Vakavotui na Vunica!

ENA imatai ni senitiuri, e levu na Jiu era waraka tiko nona tadu mai na Mesaia yalataki. (Joni 6:​14) Ni basika o Jisu, e mai veivakacegui qai vakalevutaka na kilaka ena vosa ni Kalou. A vakabulai ira na tauvimate, vakani ira na walokai, vakaruruya na cagi, e vakaturi ira sara mada ga na mate. (Maciu 8:​26; 14:​14-​21; 15:​30, 31; Marika 5:​38-​43) E tukuna tale ga na vosa i Jiova vaka kina na yalayala me baleta na bula tawamudu. (Joni 3:​34) Na ka e tukuna kei na ka e cakava e vakaraitaka kina o Jisu ni o koya dina ga na Mesaia, ena sereki keda mai na ivalavala ca kei na leqa kece e salavata mai.

Dodonu mera a liu sara ga na iliuliu ni lotu vakaJiu mera kidavaki Jisu, rogoci koya, ra qai marau mera ciqoma na nona veidusimaki. Ia a sega ni yaco vaka kina. Na kena veibasai ga nira a cati Jisu ra qai bukia na vere mera vakamatei koya!​—Marika 14:1; 15:​1-3, 10-​15.

A vakacalai ira na tamata ca oqori o Jisu. (Maciu 23:​33-​35) Ia e kila ni dua tale e dodonu me beitaki ena veika ca e tu e lomadra. E kaya vei ira o Jisu: “A tamamudou na tevoro, ia dou sa via kitaka na gagadre ca ni tamamudou. Ko koya na dauveivakamatei mai nai vakatekivu, a sa sega ni vakabauta na ka dina, ni sa sega vei koya na ka dina. Ni sa vosa lasu ko koya, sa vosataka na ka sa tu vua; ni sa daulasulasu ko koya, ka sa vu ni ka oqo.” (Joni 8:​44) E kila o Jisu ni tamata e rawa ni cakava na ka ca, ia e vakavotui Setani na Tevoro ni o koya sara ga na vunica.

Ena nona kaya ni o Setani “sa sega ni vakabauta na ka dina,” e vakaraitaka o Jisu ni kabula vakayalo oqo a dauqarava tu na Kalou ena yalodina ena dua na gauna ia a mani goletani mai na sala dodonu. Na cava e saqati Jiova kina o Setani? Baleta ni bucina e lomana na qaciqacia, yaco sara me lai kocova na sokalou e nona duadua ga na Kalou.a​—Maciu 4:​8, 9.

E laurai ena were o Iteni na veitusaqati i Setani ena gauna a temaki Ivi kina me kania na vuanikau vakatabui. Na nona cavuta na imatai ni lasu qai kakasetaki Jiova, sa vakavuna sara ga o Setani na nona vakatokai me ‘tama ni lasulasu.’ Kuria, na nona bacani Atama kei Ivi me rau talaidredre, e vakavuna me sa lewai rau na ivalavala ca, yaco sara me rau mate vaka kina o ira kece na nodrau kawa. Koya gona e “dauveivakamatei” tale ga o Setani​—io, na daulaba rerevaki ni veitabagauna!​—Vakatekivu 3:​1-​6; Roma 5:​12.

Na veivakamuai ca i Setani e tini sara e lomalagi, ena nona lai vakamuai ira e so tale na agilosi mera tomani koya ena veitusaqati. (2 Pita 2:4) Me vakataki Setani, o ira na kabula vakayalo ca oqo e tawakilikili nodra vinakati ira na tamata. Era taleitaka na ivalavala ni veiyacovi vakasisila e tini ena leqa vakaloloma.

