‘Na Tebenigusu Dau Dina ena Tudei ga ka Tawamudu’

E VAKA ga e dua na vurunibuka lailai e yameca qai vakavuna na kamayavu ni veikau, e rawa sara tale ga ni vakaleqa nona bula e dua na tamata na yame. E rawa ni gaga, e rawa sara tale ga ni “kau ni bula.” (Vosa Vakaibalebale 15:⁠4) E rawa ni vu ni bula e rawa tale ga ni vakavuna na mate. (Vosa Vakaibalebale 18:21) E vaka sara oqori na kaukaua ni tiki ni yagoda lailai oqo, na yame, e rawa ni vakaleqa na yago taucoko. (Jemesa 3:​5-9) Eda na yalomatua ke da qarauna na yameda.

Ena ikarua ni iwasewase ni Vosa Vakaibalebale wase 12, a solia na tui e Isireli makawa o Solomoni e dua na ivakasala yaga ena vukei keda meda qarauna na ka eda tukuna. Ena vosa vakaibalebale leleka qai momona, e vakaraitaka kina na tui vuku ni vosa e cavuti e dau veilauti, e vakatakila tale ga na itovo i koya e vosa tiko. E bibi na ivakasala i Solomoni vei ira na vinakata mera ‘vakaraica na katuba ni tebenigusudra.’​—Same 141:⁠3.

‘Na Vosa Cala e Veicoriti’

“Na vosa cala ni tebenigusuna sa tacori kina na tamata ca: ia ena bula mai na ka rarawa ko ira na yalododonu,” e kaya o Solomoni. (Vosa Vakaibalebale 12:13) Na lasu na ivalavala ca ni tebenigusu qai yaco me icori ni mate vei koya e dau lasu. (Vakatakila 21:⁠8) De nanumi ni lasu e sala rawarawa ga me drotaki kina na itotogi se ituvaki leqataki. Ia ke sa tekivu lasu e dua, sa na rawa vua me lasu yarayara, se vakaevei? Ena vaka ga e dua e tekivu veimauilavo ena ilavo lailai qai tini ina ilavo levu me rawata tale kina na ka a vakayalia, e vaka tale ga oya o koya e lasu ni sa coriti tu ena dua na ituvaki vakarerevaki.

E veicoriti na ivalavala ca ni tebenigusu, ni o koya e dau lasutaki ira tiko na tani ena lai rawa ni lasutaki koya ga vakataki koya. Kena ivakaraitaki ena rawa ni vakadinati koya ga ni levu na ka e kila qai tamata vuku, ia e sega dina ni kila e levu na ka. E sa tekivu moica nona bula me bula ga ni lasu. Io, e “daudokadokai koya vakataki koya ga, ni na sega ni kune na nonai valavala ca, ka sa vakasisilataki.” (Same 36:⁠2) E veicoriti dina na lasu! Ena yasana adua, na tamata yalododonu ena sega ni lai tu ena ituvaki drakidrakita vaka oya. Ke mani lomararawa tu vakacava ena sega ga ni lasu.

“Na Vua ni Gusuna ena Mamau Kina”

E veivakasalataki na yapositolo o Paula: “Dou kakua ni vakaisini kemudou; a Kalou ena sega ni vakalialiai; na ka kecega sa kaburaka na tamata ena tamusuka talega ko ya.” (Kalatia 6:⁠7) E veiganiti sara ga na ivakasala oqo ena ka eda tukuna kei na noda itovo. E kaya o Solomoni: “Na vua ni gusuna ena mamau kina na tamata e na ka vinaka: ia na kenai sau ni cakacaka ni tamata ena soli vua.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 12:⁠14.

Na gusu e “vosataka na vuku” e vakaceguya na tamata. (Same 37:30) Na vuku ena gadrevi kina na kila ka, e sega gona ni dua na tamata e taucoko nona vuku. Eda gadreva kece meda rogoca na ivakasala yaga da qai muria. E kaya na tui kei Isireli: “A nona sala na tamata lialia sa ka dodonu e matana: ia ko koya sa muria na ka e vakavulici kina sa vuku.”​—Vosa Vakaibalebale 12:⁠15.

