Vuli Mai na Nona iVakaraitaki

‘Na Kalou i Jekope ena vakavulici keda ena nona ivalavala, ia eda na muria na nona sala.’—AISEA 2:3.

1, 2. Ena yaga vakacava na nomu dikeva na ivakaraitaki vakaivolatabu?

E MACALA ga ni na yaga vakalevu vei iko na ka e volai ena iVolatabu. E cavuti ena iVolatabu eso na dauveiqaravi ni Kalou e rawa ni o vakatotomuria na nodra ivakaraitaki. (Iper. 11:32-34) De dua o na wilika tale ga eso na nodra ivakaraitaki o na sega ni via vakatotomuria.

² Eso era cavuti ena iVolatabu era ivakaraitaki vinaka, e tiko tale ga na ka era cakava meda kua ni vakatotomuria. Vakasamataki Tevita mada, e dua na ivakatawa ni sipi yalomalumalumu a qai yaco me dua na tui qaqa. E ivakaraitaki vinaka ena nona taleitaka na ka dina, e nuitaki Jiova tale ga. Ia a cakava o Tevita eso na cala bibi, me vaka na nona veibutakoci kei Pacisepa, a labati Uraia, kei na nona wiliki ira vakatawadodonu na lewenivanua. Ena veivosakitaki ena ulutaga qo na ka e cakava o Solomoni na luvena, e dua na tui, e dauvola iVolatabu tale ga. Eda na dikeva mada e rua na ka e ivakaraitaki vinaka kina o Solomoni.

“Na Vuku i Solomoni”

3. Na cava eda kaya kina ni ivakaraitaki vinaka o Solomoni?

³ O Jisu Karisito o Solomoni Levu Cake, e tukuna ni ivakaraitaki vinaka vei keda o Tui Solomoni. E tukuna o Jisu vei ira eso na Jiu lomalomarua: “Ena vakaturi na ranadi ni ceva kei na itabatamata ca qo ena siga ni lewa, ena qai vakadinadinataka o koya na cala ni itabatamata qo ni a cavutu sara mai na iyalayala kei vuravura me mai rogoca na vuku i Solomoni, ia raica! sa tu qo e dua e uasivi Solomoni.” (Maciu 12:42) Io, e kilai o Solomoni ena nona vuku, e uqeti keda tale ga o koya meda vuku.

4, 5. A rawata vakacava o Solomoni na vuku? Eda na rawata vakacava nikua na vuku?

⁴ Ena itekitekivu ni veiliutaki i Solomoni, a vosa vua na Kalou ena tadra qai tukuna vua me kerea ga na ka e vinakata. A kila o Solomoni ni sega ni levu na ka e kila, mani kerea kina na vuku. (Wilika 1 Tui 3:5-9.) A marautaka o Jiova ni sega ni kerea o Solomoni me vutuniyau se me rogo, a solia kina vua “na yalo sa vuku ka daukila rawa na ka,” e vakavutuniyautaki, e rogo tale ga. (1 Tui 3:10-14) Me vaka ga e tukuna o Jisu, e uasivi na vuku i Solomoni, e lai rogoca sara ga kina na ranadi ni Sipa, qai gole ena dua na ilakolako balavu me vakadinadinataka.—1 Tui 10:1, 4-9.

⁵ Ia ena sega ni soli vakacakamana nikua na vuku. A tukuna o Solomoni: “Ni sa solia na vuku ko Jiova,” ia a vola ni vinakati na sasaga meda rawata na itovo qori: “Mo vakatu daligamu ki na vuku, ka vagolea sara na lomamu ki na yalomatua.” A tukuna tale ga o Solomoni meda “tagica,” “qara [“tiko ga,” NW],” da qai “vakasaqara [“tiko ga,” NW]” na vuku. (Vkai. 2:1-6) Io, eda rawa ni rawata na vuku.

