O Cei ena Vakabulai Ira Era Tagi ni Kere Veivuke?

“Kemuni na Kalou mo ni solia vua na tui na nomuni lewa dodonu, . . . Ni na vakabula ko koya na dravudravua ni sa tagi.”—SAME 72:1, 12.

1. Na cava eda vulica me baleta na yalololoma i Jiova ena ka e sotava o Tevita?

E VEIUQETI dina na vosa a vola qori o Tui Tevita e Isireli makawa! Ena vica na yabaki yani e liu ni bera ni vola qori o Tevita, a rarawataka na nona veibutakoci kei Pacisepa. Qori na gauna a cikeva kina na Kalou o Tevita: “Me vaka na kena levu ni nomuni yalololoma, mo ni bokoca laivi na noqui valavala ca. . . . Ka sa tu ga e mataqu e na veisiga na noqui valavala ca. . . . Raica, ka’u a sucu vata kei na ca; ka sa kunekunetaki au ko tinaqu e nai valavala ca.” (Same 51:1-5) Eda kalougata ni kila tale ga o Jiova nida sucu ivalavala ca.

2. E yaga vakacava na Same 72?

² E kila vinaka o Jiova na rarawa eda sotava. Me vaka e parofisaitaki, na Tui lumuti ni Kalou ‘ena vakabula na dravudravua e tagi, kei koya e vakararawataki ni sega e dua me vukei koya. Ena lomana na tamata malumalumu kei na dravudravua, ena vakabula na yalodra na dravudravua.’ (Same 72:12, 13) Ena veivakabulai vakacava? E tukuna na Same 72 na sala ena cakava kina qo. A volai na sere qo me baleta na veiliutaki i Solomoni na luvei Tevita. Na sere tale ga qo e vakavotui vinaka kina na sala ena qai veiliutaki kina o Jisu Karisito na Luve ni Kalou ena nona vakabulai ira na kawatamata ena nodra rarawa.

Na iVakaraitaki ni Nona Veiliutaki o Karisito

3. Na cava a kerea o Solomoni, na cava a solia vua na Kalou?

³ Ena gauna sa lesi kina o Solomoni me tui, a vakasalataki koya na qase o Tevita ena ka me cakava, a qai muria vinaka o Solomoni. (1 Tui 1:32-35; 2:1-3) A rairai o Jiova vei Solomoni ena tadra qai tukuna: “Mo kerea mada na ka me’u solia vei iko.” E dua ga na ka a kerea o Solomoni: “Mo ni solia vei au na nomuni tamata na yalo sa vuku, me’u lewai ira rawa kina na nomuni tamata, me’u kila na ka vinaka kei na ka ca.” Ni kerekere ena yalomalumalumu, a solia na Kalou vei Solomoni na ka a kerea kei na so tale na ka.—1 Tui 3:5, 9-13.

4. E vakamacalataka vakacava na veiliutaki i Solomoni e dua na iliuliu ni matanitu?

⁴ Ena veivakalougatataki i Jiova, a vakilai na vakacegu kei na tiko vinaka ena vica na yabaki ni nona veiliutaki o Solomoni qai sega tale ni dua na matanitu e vuravura me va ya. (1 Tui 4:25) E dua vei ira a gole me lai raica na ivakarau ni veiliutaki i Solomoni oya na Ranadi ni Sipa, ra qai lako vata kei koya e dua na ilala levu. A kaya vei Solomoni: “Sai rogorogo dina ka’u a rogoca e na noqu vanua . . . sa ka lailai sa tukuni vei au, ka levu na ka sa sega ni tukuni: Sa uasivi cake na nomu vuku kei na nomu tiko daumaka ena ka ka’u a rogoca.” (1 Tui 10:1, 6, 7) Ia e uasivi na vuku i Jisu, a rawa gona ni tukuni me baleti koya: “Raica! Sa tu qo e dua e uasivi Solomoni.”—Maciu 12:42.

