Au Vakadinadinataka ni Kalou e Dau “Kitaka na Ka Levu”

Talanoataka o Maurice Raj

Keitou drotaka vakavuvale kei na vica tale na udolu na curuvanua na veivakalolomataki vakadomobula ena iKarua ni Valu Levu. E vica na siga keimami lako voli ena veikauloa mai Burma, keimami dau moce ena ruku ni vunikau ena bogi. Au se qai yabaki ciwa ena gauna oya. Au dreketa voli e dua na isolesole e tawa tu kina na noqu iyaya kece. Qo se qai kena itekivu ga.

ENA yabaki 1942, sa tekivu na ivalu, keimami drotaki ira tiko na mataivalu ni Japani. Era sa curubotei Burma, sa o Myanmar nikua, era taura tale ga vakaukaua na vanua ni keli waiwai volekata na siti o Yenangyaung. Ni keimami sa volekata yani na iyalayala kei Idia, sa ra tu makawa e kea na mataivalu ni Japani ra qai vakasaurarataki keimami me keimami lesu tale ina neimami itikotiko.

Niu se gone keitou vakaitikotiko i Yenangyaung, e cakacaka o tamaqu ena kabani ni waiwai na Burmah Oil. Nira se qai taura ga na vanua ni waiwai qori na kai Japani, sa bomutaka tale na mataivalu i macawa ni Peritania. Ni veitaravi na vakalutu bomu keitou lai vuni kina vakavuvale ena dua na ikeli me tolu na siga. Oti keitou mani dro rawa ena dua na waqa i Sale, e dua na taoni lailai ena uciwai na Ayeyarwady, se Irrawaddy. Keitou kalougata ni keitou yaco bula, keitou mani toka e kea ni oti na ivalu.

Kila na Dina ena Leqa e Tarai Keitou

A sucu o taciqu ena 1945 ni cava na iKarua ni Valu Levu. A marautaka o tamaqu ni sucu tale e dua na luvena ni sa kena turaga. Ia a lekaleka wale na marau oya. Ni oti tale e tolu na vula a mate o taciqu. Vakalailai ga a takali tale ga o tamaqu ena levu ni nona rarawa.

Era via vakacegui au na noqu itokani ena nodra tukuna ni sa kauti tamaqu kei taciqu na Kalou me ratou lai tiko vata mai lomalagi. Au vinakata meu lai tiko vata kei rau! Keitou lotu Katolika, au tuberi tale ga mai ena kena ivakavuvuli. Au vakavulici nira lako vakadodonu i lomalagi na bete kei ira na sista, na kena vo era na tiko e puregatorio, na vanua era na vakararawataki kina vakalekaleka me vakasavasavataki na nodra ivalavala ca. Niu vinakata meu sotavi rau tale o tamaqu kei taciqu, au nanuma meu lai vuli ena koronivuli ni vuli bete ni lotu Katolika e Maymyo, sa kilai nikua me o Pyin Oo Lwin e rauta ni 210 na kilomita mai na vanua keitou vakaitikotiko kina.

Ena vinakati meu vuli vinaka meu lai vuli e kea. Niu sega ni lewenivanua, au se qai vuli ga me rua na yabaki, oti mani sogo kece na koronivuli ena gauna ni valu. Na gauna e dola tale kina na koronivuli keitou sa leqa sara ga vakailavo. O tinaqu a sega wale ga ni susugi keitou tiko na tolu na veitacini, ia a susugi ratou tale tiko ga e tolu na luvei neitou nana lailai sa takali. Sa sega gona ni qai qarava rawa na neitou vuli na luvena.

A kunea e dua na cakacaka o tuakaqu, ia niu se yabaki 13 au sega ni rawa ni veivuke. O Manuel Nathan na tamaqu lailai a tiko mai Chauk, e dua na taoni volekati Sale. Au vakasamataka, ‘Keu biubiu mai vale, sa na bau mamada na icolacola i tinaqu.’ Au mani lako i Chauk meu tiko kei tamaqu lailai.

Au sega ni kila ni sa vuli iVolatabu tiko kei ira na iVakadinadina i Jiova o tamaqu lailai, qai gu na lomana me tukuna tale ga vei au na ka e vulica. A tekivu ena nona vakamacalataka na ibalebale ni masu a vakavulica o Jisu: “Tama i keimami mai lomalagi, Me vakarokorokotaki na yacamuni.”​—Maciu 6:​9, 10, Ai Vola Tabu.

E kaya o tamaqu lailai, “e tiko gona na yaca ni Kalou. Na yacana o Jiova.” A wilika sara ga mai na iVolatabu na yaca ni Kalou. E levu tale na ka au via kila. Ia au sega ni kila vinaka na wilivola ena noqu vosa sara mada ga vakaTamil. Na iVolatabu kei na ivola vakaivolatabu era tu vei tamaqu lailai era vakavalagi, sa qai dredre sara niu kila na wilika. Niu sega ni vuli vinaka, a toso vakamalua na noqu kila na ivakavuvuli vakaivolatabu. (Maciu 11:​25, 26) Au sa qai kila ni sega ni yavutaki vakaivolatabu e levu na ivakavuvuli au tuberi mai kina. Au mani tukuna vei tamaqu lailai: “Qo sara ga na ka dina!”

