Na Bula e Yaga Dina!

E VAKALIUCI ena nodra bula e levu na ilavo kei na veika e rawati kina. So era via rogo ena vuravura oqo. E so era via kenadau ena droini. Tiko tale ga e so era soli ira ena nodra vukei na tani. Ia, era sega ga ni kila e levu se cava na bula e yaga dina.

Vakacava o iko? O sa bau vakasamataka se cava na inaki ni nomu bula? De vinaka mo dikeva mada e so na ka era vakaliuci tu nikua, mo vakadinadinataka kina se ra vakavuna na rawaka kei na marau se sega. Ena rawati vakacava na bula e yaga dina?

Me Kua ni Vakaliuci na iLavo kei na Marau

E kaya na iVolatabu ena Dauvunau 7:​12: “Sai vakaruru na vuku, ka sai vakaruru nai lavo: Ia na kena yaga na kila ka, ni sa vu ni bula vei ira na kenai taukei na vuku.” Io, e yaga na ilavo. E vinakati na ilavo mo bula rawa kina e veisiga, vakabibi ke o qarava e dua na vuvale.​—1 Timoci 5:8.

E rawa ni marautaki na bula ena so na ka e rawati ena ilavo. A tusanaka o Jisu Karisito, koya a tauyavutaka na lotu Vakarisito, ni sega na vanua me moce kina, ia so na gauna a dau marautaka na kakana kei na waini totoka. A bau tokara tale ga na isulu sau levu.​—Maciu 8:​20; Joni 2:​1-​11; 19:​23, 24.

Ia, sega ni vakaliuca ena nona bula na qarai ni marau. E donu na veika a vakaliuca. Kaya o Jisu: “Sa sega ni kalougata na tamata e na vuku ni sa levu na ka sa tu vua.” A qai vakamacalataka na vosa vakatautauvata me baleta e dua na turaga a vakalewe vinaka sara nona were, ia sa qai vakananuma e lomana: “A cava me’u kitaka, ni sa sega na noqu lololo me’u binia kina na noqu lewe ni veiwere? . . . au na basuka na noqu lololo, ka tara tale eso e lelevu; au na qai binia kecega kina na noqu lewe ni veiwere kei na noqui yau: au na qai kaya ki na yaloqu, Yaloqu, sa levu na nomui yau sa bini tu ena rauta na yabaki e vuqa; mo vakacegu mada, mo kana, mo gunu, mo marau tiko.” Cava e cala kina na nona rai na turaga oqo? Kuria na vosa vakatautauvata: “Ia sa kaya vei koya [turaga vutuniyau] na Kalou, Ko iko na lialia! e na bogi ga oqo ena tarogi tale vei iko na yalomu: ena qai nei cei na veika ko sa vakarautaka?” Mani vakacava na levu ni veika e binia mai na nona were, ena sega ni marautaka na nona iyau ena gauna e mate kina. E tinia o Jisu na vosa vakatautauvata ena nona vakaraitaka vei ira na vakarorogo na tikina oqo: “Sa vakakina ko koya sa daubinia nai yau me nona, a sa sega ni vutuniyau e na ka ni Kalou.”​—Luke 12:​13-​21.

Io, e yaga ena noda bula na ilavo kei na marau. Ia, rau sega ga ni ka bibi duadua ena noda bula. E ka bibi duadua meda sasagataka noda vutuniyau vua na Kalou, oya me vakadonuya noda ivakarau ni bula.

E Bibi na Rogo?

Era vinakata e levu me vinaka na kedra irogorogo. Sega ni cala nodra vinakata mera nanumi se taleitaki. “Sa vinaka na yaca e rogo vinaka ka ca nai lumu talei,” e kaya na iVolatabu, “ka sa vinaka na siga ni mate ka ca na siga sa sucu kina e dua.”​—Dauvunau 7:1.

Ni mate e dua, sa kilai oti na veika kece a cakava ena gauna se bula tu kina. Kevaka a dau caka vinaka, ena vinaka cake na siga e mate kina mai na siga a sucu kina, ni a se sega ni kilai ena gauna oya na veika ena cakava ena nona bula.

