E Vakaraici Keda Tiko o Jiova Meda Vinaka Kina

“Ni sa veiraiyaki na mata i Jiova e vuravura taucoko, me totaki ira vakaidina sa dodonu na lomadra vua.”​—2 VEI. 16:9.

1. Na cava e dau vakadikevi keda kina o Jiova?

E TAMA uasivi o Jiova. E kilai keda vinaka, kila tale ga na “nanuma ni lomada.” (1 Vei. 28:9) E sega ni dau vakadikevi keda, me vaqara ga noda cala. (Same 11:4; 130:3) Ia, e via taqomaki keda mai na ka ena rawa ni vakacacana noda veiwekani kei koya, se na noda na rawata na bula tawamudu.​—Same 25:​8-​10, 12, 13.

2. E dau totaki cei o Jiova?

² E sega ni vakatauvatani rawa na kaukaua i Jiova, e raica tale ga na ka kece. Ena taqomaki ira gona nona dausokalou yalodina nira kerekere yani vua, qai tokoni ira nira vakatovolei. E kaya na 2 Veigauna 16:9: “Sa veiraiyaki na mata i Jiova e vuravura taucoko, me totaki ira vakaidina sa dodonu na lomadra vua.” Dikeva ni vakayagataka nona kaukaua o Jiova me totaki ira e dodonu na ivakarau ni lomadra vua, e savasava qai vinaka na kena inaki. E sega ni kauaitaki ira va qori na dauveivakacalai se veivakaisini.​—Josua 7:​1, 20, 21, 25; Vkai. 1:​23-​33.

Lako Vata kei na Kalou

3, 4. Na cava na ibalebale ni noda “daulako vata kei na Kalou”? Vakamacalataka e so na kena ivakaraitaki vakaivolatabu.

³ Era sega ni vakabauta e levu ni vakatara tu na Dauveibuli ni vuravura kei na lomalagi me dua na tamata erau lako vata vakayalo. Ia, qori sara ga na ka e vinakata o Jiova meda cakava. Ena gauna vakaivolatabu, rau “daulako vata kei na Kalou” o Inoki kei Noa. (Vkte. 5:​24; 6:9) O Mosese “e vaka ga e a sa raici koya sara tiko na Kalou sa tabogo, ka a sega kina ni saumaki lesu.” (Iper. 11:​27, VV) O Tui Tevita e lako ena yalomalumalumu vata kei na Tamana vakalomalagi. E kaya: “Ka’u na sega ni yavalati, ni sa tu ko koya [Jiova] e na ligaqu i matau.”​—Same 16:8.

⁴ Eda na sega ni taura dina na liga i Jiova meda qai taubale vata tiko, ia eda rawa ni cakava ga qori vakaivakatakarakara. Ena sala cava? E vola na daunisame o Esafa: “Ka’u sa tiko ga kei kemuni e na veisiga: o ni sa taura tiko na ligaqu i matau. O ni na tuberi au e na nomuni lewa.” (Same 73:​23, 24) Kena ibalebale ga, eda lako vata kei Jiova nida muria vakavoleka na nona ivakasala e kune ena nona Vosa kei na veika e vakarautaka na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku.”​—Maciu 24:​45, VV; 2 Tim. 3:​16.

5. E vakaraici ira tiko vakacava na yalodina o Jiova me vaka e dua na Tama dauloloma? Na cava nomu rai me baleti koya?

⁵ E dau mareqeti ira na lako vata kei koya o Jiova, e dau vakaraici ira sara tiko ga me vaka e dua na tama, e kauaitaki ira, taqomaki ira qai vakavulici ira. “Au na vakavulici iko ka vakatakila vei iko na sala mo lako kina,” e kaya na Kalou. “Ka’u na rai tiko vei iko ka tuberi iko.” (Same 32:8) Tarogi iko mada: ‘Au dau raitayaloyalotaka beka niu lako tiko kei Jiova, ena noqu dau rogoca nona ivakasala vuku, au qai kila ni raici au tiko mai vakayalololoma? E uqeta beka noqu vakasama, kei na ka au cakava na noqu kila ni vakaraici au tiko? Vakacava niu ivalavala ca, au dau nanuma beka ni yawa qai cudrucudru o Jiova, se Tama dauloloma e via tuberi ira na veivutunitaka na nodra cakacala mera volekati koya tale?’​—Same 51:17.

