‘O Koya e Ciqoma na Veivunauci e Yalomatua’

“MO VAGOLEA na lomamu ki nai vakavuvuli, kei na daligamu ki na vosa vuku,” e kaya na Vosa Vakaibalebale 23:12. Na ‘ivakavuvuli’ se veivakavulici e vakamacalataki tiko ena tikinivolatabu oqo e okati kina na noda vakavulici keda kei na nodra vunauci keda e so tale. Ni bera ni vakayacori na veivakavulici vaka oqo ena vinakati me kilai taumada se mataqali veivakavulici se veivunauci cava me tau kei na sala me vakayacori kina. Ena gadrevi na “vosa vuku” me qai vakayacori kina na veivakavulici vaka oqori, ia me nuitaki na vanua e yavutaki mai kina.

Na vosa vuku oqori e rawa sara ga ni kune ena ivola na Vosa Vakaibalebale ena iVolatabu. E raici ena vosa vakaibalebale oqo na sala “me kilai kina na vuku kei nai vakavuvuli;  . . . me rawa kina nai vakavuvuli ni vuku, kei na yalododonu, kei na lewa, kei na cakacaka dodonu.” (Vosa Vakaibalebale 1:​1-3) E ka vakayalomatua gona meda ‘vakatudaliga’ kina. E kune tale ga ena Vosa Vakaibalebale wase 15 na ivakasala momona meda qarauna kina na noda dau cudru, na lewai matau ni ka eda kaya, kei na noda wasea na ka eda kila. Meda dikeva mada e so na tikina ena wase oqori.

Na Cava e “iVakamalumu ni Cudru Katakata”?

Ni vakamacalataki na kena laurai na noda cudru kei na yalokatakata ena ka eda tukuna, e kaya o Tui Solomoni e Isireli makawa: “A vosa vakayalovinaka sa ivakamalumu ni cudru katakata: ia na vosa vakararawa sa vakatubura na cudru.” (Vosa Vakaibalebale 15:1, NW) Na “cudru” e kena ibalebale na rarawataki ni dua na ka se ni sega sara ga ni taleitaki. Ena vukei keda vakacava na vosa vakaibalebale oqo meda vosota ni dua e cudruvi keda kei na noda qarauna na noda dau cudru?

Na vosa mosimosi e rawa ni vakacaraka sara na veimaliwai. Ena yasana kadua, na vosa vakayalovinaka e rawa ni vakamalumutaka na tamata. Ia ke cudru tiko e dua, sa macala ga ni na sega ni rawarawa na vosa vaka oqori vua. E rawa ni veivuke sara vakalevu ke da kila se cava a vakavuna nona cudru. “A nona yalomatua na tamata sa vakaberabera kina na nona cudru,” e kaya na iVolatabu, “ka sa ka e rogo vinaka kina ni sa sega ni cudruvaka na cala.” (Vosa Vakaibalebale 19:11) Rawa beka ni vu ni nona cudru ni sega ni dau yalodei se ni vinakata me kauaitaki? De a sega ga ni vakacudrui koya na ka eda kaya se cakava. So na gauna eda dau sotava e so na tamata cudrucudru ena cakacaka vakavunau, dau yaco vakalevu oqo ni rogovosa, qai vakacalai ena ka e rogoca. Meda kua gona ni nanuma ni a cudruvi keda da qai sabaya ena vosa kaukaua. Kevaka mada ga eda sega ni kila na vu ni nona cudru, oti da qai sauma ena vosa mosimosi, eda sa vakaraitaka sara tiko ga nida sega tu ni vakavulici. Oqori sara ga na ka meda kua ni cakava.

E yaga vakalevu na ivakasala meda dau vosa vakayalovinaka nida saga tiko meda qarauna na noda dau cudru. Eda rawa ni vakayagataka na ivakasala oqori ena noda vulica meda tukuna na ka ena sala era na sega ni vakacudrui kina na rogoci keda. Nida vosa vei ira na lewe ni noda vuvale, meda kua ni dau vosa kaukaua se vakayagataka na vosa ni veibeci, ia me veitaraicake ga na ka eda kaya. Levu na gauna eda vosa kaukaua kina e dau tini ena veisavosa. Ena vinaka cake sara ke da tukuna ena yalomalua na lomada, ni na rawa ni uqeti ira mera vakadodonutaka na cala se ra kere veivosoti.

