ni vakalagilagia na Kalou ena nomu cakacaka. E dau vakacaucautaki e vanua ni cakacaka na cakacaka vinaka kei na cakacaka e taucoko vakaoti. Na cakacaka vinaka e dua na tikina e vakabibitaki ena rai ni iVolatabu me baleta na cakacaka. Ni Kalou sara mada ga e taucoko na nona cakacaka. E solia tale ga vei keda na taledi kei na kila, qai vinakata o koya meda taurivaka ena sala yaga. Me kena ivakaraitaki, ena gauna a taravaki voli kina na valeniveitavaki e Isireli makawa, a solia o Jiova vei Pisalieli kei Aoliapi na vuku, yalomatua, kei na kilaka me rawa ni caka kina na cakacaka vakamatai kece ga. (Lako Yani 31:​1-​11) E vakaraitaka oqo ni a kauaitaka dina na Kalou na toso ni cakacaka, na cakacaka vakamatai kece ga, na droini, kei na veika matailalai tale e so e okati ena kena taravaki na valeniveitavaki.

E dodonu me cakayaco oqo ena sala eda raica kina na noda taledi kei na ivakarau ni noda cakacaka. Meda raica ni oqori e isolisoli ni Kalou vei keda, e sega gona ni dodonu meda vakawalena. Sa rauta mera vakasalataki na lotu Vakarisito mera kitaka nodra cakacaka me vaka era cakava tiko vua na Kalou: “Na ka kecega dou sa cakava, kitaka mai na vu ni yalomudou me vaka vua na Turaga, me kakua ni vaka vei ira walega na tamata.” (Kolosa 3:​23) Era vakadreti gona na tamata ni Kalou mera dau cakacaka vinaka. Nodra cakava oqori ena rawa kina vei ira na nodra itokani vakacakacaka kei ira tale na so mera taleitaka na rogoca na itukutuku vinaka.​—Raica na kato e ra, “Bulataki na iVakavuvuli Vakaivolatabu e Valenicakacaka.”

E macala gona ni rawa nida vakalagilagia na Kalou ena noda cakacaka, oqori na vuna e dodonu meda dui dikeva kina na ivakatagedegede ni noda cakacaka kei na noda gugumatua. Ena marautaka beka na Kalou? Eda marautaka beka na sala eda cakava tiko kina na itavi e lesi vei keda? Ke sega, e tiko na sala o rawa ni vakavinakataka kina.​—Vosa Vakaibalebale 10:4; 22:29.

Mo dau cakacaka, ia mo kauaitaka tale ga na nomu bula vakayalo. E dau vakacaucautaki na cakacaka vakaukaua, ia e tiko e dua na ka e bibi cake me marautaki kina na cakacaka kei na bula. Oya na nomu bula vakayalo. O Tui Solomoni, e dua e dau cakacaka vakaukaua, a levu tale ga na nona iyau qai taukena na veika totoka kece e rawa ni rawati e vuravura, ia a qai kaya: “Rerevaka na Kalou, ka muria na nona vunau: ni sai koya ga oqo nai tavi taucoko ni tamata.”​—Dauvunau 12:13.

E macala ni dodonu meda dau kauaitaka na loma ni Kalou ena ka kece ga eda cakava. Eda cakava tiko beka na ka e salavata kei na lomana, se da saqata tiko? Eda saga tiko beka meda vakamarautaka na Kalou, se da via vakamarautaki keda tiko ga? Ke da sega ni cakava tiko na loma ni Kalou, eda na tini sotava na rarawa, galili, kei na bula tawavakainaki.

A vakatura o Steven Berglas vei ira na iliuliu ni cakacaka era oca vakasivia, mera ‘qara e dua na ka era taleitaka ra qai saga me tiki ni nodra bula.’ Sega tale ni dua na ka e uasivi cake mai na noda qaravi koya e solia vei keda na kila kei na taledi meda cakava vinaka kina na noda cakacaka. Eda na lomavakacegu nida cakava na cakacaka e vakamarautaka na noda Dauveibuli. A vakatauvatana o Jisu na cakacaka a lesia vua o Jiova me kakana bulabula, yaga, qai veivakacegui. (Joni 4:​34; 5:​36) Kuria, e sureti keda tu na Kalou, e uasivi duadua na nona cakacaka meda “daucakacaka vata kei koya.”​—1 Korinica 3:9.