Veivakacegui na Veiliutaki i Solomoni Levu Cake

5. Na cava e vakatakilai ena Same 72, kei na cava e vakaraitaka me baleta na gauna e se bera mai?

⁵ Meda dikeva mada eso na usutu ena Same 72, meda kila kina na veivakalougatataki ena rawati ena veiliutaki i Jisu, o Solomoni Levu Cake. (Wilika Same 72:1-4.) E vakatakilai ena same qo na sala e kauaitaka kina o Jiova na “lewa” i Luvena, o Jisu Karisito na “Tui ni Sautu.” (Aisea 9:6, 7) Ena veidusimaki ni Kalou, o Solomoni Levu Cake ena ‘lewai ira na tamata dravudravua qai vakabulai ira era vakararawataki tu.’ Ena veiliutaki ena yalododonu qai vakilai kina na vakacegu. A vakaraitaka o Jisu ena nona bula voli e vuravura na ka ena rawati ena Loma ni Duanaudolu na Yabaki ni nona veiliutaki.—Vkta. 20:4.

6. E vakaraitaka vakalailai vakacava o Jisu na veivakalougatataki ena vakilai ena nona veiliutaki?

⁶ Meda dikeva mada eso na ka e cakava o Jisu meda kila toka kina na ka ena cakava vei ira na kawatamata me vakayacori kina na Same 72. Eda qoroya dina na nona lomani ira na rarawa tu. (Maciu 9:35, 36; 15:29-31) Me kena ivakaraitaki, a torovi Jisu e dua na turaga e tauvi vukavuka qai vakamasuta: “Ke oni vinakata, ni vakasavasavataki au mada.” A sauma o Jisu: “Au vinakata. Mo savasava mai.” A qai vakabulai na turaga oya! (Mari.1:40-42) E muri e rau sota kei na dua na yada e se qai mate ga na luvena tagane duabau ga. “E lomani koya dina,” qai tukuna o Jisu, “Duri!” e duri na cauravou ni sa bula tale!—Luke 7:11-15.

7, 8. Na cava eso na ivakaraitaki ni kaukaua ni cakamana i Jisu?

⁷ O Jiova e solia vei Jisu na kaukaua me cakamana. A vakaraitaka qo vua “na marama sa yabaki tinikarua nona turidrabalavu. Era sega ni vakabulai koya rawa na vuniwai, e vakayagataka kece kina nona iyau,” ia sa qai ca ga na kena ituvaki. A gole yani na marama qo ena kedra maliwa na lewevuqa qai tarai Jisu—qo e veisaqasaqa sara ga kei na Lawa me baleta e dua e ‘drodro mai vua na dra.’ (Vunau 15:19, 25) A vakila o Jisu ni lako tani vua na kaukaua, a qai taroga se o cei a tarai koya. “E rere qai sautaninini” na marama oya, “e cuva vei Jisu qai tukuna vua na ka dina kece.” Ni raica o Jisu ni sa vakabula na marama ya o Jiova, e lomani koya mani tukuna sara: “Luvequ, e sa vakabulai iko na nomu vakabauta. Lako ena vakacegu, mo bula mai na kemu mate ca.”—Mari. 5:25-27, 30, 33, 34.

⁸ Era vakabulai na tauvimate ena kaukaua i Jisu e vu vakalou, ia na ka qo e rairai uqeti ira tale ga e levu na tu e kea. Me kena ivakaraitaki, e levu era vakadrukai nira raica na nona vakabulai ira na tamata o Jisu ni bera na nona Vunau ena Ulunivanua. (Luke 6:17-19) Ena gauna a tala kina e rua na mata o Joni na Dauveipapitaisotaki me rau vakadeitaka ni o Jisu na Mesaia, e rau raica ni ‘vakabulai ira tiko e levu na tauvimate, ira era vakaleqai ena mate bibi sara, ira era curumi timoni, ra qai rai tale ga e levu na mataboko.’ A mani tukuna vei rau na lewe rua o Jisu: “Lai tukuna vei Joni na ka drau rogoca kei na ka drau raica. Era sa rai na mataboko, era lako na lokiloki, era vakasavasavataki na vukavuka, era rogo na didivara, era vakaturi na mate, sa tukuni tale ga na itukutuku vinaka vei ira na dravudravua.” (Luke 7:19-22) Macala gona ni uqeti Joni sara ga na itukutuku ya!