E solia na ivakasala yaga o Jiova mai na nona Vosa, nona isoqosoqo kei na ivola e so e vakarautaka mai na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku.” (Maciu 24:​45, VV; 2 Timoci 3:​16) E ka vakalialia dina ke da sega ni rogoca na ivakasala vinaka da qai cakava ga na ka eda vinakata! Meda ‘kusarawa ni vakarorogo’ vei Jiova, “o koya sa vakavulica na tamata me kila ka” ni vakasalataki keda ena nona sala ni vakauitukutuku.​​—⁠Jemesa 1:​19; Same 94:⁠10.

Cava nodra rai na vuku kei na lialia nira vakalialiai se vakalewai? E sauma o Solomoni: “Sa kilai sara [“ena siga vata ga oya,” NW] nona cudru na tamata lialia: ia sa vunia na madua ko koya sa yalomatua.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 12:⁠16.

Ni vakacudrui na tamata lialia ena sauma “ena siga vata ga oya.” Ia na tamata yalomatua ena masulaka na yalo tabu ni Kalou me rawa ni vakaitovotaka na yalomalua. E dau taura na gauna me vakananuma kina na ivakasala ena iVolatabu kei na vosa i Jisu: “Kevaka e dua sa sabica na balumu i matau, golea talega vua na kenai karua.” (Maciu 5:​39) Ni sega ni vinakata me “veisausaumitaka na nona ca e dua,” ena tarova na gusuna me kua ni vosa vere. (Roma 12:17) E vaka kina noda sega ni lasu, eda na calata kina na ka e rawa ni veivakaleqai e muri.

‘Na Yame e Veivakabulai’

Na ivalavala ca ni gusu e rawa ni vakavuna e levu na ca ena mataveilewai. A tukuna na tui i Isireli: “O koya sa dauvosa dina sa tukuna na ka dodonu: ia na dautukutuku lasu, sa tukuna na veivakaisini.” (Vosa Vakaibalebale 12:17) Ni soli ivakadinadina o koya e dau dina ena nuitaki na ka e tukuna. Ena vakayacori kina na lewadodonu. Ia, ena yasana adua, o koya e dau soli ivakadinadina lasu e veivakaisini, ena sega tale ga ni yaco kina na lewadodonu.

“Sa dua sa vosa me vaka sa suaka e nai seleiwau,” e tomana o Solomoni, “ia na yamedra na vuku sa ia na veivakabulai.” (Vosa Vakaibalebale 12:18) Na vosa e rawa ni veisua me vaka na iseleiwau, e vakacacana na veitokani, e vakalevutaka tale ga na leqa. Ia e rawa tale ga ni taleitaki qai marautaki na vosa, vaka kina nona taqomaka na veitokani. Sega li ni dau taratarasui na veiru, na veikaraci, na vosa ni veibeci se na vosa ni veivakamadualaki? E ka vakayalomatua meda vakadodonutaka e so beka na vosa vere eda kaya, da qai vakayagataka na vosa e veitaraicake nida kere veivosoti!

Ena gauna dredre eda bula tu kina oqo, e sega ni kurabuitaki ni levu e “ramusu na yalodra” qai “dasila na lomadra.” (Same 34:18) Nida tukuna na vosa ni ‘veivakacegui vei ira sa yalolailai’ qai “vukei ira sa malumalumu,” sega li nida sa wasea tiko vei ira na mana ni Vosa ni Kalou? (1 Cesalonaika 5:​14) Io, e rawa ni uqeti ira na itabagone era saga tiko mera sereki mai na icori ni veimurimuri na vosa ni veikauaitaki. Na yame dau veinanumi ena vakadeitaka vei ira na sa qase mera kila nira taleitaki, ra lomani tale ga. Na vosa vakayalovinaka e rawa ni vakamarautaka na lomadra na tauvimate. E rawarawa tale ga ni ciqomi na veivakadodonutaki kevaka e soli ena “yalo malumalumu.” (Kalatia 6:⁠1) E veivakabulai tale ga vei ira na tani na yame e kacivaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou!

