Kunea na Rarama Dina
A YACO oqo ena 18 Tiseba, 1810, ni sa lutu na karobo. A sokota voli na wasawasa seuseua ena dua na baravi ena cevaicake kei Sikoteladi na waqa ni mataivaluiwai ni Peritania na HMS Pallas ena gauna a muacala kina. Sa dredre sara mera raica na bikeni na kaimua ena buto ni bogi qai lako vata kei na vavaku ni lutu ni ucacevata. E sega gona ni tukuni rawa na levu ni nodra marau nira sa raica rawa na rarama ni cina, ra qai vagolea sara kina na nodra waqa! Ia, e ka ni rarawa ni cina era raica oya e sega ni kena e dodonu me dusimaki ira. Ni oya na rarama ga ni buka e matasawa, e itavutavu ni vatucule e buli kina na simede. A mani voca na Pallas e dela ni cakau, ra qai luvu kina e 11 na kaimua. Sa dua dina na ka vakaloloma!
Na leqa e sotava oqori na Pallas e vakaraitaka na ka e rawa ni yaco ena vuku ni nanuma cala. Ia, so tale na gauna, e vakaleqai ira na kaimua e dua na ka e rerevaki sara, oya na cina ni bikeni e vakaduri vakatabakidua me vakacalai ira. Na cina vaka oqori e nakiti me vakamua cala na waqa me voca kina e dela ni cakau, me rawa ni butakoci na kena iusana, e kaya na ivola na Wrecks, Wreckers and Rescuers.
Veidusimaki na iVolatabu ‘me O Rawata Kina na Bula’
Ni o vakasaqara na veivakararamataki, e macala ni sega ni rawarawa na ka o na sotava, e via vaka na kena era sotava na kaimua oya. De o na muria beka na veidusimaki cala, se ena nakiti sara ga mo vakacalai. Ia, se mani ituvaki cava vei rau oqori o na sotava, erau na tini ruarua ga ina leqa. O koya gona, o na rawa vakacava ni taqomaki iko? E vinaka mo vakadeitaka mada ni dina qai nuitaki na ivurevure ni nomu vakararamataki. Sa sivi e 125 na yabaki na nona cibitaka voli na ivoladraudrau oqo Na Vale ni Vakatawa ni ivurevure nuitaki duadua ni veivakararamataki, oya na iVolatabu, na Vosa uqeti vakalou. Io, na iVolatabu ena “vakavukui iko . . . me nomu rawa kina na bula.”—2 Timoci 3:15-17, VV.
Ena ka vakayalomatua mo vakadeitaka mada e liu na dina ni iVolatabu ni bera ni o qai ciqoma ni oqori na idusidusi nuitaki duadua ni veivakararamataki. (Same 119:105; Vosa Vakaibalebale 14:15) O koya gona, e rawa mo ni volavola ina vanua e tabaki kina na ivoladraudrau oqo, ke oni vinakata mo ni kila e so tale na ka e sa vukei ira e vica na milioni mera vakadeitaka ni iVolatabu e ceguvi dina vakalou. Me kena ivakaraitaki, wilika mada na Noda iVola Kece.a E kune kina e levu sara na ivakamacala e vakaraitaka ni dodonu, dina, qai ivola uqeti vakalou na iVolatabu.
Na iVakavuvuli Dina ena iVolatabu
Na cava sara mada e so na ivakavuvuli dina e kune ena “i Vola Tabu”? Dikeva mada oqo e so na kena ivakaraitaki.
E dua ga na Kalou Cecere Duadua, e bulia tale ga na ka kece. (Vakatekivu 1:1) Eda bula rawa ga ena vuku i koya na Kalou e “bulia na ka kecega.” (Vakatakila 4:11) Oya na vuna e dodonu meda sokaloutaki koya kina vakatabakidua. E noda Dauveibuli qai iVurevure levu ni rarama kece. (Same 36:9; Aisea 30:20, 21; 48:17, 18) E tiko tale ga na yacana, qai vinakata o koya meda vakayagataka. (Lako Yani 3:15) Na yaca oqori a volai ena matanivola vakaiperiu qai vakadewataki ena matuavosa vakaroma na YHWH. E kunei vaka7,000 na yaca oqo ena iVolatabu. Vica na senitiuri sa sivi e sa vakayagataki voli mai ena vosa vakaviti na yaca oqo me o “Jiova.”—Same 83:18.