9. Na cava e vakaraitaka na cakamana i Jisu?

⁹ A lekaleka ga na yaga ni nona vakacegui ira na tamata ena nodra rarawa o Jisu ena nona cakacaka vakaitalatala e vuravura, nira qai mate tale e muri o ira qori vaka kina o ira na vakaturi. Koya gona na nona cakamana e vuravura, e ivakaraitaki ni vakacegu e tawamudu era na marautaka na kawatamata ena nona veiliutaki vakaMesaia.

Voleka na Parataisi e Vuravura!

10, 11. (a) Ena vakacava na dede ni veivakalougatataki ni Matanitu ni Kalou, na cava ena vakilai ena veiliutaki i Jisu? (b) O cei ena tiko kei Karisito e Parataisi, ena rawa vakacava ni bula tawamudu?

¹⁰ Mo raitayaloyalotaka mada na bula ena Parataisi e vuravura. (Wilika Same 72:5-9.) Era na marautaka o ira na sokaloutaka na Kalou dina na bula ena Parataisi me vaka ga na dede ni kena tiko na matanisiga kei na vula—io me tawamudu! Ena veivakacegui dina ga o Jisu Karisito na Tui ‘me vaka na uca ena dela ni co kei na uca sa vakasuasuataka na qele.’

¹¹ Ni o raitayaloyalotaka na vakayacori ni parofisai ni Same, e uqeti iko ya mo bula ena parataisi e vuravura? Sa rauta me marautaka na tamata ivalavala ca a vakoti tale ga ena kaunirarawa ni tukuna vua o Jisu: “Daru na tiko vata mai Parataisi.” (Luke 23:43) Ena vakaturi na tagane qori ena Duanaudolu na Yabaki ni nona Veiliutaki o Jisu. Ke vakamalumalumu ina veiliutaki i Karisito, ena rawa ni bula tawamudu ena vuravura ena sega kina na tauvimate, ena mamarau tale ga.

12. Ena Duanaudolu na Yabaki ni Veiliutaki i Karisito, na cava ena soli vei ira na sega ni yalododonu?

¹² Ena nona veiliutaki o Solomoni Levu Cake o Jisu Karisito, “ena tubu vinaka mai . . . ko ira na yalododonu,” qori na nodra bulabula vinaka. (Same 72:7) Ena sega ni caka rawa na loloma kei na veikauaitaki i Karisito, me vaka ga a cakava ena nona bula e vuravura. Ena vuravura vou e yalataka na Kalou, o ira mada ga na “sega ni yalododonu” era na vakaturi, ena soli vei ira na gauna mera muria na ivakatagedegede i Jiova me rawa nira vakabulai. (Caka. 24:15) O ira gona era sega ni muria na ivakatagedegede vakalou era na sega ni vakatarai mera bula nira na vakaleqa na duavata kei na vakacegu ena vuravura vou.

13. Ena vakacava na levu ni vanua ena vakilai kina na veiliutaki ni Matanitu ni Kalou? Na cava ena sega ni vakaleqai kina na bula vakacegu?

¹³ Ena vakilai ena vuravura taucoko na veiliutaki i Solomoni Levu Cake ena vosa qo: “Ena lewa talega mai na dua na wasawasa ka yacova na wasawasa ka dua, mai na Uciwai talega [na Uferetisi], ka yacova nai yalayala kei vuravura. Era na cuva vua ko ira era tiko mai lekutu; era na dramica na kuvu-ni-soso ko ira na meca.” (Same 72:8, 9) Io, ena liutaka na vuravura taucoko o Jisu Karisito. (Saka. 9:9, 10) O ira era doka ra qai vakamareqeta na nona veiliutaki kei na kena veivakalougatataki, era na “cuva vua” nira vakamalumalumu. Ia o ira na sega ni veivutunitaka na nodra ivalavala ca era na muduki laivi ke ra mani ‘yabaki duanadrau’ mada ga. (Aisea 65:20) Era na “dramica na kuvu-ni-soso.”