“A Yamena na Vuku sa Vakayagataka Vinaka”

Na noda dau vakavulici keda ena cakayaco ina ivakarau ni noda vosa kei na ka sara ga eda tukuna. “A yamena na vuku sa vakayagataka [“vinaka,” NW] na ka era kila,” e kaya o Solomoni, “ia mai na gusudra na lialia sa tovure tu na ka lialia.” (Vosa Vakaibalebale 15:2) Nida via vukei ira e so tale da qai tukuna vei ira na inaki ni Kalou kei na veika totoka e vakarautaka, eda sa ‘vakayagataka vinaka sara tiko ga na ka eda kila.’ Ia na tamata lialia ga ena sega ni cakava oqori ni sega vua na kilaka.

Ni bera ni tomana nona veivakasalataki ena vakayagataki ni yame, a tukuna e dua na tikina e vakavure vakasama o Solomoni: “Sa tiko ga na mata i Jiova e na veiyasana kecega, ka sa vakaraici ira tiko na ca kei ira na vinaka.” (Vosa Vakaibalebale 15:3) E marautaki dina oqori ni qai vakadeitaki tale vei keda: “Sa veiraiyaki na mata i Jiova e vuravura taucoko, me totaki ira vakaidina sa dodonu na lomadra vua.” (2 Veigauna 16:9) E kila vinaka tu na Kalou noda cakava na veika vinaka. E kila tale ga na ka ca era cakava tiko na tamata, ena qai tarogi ira kina.

Sa qai vakabibitaka o Solomoni na yaga ni yame e dau veivakacegui, ena nona kaya: “Sa kau ni bula na yame dauveivakabulai: ia ni sa tu kina na ka vakatani, sa mavoa kina na yalo.” (Vosa Vakaibalebale 15:4) Na matavosa “kau ni bula” e dusia tiko na veivakabulai kei na veivakaukauataki. (Vakatakila 22:2) Ni dua gona na tamata vuku e veivakacegui na nona vosa era na lomavakacegu o ira na rogoci koya. Ena uqeta sara mada ga na itovo talei e tiko vei ira. Ia na kena veibasai, na yame e dauveivakaisini se tukuna na ka tani ena mavoa ga kina na yalo i koya e rogoca.

Ciqomi ni iVakavuvuli Qai ‘Kaburaki na Kilaka’

“O koya sa lialia sa beca na ivakavuvuli i tamana,” e tomana na tui vuku, “ia o koya sa ciqoma na veivunauci sa yalomatua.” (Vosa Vakaibalebale 15:5, NW) Ena rawa vakacava ni dua e “ciqoma na veivunauci” ke sega ni vunauci? Na ka ga e vakaraitaka tiko na tikinivolatabu oqo ni dodonu me vakayacori na veivakavulici ke gadrevi vaka kina. Ena loma ni vuvale, e nodrau itavi na itubutubu​—vakauasivi o tama​—me veivakavulici, qai nona itavi na gone me ciqoma. (Efeso 6:​1-3) O ira kece na dauveiqaravi i Jiova era dau vakavulici tale ga. “O koya sa lomana ko Jiova, sa cudruva [“vakavulica,” NW],” e kaya na Iperiu 12:6, “ka sa yaviti ira kecega na luvena sa vinakata ko koya.” Na noda ciqoma se sega na veivakavulici vaka oqori ena qai vakaraitaki kina se da tamata vuku se lialia.

Dua tale na tikina e kaya o Solomoni: “A tebenigusudra na vuku sa kaburaka na vuku [“kilaka,” NW]: ia na lomadra na lialia sa sega ni vakakina.” (Vosa Vakaibalebale 15:7) Na wasei ni kilaka e vaka ga na kaburaki ni sore ni itei. Ena gauna makawa, ena sega ni kaburaka kece ena dua ga na vanua na nona sore ni itei na dauteitei. Ia, e dau kaburaka e vica na sore ni itei ena dua na vanua qai vakayacora tiko vaka oya me yacova ni sa robota na nona iteitei. E via vaka oqori na noda wasea na kilaka. Me kena ivakaraitaki, nida sotava e dua ena cakacaka vakavunau, e sega ni vinaka meda sa tukuna sara ga vua ena gauna oya na ka kece eda kila me baleta na iVolatabu. Ia o koya e yalomatua ena lewa vinaka na ka me kaya. Ena “kaburaka” na kilaka e tu vua ena nona vakamacalataka ga e dua na tiki ni ka dina vakaivolatabu qai saga me vakarabailevutaka toka vakamalua, ena kauaitaka tale ga na nanuma i koya e vakarorogo. A cakava sara ga oqori o koya na noda iVakaraitaki, o Jisu Karisito, ena gauna a vosa tiko kina vua na yalewa ni Samaria.​—Joni 4:​7-​26.