Niu sa yabaki 16 au vakavulici ira tale eso ena ka au sa vulica. Ena gauna oya era le 77 wale ga na iVakadinadina i Jiova e Myanmar. Sega ni dede a sikovi tamaqu lailai yani i Chauk o Robert Kirk, e dua na daukaulotu ena koroturaga o Rangoon, sa o Yangon nikua. Au tukuna vei Robert niu sa yalataka na noqu bula vei Jiova. Ena 24 Tiseba, 1949, au papitaiso ena uciwai na Ayeyarwady me ivakaraitaki ni noqu iyalayala vua na Kalou.

Vosota na Drakidrakita ni Bula

Au a lako i Mandalay meu vaqara e dua na cakacaka e veiganiti. Ia a noqu isausau meu painia, era vakatoka na iVakadinadina i Jiova me cakacaka vakaitalatala vakatabakidua. Niu sara soka tiko ena dua na siga, au bale vakasauri qai ninini. Au a manumanusoni, au toki lesu i neitou vale meu lai qaravi kina.

A yaco vagauna na noqu manumanusoni me walu na yabaki. Ni vinaka vakalailai na kequ i tuvaki au mani cakacaka saumi tale. A sega ni vinakata o tinaqu meu cakacaka vakaitalatala vakatabakidua ena vuku ni kequ mate, au mani tukuna vua ena dua na siga: “Au sa oca mai na wawa, au vinakata sara ga meu painia. Ena vukei au o Jiova!”

Au tekivu painia e Yangon ena 1957. Ni sa oti e 50 na yabaki au qai manumanusoni tale ena 2007. Ia ena gauna qo sa tiko na wainimate me vakamalumutaka. Ena 1958, au lesi meu painia lavotaki, au na vakayagataka e 150 na aua e veivula ena cakacaka vakavunau.

Na imatai ni noqu lesilesi o Kyonsha, e dua na koro e rauta ni 110 na kilomita ena muaira kei Yangon. E tiko e kea e dua na iwasewase lailai era sa wilika na ivola vakaivolatabu, era via kila eso tale na ka. Niu yaco yani kei Robert ena koro oya, era tavaki keirau mai e dua na ilawalawa levu. Keirau sauma kece na taro vakaivolatabu era taroga, keirau vakaraitaka tale ga vei ira na kena dau caka na soqoni e yavutaki vakaivolatabu. Era tomani keirau sara eso ena cakacaka vakavunau. A kerei meu veiqaravi ena koro oya. Ni oti ga e vica na vula, na iwasewase lailai oya e tauyavu kina e dua na ivavakoso gugumatua. Nikua sa sivia e 150 na iVakadinadina ena vanua oya.

Au a lesi meu ivakatawa dauveilakoyaki, meu sikova na ivavakoso kei na iwasewase lalai e Myanmar. Au vodo lori ena gaunisala kuvu me vica vata na aua, taubale e veikau, vodo waqa ena uciwai, au taubale takosova tale ga na veiulunivanua. Niu sega so ni kaukaua vakayago, au vakila na veivakaukauataki i Jiova.​—Filipai 4:13.

“Ena Vukei Iko o Jiova”

Ena 1962, au lesi meu lai veiqaravi ena valenivolavola ni tabana ni iVakadinadina i Jiova e Yangon, a vakavulici au e kea o Robert. E vakasauri ga na nodra lewa na ivakalesilesi ni matanitu o Myanmar, mera lesu ena nodra vanua na daukaulotu mai vanuatani, ena loma ga ni vica na macawa era sa lako kece. Au kurabui sara ga niu lesi meu qarava na valenivolavola ni tabana.

Au vakasamataka “Au na cakava vakacava? Au sega ni vuli vinaka, au se sega mada ga ni bau cakava na cakacaka qo.” Era mani vakasalataki au e vica na itabaqase nira siqema na noqu lomaleqataka na itavi qo: “Kua ni leqa Maurice ena vukei iko o Jiova. Keimami na tokoni iko tale ga.” Sa bau vakaukauataki au dina na vosa oya! Ni oti ga e vica na vula au kumuna kece na ivolatukutuku vakayabaki ni cakacaka vakavunau e Myanmar me tabaki ena Yearbook of Jehovah’s Witnesses ni 1967. Ena 38 na yabaki tarava, au dau soqona na ivolatukutuku vakayabaki ni cakacaka. Au vakadinadinataka ena veika e dau yaco ni dusimaka tiko o Jiova na neimami cakacaka.

Me kena ivakaraitaki niu vakalewe fomu ni kerekere meu lewenivanua e kea, a sega ni tu vei au e 450 na kyata me saumi kina, au mani vakasamataka meu na wawa tale mada. Ia ena dua na siga niu lako sivita na valenivolavola ni kabani au a cakacaka kina e liu, a raici au sara na noqu boso makawa, qai kaya: “Raj, mai kauta na nomu ilavo ni peniseni. O guilecava mo a taura.” Na kena levu e 450 na kyat.