6. Eda na vakatotomuri Solomoni vakacava?

⁶ E vinaka meda taroga, ‘Au dau qara na vuku vakalou me vakataki Solomoni?’ Na leqa ni bula vakailavo nikua e vakavuna mera kauaitaka e levu na nodra cakacaka, ilavo se vakatulewataka na levu ni vuli torocake kei na kena veimataqali mera sasagataka. Ia vakacava na nomu vakatulewa kei ratou na lewe ni nomu vuvale? E laurai ena nomu vakatulewa ni o vakamareqeta o qai vakasaqara na vuku vakalou? Vakacava, ena vinakati mo veisautaka na ka o dau vakaliuca mo rawata kina na vuku? Io, ena yaga tawamudu na vuku vakalou. E vola o Solomoni: “Ko na qai kila nai valavala dodonu, kei na lewa, kei na cakacaka dodonu; io, na sala vinaka kecega.”—Vkai. 2:9.

Veivakacegui na Vakaliuci ni Sokalou Dina

7. A tara vakacava na valenisoro totoka ni Kalou?

⁷ Ena itekitekivu ni nona veiliutaki o Solomoni, a vinakata me tara e dua na valenisoro totoka me isosomi ni vale ni veitavaki a se vakayagataki mai ena gauna i Mosese. (1 Tui 6:1) Eda na rairai tukuna ni qori e valenisoro i Solomoni, ia a sega ni cakava qori me rogo kina. A sega mada ga ni nona mosoni me tara na valenisoro, o Tevita ga a vakatututaka qori, qai vakarautaka na Kalou na peleni matailalai kei na kena vakaiyayataki. A cautaka tale ga o Tevita e levu na ilavo me tokoni kina na cakacaka qori. (2 Sam. 7:2, 12, 13; 1 Vei. 22:14-16) Ia e nona itavi o Solomoni me vakaotia na taravaki ni valenisoro me vitu veimama na yabaki.—1 Tui 6:37, 38; 7:51.

8, 9. (a) Na cava eda vulica ena nona sega ni vakacauoca ena cakacaka vinaka o Solomoni? (b) Na cava a yaco ena nona vakaliuca o Solomoni na sokalou dina?

⁸ E ivakaraitaki vinaka o Solomoni ena nona sega ni vakacauoca ena cakacaka vinaka, e vakaliuca ga na cakacaka bibi duadua. Ni sa tara oti na valenisoro, e kau e loma na kato ni veiyalayalati qai masuti Jiova ena matanalevu o Solomoni: “Me rai tiko na matamuni ki na vale oqo e na bogi kei na siga, ki na tikina ko ni a kaya kina, ena tiko maikea na yacaqu; mo ni rogoca kina na masumasu sa cabora na nomuni tamata e na tikina oqo.” (1 Tui 8:6, 29) Era sa rawa ni masu ena valenisoro qo na Isireli kei ira na kai veimatanitu, ni a tara me vakalagilagi kina na yaca ni Kalou.—1 Tui 8:30, 41-43, 60.

⁹ Na cava e yaco ni vakaliuca o Solomoni na sokalou dina? Ni solevutaki oti ga na kena vakatatabutaki na valenisoro, era “sa reki ka marau na yalodra e na vuku ni ka vinaka kecega sa cakava ko Jiova vei Tevita na nonai talatala, kei ira tale ga na Isireli.” ( 1 Tui 8:65, 66) Io e vakilai na bula vakacegu kei na sautu ena 40 na yabaki a veiliutaki kina o Solomoni. (Wilika 1 Tui 4:20, 21, 25.) E vakamacalataki qori ena Same 72, e vukei keda tale meda kila vakacaca na vakacegu ena vakilai ena veiliutaki i Jisu Karisito, o Solomoni Levu Cake.—Same 72:6-8, 16.