E okati tale ga ena wasei ni ka eda kila na veivakavulici e yaga. Me rawa ni rogoci qai veiuqeti na veivakavulici ena gadrevi me vakasamataki qai vakarautaki vinaka. Koya gona, “a lomana na yalododonu sa daunanuma na ka me kaya.” (Vosa Vakaibalebale 15:28) E bibi kina na itautau ni noda vosa me vaka ga na malumu ni uca mirimiri ni vakamalumutaka na qele qai yaga, sega ni vaka na dobui ni sega na ka e vakabula!

Me ‘Savasava Noda iValavala’

E ka vukutaki dina na noda kaburaka na veika me baleti Jiova kei na nona inaki, vaka kina na noda cabora “nai madrali ni vakavinavinaka” na “vua ni tebenigusuda.” (Iperiu 13:15) Ia, ena gadrevi me ‘savasava noda ivalavala kece’ me rawa ni qai ciqoma o Jiova na imadrali vaka oqori. (1 Pita 1:​14-​16) E vakayagataka o Solomoni e rua na vosa vakaibalebale erau veibasai meda raica kina na dina ni veika oqori: E kaya: “Sa ka vakasisila vei Jiova na nodrai soro nai valavala ca: ia na nodra masu na yalododonu sa vinakata ko koya. Sa ka vakasisila vei Jiova na nonai valavala na tamata ca: ia sa lomani koya sa muria na ka dodonu.”​—Vosa Vakaibalebale 15:​8, 9.

Vakacava o ira na sega ni muria tiko na sala e basika ina bula, cava nodra rai me baleta na veivunauci, cava tale ga sa waraki ira tu? (Maciu 7:​13, 14) “Ai vakavuvuli sa ka ca vua sa biuta na sala: ko koya sa cata ni vunauci ena mate.” (Vosa Vakaibalebale 15:10) E so era caka cala era sega ni via ciqoma nodra veivunauci na dauveiqaravi nuitaki ni ivavakoso lotu Vakarisito, era sega ni veivutuni, mani vakavuna mera biuta na sala ni yalododonu. Sa dua dina na ka lialia!

Vakacava ke dua e kena irairai wale tu ga ni sa ciqoma na veivunauci, ia e sega ni taleitaka dina? E sega ni ka vakavuku nona cakava oqori. “Ko etesi kei na rusa sa tu ga e na mata i Jiova,” e kaya na tui kei Isireli. “Ena vaka talega kina ka vakalevu cake na lomadra na luve ni tamata?” (Vosa Vakaibalebale 15:11) Ena vosa vakaivakatakarakara, e sega ni dua na ka e yawa vua na Kalou bula me vakataki Etesi, na nodra vanua na mate. E voleka sara ga e matana. E kila vakavinaka na nodra itovo kece na tu ena ibulubulu qai rawa ni vakaturi ira. (Same 139:8; Joni 5:​28, 29) E rawarawa sara nona kila na lomadra na tamata o Jiova! E vola na yapositolo o Paula: “Sa luvawale ga na ka kecega, ka vakarairaitaki sara, e na mata i koya eda na vakatusai keda vua.” (Iperiu 4:​13) O ira na dau cakava vakarairai wale tu ga na ka era vakalialiai ira tiko ga na tamata, sega ni Kalou.

O koya e sega ni ciqoma na veivakavulici, e sega wale ga ni cata me vunauci, ia e cati koya sara ga e veivunauci tiko. E kaya o Solomoni: “Na dauveivakalialiai sa sega ni vinakata ni vunauci.” Me vakabibitaka na tikina oqo e tomana ena nona tukuna e dua na vakasama e salavata ga kei na kena mai cake: “Ena sega talega ni via lako ko koya vei ira na vuku.” (Vosa Vakaibalebale 15:12) Sa macala tu ga ni o koya e muria tiko na sala oqori ena sega ni dodonu na nona ilakolako!

Rai Dodonu

Na vosa “loma” ni tamata e semati iratou vata na tolu na vosa vakaibalebale i Solomoni e tarava. Ni vakamacalataka na kena vakavotui ina irairai ni matada na lomada, e kaya na tui vuku: “Ni sa marau na loma ni tamata, sa vinaka kina na matana: ia ni sa rarawa na lomana, sa ramusu kina na yalona.”​—Vosa Vakaibalebale 15:13.