A buli keda o Jiova meda marautaka na bula tawamudu ena Parataisi e vuravura. A tugana vei keda o koya na veitovo vakayalo e vakatayaloyalotaka na nona itovo. E solia vei keda na taledi kei na kilaka e rawa nida marautaka tawamudu kina e vuravura na bula e veivakacegui. (Vakatekivu 1:26-28) A sega ni bau nakita o Jiova me vanua ga ni vakatovotovo na vuravura, mera vakarautaki kina na tamata ni bera nira lai bula vakayalo i lomalagi. Me nanumi ni vanua ga oqori era na rawata kina na veiwekani vinaka kei na Kalou.
A taucoko vakaoti na bula ni tamata a bulia na Kalou. Na ca e qai basika ga ni so na ibulibuli ni Kalou—vakayago, vakayalo tale ga—era vakayagataka vakatani na nodra galala ni vakatulewa ra qai talaidredre kina vua na Kalou. (Vakarua 32:5) O rau na vuda erau vinakata me rau vakatulewataka ga vakataki rau na ka e vinaka kei na ka e ca. (Vakatekivu 2:17; 3:1-5) E tini sotava kina na kawatamata na mate. (Vakatekivu 3:19; Roma 5:12) Me saumi na ile e votu ena vuku ni talaidredre, a vakatara gona o Jiova me yaco tiko na ivakarau ca. Ia, e sega ni veisau na nona inaki na Kalou me baleta na vuravura kei na kawatamata. (Aisea 45:18) Sa voleka na gauna meda na bula tawamudu kina ena Parataisi, ni sa na kau tani na veika ca e vuravura.—Maciu 6:10, VV; Vakatakila 21:1-5.
E sega ni Kalou Cecere Duadua o Jisu Karisito, e Luve ga ni Kalou. O Jisu Karisito sara ga a vakavulici iratou na nona imuri me ratou masu vaka oqo: “Tama i keimami mai lomalagi, Me vakarokorokotaki na yacamuni.” (Maciu 6:9) E sega vakadua ni bau tukuna o koya ni rau tautauvata kei na Kalou. Ia, a tukuna ga: “Sa uasivi cake vei au ko Tamaqu.”—Joni 14:28.
E bibi dina na nona itavi o Jisu ena kena vakayacori na inaki ni Kalou. A talai koya mai na Kalou ‘i vuravura me kena rarama, me kua ni tiko ena butobuto o koya yadua sa vakabauti koya.’ (Joni 12:46) E kaya na yapositolo o Pita, “a sa sega na bula e na vukuna e dua tani.” (Cakacaka 4:12) Dina taucoko oqo baleta na noda vakabulai e vakatau sara ga ina dra talei i Karisito. (1 Pita 1:18, 19) A cabora o Jisu Karisito na nona bula me isoro ni veivoli me sereki kina na kawatamata mai na ivau ni valavala ca, erau a vakadewa o Atama kei Ivi. (Maciu 20:28; 1 Timoci 2:6) Kuria, a vakayagataki Jisu tale ga na Kalou me vakatakila na lomana kei na nona inaki.—Joni 8:12, 32, 46, 47; 14:6; Cakacaka 26:23.
E vakaduria na Kalou e dua na Matanitu vakalomalagi ena veiliutaki kina o Jisu Karisito, kei ira era digitaki ena kedra maliwa na kawatamata. Oqo na usutu sara ga ni iVolatabu taucoko. Na Kalou e sa vakatautaka tu ina matanitu oqo me na raica na kena vakayacori dina na lomana e vuravura me vaka sa caka tiko mai lomalagi. (Maciu 6:10, VV) A sega ni nona inaki taumada na Kalou me lako i lomalagi na tamata. Ni a buli na vuravura me noda itikotiko. Ia, ni sa valavala ca na tamata, sa nakita kina na Kalou e dua na ituvatuva vou. A tuvanaka gona me digitaki na tamata “maivei ira kecega na veimataqali, kei na duivosavosa, kei na veimatanitu, kei na veivanua” mera “tui” vata kei Karisito ena Matanitu vakalomalagi. (Vakatakila 5:9, 10) Na Matanitu ni Kalou oqo ena vakarau “vurumemeataka . . . ka vakaotia” na veimataqali veiliutaki kece vakatamata e vakavuna tu vei keda e levu na ka rarawa kei na veika mosimosi.—Taniela 2:44.
Na yalo ni tamata e dau mate. E sega tale ni dua na ka e bula tiko ni sa mate na tamata. Na ivakavuvuli dina oqo ni iVolatabu e vakamatatataka vinaka na veika e vauca na tamata, kei na nona bula ena gauna se bera mai. E vakadodonutaka tale ga na nanuma cala kei na itukutuku lasu e veivakacalai me baleta na kedra ituvaki na mate.