Nida qarava tiko na Kalou da qai saga meda tubu tiko ga vakayalo e rawa ni vakarautaki keda ina cakacaka kei na itavi e veivakacegui. Na cakacaka saumi e dua na basoga ni bula e dau vakilai kina na lomaocaoca, veileqaleqati, kei na kena dau lavaki na ka me caka. Na qaqaco vinaka gona ni noda bula vakayalo kei na noda vakabauta ena rawa ni solia vei keda na kaukaua meda tamata cakacaka se boso ni cakacaka vinaka. Ena yasana kadua, na veika eda sotava ena vuravura tawavakalou oqo ena vukei keda meda kila kina na basoga cava ni noda bula ena gadrevi me qaqaco kina na noda vakabauta.​—1 Korinica 16:​13, 14.

Gauna ena Marautaki Dina Kina na Cakacaka

O ira era gumatuataka tiko na nodra qaravi Kalou ena gauna oqo e rawa nira vakanamata ina gauna ena vakalesui mai kina na Parataisi, ena qai sinai na vuravura ena cakacaka e marautaki dina. Me baleta na bula ena gauna oqori, a tukuna na parofita i Jiova, o Aisea: “A ra na tara vale, ka tiko kina; era na tea eso na were-ni-vaini, ka kania na vuana, era na sega ni tara, ka tiko kina na tamata tani, era na sega ni tea, ka kania na tamata tani . . . era na rekitaka vakadede na cakacaka ni ligadra ko ira na tamata ka’u sa digitaka.”​—Aisea 65:​21-​23.

Ena marautaki dina na cakacaka ena gauna oya! Ke salavata na noda vulica na loma ni Kalou me baleti keda kei na ka eda cakava, eda na rawa ni dua vei ira ena vakalougatataka o Jiova da qai ‘kunea na vinaka ni noda cakacaka kece ga.’​—Dauvunau 3:​13.

[Tikina bibi ena tabana e 8]

E uasivi duadua na nona cakacaka na Kalou: Vakatekivu 1:1, 4, 31; Joni 5:17

[Tikina bibi ena tabana e 8]

E isolisoli na cakacaka: Vakatekivu 1:28; 2:​15; 1 Cesalonaika 4:11

[Tikina bibi ena tabana e 8]

O rawa ni vakalagilagia na Kalou ena nomu cakacaka: Lako Yani 31:1-11; Kolosa 3:23

[Tikina bibi ena tabana e 8]

Mo dau cakacaka, ia mo kauaitaka tale ga na nomu bula vakayalo: Dauvunau 12:13; 1 Korinica 3:9

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 6]

IWALI NI KENA LOMAOCAOCATAKI NA CAKACAKA

Era okata na lomaocaocataki ni cakacaka na kenadau ni tabana ni bula me leqa vakacakacaka. Ni rawa ni vakavuna na karokaro ni davuibuco kei na lomabibi, se rawa sara mada ga me tinia dole kina na nona bula e dua. O ira mai Japani era dau vakatoka me​—karoshi, se “mate ena vuku ni cakacaka vakasivia.”

E levu na ituvaki e sotavi e valenicakacaka e rawa ni vakavuna na lomaocaoca. Rawa ni okati kina na veiveisau ni gauna se na ituvaki ni cakacaka, veileqaleqati kei ira na iliuliu ni cakacaka, veisau na cakacaka se itavi me qaravi, biu mai na cakacaka, kei na nona cegu ena cakacaka e dua. Ni so era sotava na ituvaki vaka oqori, era saga mera drotaka ena nodra veisautaka na nodra cakacaka se na vanua era cakacaka kina. So tale era na saga mera vorata na ituvaki vaka oqori, ia mera kila tiko ni na lai vura ena so tale na basoga ni nodra bula, vakauasivi ena loma ni vuvale. So sara mada ga e tini leqa kina na nodra vakasama, ra sotava na lomabibi kei na yalolailai.

Ia, o ira na lotu Vakarisito era vakarautaki vinaka tu ena sala mera walia kina na lomaocaocataki ni cakacaka. E koto ena iVolatabu e levu sara na ivakavuvuli yaga e rawa ni vukei keda ena ituvaki dredre eda sotava, me na vinaka tiko ga kina na lomada kei na noda bula vakayalo. Me kena ivakaraitaki, a kaya o Jisu: “Dou qai kakua kina ni lomaocaoca me baleta na mataka, ka ni na qai lomaocaocataka ga na mataka na ka e baleta. Sa rauta ga na dui siga na kena leqa.” Eda vakadreti e ke meda kua ni lomaocaocataka vakasivia na veileqa ni siga nimataka. Nida cakava oqori eda na sega gona ni vakalevutaka kina na leqa sa tu rawa, ia eda na vakalailaitaka ga na noda lomaocaoca.​—Maciu 6:​25-​34, VV.