‘Na Tebenigusu ena Tudei’

E via tautauvata ga kei na yame na vosa “tebenigusu,” a kaya o Solomoni: “Na tebenigusu dina ena vakataudeitaki ka tawa mudu: ia sa dede vakalailai ga na yame daulasu.” (Vosa Vakaibalebale 12:19) Na vosa “tebenigusu dina,” e sega wale ga ni vakaibalebaletaka na vosa dina, e titobu na kena ibalebale. “E vakaibalebaletaka na ivakatagedegede me vaka na ka e rawa ni dede, dei qai nuitaki,” e kaya e dua na ivola ni cakacaka. “Ena tudei na vosa e tiko kina na ivakatagedegede oqo . . . me tawamudu baleta ni nuitaki, ni veidutaitaki kei na yame e dau lasu . . . ni dau veirawai qai sega ni rawa ni dei ena gauna e vakatovolei kina.”

E kaya na tui vuku: “Na ka lasu sa tiko e lomadra era dauvakanananu ki na ka ca: ia ko ira era bosea na sautu sa nodra na marau.” E kuria: “Ena sega ni yacovi ira na yalododonu e dua na ka ca: ia ko ira na tamata ca era na sinai e na ca.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 12:​20, 21.

O ira na dau lalawataka na ca era dau vakavuna na mosi kei na rarawa. Ena yasana adua o ira na dau veiuqeti ena tiko veiyaloni era kunea na lomavakacegu dina ena ka era cakava. Era marau tale ga nira raica na kena yaga. O koya e bibi duadua nira marautaka na veivakadonui ni Kalou, ni “ka vakasisila vei Jiova na tebenigusu lasu: ia ko ira sa dina na nodra cakacaka sa rekitaka ko koya.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 12:⁠22.

‘Vosa sa Vunia na Vuku’

E baci vakamacalataka tale na tui kei Isireli na kedrau duidui o koya e qarauna na ka e tukuna kei koya e sega, “Na tamata yalomatua sa vunia na vuku: ia na lomadra na lialia sa tukuna na ka lialia.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 12:⁠23.

Na tamata yalomatua se vuku e kila na gauna me vosa kei na gauna me tiko lo kina. E sega ni dokadokataka ni tu vua na vuku, e vaka e vunia nona vuku. E sega ni kena ibalebale oqo me sa vunitaka sara ga nona vuku. Ia, e vakaraitaka vakayalomatua nona vuku. Ena yasana adua, na tamata lialia e totolo nona vosa e vakaraitaka na nona sesewa. Me lailai mada ga na ka eda tukuna, da qai tarova na yameda mai na vosa dokadoka.

A tukuna tale ga o Solomoni e dua na tikina me baleta na gugumatua kei na vucesa. E kaya: “A liga dautara ka [se, “gugumatua,” NW] ena ia na lewa: ia ko koya na vucesa ena kaui vakacavacava.” (Vosa Vakaibalebale 12:24) Era toso vinaka ra qai rawati ira tale ga vakailavo na gugumatua, ia o ira na vucesa era dau vakacakacakataki vakaukaua ra qai veiqaravi tale ga. E kaya e dua na vuku, “ni toso na gauna o ira na vucesa era na nodra bobula na gugumatua.”

‘Na Vosa e Veivakamarautaki’

A tomana tale o Tui Solomoni ena veika me baleta na vosa ena nona vakadikeva na bula ni tamata. “Ni sa bibi na loma ni tamata sa vakacuva: ia na vosa vinaka sa vakamarautaka.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 12:⁠25.

E vuqa na leqa kei na lomaocaoca e rawa ni vakavurarawa e lomada. Ena gadrevi na vosa ni veivakayaloqaqataki mai vua e dua na tamata yalomatua me vakamamadataka na icolacola qai vakamarautaka na lomada. Ia era na kila vakacava na tani na noda lomaocaoca ke da sega ni talaucaka vei ira na lomada? Io nida nuiqawaqawa se lomabibi meda torovi ira na tamata dau veikauaitaki e rawa nira vukei keda. Na talaucaki ni lomada e rawa ni kauta laivi na lomabibi. O koya gona e vinaka na talaucaka na lomada vua na keda isa, noda itubutubu, se noda itokani e dauveinanumi qai matua vakayalo.