Na ivola na Dauvunau, a vola o Tui Solomoni. A vinakata na rogo na tuakana vakacabecabe o Apisalomi. Ia, ratou matedole na tolu na luvena tagane a namaki me qai so tale kina na nona kawa e muri. Cava a qai cakava o Apisalomi? E kaya na iVolatabu: “Ko Apisalomi, sa vakaduria cake vua e dua na duru, mai na buca ni tui: ni sa kaya ko koya, Sa sega na luvequ tagane me nanumi kina na yacaqu: a sa vakatoka na duru e na yacana.” (2 Samuela 14:27; 18:18) A sega ni bau kune na irusarusa ni duru oya. Vei ira na gonevuli ni iVolatabu, e kilai o Apisalomi me dauvakacaca, ni a via kovea na veiliutaki i Tevita na tamana.

Levu nikua era via nanumi ena veika era rawata. Era via rogo vei ira na tamata e dau veiveisau na veika era taleitaka ni toso na gauna. Ia, cava e dau yaco ina rogo vakaoqori? A vola o Christopher Lasch ena ivola The Culture of Narcissism: “Ena neimami gauna, na gauna vakaitabagone e kilai kina na rogo, rawaka, kei na sautu qai dokadokataki vakalevu, era dau leqataka tale ga o ira era rogo de na seavu na nodra taleitaki.” Oqori na vuna, era dau vakayagataka kina na tamata rogo na wainimate gaga, yaqona ni valagi, lai tini sara ena matedole. Io, e tawayaga na qarai ni rogo.

O cei ga e bibi me vinaka kina na keda irogorogo? Ni vakamacalataki ira na dau muria na nona lawa, e kaya o Jiova ena gusu i Aisea na nona parofita: “Ka’u na solia me nodra e na noqu vale kei na noqu lomanibai na tikina kei na yaca . . . ka’u na solia vei ira na yaca rogo ka sega ni mudu, ena sega ni takali.” (Aisea 56:​4, 5) Baleta nira talairawarawa vua na Kalou, e vakadonui me soli vei ira e dua na “tikina kei na yaca” rogo. Ena nanuma na yacadra na Kalou me “sega ni mudu,” era na sega ni muduki laivi. Oqori sara ga na yaca eda uqeti kina ena iVolatabu meda sasagataka​—me vinaka na keda irogorogo vei Jiova na Dauveibuli.

Na parofisai oya i Aisea e baleta tiko na nodra vakaicovitaki na tamata yalodina mera bula tawamudu ena vuravura parataisi. Na “bula tawamudu” ena parataisi e “bula dina”​—na bula a nakita taumada na Kalou meda marautaka. (1 Timoci 6:​12, 19) Meda kua gona ni saga na bula e lekaleka ga na kena marautaki qai tawayaga, ia meda sasagataka ga na bula tawamudu.

Soqosoqo ni Veivukei​—Sega ni Veirauti

E nodra gagadre e levu na dau droini, mera vakavinakataka nodra droini me lai yacova sara na kena ivakatagedegede vinaka duadua. Ena sega ni rawa oya ena gauna oqo, ni rui lekaleka na bula. Ni lai yacova na yabaki 90 vakacaca o Hideo na dau droini a vakamacalataki ena imatai ni ulutaga, se saga tiko ga me vakavinakataka na iwalewale ni nona droini. Kevaka mada ga e lai yacova e dua na daudroini na ivakatagedegede me rawa ni kaya kina ni marautaka na veika sa rawata, ena sega ga ni tautauvata kei na veika a rawata ena gauna se gone qai bulabula kina. Ia, vakacava ke tawamudu na nona bula? Vakasamataka na veika e rawa ni cakava me vakavinakataka kina na nona droini!

Cava e rawa ni tukuni me baleta na isoqosoqo ni veivukei? E totoka nona tu vakarau e dua me vukei ira na dravudravua, me vakayagataka tale ga nona iyau mera vukei kina na vakaloloma. Na iVolatabu e kaya: “A ka ni veivakalougatataki vakalevu me soli ka, ka vakalailai ga me taura na ka.” (Cakacaka 20:35) E rawa ni vakavu marau na nodra vukei na tani. Ia, cava na levu ni ka ena rawata o koya e solia vakatabakidua nona bula ina isoqosoqo ni veivukei? E vakaiyalayala na veika eda rawa ni cakava meda vukei ira kina na sotava tu na leqa. Na levu tale ga ni veivuke vakayago e soli, ena sega ni vakaceguya rawa e dua na ka bibi era vakawalena tu e levu ena nodra bula. Cava oya?