iVakaraitaki Meda Kua ni Muria

10. Na cala bibi cava a cakava o Solomoni?

¹⁰ Ia na cava ga e tukuni kina meda kua ni muria eso na ivakaraitaki i Solomoni? De dua eda na vakasamataki ira sara na watina mai na veimatanitu kei ira na watina lalai. Eda wilika: “Ni sa qase mai ko Solomoni, sa vukica na yalona ko ira na watina me muri ira na kalou tani: a sa sega ni dodonu na yalona vei Jiova.” (1 Tui 11:1-6) Macala ga nida na sega ni vakatotomuria na cala e cakava. E tiko eso tale na ka e cakava o Solomoni eda dau sega ni raica sara vakabibi, ia meda qaqarauni kina. Meda veivosakitaka mada eso.

11. Na cava eda kila ena imatai ni nona vakawati o Solomoni?

¹¹ A veiliutaki o Solomoni me 40 na yabaki. (2 Vei. 9:30) Na cava eda vulica ena 1 Tui 14:21? (Wilika.) E tukuni ena tikinivolatabu qori, ni gauna e mate kina o Solomoni, e qai veiliutaki na luvena o Riopoami ni sa yabaki 41. E tinai Riopoami o “Neema, na yalewa ni Amoni.” Macala e ke ni bera ni tui o Solomoni, a vakawatitaka e dua na yalewa mai na dua na matanitu era qaravi matakau, era meca tale ga ni Kalou. (Dvei. 10:6; 2 Sam. 10:6) Vakacava, a qaravi matakau tale ga o Neema? Eda sega ni kila ke a cakava qori ena loma ni dua na gauna, se a qai qaravi Jiova me vakataki Reapi kei Ruci. (Ruci 1:16; 4:13-17; Maciu 1:5, 6) Na ka ga eda kila ni tiko na isema ni veiwekani i Solomoni kei ira na kai Amoni era sega ni qaravi Jiova.

12, 13. Na cala bibi cava a cakava o Solomoni ena itekitekivu ni nona veiliutaki, na cava a rairai vakaiulubaletaka?

¹² Ena gauna a veiliutaki kina vakatui o Solomoni, sa qai levu ga na ka ca e cakava. A ‘veidinadinati kei Fero na tui Ijipita me vakawatitaka na luvena yalewa, qai kauti koya ina koro i Tevita.’ (1 Tui 3:1) Vakacava, e qaravi Jiova tale ga na yalewa ni Ijipita qori me vakataki Ruci? E sega ni tukuni qori ena iVolatabu. E tukuni ga ni a tara o Solomoni e dua na nona vale (de dua na nodra vale tale ga na yalewa dauveiqaravi ni Ijipita) ena taudaku ni koro i Tevita. Na vuna? E tukuna na iVolatabu na vuna e cakava kina qori baleta ni sega ni dodonu mera volekata na kato ni veiyalayalati o ira na qaravi Kalou lasu.—2 Vei. 8:11.

¹³ De dua a nanuma o Solomoni me vakawatitaka na raluve ni Ijipita me vinaka kina na nodra veimaliwai na Isireli kei ira na Ijipita. Ia qori e ulubale lokiloki dina. Ni bera mada ga ni veiliutaki o Solomoni, a vakarota makawa o Jiova vei ira na Isireli mera kua ni vakawatitaki ira na kai Kenani, e cavuti ira mada ga na kena veimatanitu mera yawaka. (Lako 34:11-16) A nanuma o Solomoni me vakawatitaki ira na kai Ijipita baleta ni sega ni cavuti ira o Jiova? Vakacava ena vakadonuya o Jiova na nona ulubale? A vakalecalecava o Solomoni na ka e tukuna o Jiova vei ira na Isireli, oya nira rawa ni vakamuai ena sokalou lasu ke ra vakawatitaka e dua e sega ni qaravi koya.—Wilika Vakarua 7:1-4.