6. E duidui vakacava o Jiova ni vakatauvatani kei ira na noda itubutubu?

⁶ E dau dusimaki keda o Jiova ena so na gauna nida se bera ni cakava e dua na ka ca. Kena ivakaraitaki, ena rairai raica ni sa tekivu malele tiko na lomada dau veivakaisini ina dua na ka e sega ni vinaka. (Jere. 17:9) Ena ituvaki qori, e vuki totolo o koya ni vakatauvatani kei ira na noda itubutubu, baleta ni raica vinaka tu na lomada na “dakudaku ni matana” qai kila na veika eda gadreva tiko. (Same 11:4; 139:4; Jere. 17:10) Vakasamataka na ka e cakava na Kalou ena veika a yacovi Peruki, e vunivola qai itokani voleka ni parofita o Jeremaia.

E Tama Dauloloma Vei Peruki

7, 8. (a) O cei o Peruki? Na rai cala cava a tekivu buroro e lomana? (b) E kauaitaki Peruki vakacava o Jiova me vaka e dua na tama?

⁷ E vunivola o Peruki, qai yalodina na cakacaka vata kei Jeremaia ena kena qaravi e dua na itavi dredre​—na kena tukuni ni na lewai ira e Juta o Jiova. (Jere. 1:​18, 19) A rairai cavutu mai na dua na vuvale vutuniyau o Peruki, dua gona na gauna sa tekivu qara “eso na ka levu” me nona. De dua a vakasamataka tiko me rawaka se me vakaiyau. Se mani cava a vinakata tiko, a raica rawa o Jiova ni sa malele na lomana ina dua na ka rerevaki. A vosa vei Jeremaia o Jiova me tukuna vei Peruki na veika qo: “Ko sa kaya, Ulei koi au oqo! ni sa vakaikuritaka na noqu rarawa e na yaluma ko Jiova; au sa oca e na noqu vutugu, ia ka’u sa sega ni kunea na vakacegu.” Sa qai tukuna na Kalou: “Ko iko ko sa dauqara beka eso na ka levu me nomu? mo kakua ni dauqara.”​—Jere. 45:​1-5.

⁸ E dina ni a vunauci Peruki o Jiova, ia a sega ni cudruvi koya, e kauaitaki koya ga vakayalololoma me vaka e dua na tama. E kila vinaka o Jiova ni sega ni ca se veivakaisini na veika sa malele tiko kina na lomana. Kila tale ga o Jiova nira sa bula donuya tu na iotioti ni veisiga na lewe i Jerusalemi kei Juta, qai sega ni vinakati Peruki me valavala ca ena gauna bibi qori. Me liaci koya gona o Peruki, a tukuna vua na Kalou me nanuma tiko ni na “vakayacora na ca vei ira na tamata kecega,” e kaya tale ga ni na bula ga ke ivalavala vakavuku. (Jere. 45:5) E kaya tiko ga na Kalou: ‘Mo qaqarauni Peruki. Nanuma tiko na veika sa na vakarau yaco e Juta kei Jerusalemi. Yalodina tiko ga mo bula kina! Au na taqomaki iko.’ E uqeta dina na loma i Peruki o Jiova, baleta ni a vakarorogo qai bulata na rusa i Jerusalemi ni oti e 17 tale na yabaki.

9. O na sauma vakacava na taro ena parakaravu?

⁹ Ni o vakasamataka tiko na itukutuku kei Peruki, dikeva mada na taro e tarava kei na so na tikinivolatabu: Na cava nona rai o Jiova me baleti ira nona dauveiqaravi ena vuku ni ka eda raica ni cakava vei Peruki? (Wilika Iperiu 12:​9.) Ena vuku ni iotioti ni veisiga eda sa bula donuya tu qo, na cava eda vulica ena ivakasala ni Kalou vei Peruki, kei na ka e qai cakava kina o koya? (Wilika Luke 21:​34-​36.) Era na vakatotomuri Jeremaia vakacava na qase ni ivavakoso lotu vaKarisito ena nodra vakavotuya na nona kauaitaki ira nona dauveiqaravi o Jiova?​—Wilika Kalatia 6:1.

Vakatotomuria na Loloma i Tamana o Luvena

10. E vakarautaki vakacava o Jisu me qarava na nona itavi ni Ulu ni ivavakoso lotu vaKarisito?

¹⁰ Ni se bera na gauna vaKarisito, a vakavotui na nona lomani ira na tamata na Kalou ena vukudra na parofita kei na so tale na dauveiqaravi yalodina. Ia nikua sa Ulu ni ivavakoso lotu vaKarisito tiko o Jisu Karisito. (Efeso 1:​22, 23) E tukuni gona ena Vakatakila ni o Jisu e vaka na lami e “vitu na matana, o iratou ga oqo na Yalo ni Kalou e lewe vitu eratou sa talai ki vuravura taucoko.” (Vkta. 5:6) Macala ga ni vakayaloqaqataki Jisu na yalo tabu taucoko ni Kalou qori, e uasivi kina nona kilaka. E kila vinaka tale ga na lomada, qai raica vinaka na ka kece eda cakava.