Yalololoma ni Kauaitaki Keda

14, 15. Eda nuidei vakacava ni kila vinaka o Jisu na ka eda sotava me “vakabula ko koya na dravudravua ni sa tagi”?

¹⁴ E vakaloloma dina na keda ituvaki na kawatamata ivalavala ca qai gadrevi vakalevu meda vukei. Ia e tiko na ka eda rawa ni vakanuinui kina. (Wilika Same 72:12-14.) E lomani keda o Jisu o Solomoni Levu Cake, ni kila vinaka na keda ituvaki ivalavala ca. O Jisu tale ga a vakararawataki ena vuku ni yalododonu, qai vakatara na Kalou me sotava duadua na veivakatovolei. A nuiqawaqawa sara vakalevu qai “titiri nona buno ina qele me vaka na dra”! (Luke 22:44) E muri a qai kacivaka ena kaunirarawa: “Noqu Kalou, noqu Kalou, na cava oni sa biuti au kina?” (Maciu 27:45, 46) Ena ka dredre kece e sotava kei na nona sasaga tale ga o Setani me tawayalodina, a yalodina tiko ga o Jisu vua na Kalou o Jiova.

¹⁵ Eda rawa ni nuidei ni kila vinaka o Jisu na noda rarawa, ena qai “vakabula ko koya na dravudravua ni sa tagi; ka sa sega e dua me vukei koya.” Ni dau yalololoma o Jisu me vakataki Tamana, ena “rogoci ira na dravudravua” qai ‘vakabulai ira sa ramusu na yalodra, ena vauca na nodra rarawa.’ (Same 69:33; 147:3) E rawa vei Jisu me “nanumi keda ena noda malumalumu” ni o koya ga “e vakatovolei ena ka kece me vakataki keda.” (Iper. 4:15) E ka marautaki na noda kila ni sa veiliutaki tiko ena gauna qo mai lomalagi na Tui o Jisu Karisito, ena gumatua tale ga me vakaotia na rarawa ni kawatamata!

16. A kila vinaka vakacava o Solomoni na ka era rarawataka tu na nona tamata?

¹⁶ A vuku o Solomoni qai dau raiyawa, e macala gona ni ‘lomana o koya na tamata malumalumu.’ Kuria oya, a yaco eso na ka rarawataki qai mosimosi ena nona bula. Na tacina o Aminoni a kucuvi ganena o Tema, qai vakavuna o Apisalomi na taci Solomoni na nona vakamatei o Aminoni ena vuku ni cala a cakava. (2 Sam. 13:1, 14, 28, 29) A saga o Apisalomi me kovea na veiliutaki i Tevita, ia a guce na sasaga qo ni a qai vakamatei koya o Joapi. (2 Sam. 15:10, 14; 18:9, 14) E muri a saga tale ga o Atonaija na taci Solomoni me kovea na itutu vakatui. Ke yaco dina na sasaga oya, ena rawa sara ga ni vakamatei o Solomoni. (1 Tui 1:5) A kila vinaka o Solomoni na nodra rarawa na kawatamata, e vakadinadinataki qo ena ka e cavuta ena nona masu ena kena vakatabui na valenisoro i Jiova. Me baleti ira na nona tamata, a masulaka na tui: “Ni sa kila na tamata yadua na kena ca ni lomana, kei na nona rarawa . . . Mo ni bokoca [Jiova], ka mo ni solia vua na tamata yadua me vaka na nonai valavala kecega.”—2 Vei. 6:29, 30.

17, 18. Na rarawa cava era vosota mai eso na dauveiqaravi ni Kalou, kei na cava e uqeti ira?

¹⁷ Na ‘noda rarawa’ e rairai vu mai na ka e sotavi ena dua na gauna sa oti. E vola o Mary,a e dua na iVakadinadina i Jiova e yabaki 30 vakacaca: “E tiko na vuna meu marau kina, ia e levu na gauna au dau maduataka qai rarawataka na noqu bula e liu. Au dau rarawataka vakalevu, au via tagi, e vaka sara ga e se qai yaco ga enanoa. Na vakanananu va qo e rawa ni o nanuma kina ni sega na kemu yaga, o na beitaki iko tale ga.”