Ka e Bibi Duadua ena Noda Bula

Ena nona Vunau ena Ulunivanua, a vakamacalataka kina o Jisu e dua na gagadre eda sucukaya mai: “Sa kalougata ko ira sa kauaitaka nodra bula vakayalo, ni sa nodra na matanitu vakalomalagi.” (Maciu 5:​3, NW) E laurai gona ena ka e kaya na iVolatabu, ni marau dina e sega ni rawati ena nona vutuniyau e dua, nona rogo, kenadau ena droini se nona lewena e dua na isoqosoqo ni veivukei. Ia, e rawati ga ena noda kauaitaka noda bula vakayalo​—oya noda qarava na Kalou.

Na yapositolo o Paula, a uqeti ira na sega ni kila na Dauveibuli mera vakasaqarai koya. E tukuna: “[Na Kalou] sa buli ira, era sa dra vata, na lewe ni veivanua kecega, me ra tiko e na dela i vuravura taucoko, a sa lesia na veigauna ka digitaki eliu, kei nai yalayala ni nodra veiyasana; me ra vakasaqara na Kalou, de ra vakayayamo beka vua, ka kunea, ia sa sega ga ni yawa ko koya vei keda yadua; ni da sa bula vei koya, ka yavala, ka rawata mai vua na noda bula.”​—Cakacaka 17:​26-​28.

Eda na rawata na marau dina ena gauna se bera mai, ke da qarava na Kalou dina. Sa rawa tale ga nida vakanuinui ina rawati ni “bula dina.” O Teresa me kena ivakaraitaki, e imatai ni yalewa ni Mereke yago loaloa me cakava e dua na nona iyaloyalo qai vakaraitaki sara ga kina o koya. Ia, a qai vakanadakuya kece oya. Na vuna? A kaya: “Au vakadeitaka ni vinaka duadua na muri ni ivakasala ena Vosa ni Kalou.” A sega ni via vakaleqa o Teresa nona veiwekani kei na Kalou, ena nona vakaraitaki ena porokaramu ni retioyaloyalo e vakauqeti kina na veiyacovi kei na ivalavala kaukaua. A vakanadakuya na rogo, ia a digia na bula e vinaka cake, me vakaitavi vakatabakidua ena vunautaki ni itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou kei na nona vukei ira e so tale mera veiwekani vinaka kei na Kalou.

Me baleta na vakatulewa i Teresa, a kaya e dua na nona itokani: “Au rarawataka nona vakanadakuya na ka vinaka au nanuma ni taukena tu. Ia, a qai kunea e dua na ka e bibi qai vinaka cake.” Ni mate o Teresa ena dua na vakacalaka, a qai vakamacalataka nona itokani vata ga oya: “A vakila o koya na marau, oya ga na ka eda vinakata ena noda bula. Ia, e levu era sega ni kunea na marau vata oqori.” Kevaka era mate koso o ira na vakaliuca na Kalou ena nodra bula, e rawa nira nuitaka na veivakaturi ena ruku ni veiliutaki ni Matanitu ni Kalou.​—Joni 5:​28, 29.

E tiko na nona inaki na Dauveibuli me baleta na vuravura kei na kawatamata era bula tu kina. E vinakata mo kila na nona inaki, mo marautaka tale ga na bula tawamudu ena vuravura parataisi. (Same 37:​10, 11, 29) Oqo sara ga na gauna meda vakalevutaka kina noda kilai Jiova na Dauveibuli ni lomalagi kei vuravura vaka kina na nona inaki me baleti keda. Era na marau ni veivuke ena rawati ni kilaka oqori na iVakadinadina i Jiova era tiko ena nomuni yasayasa. Yalovinaka, ni qai veitalanoa kei ira se volavola ina vanua e tabaki kina na ivola oqo.

[iYaloyalo ena tabana e 5]

Cava e cala kina na nona rai na turaga vutuniyau ena vosa vakatautauvata i Jisu?

[iYaloyalo ena tabana e 7]

O via marautaka na bula tawamudu ena vuravura parataisi?