11. Na cava na nona itavi o Karisito? E vakavotui vakacava na itovo i Tamana ena nona ivalavala vei keda?

¹¹ O Jisu e vakataki Jiova ga, e sega ni ovisa mai lomalagi me vakaraica tiko na ka eda cakava. Ia e vakadikevi keda ga vakayalololoma me vaka e dua na Tama. Dua na icavuti kei Jisu na “Tama ni gauna tawa mudu,” eda lai nanuma kina na itavi i Jisu me na vakalougatataki ira kece na vakabauti koya mera bula tawamudu. (Aisea 9:6) O koya e bibi sara, ni Ulu ni ivavakoso o Karisito ena rawa ni uqeti ira na lotu vaKarisito matua, vakauasivi o ira na qase, mera dau veivakacegui ra qai veivakasalataki vei ira na gadreva tu na veivukei.​—1 Ces. 5:​14; 2 Tim. 4:​1, 2.

12. (a) Na cava e vakavotui me baleti Jisu ena ivola e volai vei ira na vitu na ivavakoso e Esia Lailai? (b) E vakavotui vakacava na itovo i Jisu ena ka era cakava na qase vei ira qelenisipi ni Kalou?

¹² E vakavotui nona kauaitaki ira dina na qelenisipi o Karisito ena nona volavola vei ira na qase ena vitu na ivavakoso e Esia Lailai. (Vkta. 2:1–​3:​22) E vakavotuya o Jisu ena ivola qori na nona kila vinaka na veika kece e yaco tiko ena veivavakoso, kei na titobu ni nona kauaitaki ira na nona imuri. E rabailevu na kena sa vakayacori tale tiko ga qori nikua​—ni sa vakayacori na raivotu ena Vakatakila ena “siga ni Turaga.”a (Vkta. 1:​10) E dau vakavotui na loloma i Karisito ena ka era cakava na qase, era veiqaravi tiko vakaivakatawa ni sipi ena ivavakoso. E uqeti ira na ‘isolisoli tamata’ qori mera veivakacegui, ra veiuqeti, se veivakasalataki ena gauna e gadrevi kina. (Efeso 4:8; Caka. 20:28; wilika Aisea 32:​1, 2.) Vakacava, eda dau raica beka na ka era cakava me ivakaraitaki ni nona kauaitaki keda o Karisito?

Veidusimaki ena Gauna Dodonu

13-15. E dau sauma vakacava na Kalou na noda masu? Tukuna e so na kena ivakaraitaki.

¹³ O sa bau masuta beka vagumatua na veivukei, qai saumi ena nona sikovi iko yani e dua na lotu vaKarisito matua me uqeti iko? (Jeme. 5:​14-​16) Se uqeti iko e dua beka na ivunau ena soqoni vaKarisito se itukutuku ena dua na ivola ni isoqosoqo. Qori na sala e dau sauma kina o Jiova na masu. Kena ivakaraitaki, ni vunau oti ga e dua na qase, a vosa sara vua e dua na tacida yalewa. A vakayacori vua na tacida qo e dua na vakatulewa cala ena vica ga na macawa e liu. A sega ni talaucaka na nona leqa, ia a vakavinavinakataka ga vakalevu e so na vakasama vakaivolatabu a vunautaki. E vakacegui koya ni a vakamacalataki tiko kina na nona leqa. A marautaka dina nona a tiko ena soqoni!

¹⁴ Vakasamataka mada e tolu na kaivesu a yaga vei ratou na masu. Ratou a vulica ga e valeniveivesu na ka dina vakaivolatabu, ratou rawata sara na ivakatagedegede ni dautukutuku bera ni papitaiso. Ena vuku ni dua na ivalavala voravora a yaco, a vakatabui kina e so na ka vei ira na kaivesu. Era kudru kina na kaivesu ra qai lomavata mera kua ni vakasuka na nodra veleti ena mataka e tarava ni oti na katalau. Ena gadrevi me ratou vakatulewa na tolu na dautukutuku bera ni papitaiso qo. Ke ratou vakabebe me vakataki ira na kena vo, ratou sa talaidredre tiko ena ivakasala ena Roma 13:1. Ia ke ratou sega ni vakabebe era na cudruvi ratou na vo ni kaivesu.

¹⁵ Ni ratou sega ni veivosaki rawa, eratou mani dui masuta ga me ratou vakatulewa vakavuku. Ena mataka tarava, eratou qai kila ni duavata ga na ka ratou vakatulewataka​—​me ratou kua ni katalau. Ni mai soqona gona na nodra veleti o ira na yadra, a sega tu na nodratou. Ratou marautaka dina ni volekati ratou o koya “sa daurogoca na masu”!​—Same 65:2.