E tukuna vei keda na Dauvunau 9:5, 10: “Ni ra sa kila ko ira sa bula ni ra na mate: ia ko ira na mate era sa sega ni kila e dua na ka, . . . ni sa sega na cakacaka, se na vakasama, se na kila ka, se na vuku, e nai bulubulu, o koya ko sa lako tiko kina.” O dikeva rawa na ka e vakaibalebaletaka? Io, e sega tale ni dua na ka e bula tiko ni sa mate na tamata. O koya gona, ni dua e mate, e matata ni na ‘suka tale ina qele.’—Vakatekivu 3:19.
Era na vakaturi o ira na sa mate. Ni sa na yacova na gauna me muduka kina na Kalou na cici ni ivakarau ca e se vakatara tu oqo vakalekaleka, “era na rogoca . . . na domona [domo i Jisu] ko ira kecega e nai bulubulu, a ra na lako maikina; ko ira sai valavala vinaka, era na tu cake tale me ra bula; ia ko ira sai valavala ca, era na tu cake tale me ra cudruvi.” (Joni 5:28, 29; Cakacaka 24:15) Na veivakaturi ena rawata tale kina na tamata na bula ena parataisi e vuravura, na bula a nakita taumada na Kalou vua na kawatamata.
Dauvakasaqaqara ena iVolatabu ena Veisiga
O dikeva rawa na yaga ni nomu kila na veivakavuvuli dina oqori ena iVolatabu? Ena gauna cacamatua qai lewalewai dredre oqo, na nomu kila na veivakavuvuli oqori ena rawa ni taqomaki iko mai “nai vakavuvuli tani sa vakatokai vakailasu me vuku,” e vakabulabulataka tiko o Setani na Tevoro. E lasutaka voli ni “agilose ni rarama,” ra qai vakamataliataki ira tiko na nona timoni mera vakataki ira na “[i]talatala ni valavala dodonu.” (1 Timoci 6:20; 2 Korinica 11:13-15) Na kilaka dodonu ena iVolatabu ena rawa ni taqomaki iko mai na nomu rawai ena veivakararamataki era vakavuvulitaka “na vuku kei na yalomatua” ni vuravura, o ira oqo “era sa biuta na vosa i Jiova.”—Maciu 11:25; Jeremaia 8:9.
Na levu ni ivakavuvuli kei na vuku e veivakacalai ena nona gauna na yapositolo o Joni, a vakaroti ira kina na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri ena veivosa oqo: “Kua ni vakabauta na vosa uqeti kece.” E tomana: “Dou vakatovolea kece na vosa uqeti vakalou se ra vu dina mai vua, se sega.” (1 Joni 4:1, NW) Me kena ivakaraitaki, vakacava ke o taura e dua na itukutuku e rawa ni cakayaco vakalevu ena nomu bula, o sa na vakabauta beka ga ena vakasama ni vakauta mai e dua o rawa ni nuitaka? Sega. Macala ga ni o na via vaqaqa vinaka sara se o cei e vakauta mai, vaka kina na dina ni itukutuku oya ni bera ni o cakava kina e dua na ka.
E vakarautaka gona na Kalou na nona vosa uqeti e volatukutukutaki tu kina na ivakavuvuli dina me noda bikeni, e rawa nida “vakadeitaka” kina ni ka dina na rarama ni cina eda muria tiko. (1 Cesalonaika 5:21, NW) Era vakacaucautaki gona o ira era yalo vakaturaga ena imatai ni senitiuri ena nodra “dauvakasaqaqara e nai Vola Tabu e na veisiga,” mera vakadeitaka kina ni dina na veika era vulica tiko. (Cakacaka 17:11) O rawa tale ga ni cakava oqori. Laiva na iVolatabu, me vaka “na cina sa serau e na vanua sa butobuto,” me dusimaki iko mo rawata kina na bula. (2 Pita 1:19-21) Ke o cakava oqori, o na rawa ni ‘kila na Kalou,’ mo kunea kina na rarama dina.—Vosa Vakaibalebale 2:5.
[iVakamacala e ra]
a Tabaka na iVakadinadina i Jiova.
[iYaloyalo ena tabana e 4]
E vaka na cina na Vosa ni Kalou
[iYaloyalo ena tabana e 5]
O cei na yaca ni Kalou?
[iYaloyalo ena tabana e 5]
Na cava na noda inuinui na kawatamata?
[iYaloyalo ena tabana e 6]
O Jisu beka na Kalou Cecere Duadua?
[iYaloyalo ena tabana e 6]
Era tu e vei na mate?
[iYaloyalo ena tabana e 7]
Na veivakaturi e dua na ivakavuvuli dina ni iVolatabu