Levu na Ca e Vuravura

E tukuna vei keda na iVolatabu: “Ni ra sa tubu na tamata me ra lewe vuqa . . . a sa sucu na luvedra yalewa, sa qai raici ira na nodra goneyalewa na tamata ko ira na luve ni Kalou ni ra sa matavinaka; a ra sa la’ki vakawati kei ira kecega oqo era sa vinakata.” (Vakatekivu 6:​1, 2) O cei o ira “na luve ni Kalou” oya? Era kabula vakayalo, era sega ni tamata. (Jope 1:6; 2:1) Eda kila vakacava? Sa rauta e 1,500 na yabaki nodra vakawati tiko mai na kawatamata e sega gona ni gadrevi me cavuti tale. Ia ni vakamacalataki na nodra vakawati “na luve ni Kalou” era a liatamata ra qai tauri “ira na nodra goneyalewa na tamata,” e vakamatatataka na kena itukutuku ni ka era cakava oqo e duatani sara, a se bera vakadua ni bau yaco.

Na vakawati duatani oqo e laurai sara ga ena nodra kawa. O ira na nodra kawa era tamata yagolevu era vakatokai na Nefilimi, era tubu mera tuwawa. Era voravora, ra kaukaua tale ga. Na vosa “Nefilimi” e kena ibalebale “Dauveivakabalei,” se “o ira era vakavuna nodra bale na tani.” Era vakamacalataki na tamata voravora oqo mera ‘kaukaua, a ra sa rogo tale ga e liu.’​—Vakatekivu 6:4.

E torosobu sara nodra caka ca na Nefilimi kei ira na tamadra. “Sa ka vakasisila ko vuravura e na mata ni Kalou, a sa sinai e nai valavala kaukauwa,” e kaya na Vakatekivu 6:​11. Io, sa ra mai muria tale ga na tamata na nodra itovo kaukaua qai lolovira na vulagi ena kedra maliwa.

Na sala cava era vakamua kina na tamata ina ca vaka oqo na Nefilimi kei ira na tamadra? Era rawa na tamata ena nodra bula ivalavala ca kei na nodra gagadre. Cava e yaco kina? “Sa ka vakasisila na nodrai valavala na tamata kecega e vuravura.” Mani vakarusa o Jiova na vuravura ena Waluvu, e vakabulai Noa ga ni yalododonu kei iratou nona vuvale. (Vakatekivu 6:​5, 12-​22) Ia era lesu tale i lomalagi ena madua na agilosi era a liatamata. Ena nodra itutu lolovira na timoni, era tusaqata tiko ga na Kalou kei ira na nona agilosi yalodina. E laurai ni tekivu mai ena gauna oya sa vakatabuya na Kalou mera liatamata tale na kabula ca vakayalo oqo. (Juta 6) Ia, e se kaukaua tiko ga na nodra veivakamuai ena bula ni kawatamata.

Kilai Votu na Vunica!

Na levu ni nona veivakamuai ca o Setani e vakatakilai ena 1 Joni 5:​19, e kaya: “Sa koto ga vua na vu-ni-ca ko ira kecega na kai vuravura.” E vakamuai keda tiko na Tevoro ina ituvaki e rarawataki duadua. E saga sara tiko ga me vakaleqai keda. Cava na vuna? Baleta ni a cemuri tani mai lomalagi kei ira na timoni ni tauyavutaki oti ga na Matanitu ni Kalou ena 1914. Me baleta na nodra a cemuri, e kaya na iVolatabu: “Dou na ca koi kemudou sa tiko e vuravura . . .  ni sa lako sobu vei kemudou na tevoro, a sa cudru vakalevu, ni sa kila ko koya ena sega ni dede na nona gauna.” (Vakatakila 12:​7-​12) E veivakamuai vakacava o Setani nikua?

Ena nona vakabulabulataka sara ga na ivakarau ni yalo e lewa na noda vakasama kei na ka eda cakava. Na Efeso 2:2 (VV) e vakatoka na Tevoro me “nodra i liuliu na veikaukauwa vakayalo e na maliwa lala [“cagi ni vuravura,” NW], sa i koya na yalo sa lewai ira tu na tamata era talaidredre.” Sega gona ni uqeta me rerevaki na Kalou se na vakayacori ni ka e vinaka ia na “cagi” ni timoni oqo e uqeta ga na nona tusaqati na Kalou kei na nona ivakatagedegede. O Setani kei ira na nona timoni era uqeta ra qai kuria ga na ca era cakava tu na tamata.