Na cava e dau vakavuna na rarawa ni lomada? E kaya na iVolatabu: “Ni sa bibi na loma ni tamata sa vakacuva [ena rarawa].” (Vosa Vakaibalebale 12:25) Ni so gona na ituvaki ca e yaco eda na rawa vakacava ni qaqarauni meda kua ni lomabibi kina? Meda kua ni vakasamataka vakalevu na ituvaki eda na sega ni cakava rawa kina e dua ka, ia meda kauaitaka ga vakabibi na nona vakalougatataki keda tiko vakayalo o Jiova nikua, kei na ka ena qai cakava mai muri. Eda na volekati koya sara ga kina. Kevaka gona eda mani rarawataka tiko e dua na ka, ena vakamarautaki keda na noda volekati koya na “Kalou mamarau.”​—1 Timoci 1:​11, NW.

Kuria oya, na itukutuku ena iVolatabu e ivurevure vinaka ni marau kei na veivakacegui. E kaya na daunisame ni kalougata na tamata e “marau tiko e na vunau i Jiova; a sa vakananuma tiko na nona vunau e na siga kei na bogi.” (Same 1:​1, 2) Nida rarawataka tiko e dua na ka, na noda dau wilika na iVolatabu da qai vakasamataka ena vakaukauataki keda. Me qai kuria oqori na noda cakacaka vakavunau e lesi vakalou. E vakadeitaki vei keda ni “o ira era sa tagi lako ni ra sa kabukaburaki voli, era na sere ga ni ra sa tatamusuka.”​—Same 126:5.

“Na lomana na yalomatua sa gu tiko me vuku” e kaya o Solomoni, “ia na gusudra na lialia sa kania na ka lialia.” (Vosa Vakaibalebale 15:14) Na vosa vakaibalebale oqo e vakasakiti dina ni vakamacalataki tiko kina na kedrau duidui na tamata vuku kei koya e lialia. Na tamata vuku se yalomatua ena via kila rawa e liu e so na ka ni bera ni veivakasalataki. Ena vakarorogo vakavinaka, qai saga me kila na ka dina a yaco. Ena vakekeli tale ga ena iVolatabu me kila na lawa se yavu ni lawa me baleta e dua na ituvaki. Ena yavutaka na nona ivakasala ena Vosa ni Kalou. Ia, na tamata lialia ena sega ni kauaitaka me kila na ka a yaco dina, ena totolo wale ga ni tukuna na ka e vakasamataka. Koya gona nida qara ivakasala, e vinaka cake meda lako vei ira era kila e levu na ka, ra matua tale ga, da kua ni gole vei ira era na rairai tukuna ga na ka eda via rogoca. Sa bau dua dina na ka vinaka nira tiko ena ivavakoso lotu Vakarisito na “[i]solisoli eso vei ira na tamata” era ‘gu mera vuku se kila’ ni bera nira veivakasalataki!​—Efeso 4:8.

E vakamacalataki ena vosa vakaibalebale e tarava na yaga ni rai dodonu. E kaya na tui kei Isireli: “Sa ka ca na nodra siga kecega era rarawa tiko: ia ko koya sa reki na lomana, sa kana magiti tikoga.” (Vosa Vakaibalebale 15:15) Eda na sotava ena noda bula na kalougata, rarawa, marau kei na tagi. Kevaka eda vakasamataka vakalevu na veika ca, ena rawa sara ga ni lewa na ivakarau ni noda vakasama, qai vakavuna meda rarawa tu ga e veisiga. Ia, kevaka eda vakasamataka vakalevu na nona dau vakalougatataki keda yadudua na Kalou kei na inuinui e vakarautaka tu, eda na sega ni rarawa, eda na vakila ga na marau levu. Na kena dau tiko gona vei keda na rai dodonu eda na rawa ni marautaka ‘tiko ga kina na kana magiti.’

O koya gona, meda dau raica vakabibi na veivakavulici. Me kua wale ga ni tara na lomada, noda vosa, kei na ka eda cakava, ia me uqeta sara ga na noda rai.

[iYaloyalo ena tabana e 13]

“A vosa vakayalovinaka sai vakamalumu ni cudru katakata”

[iYaloyalo ena tabana e 15]

E nodrau itavi sara ga na itubutubu me rau veivakavulici

[iYaloyalo ena tabana e 15]

“A tebenigusudra na vuku sa kaburaka na kilaka”