E sega tale ni dua na vosa ni veivakayaloqaqataki e uasivia na kena e kune ena iVolatabu. Meda toro voleka vua na Kalou ena noda vakananuma nona Vosa uqeti. Oqo e rawa ni vakamarautaka na loma e bibivoro qai vakararamataka na mata e rarawa. A vakadeitaka oqo na daunisame ni kaya: “Sa vinaka sara na vunau i Jiova, ka sa saumaka na yalo: sa dina nai tukutuku i Jiova, ka sa vakavukui ira era sa sega ni vuku. Sa dodonu nai lesilesi i Jiova, ka sa vakamarautaka na yalo: sa savasava nai vakaro i Jiova, ka sa vakararamataka na matada.”​​—⁠Same 19:​7, 8.

Na Sala e Veivakalougatataki

Nona vakatauvatana tiko na nodra sala na yalododonu kei ira na tamata ca, e kaya na tui Isireli: “Na tamata yalododonu sa tubera vakavinaka na kai nona: ia na nodrai valavala na tamata ca sa vakacalai ira.” (Vosa Vakaibalebale 12:26) Na tamata yalododonu ena qarauna na kai nona​​—⁠na ilala kei na itokani e digia. Ena digi ira vakavinaka, ena saga me levei ira na ilala ca. Ia o ira na tamata ca era sega ni dau ciqoma na ivakasala ra qai vakau lomadra ga. Era vakacalai qai sega ni dua na vanua era tini kina.

Sa baci dusia ena dua tale na yasana o Tui Solomoni na kedrau duidui na tamata vucesa kei na tamata daucakacaka. “Sa sega ni tavuna ko koya na vucesa na ka sa rawata ni sa vakasasa manumanu. Ia na nonai yau na tamata daucakacaka sa ka talei.” (Vosa Vakaibalebale 12:27) Na tamata dau vakasavuliga​​—⁠na tamata “vucesa”​​—⁠sa sega ni “tavuna” na ka sa rawata. E sega ni dau vakaotia na ka e tekivuna. Ia ena yasana adua na tamata daucakacaka e tautauvata kei na iyau.

Na ca ni vucesa e uqeta sara ga na yapositolo o Paula me vola vei ira na tacina lotu Vakarisito e Cesalonaika me vukei ira na “vakasavuliga wale”​​—⁠era sega sara ga ni cakacaka ra qai cakava na ka e sega ni yaga vei ira. O ira na vaka oqo era vakalevutaka ga na icolacola vei ira tale e so. A vakasalataki ira vakadodonu o Paula, a uqeti ira mera ‘qarava vakavinaka nodra cakacaka me rawa nira kana mai na veika era rawata.’ Kevaka era sega ni muria na ivakasala oqo, e uqeti ira na vo ni lewe ni ivavakoso o Paula mera “kakua ni dau tiko vata kei ira”​​—⁠mera kakua ni dau veilasamaki kei ira.​​—⁠2 Cesalonaika 3:​6-​12, VV.

Me dei tiko mada ga vei keda na ivakasala i Solomoni ena noda dau cakacaka kei na nona ivakasala me baleta na vakayagataki donu ni yameda. Meda saga mada ga meda vakayagataka na tiki lailai ni yago oqo me veivakabulai qai veivakamarautaki tale ga, ena noda saga meda levea na ivalavala ca ni gusu da qai muria tiko ga na sala dodonu. A veiuqeti o Solomoni: “E na sala ni valavala dodonu sa rawa na bula; ia e na salatu ko ya sa sega kina na mate.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 12:⁠28.

[iYaloyalo ena tabana e 27]

“Ko koya sa muria na ka e vakavulici kina sa vuku”

[iYaloyalo ena tabana e 28]

“Na yamedra na vuku sa ia na veivakabulai”

[iYaloyalo ena tabana e 29]

E veivakacegui ke da talaucaka na lomada vua na noda itokani nuitaki

[iYaloyalo ena tabana e 30]

E vakamarautaka na lomada noda vakananuma vakatitobu na Vosa ni Kalou