¹⁸ E levu na dauveiqaravi ni Kalou era sotava tale ga na leqa qo, ia era na vosota rawa vakacava? E tukuna o Mary: “Era vakamarautaki au o ira na noqu itokani dina kei ira na noqu vuvale vakayalo. Au dau saga meu vakasamataka tiko ga na ka e yalataka tu o Jiova ena gauna e se bera mai, au nuidei tale ga ni noqu rarawa ena tini ena marau.” (Same 126:5) E rui bibi meda nuitaka na isolisoli e vakarautaka na Kalou ena vuku i Luvena, ni qori na Tui e lesia. Me baleti Jisu, e parofisaitaki: “Ena lomana ko koya na tamata malumalumu ka dravudravua, ka vakabula na yalodra na dravudravua. Ena vakabula na yalodra mai na lawaki kei nai valavala kaukauwa: ena ka talei talega e matana na kedra dra.” (Same 72:13, 14) E veivakacegui dina qori!

Voleka Mai na Vuravura Vou ni Sautu

19, 20. (a) Me vaka e tukuni ena Same 72, na cava ena vakaotia na veiliutaki ni Matanitu ni Kalou? (b) O cei me vakavinavinakataki ena vuku ni nona veiliutaki o Karisito, na cava o nanuma me baleta na ka ena rawati kina?

¹⁹ Mo raitayaloyalotaka tale mada na kedra ituvaki na tamata yalododonu ena vuravura vou ni Kalou ena gauna e se bera mai ena nona veiliutaki o Solomoni Levu Cake. E yalataki vei keda: “Ena sa tu e vuravura e na dela ni veiulu-ni-vanua na sila e qumi rawarawa ga.” (Same 72:16) E sega ni dau kena ivakarau me tubu na sila ena ulunivanua, koya gona e dusia na vosa qo ni na sautu o vuravura. Na vuaniqele ena “vakataki Lepanoni,” ni a sautu vakalevu ena gauna ni nona veiliutaki o Solomoni. Vakasamataka mada! Ena sega tale ni lailai na kakana, e sega na kana vakaca kei na walokai! Era na marautaka kece na tamata “e dua na magiti e na ka e uro.”—Aisea 25:6-8; 35:1, 2.

²⁰ O cei me vakavinavinakataki ena vuku ni veivakalougatataki kece qo? Na Kalou duadua ga o Jiova na Tui ni gauna Tawamudu qai iLiuliu ni Lomalagi kei Vuravura. Koya gona, eda na marau kece ni lagata vata na iotioti ni qaqa ni sere totoka qai veivakauqeti qo: “Ena sega ni oti rawa na yacana [na Tui o Jisu Karisito]: Ena tikotikoga na yacana ni sa tu na mata-ni-siga: ka ra na vakalougatataki na tamata e na vukuna; era na vosaveivakalougatataki koya na lewe ni veivanua kecega. Me vakavinavinakataki ko Jiova na Kalou, na Kalou ni Isireli, o koya duaduaga sa cakava na ka e veivakurabuitaki. Ia me vakavinavinakataki na yacana vakaiukuuku ka sega ni mudu; ia me sinai talega ko vuravura taucoko e na nona iukuuku. Emeni, emeni.”—Same 72:17-19.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Na cava e vakatakilai ena parofisai ena Same 72?

• O cei o Solomoni Levu Cake, ena vakacava na levu ni vanua ena vakilai kina na nona veiliutaki?

• Na cava o taleitaka me baleta na veivakalougatataki e tukuni ena Same 72?

[iYaloyalo ena tabana e 29]

Na cava e dusia na tiko vinaka a vakilai ena gauna ni nona veiliutaki o Solomoni?

[iYaloyalo ena tabana e 32]

E yaga dina na sasaga meda bula ena Parataisi ena nona veiliutaki o Solomoni Levu Cake