E bibi dina vei ira na lotu Vakarisito mera vakararavi ina kaukaua ni Kalou, sega ni nodra kaukaua ga. Baleta e rawa ni vakacegui keda na Kalou, vakamarautaki keda, qai solia tale ga vei keda na vuku meda vosota na ituvaki eda sotava ena gauna eda vakila kina ni sa sega vei keda na kaukaua. “Mo dou kaukauwa tiko e na Turaga, kei na kena levu ni nona kaukauwa,” a kaya na yapositolo o Paula.​—Efeso 6:​10; Filipai 4:7.

Kena ilutua, e rawa ni kune sara mada ga ena ituvaki ni lomaocaoca na ka e vinaka. Nida sotava na veivakatovolei ena rawa ni vakavuna meda vakasaqarai Jiova, da qai nuitaki koya tale ga. Ena uqeti keda tale ga meda bucina na itovo vakarisito kei na kaukaua meda vosota kina na ituvaki dredre eda sotava. A vakadreti keda o Paula: “Me da sa daureki talega e na vuku ni veika rarawa: ni da sa kila sa tubu na dauvosota mai na ka . . . [rarawa]; ia na dauveivakatovolei mai na dauvosota; ia nai nuinui mai na dauveivakatovolei.”​—Roma 5:​3, 4.

O koya gona, e sega ni vakavurea wale ga na yalolailai kei na rarawa na lomaocaoca, e rawa sara mada ga ni vakavuna na nona tubu vakayalo e dua.

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 7]

BULATAKI NA IVAKAVUVULI VAKAIVOLATABU E VALENICAKACAKA

Na nodra itovo kei na nodra ituvaki ni rai na lotu Vakarisito e valenicakacaka e rawa nira taleitaka kina na tani, vaka kina o ira era cakacaka vata na rogoca na itukutuku vinaka ena iVolatabu. Ena nona ivola vei Taito, a vakasalataki ira kina na tamata cakacaka na yapositolo o Paula “me ra talairawarawa vei ira na nodra turaga [iliuliu ni cakacaka] ko ira na tamata, me ra cakava na ka kecega sa vinaka vei ira; ka me ra kakua ni dauvosa tale: ka me ra kakua sara ni butako, me ra vakatakilai ira ni ra sa lomadina, ka vinaka; me ra vakarogovinakataka nai vakavuvuli ni Kalou na noda iVakabula e na ka kecega.”​—Taito 2:​9, 10.

Me kena ivakaraitaki, dikeva mada na ka a vola e dua na daunibisinisi ina itikotiko liu ni iVakadinadina i Jiova: “Au kerea tiko yani na nomuni veivakadonui meu vakacakacakataki ira na iVakadinadina i Jiova. Niu kila nira tamata daudina, nuitaki, ra qai yalodina, era na sega gona ni dabui au. E sega tale ni dua au rawa ni nuitaka, o ira ga na iVakadinadina i Jiova. Au kerea gona na nomuni veivuke.”

O Kyle e dua na marama lotu Vakarisito, e cakacaka tiko ena dua na koronivuli. E dau nona itavi me rogoca na talevoni qai ciqomi ira tale ga na vulagi. A yaco e dua na veileqaleqati ena kedrau maliwa o Kyle kei na dua na marama e nona itokani vakacakacaka, mani tini vosacataki Kyle kina e matadra e so na gonevuli. “Au a saga vakaukaua meu kua ni vakarogorogocataka na yaca i Jiova,” e kaya o Kyle. Ena loma ni lima na siga e tarava, a vakasamataka tiko o Kyle na sala me vakayagataka kina na ivakavuvuli vakaivolatabu. E dua vei ira e cavuti tiko ena Roma 12:​18, (VV): “Ni cakava na ka kece ga ko ni rawata mo ni veilomani tiko ga kina kei ira na tamata kece ga.” A mani volavola (e-mail) yani o Kyle vei nona itokani me kerea na nona veivosoti ena vuku ni veileqaleqati a yaco. A kerea tale ga vua ke rawa ni rau sota ni oti na cakacaka me rau veivakameautaki. Ni rau vakayacora oti oqori, sa qai yalovinaka tale na nona itokani vakacakacaka qai vakacaucautaka tale ga o koya na sala vuku a muria o Kyle me wali kina na nodrau veileqaleqati. A kaya o koya, “Au vakabauta ni oqo na ka o vulica ena nomu lotu,” a qai mokoti Kyle ni bera ni rau veitalatala. Na cava a dikeva rawa o Kyle? “Au vakadinata mai vu ni yaloqu ni sa dodonu ga meda bulataka na ivakavuvuli vakaivolatabu.”

[iYaloyalo ena tabana e 4, 5]

Era nanuma e levu na tamata cakacaka ni sa tawayaga na nodra itavi e valenicakacaka

[Credit Line]

Japan Information Center, Consulate General of Japan in NY

[iTaba ni Credit Line ena tabana e 8]

Globe: NASA photo