Nuitaka na Veigauna se Bera Mai

16. E vakaraitaki vakacava ena cakacaka vakavunau na nona kauaitaki ira na vaka na sipi o Jiova?

¹⁶ E dua tale na ivakaraitaki ni nona kauaitaki ira na yalomalumalumu o Jiova oya na kena vakayacori na vunau e vuravura raraba, ra qai lakovi ena vanua kece era tu kina. (Vkte. 18:25) E dau vakayagataki ira na agilosi o Jiova me dusimaki ira nona dauveiqaravi vei ira na vaka na sipi​—ke ra tiko mada ga ena vanua e se bera ni tukuni kina vakadua na itukutuku vinaka. (Vkta. 14:​6, 7) Kena ivakaraitaki, a vakayagataka e dua na agilosi na Kalou me dusimaki Filipe, e dua na dauvunau ena imatai ni senitiuri, me vaqara na vakailesilesi ni Iciopea me vakamacalataka vua na iVolatabu. Na cava qai yaco? A taleitaka na itukutuku vinaka qai papitaiso me imuri i Jisu.b​—Joni 10:14; Caka. 8:​26-​39.

17. Na cava meda kua ni nuiqawaqawataka kina vakalevu na veigauna sa bera mai?

¹⁷ Ni sa vakarau oti tiko na veika ni vuravura qo, e macala ni na yaco tiko ga na “ka rarawa.” (Maciu 24:8) Kena ivakaraitaki, ena rairai toso cake na isau ni kakana nira sa lewe levu na lewenivanua, veiveisau ni draki, se leqa vakailavo. Sa na rairai dredre na kunei ni cakacaka, qai vinakati vakalevu me balavu na gauna ni cakacaka. Se mani cava e yaco, era na sega ni nuiqawaqawa vakalevu o ira na vakaliuca na nodra veika vakayalo qai ‘vinaka [“rawarawa,” NW ]’ tiko ga ‘na matadra.’ Era kila ni lomani ira na Kalou, ena vakarautaka vei ira na ka. (Maciu 6:​22-​34) Vakasamataka mada na ivakaraitaki ni nona cakava qori o Jiova vei Jeremaia ena gauna dredre e Jerusalemi ena icavacava ni 607 B.S.K.

18. E vakaraitaka vakacava na nona loloma o Jiova vei Jeremaia ena gauna e bukudruadruataki kina o Jerusalemi?

¹⁸ Ni vakarau oti toka na nona bukudruadruataki Jerusalemi o Papiloni, a kau vakavesu o Jeremaia ina lomanibai ni valeniveivesu. Ena kana vakacava? Ke a sega ni vesu tu, a rawa ni vaqara ga na kena. Ia, sa na vakararavi ga vei ira na tu volekati koya, dina ni levu era cati koya! A sega ni nuitaki ira, e vakararavi ga vei Jiova ni yalataka me vakarautaka vua na ka. A dina beka ina nona yalayala qori o Jiova? Io! E raica sara ga me soli vei Jeremaia e veisiga “e dua nai buli madrai . . . ka me oti sara mada na madrai e na koro.” (Jere. 37:21) A bulata gona o Jeremaia, o Peruki, vaka kina o Epeti-meleki kei na so tale, na lauqa, tauvimate kei na mate.​—Jere. 38:2; 39:​15-​18.

19. Na cava meda gumatua kina nida vakanamata tiko yani ena veigauna se bera mai?

¹⁹ E macala gona “ni sa wanonovi ira na tamata yalododonu na mata ni Turaga [Jiova], Ka sa qara tu na daligana ki na nodra masu.” (1 Pita 3:​12) O marautaka na nona wanonovi iko voli va qori na Tamada? O nuidei beka qai vakacegu ni o kila ni vakaraici iko tiko o koya mo vinaka kina? Mo vakadeitaka gona mo dau lako vata kei na Kalou se mani cava ena yaco. Eda nuidei ni dau vakaraici ira vakavoleka na nona dausokalou yalodina o Jiova me vaka ga e dua na tama.​—Same 32:8; wilika Aisea 41:13.

[iVakamacala e ra]

Vakamacalataka Mada

• Eda na vakaraitaka vakacava nida “daulako vata kei na Kalou”?

• E lomani Peruki vakacava o Jiova?

• Ni Ulu ni ivavakoso lotu vaKarisito o Jisu, e vakaraitaka vakacava na itovo i Tamana?

• Eda na vakaraitaka vakacava nida nuitaka na Kalou ena gauna dredre eda bula tu kina qo?

[iYaloyalo ena tabana e 9]

Era vakaraitaka na qase ni vavakoso nikua na nona veikauaitaki o Jiova me vaka ga rau a cakava o Jeremaia kei Peruki

[iYaloyalo ena tabana e 10]

E vakarautaka vakacava o Jiova na veivukei ena kena gauna dodonu?