Niu biuta mai na valenivolavola oya, au veinanuyaka na levu ni ka au rawa ni vakayagataka kina na ilavo. Ia qo sara ga na levu ni ilavo me saumi kina na ivola ni kerekere meu lewenivanua, au nanuma ni inaki i Jiova meu vakayagataka kina. A yaga vakalevu na ka au vakatulewataka oya. Niu sa lewenivanua, au rawa ni veilakoyaki ena galala, taura na ivola tabaki era vakau mai, kei na noqu cakava tale ga eso na itavi bibi e vauca na cakacaka vakavunau e Myanmar.

iMatai ni Soqo ni Tikina ena Vualiku

Ena 1969 a toso vinaka sara na neimami cakacaka ena taoni o Myitkyina ena vualiku kei Myanmar, mani vakatulewataki kina me caka e kea na soqo ni tikina. Ia a dredre na nodra ilakolako mai na iVakadinadina kece era tiko ena ceva. Keitou masulaka qai veivosakitaka e ono na qiqi ni sitimanivanua ena kena valenivolavola. Keitou kurabuitaka ni vakadonui na neitou kerekere.

Sa vakarau tu na ka kece me baleta na soqo ni tikina. Keimami lai wawa toka ena ikelekele ni sitimanivanua ena sigalevu, me keimami tavaki ira na vulagi e dodonu mera kele mai ena veimama ni rua na kaloko ena yakavi. Ni keimami wawa tiko, a solia sara mai na ivakalesilesi ni sitimanivanua e dua na telekaramu a tukuna: “Sa vakadaroi na ono na qiqi a veivosakitaka tu na Watch Tower Society.” A tukuna ni sega ni rawa ni dreta cake na vo ni qiqi na sitimanivanua.

Na cava me keitou cakava? Keitou mani vakasamataka me na tuvanaki tale na soqo ni tikina. Ia ena vinakati me vakaleweni e dua tale na ivola ni kerekere ni sitimanivanua, qo ena taura e vica na macawa! Ni se keitou masulaka tiko vei Jiova, sa kele mai na sitimanivanua. Keimami sega sara ga ni vakabauta nira tawana kece na iVakadinadina na ono na qiqi oya! Era yaloyalo mai ena matadredredre. Ni keimami tarogi ira se cava e yaco, e kaya cake mai e dua, “Era vakadaroya na ono na qiqi na ivakalesilesi ni sitimanivanua, sega ni neimami!”

Ena loma ni yabaki 1967 kei na 1971, a vakaruataki na kedra iwiliwili na iVakadinadina e Myanmar a volekata yani na 600. Ena 1978 a toki na valenivolavola ni tabana ina dua tale na vale tabarua. Ni oti tale e ruasagavulu na yabaki a tubu ina sivia na 2,500 na kedra iwiliwili ni iVakadinadina. A vakalevutaki na valenivolavola ni tabana ena 22 Janueri, 2000. A lako mai Merika o John E. Barr e lewe ni iLawalawa Dauvakatulewa ni iVakadinadina i Jiova me vunau ena kena vakatabui na valenitabana tabatolu, e tiko kina na valenivolavola kei na nodra itikotiko na veiqaravi kina.

Raica Lesu na Veivakalougatataki

Nikua era le 52 era vakaitikotiko ra qai veiqaravi ena valenivolavola ni tabana e Yangon. E voleka ni 3,500 na iVakadinadina era veiqaravi tiko ena 74 na ivavakoso kei na iwasewase lalai ena vanua qo. Au marau tale ga ni tukuna ni a mai iVakadinadina i Jiova o tinaqu ni bera ni takali ena 1969.

E dua na painia e kea o Doris Ba Aye, a mai veivuke ena tabana ni vakadewa ena valenivolavola ni tabana ena 1960 vakacaca. A lewe ni ika32 ni kalasi ni Watchtower Bible School of Gilead ena 1959, na koronivuli ni daukaulotu ni iVakadinadina i Jiova. Au taleitaki koya vakalevu ni marama totoka, daumamarau, qai matua vakayalo. Keirau mani vakamau ena 1970. Keirau dei tiko ga ni qaravi Jiova vata me yacova mai nikua.

Sa oti qo e onosagavulu vakacaca na yabaki noqu raica na tubu ni cakacaka vakavunau ena vanua qo, au kila ni rawa ga qo ena kaukaua ni Kalou. E Kalou kaukaua dina qai dodonu ga me vakalagilagi. Ena noqu bula voli mai au vakadinadinataka ni dau “kitaka na ka levu.”​—Same 106:21.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 27]

Cakacaka tiko vakavunau e Rangoon, mai Burma ni rauta na 1957

[iYaloyalo ena tabana e 28]

Noqu ilakolako i Kaleymo, e Burma ena dua na soqo ni tikina ena 1970 vakacaca

[iYaloyalo ena tabana e 29]

Na valenivolavola ni tabana vou a vakalevutaki ena 2000

[iYaloyalo ena tabana e 29]

Kei Doris nikua

[iYaloyalo ena tabana e 29]

Keirau veitomani ena cakacaka vakavunau