14. Nida vakasamataka na ivakaraitaki i Solomoni, ena uqeti keda vakacava meda qaqarauni?

¹⁴ Macala ga ni na uqeti keda na ivakaraitaki i Solomoni meda qaqarauni. Ena rairai soli ulubale e dua na tacida yalewa me beca na ivakaro ni Kalou oya me vakawati “ga ena Turaga.” (1 Kor. 7:39) De dua eda na soli ulubale tale ga, kena ivakaraitaki: E rawa ni vakaiulubaletaka e dua me vakaitavi ena qito se lewena eso na isoqosoqo e koronivuli e sega sara ga ni vakasaurarataki kina me lewena. Se vakaiulubale me kua ni sauma na ivakacavacava se lasu me kua ni kilai na ka vakamadua e cakava. Meda nanuma tiko ni a soli ulubale o Solomoni me talaidredre kina vei Jiova, e rawa ni yaco tale ga qori vei keda.

15. E vakaraitaka vakacava o Jiova na nona lomani Solomoni, ia na cava meda nanuma tiko?

¹⁵ Vakasamataka mada qo, a tukuna na iVolatabu ni a vakawatitaka o Solomoni na raluve ni Ijipita, ia o Jiova e qai solia ga vua na vuku kei na vutuniyau. (1 Tui:10-13) Macala ga ni a beca o Solomoni na ivakaro ni Kalou, ia a sega ni muduka totolo o Jiova na nona veiliutaki, se totogitaki koya. E cakava qori o Jiova baleta ni kila nida sega ni uasivi, eda buli ga mai ena kuvunisoso. (Same 103:10, 13, 14) Ia qo na ka meda nanuma tiko: Na ka eda cakava ena rawa ni tara na noda bula nikua se ena dua tale na gauna e se bera mai.

Levu Dina na Watina!

16. Ni levu na wati i Solomoni, na ivakaro cava a beca?

¹⁶ Ena Sere i Solomoni, e qoroya na tui e dua na goneyalewa qai tukuna ni matavinaka vei ira na 60 na ranadi kei na 80 na watina lalai. (Sere 6:1, 8-10) De dua e vakaraitaka qori na iwiliwili ni wati i Solomoni kei ira na watina lalai ena gauna a veiliutaki kina. Ke ra mani qaravi Jiova kece na watina qori se sega, a beca ga o Solomoni na ivakaro ni Kalou e tukuna o Mosese, oya me ‘kua ni levu na watidra na tui e Isireli, me kua ni gole tani kina na lomadra.’ (Vkru. 17:17) Ia a sega ni biuti Solomoni o Jiova. A vakalougatataki Solomoni tiko ga, a vakayagataki koya me vola e dua na ivola ena iVolatabu, na Sere i Solomoni.

17. Na cava meda nanuma tiko?

¹⁷ Kena ibalebale qori ni rawa ni beca o Solomoni na ivakaro i Jiova qai sega ni sotava kina na ca ni ka e cakava? Vakacava eda rawa ni cakava tale ga qori? Sega. E vakaraitaka ga o Jiova ni dau vosovoso vakadede. De dua ena sega ni sotava totolo na lotu vaKarisito na ca ni nona beca na ivakaro i Jiova, ia ena sotava ga ena dua na gauna na ca ni ka e cakava. Nanuma na ka e tukuna o Solomoni: “Ni sa sega ni cudruvi vakasauri nai valavala ca sa gumatua kina na lomadra na luve ni tamata me ra caka ca.” E tomana: “Ka’u sa kila dina sara ni ra na vinaka ko ira era sa rerevaka na Kalou, ko ira era sa rere e matana.”—Dauv. 8:11, 12.