“Mo Vakatawa Vinaka Sara na Yalomu”

Dua na ivakaraitaki ni “cagi” oqo na kena sa bini tu na iyaloyalo ca, oqo e vakabulabulataka na gagadre ni veiyacovi vakasisila qai raici ni sega ni dua na kena leqa. (1 Cesalonaika 4:​3-5) Na kucu, vakacegui ni gagadre ca ena veivakararawataki, kucu vakailawalawa, veiyacovi kei na manumanu, vaka kina na nodra vakacacani na gone, era ulutaga ni iyaloyalo ca era dau vakaraitaki me ka ni lasa. Ke mani sega soti sara ni veivakacacani, ena vakaleqai ira ga era sa bobula kina, yaco sara mera dau lai sarava lo na iyaloyalo ni veiyacovi kei na luvaiwale.b E ca dina, baleta ena vakacaraka na noda veiwekani kei na nona veiwekani e dua kei na Kalou. Na iyaloyalo ca e vakavotuya na lolovira ni nodra vakasama na timoni, o ira na bukana tiko. E laurai oqo ena nodra talaidredre ra qai mai veiyacovi kei ira na luve ni tamata ni bera na Waluvu levu ena gauna i Noa.

Oya na vuna e veivakaroti kina na turaga vuku o Solomoni: “Mo vakatawa vakavinaka sara na yalomu; ni sa taka maikina nai vurevure ni bula.” (Vosa Vakaibalebale 4:​23) Na noda taqomaka na lomada mai na icori ni iyaloyalo ca, e kena ibalebale noda na veisautaka na siteseni ni TV se bokoca na kompiuta ni vakaraitaki mai na veika velavela, qai bibi meda cakava vakatotolo kina e dua na ka! Vakasamataka mada ke o dua na sotia o qai saga mo sabaya na gasau kece e taketetaki kina na utomu. O Setani e taketetaka na utoda ivakatakarakara​—na vanua e vu tiko mai kina na ka eda cakava kei na noda gagadre​—qai saga me vakadukadukalitaka.

Taqomaka tale ga na utomu se lomamu ena nomu cata na ivalavala kaukaua, me vaka e kila na Tevoro ni o “koya sa vinakata nai valavala kaukauwa, sa cati koya [o Jiova].” (Same 11:5) Ena sega ni cakava o Setani mo lai vakayacora sara na ivalavala kaukaua mo meca kina ni Kalou, ia ena bucina ga e lomamu mo taleitaka. E sega ni vu mai vakacalaka na ivalavala kaukaua, vakavuqa me lako vata kei na veika vakatevoro e sa robota tu na taba ni itukutuku e vakayagataki vakalevu. Era sa kawaboko na Nefilimi, ia na nodra itovo kei na ivalavala e se takalevu sara tu ga! O vakaraitaka beka ni o vorata na inaki ca i Setani ena ka ni veivakamarautaki o digitaka?​—2 Korinica 2:​11.

Sala Meda Vorata Kina na Veivakamuai Ca i Setani

Na idre meda cakava na ka ca ena dredre toka me vorati. Ia e kaya na iVolatabu ni o ira era saga mera vakamarautaka na Kalou ‘era na veivala kei ira na veivavakoso yalo ca,’ me ikuri ni noda na valuta tiko na yagoda ivalavala ca. Meda qaqa ena vala oqo qai vakadonui keda na Kalou, ena gadrevi meda vakayagataka vinaka e levu na isolisoli e vakarautaka mai na Kalou.​—Efeso 6:​12; Roma 7:​21-​25.

Na isolisoli oqo e okati kina na yalona tabu na Kalou, na igu kaukaua duadua ena lomalagi kei na vuravura. E vola na yapositolo o Paula vei ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri: “Eda sa sega ni rawata na yalo ni vuravura, na Yalo ga sa mai vua na Kalou.” (1 Korinica 2:​12) O ira era liutaki ena yalona tabu na Kalou, era na vinakata tiko ga na ka e vinakata na Kalou ra qai cata na ka e cata. (Emosi 5:​15) Rawa vakacava ni dua e sobuti koya na yalo tabu? Ena nona dau masu, vulica na iVolatabu​—baleta na iVolatabu a volai ena veiuqeti ni yalo tabu​—vaka kina na nona sosoqoni vata kei ira era lomana dina na Kalou.​—Luke 11:13; 2 Timoci 3:​16; Iperiu 10:​24, 25.