18. E dina vakacava na Kalatia 6:7 ena ka e sotava o Solomoni?

¹⁸ E rarawataki ni sega ni muria o Solomoni na ivakasala oya. A sa cakava eso na ka vinaka qai vakalougatataki koya kina o Jiova. Ia ni toso na gauna, e veitaravi na cala e cakava, qai ivakarau sara ga ni nona bula me beca na ivakaro i Jiova. E vola e muri o Paula: “Kua ni nanuma cala: Na Kalou ena sega ni vakalialiai. Na ka kece ga e kaburaka e dua ena tamusuka tale ga”! (Kala. 6:7) Ni toso na gauna, sa qai sotava o Solomoni na ca ni nona beca na ivakaro i Jiova. E tukuna na iVolatabu: “A sa lomani ira e le vuqa na yalewa era yalewa tani ko Solomoni, kei koya na luve i Fero, io, ko ira na yalewa ni Moapi, ko ira na yalewa ni Amoni, ko ira na yalewa ni Itomi, ko ira na yalewa ni Saitoni, kei na Itaiti.” (1 Tui 11:1) De dua e levu vei ira na yalewa qori era se qaravi kalou lasu tiko ga. Era qai vakamuai Solomoni, e lai muri ira sara, sega tale ga ni vakadonui koya o Jiova na Kalou dauvosovoso.—Wilika 1 Tui 11:4-8.

Ka Eda Vulica

19. Na ivakaraitaki vinaka cava e volai ena iVolatabu?

¹⁹ E uqeti Paula o Jiova me vola: “Na ka kece e volai e liu e volai meda vakavulici kina, me noda na inuinui e rawati mai na noda vosota kei na noda vakacegui mai na veika e volai ena iVolatabu.” (Roma 15:4) Na ka kece e volai qori e okati kina e levu na ivakaraitaki vinaka, qori o ira na tagane kei na yalewa e vakasakiti na nodra vakabauta. A tukuna o Paula: “Na cava tale meu kaya? Keu talanoataki Kitioni, Peraki, Samisoni, Jefica, Tevita, Samuela, kei ira na parofita tale eso, ena sega ga na kena gauna. Ena nodra vakabauta era vakadruka na veimatanitu ena ivalu, era vakadeitaka na ivalavala dodonu, tau vei ira na vosa ni yalayala, . . . era vakaukauataki mai na ituvaki malumalumu.” (Iper. 11:32-34) E dodonu me vukei keda na ivakaraitaki vinaka e volai ena iVolatabu.

20, 21. Na cava o via vulica tiko ga kina na ivakaraitaki vakaivolatabu?

²⁰ Eso na ivakaraitaki vakaivolatabu ena vukei keda meda qaqarauni. Eso vei ira na dauveiqaravi ni Kalou, e raici ira tu o Jiova mera nona tamata, e vakadonui ira tale ga ena dua na gauna. Nida wilika gona na iVolatabu, eda na kila kina na cala era cakava, kei na ka meda qaqarauni kina. Eda vulica tale ga ni so era vakalaiva mera vakasamataka tiko ga na ka ca, e vakaleqai ira e muri. Na cava eda rawa ni vulica ena so na ivakaraitaki ena iVolatabu? E vinaka meda taroga: ‘Era bucina vakacava na rai qori? E rawa ni yacovi au tale ga? Na cava meu cakava meu kua kina ni vakaleqai?

²¹ E bibi meda vakasamataka vakavinaka na ivakaraitaki kece qori. A vola kina o Paula: “Na ka kece e yacovi ira e ka ni vuli vei keda, e volai tale ga me ivakasala vei keda eda bula donuya na icavacava ni veika vakavuravura.”—1 Kor. 10:11.

Na Cava o Vulica?

• Na cava o tukuna kina ni tiko ena iVolatabu na ivakaraitaki vinaka kei na ivakaraitaki ca?

• E rawa vakacava me ivakarau tu ni bula i Solomoni me caka ca?

• Ena yaga vakacava vei iko na ivakaraitaki i Solomoni mo qaqarauni kina?

[iYaloyalo ena tabana e 9]

A vakayagataka o Solomoni na vuku e solia na Kalou

[iYaloyalo ena tabana e 12]

Vakacava, e yaga tiko vei iko na ivakaraitaki i Solomoni mo qaqarauni kina?