Na noda vakayagataka na isolisoli totoka oqori sa na tekivu meda vakaiyaragi “e nai yaragi kecega ni Kalou,” oqo ga ena rawa nida ‘vorata kina na ilawaki ni tevoro.’ (Efeso 6:​11-​18) E bibi meda vakayagataka vinaka na isolisoli oqo nikua, ni vakatauvatani kei na veigauna sa sivi. Cava na vuna?

Voleka ni Oti na Ca!

“Ni ra sa tubu me vaka na co ko ira nai valavala ca, ka sa bulabula na daucaka ca; sa ka ga me ra kawa boko laivi,” e kaya na daunisame. (Same 92:7) Io, me vaka ga ena gauna i Noa, na kena sa qai torosobu ga na ca nikua e vakaraitaka ni sa voleka sara na nona vakataulewa na Kalou, sega wale ga vei ira na daucaka ca, vakatale ga kina vei Setani kei ira nona timoni ena nodra na biu ina qara sega ni vakabotona mera waraka kina nodra vakarusai. (2 Timoci 3:​1-5; Vakatakila 20:​1-3, 7-​10) O cei ena tauca na lewa? Sega tale ni dua o Jisu Karisito ga, eda wilika me baleti koya: “E na vuku ni ka oqo sa vakaraitaki kina na Luve ni Kalou, me vaqeavutaka na cakacaka ni tevoro.”​—1 Joni 3:8.

O vinakata me oti na ca? Ke vaka kina e rawa ni o nuidei ena yalayala era koto ena iVolatabu. Sega tale ni dua na ivola e vakavotuya ni o Setani na vunica, qai tukuna tale ga nona na vakarusai vaka kina na ca kece e cakava. Me rawa ni o taqomaki ena veivakamuai ca nei Setani qai dei ena inuinui mo bula ena vuravura ena sega kina na ca, o uqeti mo saga mo rawata na kilaka dodonu ena iVolatabu.​—Same 37:​9, 10.

[iVakamacala e ra]

[Kato/​iYaloyalo ena tabana e 6]

Na iTukuni e Dina Vakatikina

Na italanoa me baleta na kaloutamata, tuwawa, kei na dua na waluvu vakadomobula e kune ena itukuni makawa ni veimatanitu. Kena ivakaraitaki, na itukuni me baleta na tuwawa ni Mesopotamia, o Gilgamesh, e tukuni kina na waluvu, na waqa, kei ira na bulata na waluvu. Ia e vakamacalataki o Gilgamesh me kaloutamata e voravora qai vakasisila na nona itovo. Nodra itukuni na Aztec e kaya ni vuravura ena gauna makawa era a tu kina na tuwawa, qai yaco kina e dua na waluvu levu. E vakamacalataki ena itukuni mai Norway nira a tiko kina e dua na mataqali tuwawa kei na dua na tamata vuku o Bergelmir, a taya o koya e dua na waqa levu rau mani bula kina vakaveiwatini. Na itukuni kece oya e vakadeitaka na ka e tukuna na iVolatabu ni o keda kece eda kawa mai vei iratou na bulata na waluvu a rusa kina na vuravura makawa qai ca ena gauna oya.

[iYaloyalo ena tabana e 6]

Na vatu qele e ceuti tu kina na itukuni me baleta na tuwawa ni Mesopotamia, o Gilgamesh

[Credit Line]

The University Museum, University of Pennsylvania (neg. # 22065)

[iYaloyalo ena tabana e 5]

E laurai tu nikua na nodra ivalavala na Nefilimi

[iYaloyalo ena tabana e 7]

Na kilaka dodonu e vakaukauataki keda meda vorata na veivakamuai ca